12 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

VACHERON CONSTANTÎN Z. C E N E V RE Türkiye mümessili SAATMAN Sultanhamam et DÜNTAMN EN YÜKSEK SAATİ 18 inri vılcauı* u m h u ri yet ,. ISTANBUL CAĞALOĞLU Tesraf ve mektub adresı: Cumhunvet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 2429924290 İKTISADÎ YÜRÜYÜŞ ÜYÜ M E C M U A S I 54 üncü sayısı çıktı. Prof. Şükrü Baban, Nazmi To' • f Namık o. Zeki Aral, Prof. Prof. Nihad Savar, Prof. Suphi ve daha bir çok maruf muharrırle' Çayanı dıkkat makaleleri, para ve al jneselesı hakkında meraklı yazılar varı raretle tavsiye ederiz. * 12 Hazırlanan projeler Ankaraya geldi İrmanyanın merkezi olan Kangoon şehri Japonlar tarafından işgal edilmistir. Bu. sadece bir şehrin dusmesinden ibaret bir hâdise değildir. Onun hemen arkasında Uzakşarka ve bü.\uk Asya kıt'asına aıd koca koca meseleler şimdiden kendılerini gostermiş bulunuyorlar. Zaten Japon harbile başlıyan Uzakşark tnrsclelerinin bir çorab soküğü halinde \CKdiğerini kovalıyarak uzayıp gittikleri gorülüjor. Hindiçioinin müşterek nıudafaası bu meselelerin ilkini teşkil ctmi'ti. Ondan sonraki işler şrijle zineirlendi: 1. Sijamın Japonya ile ittifakı 2. Guam ve \Vake adalarmdan sonra Fiüpin adalarının Japonya tardfından isgali 3. HongKong'un Japonlar tarafından alınması 4. Bir yandan Malakayı saran Japoo taarruzlannın diğer yandan Birmanyaya dayanması 5. Singapurun düşmesi 6. Kelemenk Hindistanı İmparatorluğunun Japon istilâsma uğraması 7. Avustralyaya hücıım 8. Birmanyanm isgali. Bunlarla her şey hallolunup bitmiş değildir. Çorab soküğü de\am edıyor. Rangoon'un zaptile millijetri Çını Demokrasilere bağhyan biricik yardım yolu kat'i olarak kapanmış bulunujor. Demek ki Birmanyadaki Japon muvaffakıyetleri yukarıdaki çok buyuk Çin meselesinin halline de zemin hazırlamış ve gene Birmanyayı istilâ eden Japon ordulan Hindistanın kapılanna dayanmak suretile ortaya şu veja bu şekilde hallolunacak, ve artık bu defa kat'i olarak hallolunacak koca bir Hindistan meselesi de çıkarmıştır. İngilterenin Moskova bu\uk elçiliğinden Londraya donerek Harb Kabinesine giren ve Reis Ruzvelt tarafından günun adamı diye vasıflandırılan Sir Stafford Cripps bir taraftan lngiliz Rus münasebetlerini yoluna koymağa çahşırken diğer taraftan Hindistan meselesini de halletınek için uğraşıjor. Eu za M. Çörçilin, Amerika seyahatinden tın radyoda Hindlilerle yapmış o'duğu avdetinde, tayyarede alınmı; resmi hasbıhalden bu siıtunlarda bahsetmistik. Sir Stafford Cripps 380 miljon Hindli memleketlerinin müdafaasına girişirlerse bunda kat'iyyen mmaffak otacaklarında şuphe olmadığını beyan ediyor ve Ingiltere ile Hindistan arasında müsavi hukuka müstenid bir işbirliği yapılma»ını ileri sürüyordu. Biraz geç kalmış olmakla beraber Hindlilerin memleketlerini şinidi dahi müdafaaya karar vertnelerinin ehcmmiyeti büyük olacağında şuphe yoktur. Fakat Hindistanla Ingiltere arasında ur.un yıllardanberi devam etmiş olan emniyetsizlikle mcmnuniyetsızüği ve bunun sebebi olan ihtilâfa halletmek içtn Zamanın pek kısa olmasından korkulur. Eğer İngillere şimdiye kadar Hindistan meselesini halletmemişse bu, biıaz da Hind meselesinin halli esasen zor ve çok karışık bir mesele olmasından ileri gelmişti. Hindistanda mecusi ve müslüman olarak bellibaşlı iki büyük kütle mevcud olmakla beraber orada bu büyük kütlelerin içyuzünde adcıa jetınis İki buçuk milletin ihtilâfı yasar. Hindistanda henı keçiyi, hem lâhanayı muhafaza etmek vazijetile karsılasan İngiltere bu meseleyi her ele aldıkça Londra 11 (Radyo) Başvekil Çörçil duhili ihtilâflann doğuracağı kargasa bugun Avam Kamarasında Hindistan lıklan gorerck her defasında ufaktefek meselesi hakkında şu beyanatta bulunfarklarla mevcudu muhafaza etmek muştur: YUNUS NADİ « Japon istılâsı yüzünden Hindista(Arkası sahife 3. sütnn 4 te) (Arkası sahife 3, sütnn 5 te) Anıt Kabir igin Avustralya sulannda Büyük bir Amerikan krııvazörü batırıldı Birmanyada TaraHindistan Jüri teşekkiil etti baty şehri zaptedildi ' Kapılarında îsveçli Macar ve Alman mütelıassıslar da Bir Japon Generali. Mihhükumet merkezimizde bulunuyorlar Ankara 11 (Telefonla) Ebedî Şef Ataturke yapılacak Anıt Kabir için acılan miısabaka>a girenlerin hazırladıkları projelerin tetkikinc başlanmak üzercdir. Jüri he>etine dahil olan İsveçli mimar Tuncbom da bugun şehrimize geldi. Alman ve Macar mütehassıslar daha once gelmiş bulunduklanndan juri heyeti tamamlanmiştır. Tokyo 11 (a a.) İmparatorluk umuDiğer taraftan, haricden müsabakaya girenlerin sefaretlerimize verdikleri projeler de hemen kâmilen Başvekâlette müteşekkil komisyona gelmis bulun mî karargâhının tebliği: maktadır. Avustralya doğusunda Hind Okyanusunda hareket yapan Japon kruvazorlerınden murekkeb bır teşkil 2 mart gunü Avustralya istıkametinde kaçmakta olan Amerikan Mablehead kruvazörünü batırmışlardır. 9 mart sabahı gün doğarken bir Japon muhrıbi Cava ile Bali arasında Lombok boğazmda Jan Van Amstel Felemenk mayın gemisini batırmıştır. Bir Japon deniz birliğı 7 mart sabahı (Arkası Sa. 3. sütun 3 te) ver kuvvetlerinîn Hind denizinde birleşeceklerini söylüyor Czakşark harbinden dikkate şayan bir resim: Havay adasında Pearl Harbour ussünde Japonlann yaptıjfrı baskına aid ve telsizle nakledilmiş bir fotograf (Dar limanda Amerikan nrhhlannın gölgelerl ve bombalarm yükselttigi muazzam su sutnnlan seçilmektedir.) Belediyeler imar işlerini durduracak Dahiliye Vekâleti. bütçelere ağırlık ve külfet verecek işlerin müsaid zamana tehir edilmesini bildirdi Ankara 11 (Telefonla) Belediye bütçelerlnde husule gelen açıklarm tesirini azaltmak ve ilerıde daha zlyade artması melhuz zorluklar karşısmda lhtiyatlı bulunmak İçin ahval ve vaziyetlenn ımkân vereceğı musaıd bır zamana kadar bütçelere ağırlık ve küifet verecek İnşa ve ımar hareketlerınin durdurularak mevcud varidatın maaş ve daimi masrafların artan icablarına karşılık tutulması Dahilıye Vekâleti tarafından alâxadarlara blldlrllmiştir. LİBYADA ALMAN TA.4RRUZU? General Romtnel Hitler'le müzakerede imiş Almanların Yunan adaları yolile Trablusa küiliyetli malzeme gönderdikleri bildiriliyor Londra 11 (a a.) Ofı: Deyli Heraldın bıldırdığıne göre, General Rommelın Balkanlardakı Alman ataşemılıterlerıle beraber Hıtlerın umumî karargâhında bulunduğu şayıalan dolaşıyor. Amerikan GÖRDÜKLERİM donanması 48 n Pasifikte Japon Hitler diyordu ki: kuvvetlerine büyük "Biz Boğazlara daima Türkiyenin bir taarruz için bekçilik etmesine taraftarız!,, hazırlanıyor = Şarh cephesinde C Yazan: Emekli General H. Emir Erhilet Böyle bir tazyikın, Sibiryada Rusyaya yapılacak Japon taarruzunu önliyeceği umulmaktadır Vaşington 11 (a.a.) Dün Ruzvelt'le albay Knox ve Amiral King ve Heart arasında yapılan goruşmelerin gayesi tekrar teşkilâtlandınlmış olan donanmanın harekete geçirilmesi olduğu sdylenmektedir. (Arkası sahife 3. sütun S da) Yıldızda hayvanat bahçesi açılacak Belediye Yıldızda bır hayvanat B5lıçesı tesısıne karar vermıştır. Valı ve Belediye Reısı doktor Lutfı Kırdar dun Yıldıza gıtmiş, bahçe yapılacak yerde tetkiklerde bulunmuştur. Hayvanat bahçesıne aid plân yakında hazırlanacaktır. üttefikler İNÖNÜ ZAFERİNİN BEŞİĞİ Her Hitler, cephede, raporlan tetkik ediyor Alman Führeri sözlerine devam etti: < Ruslar Avrupayı hem sıyaseten ve hem de bolşevıkllk İdealleri namına aşılamağa hazırlanmışlardı. 160 mılyon uısam en adi ve en sefil bir yaşayış derekesine ındirmek pahasına butun kuvvet ve varlıklarını teslihata sarf ve hasretmişlerdi. Askerî ve teknik hazorlıklan müthişti. Blz son muharebelerde Ruslardan 3,4 milyon esir aldık, 22,000 top, 18,000 tank ve 14,500 uçaklarını tahrib veya zaptettik. Artık onlann harb kudreti ve kuvveti çok zayıflamıştır. Biz Rusîarla, kendı mızı korumak içm harbetmekle beraber bu harble Avrupayı da muhakkak bir tehlikeden kurtanyoruz. Bızim antikomintern mücadelemize muhtelif memleketler katışmıştır. Burrlarm aralarmda hatta hükumetlerinin müsaadesi olmadan gelen gönüllü teşekküller vardır. İspanyadan başka Danimarka ve hatta Fransa bile lejyonlar göndermistir. Bu. Avrupa milletlerinin hakikî bolşeviklik tehlıkesini tamamile anlamış ve sezmiş olduklarını gösterir.> «Sovyetlerin dış siyaseti eski Rus siyasetidir. Fakat Rusya artık Avrupaya bir tehlike teşkil edemyecek ve Boğazları a'amıyacak kadar zayıflamıştır. İngilizlerin cenubdan Boğazlara gelmeleri de artık imkânsızdır. Bunun için daha bir müddet Girid edasını muhafaza edece(Arkası sahife 2 sütun 1 de) Sir S. Cripps Hinch'stana Japonlar Raıtgoonon 144 Kıtı. gidiyor garbında Basseiıti Yunan adalan yolile gönderilen malzeme Londra 11 (a.a.) Ofi: Niyuz Kronikl 'fcCı kâtt İnönâ kasabasındaki bina nüze haline getirilecek Bilecik 11 (a^.) Vllâyet Umumî Meclisi, Millî Şeflmizin, İnönü zaferiîe nihayet bulan meydan muharebes'ni dare buyurduklan İnönü kasabasındald binayi satrn alarak müze halinde muhafazaya karar vermiştir. M. Çörçil harb kabi tazyik ediyorlar nesinin Hindliler için Yeni Ginede 4 düşbir anlaşma plânı man gemisi yakıldı, hazırladığını bildirdi Avustralya ordusu taarruza göre hazırlanıyor Delhi 11 (a.a.) Japonlann Rangoonun 144 kilometre garbında bulunan Bassein'e doğru bir tazyik yaptıklan anlaşılmaktadır. Bassein şimdi Mütlefiklerin elinde bulunan, yol ve şimendiferle Mandalay ve Birmanya yollle doğru muvasalası olan yegâne limandır. Birmanyanın en büyük tasfiyebanesi tamamen tahrib olundu Mandalay 11 (a.a.) Sistematik tah(Arkası sahife 3. sütun 7 de) Ruslar 17 köy daha geri aldılar Şimal kesiminde de ıkı Alman bolugü imha edildi Libyadaki Alman kumandam Orgeneral Rommel. arkadaşlarile beraber harita üzerinde vaziyeti tetkik ediyor gazetesinin bıldirdiğine göre, Almanlar, Yunan adalarında küiliyetli kuvvetler fArkası vahife 3. sütun 5te) Mudanyaya Ebedî Şefle Millî Şefra birer anıh dikilecek Mührühas Lordu, bütün partilerle, şimdi ifşa edilmiyen şartları konuşacak Macar Genel Kurmay Reisi, Sofyada neler görüsiildüğünü anlatıyor Berlin 11 (a a.) Alman tebliğinde kaydedildığine göre cenub kesiminde Sovyetlerin kütle halinde yaptığı taarruzlar ağır zayiatla geri püskürtülmüştür. Şimal ve merkez kesimlerinde Sovyetler muvaffakiyetsiz taarruzlarda bulunmuşlardır.. Macar Genelkurmay Reisinin beyanatı Sofya 11 (a.a.) Stefani: Macar ordusu Genelkurmay Başkanı, Zoro şazetesinin Budapeşte muhabirine aşa§ıdaki beyanatta bulunmuştur: « Sofyada bulunduğum sırada Balkanlar durumunu Bulgar ve Macar orduları arasmdaki isbölümü esası dahılinde Bulear Genelkurmay Baskanile lnceledık Bununla beraber müşterek bir muhasıma karşı koymak ihtimalini iti(Arkası sahife 3, sütnn 2 del Bursa (Hususi) Mudanyada Ebedl Şef Atatürkle Milli Şef İsmet İnönünün birer anıtı yapılacak ve bu anıtlaT iki sene zarfında bitmiş olacaktır. Heykeltıraş Sabiha Bengütaş fle tnl işin mukavelesi yapılmış, projesi de viiâyetçe kabul edilmistir. Bu mukaveleye göre, anıtlar 4,5 metre irtifamda kaideer •üzerinde ve üçer metre boyda olmak üzere Ebedî ve Millî Şeflerimizi ayakta :6sterecektir. Anıtlar bronzdan tlacak, 60082 liraya mal olacaktır. «Tirpitz» Alman zırhlısı lorpillendi Londra 11 (a.a.) Resmen aber verfldîğine göre, Alman harb gemisi Tirpitz torpille bir taarruza uğramıştır. arıcı Iticaretimizde inkişadar ".• H * A I n ş i l i z l e r l e bazı müzakereler yapılıyor, Macaristandan da bir heyet gelecek Türk İngiliz korporasyonu umumî reısi, korporasyonun memleketi'nizden yapacağı mubayaat ve mukabilınde ingilterenin vereceği mallar üzerinde te maslarda bulunup mukavele akdi için şehrimize gelmiş ve İthalât ve İhracat Bırlıklerile temasa başlamıştır. altınl» örtiıln olan ShaweDagon Fagodu * Aldığımız malumata göre İngiliz korporasyonu, memleketimize kalay, ham (Arkası sahife 3, sütun 5 te) Birmanyalılann en mukaddes mabedi olan ye baştan vpfr Berlin 11 (a a.) Yarıresmî b;r kpjnaktan bildirillyor: Almany^nın Ankara büyük elçisi M. von Papen, kendı«inı tedavi ettirmekte olduğundan henüz Berlıne gelmek için yola {ikamamıştır. Von Papen rahalsız Amerikanın yeni Ankara elçm M. bteınhart ıtimadnamesıni Milli Şefimiza takdün etmek üzere Çankaya köşk üne selirken resmi istikbal esnasında»,