10 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

10 Ikincîteşrîn 1941 Baştarafı 5 inci sahifede) Şimdi Onun, bu topraklar uzerınde geçmiş 57 kısa yılı, beş on asrın tarihini kanştırır gibi gozlerimizin önünde canlanıyor: Kemal Atatürk 1881 de Selânikte dünyaya geldi. Babası, evvelce gümrük merauru iken bilâhare tıcaret hayatıni intisab ederek kereste tacirliğile meşgul clan Ali Rıza Efendi. annesi Züb=;yde Har.ımdır. Babası, ona, kısaca Mustafa ?dını vermişti. Mustafa, Ali Rıza Efendinin bir tek ve sevgili oğlu idi. Fakat babası, onu çok küçük yaşta yetim bırakarak öldü. Tarihin Atatürkünü, anası Zübeyde Hanım büyutmuş ve yetiştirmiştır. Küçuk Mustafa evvelâ ilâhilerle mau hcıile mektebine göHirülmüş ve oradan da Şemsi Efendi mektebine nakedılmiştir Nihayet Selânikte bulunan teyzesinin evine giderek Selânik Mülkiye Rüştiyesine kaydolundu. Bu mektebde, bir arkadaşile arasrada hâdıse oluyor ve arabca hocası keadısiDüşmamn Conkbayırmda yerleşerek ne fena muamele etuğı için Mustata buKccaçımen tepesini zaptedebilmesi takrasını bırakıyor ve Askerî Rüştiyesine Atatürk Florya köşkündeki mesai odasında... dirınde, kolordumuz dahil olduğu halde, ?lıiyor. Mektebi bitirince Manastır AsBaştarafı 5 inci sahifede) porestler... Hep Onun uğraşmak mecba kerî İdadisıne gırıyor. Bir tatıl zamaunSeddilbahir bolgesındeki bütun cenub grupunun memleketle muvasa'ası kesi da temessül eden Türkün mustakbel rlyetinde kaldığı unsurlardır. Bu devre, da. gizüce Frerler mektebine devam leceği gibi İngılizler Kocaçımen tepe Beşbuğu, Turk milletının Ebedi Şeiı butün istiklâl harbirin karanlık gunle eaerek fransızcasım kuvvetlendiriyor. tarihidır. sinden topla Boğaza hâkim olacaklar ve At&turktu. Atatürk, burada edebiyata merak ediAylar geçti; fakat Arıburnunda, Ke23 nisan 1920 de Büyük MUlet MecliAydos koyuna kolayca inebileceklerdi. yor. İyi yazı yazmak, iyi söz îöylerr.ek Görülüyor ki vaziyet Gelibolu yarım nnalyerinden harbı ıdare eden genc ku sini açıyor; artık Cumhuriyet ıdsres istidadlarım kuvvetlendiriyor. sdasıle Çanakale Boğazının mudafaasi mandarun cephesmoen duşman geçeme tılen başlamıştır. O gün Mıllet Meciis Manastır İdadisüıden İstanbul Harbibakımından tehlıkelı bir safhaya gırmiş d\; yolunu değıştirmek mecburlyetmde reisliğine seçılen genc kumandan, Bu r yuk Mıllet Meclisi hukumetinin şef yesıne geçti. 1901 de burasını, 19^5 te ti. Birinci (Miralay Cafer Tayyar) ve kaîdı; onu sağ yanından çe\ u:p vurmak onuncu (kaymakam Salâhaddin) piyade için karaya yeniden 60,000 kişi çıkardı. olmuştur. Bu, sonra, resmen ilân edıle Krkânıharbıye mektebini bıtirdi vs yüzfırkaları cephede bulunan kolordumu Butün Boğaz mudafaası yıkılmak tehîı cek olan Turkiye Cumhurıyetınm re başı rutbesıle orduya iltıhak etti. Mustafa Kemal, bi'hassa erkânıharbiye zun sekizinci (miralay Ali Rıza Bey) keane maruzdu; fakat hasmın yolu üze isliğidir. Buyük kumandanın devle' iirkası ihtiyatta bulunuyordu. Krizin rine, gene o genc kjmandan dikilcll. Çok şefliği başlamış bulunuyor. Bir taraf sınıflarmda iken vatan ve millet işlerile arbnası ihtimalini dikkate alan Volordu sevdıği ve beğendıği Yıldırım Beyazıdın tan da saltanatın mağlub eturdıği, ga çok alâkadar olmağa ve kalbindekı vakumandanı Trommer, kolordusunun ye Kosova meydan rnjharebesindeki hsre liblerin dağıttığı ordu, yenıden kurul tanperverlik duyguları fılî sahaya ingâne ihtiyat tümenmin hemen Conkba ketlerine nazire yapar gibi önce sağ ce nıağa başlamıştır. Bu gunkü Büyuk kıiâb etmek feveranıru göstermeğe başyırma tahrikini cenub grupuna teklıf naha koşarak Anafartalar muh&rebe5İ Mülî Şefimiz Ismet İnönü, Erkânıharbi larnıştır. etti. Fakat muvafık cevab almadığından nı, ertesi sabah sol cenaha yet.şerek ye reisi sıfatile bu genc ordunun bsşınHürriyet taraftarlığı Sarayın dikkat gece beni umum kumandan Müşir Li Conkbayırı Kocaçimen mulıaıebes^ni da, İnönünde iki defa muzaffer olara's ve endişesini çekti. Mustafa Kemal YılAnkara üzerine yuriımek isteyen düşkazandı. Büyük Kıımandan, artık tarih man von Sanders'in ordugâhına manı durdurmuş; milletin makus ta dız sarayına götürülerek günlerce isticBuraya geç vakit vardığımda ordu er boyunca Buyük Kujıandan olarak yülihini yenmişti. Ebedi Şefin gördüğü vab edildi ve bir vazife ile Şarna sürülkânıharbiye birincisi Kâzım Bey (Diyar rüyordu; fakat rütbesi hâlâ miralaydı. ve söylediği gibi hakikaten o günden dü. bakır meb'usluğunda vefat eden Kâzım Gelibolu nerede, Bitlis nerede? 78 itibaren, milletin ters talıhi dc ıyiliğe Suriyede milletin hayatını daha yakmPaşa) Arıburnu bolgesinde 19 uncu fır ağustos 1916 da Büyük Kumandan, yükdönmüştü. dan görmeğe, saltanat ve istibdadın kah Büyük Inkjlâbcının hayatnu dolduran samimiyet levhalarından: Bir motörde ka kumandanı mira'ay Mustafa Semalle sek sevk ve idaresini bir defa da Rusİnönü ve Fethi Okyarla neş'eli bir musahabede Çok büyük hazırlıklar ve üstün kuv rını daha iyi anlamağa imkân buldu. teiefonla konuşuyordu. lara karşı denedl. Onlan, bir sevkulceyşî Mücadeleye girişmek zamanının hulul Dekorda değişiklik yok. Eyüb tepe1 y Bu dünya harbinde bizim nasıl bir # rıcat manevrasile aldatarak yendi; Bit vetlerle yapılan bir taarruz, müstevl elbğine karar vererek 1906 da (Vatan Mustafa Kemal Bey, düşmamn Anadüşmanı Sakaryaya, Ankara çevrcsine sindeki konak yavıusu ev. Eski usul, yol tutmamız lâzım geldiğine dair imalisi ve Muşu geri aldı. Bu defa, onu çe:arta limamna da ehemmiyetli yeni kuvgetirmişti. Fakat Türk ordusunun baş ve Hürriyet cemiyeti) ni kurdu. Tesekkenarı yaldızlı koltuklarla döşenmiş larda bulunur muydu? kcmiyenler ve kıskananlar da boyun eğ/etler çıkarması üzerine vaziyetin tehkumandanlığını filen eline alan büyük küle, çok yakın bazı arkadaşlarını alsaîon. Koşede, emaye borulu büyük sa Hayır! Yalnız, bir defa, kalabahk diler. Miralay Mustata Kemal Bey, Mirray sobası. Duvarda, her biri bir ma bir mecliste, «İsmet İnönünü bir gün lıkeli olduğunu ileri sürüyor ve Geli liva Mustaka Kemat Paşa oldu. Artık bır askerin «hattı müdafaa yok, sathı mü mıştı, gizli olarak çalışmak ve milleti sevkulceyşi, Ismet ve hazıradıktan sonra bir ihtilâl yaparak ruf hattatm kaleminden damlamış lev> yurd başında göreceksinız. Onun dira boludan Anafartalar istikametinde yüru fırkaya değil, bir orduya kumanda edi dafaa vardır> Paşalann mükemmel sovk ve istibdadı devirmek gayesini güdüyordu. halar.. Hep biliyoruz: Atatürk Adanaya gitti, yetli politıkası, her şeyi yolunda gö tülen ihtiyat kolordusunun kumandası vojdu. Bir müddet ronra, Mustafa K°na. Fevzi Kısa bir müddet sonra, Mısırs, oradan Ve o. gene her zamanki köşesinde, fakat ne yazık ki oradan yarım ciğerini turecektir.» demişti. Atatürk, besbellı nın kendisine verilmesini istiyordu.. «Ni Paşa, Yıldırım Ordular Grupunda 7 nci idaresi altında aslanlar gibi Jövüşen Türk ordusunun kahramanlığile düf Yunanistana gitti, gızlice Selâniğe geçeki o sözü, bu günleri düşünerek ve kas in?» Çünkü bu kadar çetin ve rehliAnkara meb"usu Yahya Galib Kargı! de kaybetmiş olarak dondü. ordu kumandanlığına tayin edılmiştîr manı Sakaryada, Ankara kapılarında keli vaziyeti ancak kendisinin düzelterek fikir ve ideal aıkadaşlarıle konuşru dederek söylemisti. Uç sene evvelkine nazaran beli bira: yenmişti. Başkumandana «Müşirlik ve cemiyetin orada da faal bır şubesini daha bukülmüş. Sakalına bir kaç beya: Bazan eski arkadaşlan, kendisine so bileceğine kanidi. Fakat Mustafa Kemal rütbesi ve <Gazilık» unvanı vcrıierek kurdu. 1907 de kolağalığa terfı edince Bey kıdemsiz bir miralaydı. O'nun kotel daha düsmüş. Fakat ayni vakarlı ve Bir gün, Atatürkten Türk askeri hak rardık: bu zaferin şükranı ifade ve ilân edildi bu yolunu bularak vazifesini Makedonhejbetli çehre.. Ayni kalın ve tok ses kında, ne duşunduğünü sormuşiardı: Falan mesele, nasıl halledilecek... ordu kumandanhğıra tayini ayni zaGazi Baskumandan, yadaki 3 üncü orduya naklettirmeğe mu Şoyle geç evlâdım.. « Durun. Size bir hikâye anlatayım Falân devlet, filân işde nasıl vaziyet a manda çetin bır muamelâtı zatıye me< Düşmanı vatanın hariıni ismetin vaffak oldu. Burada (Vatan ve Hürriyet selesiydi. Fakat o ısrar ve hatta taleb Ve sonra uzun süren bir öksürük dedi. Yıldırım orduları kumandanı ıdım lacak?. de boğacağız» demişti. Büyun gayıetler. ccmiy«ti) ni de içine almış olın (İttıhaJ vakfcsi. Atatürk, bize bunlar etrafında müta ediyordu. Çanakkale Boğazı ve dolayıLiman Fon Sanders Paşa da o sırada bu hedef üzerine tevcih ve teksif edilsile memleket tehlıkede idi. Mustafa Nice tecrübe haddelerinden geçen in kıfalarımızı teftişe gelmişti. Hastaneden lealarını anlatırdı. vc Terakki) cemiyetile çalışmağa basdi. 26 ağustos 1922 sabahı başlayan büKemal, mes'uliyeti üzerine alarak kuce zekâsı, sual açmama meydan bırak yeni çıkmış b a a efradı da her nasılsa ladı. Vatanperver zabitlerle, hürriytt â*** yük taarruz. «Başkumandanlık Meydan mandayı ele almak istiyordu.,Kâzım Bey şık. genclerle yapılan elbiriği sür'aöe mıyor: bolüklerin arasına karıştırmışiar. Fon İngiltere ve Amerika ile dostluk le Mustafa Kemale teiefonla, «Fakat çok Muharebesi» adile Türk tarihine geçen Atatürkün ölüm yıldönümü ha.. Za Sanders: hinde bulunur, fakat Almanyanın dünkat'î neticeli bir muharebeden sonra genişledi ve Sultan Hamid tehdid edilemanlar, ne çabuk geçiyor.. Canım.. Böyle adamlan ne diye ya üzerindekı mühim rolünü de tak olmaz mı» dedi Ben Kâzım Beyin 30 ağustos günü Türk ordusuna büyük rek İkinci Meşrutiyet 1908 temmuzunda Sonra, parça parça, hatmna geldikçe buraya gönd?rirıer? diye söylenerek, dirden halî kalmazdı. Bilhassa Hitler iöylediklerinden maada mıkrofona şidzaferi kazandırdı. Bu, harb san'pti ba ilân ettirildi. 31 Mart vak'asını müteak'o yeni safhalarını da ilâve ederek anlat hasta ve cılız bir neferi göğsünden itti için kaç kereler «Bu zata çok dikkat e detle vuran Mustafa Kemalın sesini de kımından bir şaheserdir; bir yı'.dırım Hareket ordusu fikrini ve İstanbula yüduyabihyordum. Bu sebeble onun veMehmedcik, derhal yere yuvarlandı. mağa başlıyor: harbi örneğidir. Dâhi Serdar, beş gün rüyüş plânını Mustafa Kemal hazırladı. diniz. Onun zaman:nda. Avrupa, mühim eceği cevaba pek merakta idim. FaAlman generali, davasını ispat etmiş değişikliklere sahne olacak!» demişti. Yeni idare sağlamlaştıktan sonra Hatay meselesinin hâd devreye içinde düşman ordusunu yendikten caı bu cevab seri ve kat'î olmuştur: «Çok girdıği sıralardaydı. Bilmem ne müna olmanm gururu içinde: sonra, Siyasi hayatrnda en güvenilecek ada jlmaz!» Kemal kendini gene orduya hasret İşte gordünüz ya, dedi, düşmek için rnı, İsmet İnönünün temiz şahsiyetinde sebetle Atatürkün yanına girmiştim « Ordular ilk hedefinlz Akdeniz ti. Genc kolağası askerî vazifesinde, t s Baktım, yüzü gülmüyor. Vaziyetinden bahane arıyormuş! «Demek ki çok olmıyacak! O halde bulmuştu. Ankarada. Atatürk ile İnonü, dır, ileri!> kumandasını vermiş; 10 gün lim ve terbiye işlerinde, harb oyunlarj ve Oracıkta Fun Senderse küçük bir a ayrı ayrı insanlar dîğildi. Onlar daima Müşire arzederım» diye telefonu kapabir şeye sinirlendiğini anladım: sonra, ordular İzmir Kordonunda Ak manevralarda o kaddr yüksek bir kudret Seni duşünceli görüyorum Ata zizlik yapmak aklıma geldi. Nefenn ya bir ve beraber olmak için yaratılmış tan Kâzım Bey düşunceliydi. Fakat andenize dayanmıştı. 18 eylulde, yani ta gösterdi ki büyük küçük bütün zabitler, nına sokularak: türk. Neyin var? diye sordum. lardır. Bazan bir şey ikisinin de ayni aşılan kolbaşile Anafartalar bölgesine Ebedî Atatürkün maskı arruz başladıktan üç hafta sonra, Ana bütün askerler Mustafa Kemale hayrr.n •*• Ne kof şeymişsin, sen.. dedim, zamanda zihninden geçerdi. Şu Hatay işi canımı sıkıyor, dedi. .•aran 12 nci kolordunun kumandasını doluda, esirler ve ölülerden başka düş oluyorlardı. Fakat sevenleri kadar d\X'~ vakıa gayet kestirme bir yol var: Çeke dikkat etsene, seni yere yu^rlayan akendine güvenen, en müşkül ve tehli Burada, düşmanla değil; fakat ordu ku man kalmamıştı. Büyük Başbuğ sözünü manlan da vardı. Aleyhine o kadar çok #*# ceğım askeri., (Bu tâbir, aynen kendi dam bizden değildi. Ne diye kendisine eli anlarda mes'uliyeti deruhde etmek mandanı General Falkenhayn ile müca yerine getirmiş; düşmanı vatanın ha raporlar gönderildi ki nihayet Harbiva Atatürk münakaşa, hattâ serbest mümecburiyetinde kahruştır. simndir.) Her şey olup bitecek. Fakat, karşı durmadın. Şimdi tekrar yanına en çekinmiyen ve nihayet butün Anrimi ismetinde boğmuştu. Nezareti tehlikeli ssydığı kolağasını İso zaman da Türkjerin sulhseverliği gelirse, sıkı dur. Gücün yetiyorsa bır nakaşa taraflısı idi. Az konuşulduğun ıınra muharebelerinde ilk gündenberi Memleketi bilmiyen, vaziyeti kavrıya11 Birlnciteşrin 1922 günü Mudanya tanbul Erkânıharbiyei Umumiye dair3dan. memleket işlerinden az bahsedildisahte imiş, diyecekler. Aleyhimizde kakma da sen ona vur.. tudretini gösteren kumandana tevdi et mıyan Alman generalile anlaşamacjğı mütarekesi, Mondros mütarekesinin sine memur etti. ğından, şikâyetlerin vuzuhla ortaya kotürlü propagandalara girişecekler. Aviçin istifaya karar vermiş, Fıîistini n u mek lüzumuna kendini alıştırıyordu. Sonra Fon Sanderse dönerek: kara hatırasını, 24 temmuz 1923 günü nnlmamasındsn şikâyet ederdi. Bir müddet sonra Trablusgrab rupanm eline böyle bir fırsat vermek dafaa edemiyecek bir halde iken Bağ Sizin takatsiz sandığınız nefer, boş Mustafa Kemal 8 9 ağustos gecesi de İsmet Paşanın kalemi Lozan mua patlamıştı. Büyük vatan evlâdı yerinds, Mıllet Meclisini, daha hareketli, daha istemiyorum! dadın istirdadını düşünmenin yolsuzlubulunduğu için yere yıkılmış. Turk asAnafartalar grupu kumandanlığına tahedesini imzalarken Se\T paçavrasını hareketsiz kalamazdı. Birkaç arkadaşı's keri, âmır karşı sında, dünyanm en uy canlı görmek istiyordu. Serbest fırka, yın edilmiş ve 9 ağustosta Anafarta ğunu kımseye anlatamadığını görünce parça parça etti. Yüzüme bakarak alâka ile sordut Atatürkün derin bir hüsnü niyete dayaTrablusa gitti. Tobrukta kıt'aları hazjr>t.nlış ve çıkmaz bir yolda yürümeksal insanı olur. Kendisine söyledım. Sen ne dersin bakalım Hâkan? *** nan bu arzusundan doğmuştu. Fakat larda başladığı taarruzu idare ettikten tense dürüst, vatansever bir asker sıfahyarak İtalyanlara karşı bir muvaffak «Hele gelsin, bak bir daha beni yere Vallahi, ne diyeyim Ataturk.. deO günden sonra Büyük Asker, Büyük yet kazandı. Oradan Derneye geçti ve itiraf etmeli ki, bu tabiî bir teşekki sonra akşam üzeri Conkbayınna gel tile kendini feda etmiştir. dim, eğer genc olsaydrm beni Adanaya yıkabilir mi?» diyor. Kumandan, Büyük Kurtarıcı, artık mu kumandanhğı ele a ] dı. Bu sırada rütbsdeğildi. Yaşamadı. Çünkü yaşamas mişti. Ayni gunun akşamı ben de SedGeneral Falkenhayn gitmiş, y°rine Fon Sanders askerlerle şakalaşmasını vali yap, gönder, derdim. zaffer kılıcını kınına koyuyor ve büyük si de binbaşılığa çıkarıhnıştı. memlekette ikijik yaratmak gibi bir dilbahirden buraya gelmiştim. Kolordu Adanada vali olşaydın ne yapar severdi. Gülerek ayni askerin yanına tehlıkeyi davet edebılirdi. Nitekim b' kumandaru Trommer, ertesi gunu General Liman von Sanders geçmiştir. inkılâbcı, büyük ıslahatçı, büyük devgeldi. Fakat elile dokunur dokunmaz, orada dın? Conkbayırında vuku bulacak muhare Mustafa Kemalden de 7 nci ordunun let kurucusu olarak Türk tarihinin baş Balkan Harbinin patladığını teşebbus de yürüyemiyerek Serbest fır Askeri soyardımT. Ondan sonra da.. o mecalsiz Mehmedden göğsüne öyle bır ka kendiliğindçn ortadan kalktı v ka bir sahifesine, yeni bir güneş halinde şitti. Artık Trablusta da yapılacak b r < belerde bulunmak için yanıma iki za başma geçmesini dıleyor. iş kalmamıştır. Mısır ve Avrupa yolie Mecliste bulunanlardan hiç kimse, be kakma yedi ki, derhal sırtüstü yuvarlan memleketin işleri de en tabiî yoluna bit katarak beni oraya göndermişti. Ordu ve vatan tehlikede olduğu için, doğuyordu. nim neyi kasdettiğimin farkına vara dı. Fon Sanders, Mehmedciğin bu muBizim kolordunun ihtiyatı olan 8 in Mustafa Kemal Paşa bu ricayı kabu' eKemal Atatürk. bütün askerlik ha itanbula döndüğü zaman feci mağlubihiddet etmemiş, bilâkis gİKÎİ. madı. Yalnız, Atatürk anlamıştı, Gü kabelesine ct fırka da, Liman Von Sanderse kol diyor. 1918 eylulünde çok üstun kuvvet yatı yalnız zaferlerle dolu, yenilmez yet tahakkuk etmiş bulunuyordu. Or Atatürkün vasiyetnamesinden baş Türk neferine karşı olan hayran lümsedi ve sözü değiştirdi: ordu kumandanı tarafından yaptığım lerle Filistinde yapılan İngiliz taarru bir deha olarak dünya harb tarıîıinde duda hizmet istedi. Akdeniz Boğazı Mü Senin valilik edecek zamanjn geçti, hğı artmıştı. O kadar ki, yerden kal ka, ayrıca vasiyet hukmunde telâkki e teklif üzerine, buraya gönderilmisti. zu karşısmda, inhilâl etmiyen ordu, o yer almıştır. Ebedî Türk milleti Ebedî etteb Kuvvetleri Harekât Şubesi Reisi Hâkan.., Şimdi onu bir kenara bırak kınca ilk işi, gidip hasta Türk neferi dilebilecek sözleri varmıydı? ıldu. Edirnenin istirdadile neticelenen Fırka kumandanı miralay Ali Rıza Bey tıun ordusudur. Geac kumandan, mu Şefile ebediyen iftihar edecektir. Hayır! Çünkü ölümü üzerine kon beni o gece ilk defa tanıdığım Mustafa da, aklına başka bir tedbir geliyorsa :ıin elini sıkmak oldu!» Atatürk sözleriBüyük Ata, senin huzurunda, bugün. leri hareket plânını hazırladı. Bu arataifke imzalanırken Yıldırun Ordulfi ni: «İşte Türk askeri budur!» diyerek duran bir adam değildi. Ölüm perdesi. Kemale Conkbayırında sırtın içine sovle.. Grupu kumandanlığında Liman von yalnız bizim başlarımız değil, bütün da Boğazlann müdafaa şartlarını da tetonun için hjitün hayatı müddetİRce ka kazümış bir oyukta takdim^etmişti. (Atatürkün âdeti idi: Herkesin ayn bitirmişti. ik ve tesbite imkân buldu. Sanders'i istihlâf etnuştir. Fakat, nıüta dünvanın başı hayranlıkla, hürmetle palı kalnjıştır. ' * * * ayrı reyini sorar, muhatablarının sözüSekizinci fırkanın ertesi sabah Conk reke maddelerinin tatbikında İstanbu! eğiliyor. Büyük Harbdeki zaferlerini başka sünü kesmeden sonuna kadar dinler, ve Yahya Galib Kargı'ya sordum: Yahya Galib Kargı, sözlerini güzel bir bayırı üzerinden aşağıya doğru yapa hukumetinin gösterdiği zâf, Onun azınıunlarda okuyacaksımz. Mütareke faciABİDİN DAVER hepsi susunca da: «Bakın ben ne dü Bir dünya harbinin çıkacağına ih dua ile bitiıdi: cagı taarruz hazırlandı. Fecir zamanı alan arasında Anadoluya gitti. kâr mukavemet taraftarı ruhuna uymuşünüyorum!» diyerek kendi fikrini or timal verir mi idi? Allah Atatürke rahmet, ve onun fırkanın iki piyade alayı ConkbayırıAnkara at yarışlarında bir 19 Mayıs 1919 da Samsuna çıktı. Bu, yor, istifa edip İstanbula geliyor. taya atardı.) İhtimal vermek değil, adeta kat'i yerini dolduran büyük ve değerli arka nın hemen gerisinde yanyana ve yayeni Türkiyenin kurtuluş tarihinin baş*** Dedim ki: * < T , , yetle hükmederdi. Büyük fırtınanın pek daşı Ismet Inönüne her kârında muvaf naşık bir vaziyette sessizce hazırlankaza oldu langıcıdır. Erzurum ve Sıvas kongrelemışlardı. Topçu Kocaçimende idi. MusIstanbul hukumetinin ve sarayın zâfı. Sizin yerinlzde olsam Acjanaya fea1 ziyade yaklaştığını onun ağzından kaç iakiyet ihsan etsin! Ankara 9 (Teiefonla) Sontehar a tafa Kemal, fırka kumandanı ve alay meskenet, cebanet, esaret ve ihanet yarışlarının yedinçisı bu gün şehir ipod lini toplıyarak milleti, kurtuluş mücaidd j kereler isittim. dar giderdim! Salâhaddin GÜNGÖR delesi fikri etrafmda topladı. Osmanlı alaylann menzilesine düşmüştür; Izmir işgal edil romunda yapıldı. Dörduncü koşuda Ah kumandanlan bahis oıdusu kumandanlığından istifa etti ve önlerinde bulunuyorlardı. Hücum için raiştir. Onun vatan aşkile, vatanı kurtar med Atmanın •Yosma» adlı atı. bilek emir verildi. İki piyade alayı Allah Al mak aşkile yanan yüreği, bu facia kar kemıkleri dışarıya fırlıj'arak yuvarlan bir ferdi millet olarak bu hareketm ba;ah diye Conkbayınnı koşarak aştılar şısında kollarını kavuşturup seyirci kal dı ve bu feci vaziyette daha fazla ıstı ş'na geçti. 23 Nisan 1920 de Ankarada ve sırttan yalnız 150 300 metre öteds nıasına müsaid değildir. 19 mayıs 1919 rab çekmemesi İçin hay\ran kurşunla Büyük Millet Meclisi ve hükumeti kuru'du. Yavaş yavaş kuvvetli bir ordu İngiliz siperlerine girdiler. da Anadoluya geçiyor. öldürüldü. Ahmed Atmanın saf kan İntejkil eden Mustafa Kemal, İnönü va Bunun üzerine düşmamn bütün O günden itibaren genc kumandanın giliz hayvanlarmdan olan ve hemen her gemi toplan Conkbajnrına cehenne Eüyük Başbuğ ve Kurtarıcı Şef devri yarışın favorisi pddolunan «YosTia> nın Sakarya zaferlerinden sonra, 1922 dc, mi bir ateş açtüar. Mustafa Kemal ta başlıyor. O zaman, henüz 39 yasındadır. bu akıbeü at meraklılarını bir hayli Dumlupınarda düşmana kat'î darbe.i indirdi ve müstevliyi 9 günde, rassud mevziinin hendeğinde bir kaç Kurtuluş için, istiklâl İçin savaşa gıri müteessir etti, Akdenize döktü. zabitle konuşurken bir gemi top merşiyor. Düşmanları çeşid çeşiddir. Galib misinin küçük bir parçası onun karAyni sene sonbaharında saltanat kalYENİ ESERLER. ] devletlerin işgal orduları, onların yar | nınm sag yanına hızla çarptı. Eğer odırıldı, bir sene sonra 29 birinciteşrin dımcısı ve yardakçısı ekalliyetlar, cebaada tesadüfen bir saat bulunmasaydı 923 te Cumhuriyet ilân olundu ve BasYücel net. zillet ve hıyaneün ta kendisi olan ihtimal Mustafa Kemal sadece bir Apaaışah ve avenesi, kendisile beraber Memleketimizin en eski san'at ve fi kumandan Gazi Mustafa Kemal, Reisitıburnu ve bir Conkbayın kahramanı cumhurluğa seçildi. olarak oraya gömülecekti. Fakat, ka oidukları halde zekâları kıt, görü^erı kir mecmuası olan Yücelın 81 ınci, son Artık bu tarihten sonra, Atatürkün işkısa, imanlan zayıf olan münevverler, teşnn sayısı bugun saat S.05 te fevkader onun Anafartalar kahramanı oltimaî hayatımızdaki büyük inkılâbları masını da istemişti. Ancak bu da onun cıliiller, müteassıbiar, kıskanclar, hod lâde bir şekılde intişar ediyor. Atatürk başlamıştır ki bunlan hâlâ yaşamaktasevgisıni bağnnda taşıyan Yücelin bu, çin kafi değildi. O. Büyük Harbde oryız, kendi kendimize tekrara lüzum yokdu kumandanlığına yükseldıkten sonra kat onun nefsine beslediği büyük itı «Mıllî Yas» sayısıdır. Bu sayıda Atatürkün hiç bir yerde intişar etmiyen :ur. Mes'ud vatan, kuvvetli miılet, şan'ı harb sonunda vatam istilâ edenlere mad, Türk ordusuna ve Türk müleresımleri ve hayatına. ölümüne dair ordu ve ilelebed yaşamağa ahdetmiş biarşı Türk İstiklâl Mücadelesini ya tine olan sarsılmaz ve çok yüksek gü yerli. yabancı muharrir, devlet adam ip tükenmez bir enerji imanı... İnkılâbveninden mülhemdi. attı ve vatam kurtardı. lan ve kumandanlann yanlan vardır. arm manası ve hulâsası budur. Ordu ve başbuğ, millet ve şef birbi Bundan başka Vasfi Rıza Zobunun. Dumlupmar Adatepe imha meydan Ataturk ölmemiştir, çünku biz yasımuharebesi Gazi Mustafa Kemalin as rine güvendikleri zaman hallolunamı Haydar Talunun tetkikleri, Cıtadel yan hiç bir mesele ve aşılamıyan hiç tenkidi gibi kıymetli edebi yazılan da yoruz. Ve mademki Türk milleti ebe:erl kudret ve tealisinin şahikası oldiyen hayatta, o halde Türk ebediyen Atatürkün ölümünden öhnez bir hatıra: Millî Şefbniz İnönü Büyük arkadaşının muştu. O, bütün bunlan kendine olan bir engel kalmaz. ıhtıva eden bu mecmuayı bütün okuaşamaktadır. A lâhdini tazim ycrine kendi ellerile yerlestiriyor ududsıız eüveni ile basarabılmışti FaH. E. ERKİLET yucularımıza hararetle tavsiye ederız. * #» "Atatürk bir dünya harbi kopacağııta adeta kat'iyetle hükmederdi,, Bir defa, kalabahk bir mecliste şöyle demişti: Ismet İnönünü bir gün yurd başında göreceksiniz. 0nun dirayetli siyaseti her şeyi yolunda götürecektir. „ Yahya Galibden hatıralar Atatürkün zaferleri Baskumandan Baştarafı 5ind sahifede) defeden onuncu fırkanın mevzi ve siperlenne yürüyerek girecektik. Çıktığımız sırtın nezaretı genişti. Buradan Imroz adasile aradakı deniz sahssını, Arıburnu ve Kabatepeyi de görebiliyorduk. Sırta vardığımızda, her defa yaptığım gibi, Arıburnu cihetine cöndüm. Fakat bu defa Kabatepenin nazarımızdan sakladığı koydan o kadar çok gemi direği yükseliyordu ki, gordüğümüz manzara, bu gece burada behemehal çokça yeni düşman kuvvetlerinin karaya çıkarılmış olduğanda şüphe bırakmıyordu. Bundan başka Conkbayırı istıkametinden gıddetii top sesleri geliyordu. General Trommer bana, ne dersin? dedi. Ihraç'. diye covab verdim. Bir gün evvel Ingıl'zler bizim mıntakaya bir gösteriş taarruzu yap tıklan gibi Arıburnu bolgesinde Kanlısırta da hücum etmişler ve bu mevzii zaptetmişlerdi. Bunlardan maksadm Conkbayırile Kocaçımen tepesine yapacakları taarruzlardan evvel Türk ihti1 yat annı sarf ve tespit ettirmek olduğu artık anlaşıhyordu. Ölmez Atatürk Mustafa Kemal Salâhaddîn Güngör