10 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 10 fkincite;rin 1941 Devrim bayrağı yere düsmedi! Âtatürkün dîlcilik savaşını bugün İnönü ileri götürüyor Sehir Atatürk n haberleri Onun büyük eseri IHEM Türkün realist dehâsına ve ,*Türk dili ;» İstiklâl caddebir kaza NALINA NIHINAİ ULU A T A rahat uyu ! uygun olarak yaratıldı Yazanî O'nun büyük haHalkçıhk prensipi, tırası önünde bugün dığer bütün prensipİstiklâl caddesini takiben Taksim js kalblerimiz burkulalerin yardimile haltikametine gitmekte olan şoför Alinin tak sizlarken en iyi kı geçmiş tarihî tecdaresindeki 2525 numarah otomobil, ne yapabiliriz, daha rübelerin sakametbifdenbire Zambak sokağından karşısına doğrusu ne yapmali neticelenne, sıçıkan Mustafa adında bir çocvğa çarpa lıdır, diye düşündüm. Büyük adamlar Türk tarihine ve cihan tarihine karşı nıflarm tahakküra ve azmanlıkların rak ağır surette yaraianmasına sebebiyet yetisiyor, bir şeyler istiyor, bir şeyler yeni bir durıım almak ve bunu yürütrıey an vermedcn ferdler yekununu bir vermiştir. Şoför, karsısına çıkan Mus yapıyor ve nihayet her fanî gibi öldük rnekle temayüz eden Atatürk, tarihî bü«mecmu» haönde değil, «organik bir afaya çarpmamak için direksiypnu kır ten sonra bize hatıra, dilek ve eserle tün adımlarını halkın içinde, halka hibütün, halinde inkişaf ettirmek gayemışsa da buna mâni olamamış ve bu ma rini bırakmış buiunuyorlar. O halde ka tab ederek ve halk yardımile yapmayı sini tezammun eder nevra esnasında orp.dan geçmekte olan lanların bu yüksek ve çok manalı şah Fensip ittihaz etmis olduğu için O'ndaki Bütün bu dilpklerde hem kazanılmı 86 numarah Taksiır Beyazıd tram siyetlere karşı pek ciddî ve hayırlı ol tarih görüşü romantik olmamış, içinde .•ayına çarpmıştır. Çarpma neticesinde ması lâzım gelen bir vazifeleri olmak yaşadığı 20 nci asrın realizmine uvpun tarihî tecrübelerin derslerinden alınan tomobilin yan kısrr.ı tamamen hasara gerektir. Büyük'eri anmak onlan sa olmuştur. Sadece bir tek «Haik Parüsi» bir hikmet ve ayni zamanda ideal bir havsala görmemek kabil değildir. uğramıs, fakat tramvaya bir şey olma dece kutlamakla kalamaz. Büyüklük, tanıması, ve münhasıran ferdci olan mıştır. normali aşan bir vakıa olarak, daha çok «Serbest Fırka» çığırını kısa bir tec Işte Atatürkün ve en yakın arkadaşı Yarah çocuk, Beyoğlu hastanesindc sevilmek ve dahâ iyi bilinmek için, heı rübeden sonra teTkederek halkçıhğa av olan Millî Şefin başbuğluklan altında edavi alüna alınmış, hâdise etrafında şeyden evvel, daha iyi ve günden güne det etmesi de bunu teyid eder. Hem de doğan bu fikirlerle medeniyetler yaratmış ve tarihte ün almış bir halkın tahkikata başlanmıstır. kazanılan yeni fikirlere göre daha doğ bu halkçıhkta romantik ferdci telâkk'nın görgülü ve basiretii iştiyak ve emelleri ru ve daha sağlam anlaşılmak lâzımdır. tabiatte ve hakikatte yeri olmıyan •ır.übirleserek çok realist bir inkılâb vüRumen ticaret heyeti Bu büyük iş sadece tarihçilerden bek savatçıhk> vahimesi yerine altı okla işacud* gelmiştir. Romantik ve hayalî kimlenmiyeceği için her ilim adamının, bil ret edilen ve bütün tarihî tecrübeleri Ankaraya gitti seleri costurmağa müsaid olmıyan bu hassa ruhiyatçı ve içtimaiyatçılarm bu tophyan inkılâbcı, milliyetçi, devletçi, inkılâb yalnız Türkün realist dehâsına Şehrimizde bulunan Rumen ticaret hususta ayrıca vazifeleri vardır. cumhuriyetçi, halkçı ve lâik prensipleri uygun olduğu için değil, bugünkü reaheyeti, dün aksamki ekspresle Ankaraya Atatürkün nasıl yetistiği, neler arzu ikame edilmekle çok realist ve şümul list dünya görüşüne de elverişli oldugitmlstir. edip ne dilekler besledifi ve neler yap lü bir yol tutubnuı olduğu görülmsk ğu içindir ki devam ve sirayet etmek Maili inhidam binalar tığı hakkında bugünkü dağınık bilgile tedir. ıktidanru haizdir ve en büyük mil'etler İnkılâbcılık prensipi yeni bir fikri üzerinde bile tesir yapmış olması bünMaili inhidam binalar bilhassa son rimiz hiç bir zaman kâfi ohnadığı için glinlerde müessif kazalara sebebiyet bunları tamamlamak ve bir terkibe bağ olanlan yığınlann görenekten mütevel dan ileri gelmektedir. erdljinden kazalardaki fen heyetleri ta amak üzere ferdce ve cemiyetçe neler lid icyan ve mukavemetlerine karşı sıÖlmez Âtatürkün imzası Hakikf tarihî hareket, milletleri asan rafından sehrin her taraiında umumi yapmak lâzım geldiğini her vesüede da yanet etmeyi tezammun eder. Ayrılığının acısı yüreğimizde hergün cıldler dolduracak bir kitab yazümalıhareketler olduğuna göre Atatürk ve bir kontrol yapürruş ve bu suretle ye ima düşünmek zaruretindeyiz. Milliyetçilik prensipi, romantik sosyataptaze kanıyan Ebedî Şef Atatürk, yal dır. nlden bir çok maili inhidam bina tesBiliyoruz ki halk ve klâsik tarih bü lizm telâkkilerine kapılarak mevhum bir Milli Şefin Türk milletile birlikte vünız Türkiye tarihinde değil, Türkün zaO'nun yüce dehâsından nşkıran büyük pit olunmuçtur. Bunlann sahiblerine cude getirdikleri bu eser, ayni zamantnana sığışmıyan bütün varlığı boyunca Türk dil ülküsünü hiç •nlamıyanlar tebligat yapılarak muayyen bir zaman tün büyük işlerin münhasıran büyük insaniyetçilik ugrunda kendini kaybet da realist tnanada insanl bir eser olBn kntsal emanet, şimdi, Onun kudadamlar tarafından yapıldığı kanaatin memeyi tezammun eder. eşi görülmedik bir yolda dil devTİmine olmuştur. Onlara göre dilin kendi gidişi da Iftzam gelen tamlr ve tadilln yapılması mak vasfını kazandığı içindir ki üze retli silâh ve inkılâb arkadaşı, hamle dedir; 18inci asır mütefekkirlerinin de Devletcilik prcnsipi, devletin millete ve cafer yoldası tsmet tnönünün elinde can vermiş bir büyük dâhi idi. yeterdi; yeniden bir şeye ihtiyacı yok bUdlrilmiştir. Bina sahibleri emri yerine bu kanaate iştirak ettikleri malumdur. karşı olan vazife ve mes'uliyetlerini rinde her vesile çalışılacak ve işlene dedir. Bütün millet, Onun bayragını Yan devriminin ilk günlerinde; tu. Ebedî Şefin daha ilkokul çocuğu getirmezlerse, bu kabil yerlerde oturulBuna göre tarih, büyük adamların bir mümkün olan son haddine kadar ge eek bir mevzu olmuştur. dik ve yüksek tutan bn knvvetli büegia « Daha çocukkpn, dersler, kitablar iken duyduğunu bunlar hilâ duyama ması menedilecektir. Tarih, psikoloji ve sosyoloji ile uğ emrinde, her fedakirhga hazırdır. Bn resmi geçidinden ibarettir. Fakat 19 uncu ni?! etmek azrnini tazammun eder. arasında yuvarlanırken hissederdim ki mışlardır. Ete yeniden nark konacak asır bu kanaatte kalmadığı gibi içinde Cumhuriyetçilik prensipi, hanedan nü raşan gene âlimlerimizin bu mevzu üze manzara, Ebedî Şefin ülküstt, ebedi bu dilin bir şeye ihtiyacı var. O ihtiyaBu yüce ülküyü yarım anlayanlar da Piat Murakabe komisyonu bugün yaşadığımız 20nci asırda dahi bir me fuzuna veya oligarşiye dayanan bir re rinde vücude getirecekleri ciddi çalış zevkldir. cın ne olduğunu, nasıl elde edileceğini olmuştur. Onlar bir yere kadar birliktoplanarak et isinl görüsecektir. Müva sele olarak devam etmektedir. Uzun jim yerine her nevi halkın kendi va malar her halde en büyük mürşidi ilimHn Ata. rahat nyu: gSsterdlgin yoldı bilmezdim. Fakat mutlaka bir şey lâ te yürümüşler, sonra duraklamışlardır. redat ve hayvan vaziyeti hakkmda ls müddet devam etmiş olan ferdci telâk zife ve mes'uliyet hislerinin uyanarak de gören Atatürkün ruhunu en çok şâd yürÜTon», emanetine hıyanet etmlyozım olduğunu duyardım.> Kimisi dili temizleme ve özleştirmede tihsal mıntakalarından icab eden ma kiye mukabil 19 uncu asırda, büyük sa hükümran olmasıru gözetliyen bir ga edecek eserler olacaktır. raz; onn senin istedigin gibi kuvvetli durmuş, zenginleştirme ve güzelleştir umat gelmls olduğundan bugünkü top nayi hayatının vücud bulmasile içtimal Diyordu. yeyi tezammun eder. M. Şekib TUNC güıel, ferefli olaraic muhafaıa edlyoruı konması hayatta vukua gelen değişiklikler ve bu Sonra, yazı ve dil işlerine el koyduğu meyi düşünememiş, kimisi sadece zen antıda ete yeni bir nark hayaün tevlid ettiği nüfus kesafetleri, za ııan, hangi mesele önünde kaldıysa ginleştirmede birleşmiş, özleştirmede ge muhtemeldir. Sıhhiye Vekili Ankaraya Beşiktaş Genclik kulübünün onu en yetirkin bilginleri kadar kavra ri kalmıştır. Fiat Murakabe memurlarına zengin ve geniş iş bölümleri yığınlaruı Çok şükür ki O'nu en iyi anlayan, Okeyfiyetlerini değiştirdiği gibi ehemmitrak için O'na ne kadar az müddet lâçitti yeni idare heyeti yeni hüviyet varakaları yetlerini de artırmış ve ayni zamanda zım olmuştu. Alfabe işine girdıği gün nun bütün ülkülerini tanıyan ve güden Birkaç gündenberi şehrimizde bulunan Beşiktaş Genclik fculübu fevkalâd< romantik bir düşünce uyandırarak büherıen hemen bütün alfabeleri tammış bir yüksek varlık, kendini göstermisverildi tün tarihî hareketlerin münhasıran yı Sıhhiye Vekili Hulusi Alata», Ankaraya kongresi dünkü cumartesi günü kulüb Turk dilinin bütün ses varlıklarını in tir: O da, O'nun bütün devrim hayatında Piat Murakabe komisyonuna yapılan ğınlara tabi olduğu telâkkisini birinci dönmüstür. binasında toplanmış, idare heyeti, mali en yakın arkadaşı, bütün atılışlarında celtmişti. ve idari raporu okunarak alkışlarla ka en candan yoldaşj olan Millî Şefimiz, bir ihbara nazaran kıyafeti duzgün ba piâna getirmiş, muhteUf sosyalizm ceBir aile faciatı daha Dili temİ2İeme günlerinde öz dilin tüvaçıkgözler kendilerine Fiat Murakabul edilmiştir. Bilâhare yeni ldare he sevgili Cumhur Reiıimiz İnönüdür. reyanlarını doğurmuştur, Bu telâ,kkjye Vefada Kfitibçelebi caddesinde S nu yeti lntihabma geçllmiş, netlcede aza memuru süsü vererek ötede beride lü kelime değişiklikleri onun şaşırtıc Âtatürkün dilcilik savaşını bugün İnökontrol yapmak tstemekte ve bu yüz göre büyük adam, halk yığınlannın di marada oturan Tahir, bir müddet evvel lıklara Ekrem Değer, Abdullah Ziya, unutmazlığının içinde yer almış bulu nü ileri götürüyor. Devrim bayrağı yere den bir takım yolsuzluklar da ileri gel ek ve ihtiyaclarım temsil eden adam bir iş için dışarı gitmiş ve evvelkl gün thsan özkaya, Dr. Necmeddin tzmirll, nuyordu. Dilin ana kaynaklannı arardır. Bununla beraber her iki telâkkid* anl olarak dönmüstür. Karısına bir sür Nazmi Ökten, Bahaeddin Zindancıog düşmedi; gene bütün parlaklığile kutsal mektedir. ken, sanki dü tiplerinin hepsi gizlilikbir elde dalgalamyor. Bu vaziyeti nazan dlkkate alan büro, büyük adam kabul edilmiştir. Yalnız bir priî maksadile eve sessizce giren Tahir. lu, Remzi, murakıblıklara da Basr lerini O'na açmış gibiydi. Dokuzuncu dil bayramında Türk va bütün memurlanna yeni hüviyet va müddeaya mukabil onun nddı olan müd yukarı çıktığı zaman kansı Serveti ya Bütün, Asaf, Şükrü Erlcus ittlfakla se Işte herkesi şaşırtan büyük dil devri tandaşlarına: rakalan vermiştir. Memurlar kontrola dea ikame edilmekle mesele halledilmis bancı bir erkekl* gö'rmüştür. Bu vazi çilmişlerdir. mıne böyle bilgiler ve sezgilerle donan«Büyük Âtatürkün, Türk dili uğrun çıktıklan zaman bunlan gösterecek değil, sadece bir basit telâkkiden bunun yet karçısında fazla sinirlenen Tahir Galatasaray kuliibü kongresi Konya (Hususi muhabirimizden) mış olarak girdi. lam zıddı olan diğer bir basit telâkkiye bıçağım çekerek karısile erkeği yarada harcadığı emekler bosa gitmemistir erdir. Galatasaray kulübü kongresi ekseri Bir müddettenberi Konyada Alâedd: ı geçilmiştir. Hakikatte ise meselenin bun lamıştır. Yaralılar tedavi altına alınAtatürk, dil işini, ancak tarihin O'na ve asla boşa gitmiyecektir. O'nun kutyet olmadığı için gelecek hafta cumar tepesinde hafriyat ve tetkikatta bulvKonyada açılan Yerli dan çok daha kanşık olduğu ruhî ve mış, Tahir yakaîanarak hidise etrafınverdiği eşsiz büyük ödevlerin en güç sal adını, derln sevgiyle anıyoruz. Türk tesi gününe tehlr edilmiştir. nan Türk Tarih Kurumu Konya hafr içtimaî bilgilerimiz arttıkça meydana da tahkikata başlanmıstır. ve en ağır kısımlarım başardıktan sonra dili için son anına kadar beslediği geMallar Pazarı yat heyeti mesaisine nihayet verdi. Bu çıkmaktadır. O halde ki bugün ne saResim sergisi ele aldı. Fakat bir kere alınca o büyük niş ümidleri gerçekleştireceğiz..> Konya (Husus! muhabirimi?den) heyet, tetkikatı neticesinde Konya t?iştiyak ve arzularına clin içinde bütün o bin yıllık sert ma Diyen büyük Millî Şefirnizin seslerin Sümer Bankın Kony?da açtığı Yerli dece yığınların Beyoğlu Halkevinden: Şubeye davet rlhini çok eskilere doğru götürmel? den, sanki bir balmumu gibi eridi. U de, bütün Türklüğü birleştiren bir dil Mallar Pazarı, halkın en büyük ihti tercüman olmaktan, ne de birçok iş böAmatörlere mahsus resim ve fotog muvaffak olmuştur. Alâeddin tepesinin Eminönü Yerli Askerlik şubesinden: raf sergisi hazırlığına başlanmıstır. mulmaz bir çabukluk ve yaygınlıklar cilik atılışının yürek coşturucu Shengf yacma karşıhk olmuş ve rağbjti ka lümlerine ve burıların istediği maharet Piyade tejmen Ali Rıza oğlu Meh Bu sergide ve Ankarada C. H. P. Ge Milâddan evvel 3000 3500 senelerince bilgilere sahib olan halk yığınlanTürk dili, O'nun ve O'nunla birlikte yü arasında, Âtatürkün kutsal ruhuna: zanmıştır. Sabahın ilk saatlerinden sameskun bulundugu bu hafriyat sonurma'şerî mesaileri yardımı ve ilirn med Zij'anın 321 (39513, topcu ast«g nel Sekreterliğince açılacak umum da elde edilen eserlerle tarihen ve iirüyen, yüreği O'nun gönlile birlikte çarKabrinde müsterih uyu, ey namdar üş muamelesi bitinceye kadar ginün men Ahmed Tevfik oğlu Hayreddinin sergide derece kazanacaklara mükâfa pan bütün Türklüğün sevğilisi oldu. her vaktinde, büyük bir kaJabalık, pa adamlarının gene ma'şerî çahşmalan olmen sabit olmuştur. Mevcud delilleı^ Atam. madan her hangi bir ferdin sırf kendi 316 (24014). P. asteğmen 801eyman oftlu verilecektir. İştirak etmek istiyenlerin Eevt, sevğilisi... Çiinkü O'nun yüreDiyen ince, süzgün bir nağmeyi de zarın bulundugu sokağı baştanbaşa dol dehasile yeni bir şey yaratmasma im Ahmed Cenabm 312 (13386), nakliye fazla tafsilat almak üzere Halkevimize göre, Alâeddin tepesinhı Prehistoor: durmaktadır. devirlerindenberi, devamlı bir haldî ğir.i çarptıran büyük sevgiler, hep böyle şükranla, hayranlıkla seziyoruz. teğmen Mansur oglu Azizln 328 (44977), müracaat eylemelerini ve eserlerini muhtelif mUletler tarafından iskân eHalka ve memurlara kolaylık olmak kân olmadığı anlasılmıştır. O halde yüksek, erişilmez sanılmış ülkülerdi. SıŞimdi yirminci yüz yü Türklüğünün tarih, ne sadece büyük adamların, ne muhabere teğmen Kerim oğlu Taced eöndermelerinl rica ederiz. dilmiş bulundugu artık bir hakikattir. cacık gönlü her iyiye, her güzele açık iki büyük varlığı, biri kutsal hatırası üzere satıs günleri malların nev'ine gö de sadece yığınların mahsulü olmayıp dinin 333 (43S4T), Nakliye teğmen OsBu tariht tetkikattan sonra heyet tare ayn ayrı tesbit edilmiş ve nüfus teztı. Fakat yalnız büyüğü, yükseği, derini nın derinliğile, öbürü sevgüi varhğının «Gün sabahla, lnsanlık çocukla rafından Alâeddin tepesine «Konya keresile ahş veriş yapılması kararlaştı bunların birbirleri üzerine yaptığı çok man Nuri oglu Ahmed Hulusinln 317 candan, yürekten severdi. büyüklüğile bizi çağırıyor: başlar.» höyüğü» adı verildi. rılmıştır. Halk. pek hakh olarak bu gü kanşık tesirlerin muhass?lası olan uz (31493), nakliye tegmen Asım oglu ŞaÇocnk Esirgeme Kurnmn Bu sevglliyi değerince bezemek için, Türk dilcileri: İş başına! zel ve ucuz mallardan istlfadeye koş laşmaların mudil bir eseri gibi görün kirin 319 (39927) acele şubeye müra Höyükte, Osmanlı, Selçuk, Bizans, Genel Merkezi tarihin ve tarihten öncenin bütün sesmektedir. ' caatleri ilân olunur. İ. N. DİLMEN maktadır. Roma, Helenistik, Prikya, Bakır devrl lerini, giyimlerini onun düzğün endamı, eserlerile iskân tabakalan elde edilmişgüzel bedeni üzerinde görmek istedi. Dâhinin ruhî bünyesini, moral salısiNekadar mustarib. nekadar perişan tir. Selçuk san'atında ender tesadüf oİlkin, onun kendi görünen varhğma yetini tebarüz ettirmek, tahlil etmek nekadar tesellisiz ve istikamotsizdir. lunan sırlı kaplar, tizeri altın yaldızlı gönül bağladı. Bu varkğın saklanmı? şüphesiz çok güç bir şeydir. Harikulâde yaraülışta olan Gazınin ka ve resimli çiniler, kabartmah alçı frizbütün güzelliklerini araştırdı. Büyük adamın fotoğrau kolay çekilir. fası bu mustarib, yoıgun, hasta cemiyetin ler, üzeri muhtelif nakışlı maden! ibrik. Bunlan ortaya dökmekle de kalmadı Birkaç kalem ve fırça darbesile kclay içinde şahsiyetini bulmuş ve reaksiyoner güğüm. tava ve baa aletler bu devrin Tarihin en parlak, en şanh sahifelerini güzelleştirilir. Boyu bosu, »oyu sopu bir heyecanla dehâsım inşa etmiştir. yegftne eserlerini teşkil eylemektedir. dolduran Türk varhğının tarihten önce kolay tetkik olunur. Fakat bu deharun Atatürkün dehâ hususiyetinde muhak Alâeddin köşkünün son bakiyesi olarafc deki büyüklüklerini, karanlıkları yaran yattığı ve doğduğu evi yani eski bir takak ilhamı aramak lâzım gelirse; o ilha ayakta duran kısmı tahkim edilmiş va bir görüşle, birer birer sezdikçe, Türk tirie (cümlei ruhiye ve dimağiye) sini mmı tedrici olarak Türk maşeri bünye clvarında da köşke aid bir kısun misinin ıstırab ve ihtiyaclarından almıştır mart bakiyeler meydana çıkarıünıştır. dilinin de bilinen devirlerinden daha es tanımak ve tanıtmak hiç de kolay dediyebiliriz. Ve nitekim bu siyasî ve jçti Bizans devrine aid bir küp, sütun kaikisine doğru yüreği, karşı durulmaz bir ğildir. Halbuki dâhinin asü hakiki çehresi budur. mai ıstırablar, Sevr muahedesrtin imza deleri ve başlıklan, mimarî parçalar, sevgi ve ilgi ile bağlandı. sırlı kap parçalan bulunmuştur. Roma *** 0 zaman, O'nun büyük dehâsının yeni Fakat tekbaşına ilhamın bir dehâ do sı ve onu takib eden hâdiselerle azamî Bütün heyaü boyunca ruh! yapısmın Üstün adamın idrak antenleri nerelere tevettürünü kazanmış, Atatürk de kendi devrine aid olarak bulunan eserierj bir şimşek ışığı önünde, uzak geçmişin ğuracağını kabul edemeyiz. Belki debâyı hâkim boyaları bunlardır. şuur âleminin icra ve karar mekanizma diğer devirler eşyasına nazaran daha karaltıları yarıldı: Türk dilinin sonsuz hağlıdır ve ne gibi hususiyetlere mal kateşler, o kadar. Onun istidlâl ve idrak efulehri hiç azdır. Helenistik devir ise, bir çok tir? O idrak antenleri ki her dehâda aysını bu arada işletmiştir. variıkları, yer yuvarlağının eski tabakaaksamadan ve kendisini hiç aldatmadan gonlan birbirine bağlıyan zincir olmasa İlham bir kibrittir, meşaleyi yakar. süslU kap parçalarile damgalı ağırşak rı bir mısusiyet göstermiştir. Mea»lâ bu *** lar? arasından tozlarım sükerek, neolitik nefis bir sadakatle daima dehâsına hiz bir katar hareket edemez! Baian bir yelpazedir, alevi yangın yave süslü askılarla mütemayizdir. merîeniyetin ilkel günlerinden günümüze idrak antenlerile, Mevlâna his âlemleri met etmiştir. Ubermeuch'un yani üstün adamın dipar. Ancak dâhilerin h'ayat ve eserlerinne dalmış; Sinan, ölçülerin ahçnkli Fakat bütün bunlar varken treni çePrikya devrine aid olarak Anadoludoğru bir ışıldak gibı parladı. mağında ve beyin hücrelerinde üstünlüUlvî heyecanları mütekâsifti. Çağı kıp götüren bunlardan başka bir kuv de ilhamın tesirini de inkâr edemeyiz. dünyasına girmiş; Markoni, gizli k^lmış nun ancak bir iki yerinde tesadüf ediÂtatürkün Türk dili üzerindeki yük sesleri aramış; Ruso, Niçe, Kant, Marks, gehnce deposunu açmış, mensub olduğa (Arşimed) prensiplerini tesadüiıin ü ğü temin eden nescî bir hususiyet var vettir. Atatürkte «irade» takatinın salâlen muazzam kale ve sur duvarlan, mıdır? sek ve eşsız hamlesi. işte bu iki büyük Atatürk cemiyetin harim koynuna so cemiyete bu lezzetli meyvalardan bol bol betı, bilhassa misilsiz sayüacak kadar hamına borclu değil midir? mesken bakiyeleri hendesl ve sitillze eBiyoloji, histoloji buna dair bize fazla temelin üzerinde toplanır: Musiki âleminin ölmez çocuklan Betkuimuş; Edison hep ışığı kovalamıştır. tfttırmıştır. ku\*vetlidir. Atatürkün iradesi oesaretle dilmiş hayvan resimlerini taşıyan renkll İtiraf etmiyen nankörler müstesna ka sÜEİenmiştir. Bu cesur irade, hiç bir za hoven'in, Şubert'in, Şopen'in eserlerinde bir şey söylemiyor. 1 Dilin bütün varlıklarını topla Dâhinin dimağında, toplanan haricî ve renkslz çanak, çömlek parçalan, maBu bir kafatası ve zaviyei cephiye mak, onlarala kendimize öz, öz olduğu ihsaslara, o harikulâde şahsî boya ve bul etmelidir ki en bahtsızlar bile bu man zayıflamamış, fakir düşmemiş, has ilhamlann ana rolünü inkâr edebilir denl ok uçlan, fibulalar, toplu lğneler, hikâyesi de değildir. miyiz?. ulvî heyecanların katrelerinden nasi talanmamıştır. kortar zengin, zengin olduğu kadar gü çeşniyi vererek, normal adamı hayrete kemlkten ve taştan yapılmış aletler, Belki daha ziyade ruhî melekelerin pişmiş ve pişmemiş topraktan ağırşak» zel, her Türkün anlayışına ve yüre düşüren yeni terkib ve inşayı yaptıran bedar ohnuşlardır. ' Atatürkün hayatında bellibaşlı müesBir çoklarına göre sosyal irade ve cemuhassılası olan şuur kompleksinin lar. tartı, askılar, söve taşlari, değlr Atatürkün müstesna kıymette olan isnedir? ğine söyler bir dil kurmak.. sareti, Bonapart uzun tarih yıllarında sir ilhamkn varmıdır, varsa acaba ne fartı tevettürüdür. Üstün adamın dimağ tidlâl, idrak ve heyecan melekelerino, men taşlan, ocak ve mezar bakiyeler! lerdir? Mustafa Kemalin ruhî bünyesini Daha doğrusu dehâyı hangi ruh ve 2 Dilin tâ kaynaklanna kadar gibüyük bir ehliyetle temsil etmiştir. hücrelerinin içinden akıp geçen ve elek bulunmuştur. Bakır devrine aid olaraK e harikulâde üstün bir seviyede olan anî ilhamlara karşı coşkun karşılıklar derek, Türk dilinin geçmişte bütün dün şuur melekesi karakterize eder? Dikka» trik dalgacıklarına bertziyen asabl seyHalbuki ayni adam Akkâda mağlub, ya medeniyet dillerine anahk etmiş eski mi: hafıza, muhakeme. irade, heyecan, muhakeme terkib ve İnşa kabiliyeti ek Moskova bozgununda rezil ohtıuştur. veren fağfur bir duygu fanusuna benze yalenin amper ve volt nispeti muhak çok karakteristik parçalar vardır. Bu ıserler yakmda Konya Asan Atika varhğının izlerini aramak, bulmak. istidlâl, idrak, tefehhus mu? Bu şerefi lenmiştir. Türk maşerî bünyesini kemi Yalnız; ferdî, beşerî ve fizyolojik irade temeyiz. kak ki normal adamınkinden başka ve MUzesinde teşhlr olunacaktır. Ibette mutlak manada yukarıki mele ren kurtlaruı bir çoğunu maharetie aröylece bilim dünyasına Türklüğün ve Esasen büyük insan kütlelerni ardına şiddetlidir. Bu asabl ve ruhî seyyaleyi yıklayıp yeni inkılâb yapısını sağlam zâflarile, sosyal irade zâflarını birbirine takıp götüren hakiki cemiyet liderleTi'rk dilinin yüksek varlığmı tanıtmak. keJerden yalnız birine hasredemeyiz. ölçecek amper ve voltmetreye İse makarıştırmamak lâzımdır. rinde ve siyasl seflerde muvaffaidyeti alesef henüz malik değiliz. Hepshıin payı olmakla beraber muh emellere istinad ettirmesini buna borcIste Âtatürkün ne yazık ki pek kıss uyuz. Zira üstün adam psikolojilerini tetkik temin eden amil, sistemli tefekkür, yasüren ömrünün son on yılı içinde öz teıif dâhilerde bunlardan birkaçı bilNushan S knruştur. *** hassa temayüz etmiştir. Bazılarmda ria Esasen kanaatimce dehâyı karokterize ederken hepsinin hususî hayatlarında ratıcı muhayyile ve üstün bir irarfedir. lediği dil ülküleri.... bunlardan biri veya bir kaçı aksak ola eden ruhî melekelerin arasında yapıcı. ifr&tlara mebzulen tesadüf ediyoruz. Bu Bu nadir hilkatli insanlann kafasını Bütün insanlığın mutlak hayranlık ve Bu ülküler üzerinde O'nun hütün uğbulucu, sürükleyici (yaratıcı muhayyile) kazıyyenin aksi hiçbir zaman sah'h de ve ruhî hamurunu an! ilhamlardan zi hüımetini; Türk gibi koca bir milletin de biWiği gibi. ra.=malarım, araştırış ve buluşlannı anğildir. Bazı beşerî ifratlan pertevsizle cevheri başta gelir. Senelik 1400 Kr. 2700 Kr. Meselâ (Mozar'ın) müthiş ses hahzayade, zaman, hâdiseler ve cemiyet yuğu kayıdsız sartsız ebedi sevgisini kazanan latmak icin bir gazete sütunu yetmez: büyütmek ise elbette bir marîfet değilAlb avlık 750 » 1450 * sile. (Edison'un) mahkemede isnünl urur ki bunlara da pekâlâ (tedrict bir il müstesna Atatürkün, psychique hususidir. Ve mevzuumuzun dışında kaUr. Üc avhk 400 > 800 » nutacak kadar hafıza fakirliğine düşüham) diyebiliriz. yetlerini tespit etmek ve normal ölçüAtatürkün inkılâbdaki rolünü alelâ«Çocukluğunda okşanmış. iyi muBir avhk 150 • Yoktur. > şü nekadar şayanı dikkattir! *** lerle ruhi portresini çizmek onun için deleştirmek istiyen birisile konuştum Lenin'de olduğu gibi. amele görmüş bir adamda daima *** Bana, <Şu olmasaydı, bu bulunraasay • Dehâda ilhami..rm anî rolünü haş kökendiliğinden raşacak insanl faziletMustafa Kemalde bu keyfiyet bilhassa çok zor şey. (Atatürk) te «istidlâl, idrak, heyecan, dı Atatürk muvaffak olamazdı. Atatürkü şeye koyanlar çok olmuştur. Bunlar bize böyle tecelli etmiştir. Atatürkün doğuBiz bu satırlarla bu portrenin bazı ler bulursunuz.» muhakeme, inşa ve irade» melekeleri tesadüf ve şans büyük yapmıştır» dedi. misal olarak din liderlerini yani resul mundan kurtuluş davasına bajladığı ta hatlanna dair karınca kaderince bir İki Gazetemize rönderilen evrak va yanlar Çocnk Esirgeme Kunımu hnrikulâde bir kıymette ve hususiyette Ona şu cevabı verdim. leri, sairleri ve müzisyenleri gösteımiş rihe kadar yeni 1882 1919 arasındaki çizgi karaladık o kadar. Genel Merkezi nesredilsin edilmesin iade edilmeı ve dir. Ray olmasa, tekerlek olmisa, va !erdir. Osmanlı cemiyetini bir düşünelim Dr. Rükneddin FETHÎ t zivaından mes'nliyet kabul olunmaz Bir otomobil çocuğu çiğnedikten sonra tramvayla çarpıştı Bu eser, bugünkü realist dünya görüşüne de elverişli olduğu için devam ve sirayet etmek iktidarını haizdir ve en büyük milletler üzerinde dahi tesir yapması bundan ileri gelmektedir. Prof. M, Şekib Tunc f I İbrahim İ Yazan : Necmi Ditmen \ ıffakiyetler dileria Nnr, üç sene evvel, bugün, sonmüştii; fakat Onun için oldü, demek gibi söndü demek de hatadır. Nasıl hatırası, elle tutulur ve grözle förülül", maddî bir varlık canulıtüe aramızda yaşıyorsa, yıllarca bütün bir ülkeyi, bütün bir miUeti, hatta bütün medeniyet dünyasını aydınlatan nurn da, sönmiyen bir ışık, batmıyan bir güneş gibi ebedidir. Adı üstünde; Ona «Ebedî Şef Atatttrk» diyonu. Atatürk, fanî insanlan silip süpüren ölttmün öldüremedifi ve asla öldüremiyecegi fevkalbeşer, büyük insanlardan biridir. O, ölmemiş, Türkün başından, Türkün tarihine geçmiştir. O. yaşıyor; üç yü evvel aramızda yaşıyordu; üç senedenberi de gönlümüsde yaşıyor. Onnn muvakkat kabri Ankarada, ebedi yeri ise bötün bir milletin vicdanındadır. Tehlike ve bnhran anlannda, sevinc ve bayram günlerinde Onnn çelik menevişli mavi gözlerini görmüyor mnynı; cesaretlmizl, aımimizi, imanımızı kuvvetlendiren giir. vakur s«sini isitmiyor muyuz? Onun tarihe intikal ettiği grün, ağladık, sızladık, acı çektik, matem tnttuk; fakat, o gündenberi asla aramııdan eksilmediğini, daima bizimle beraber olduğunu, ruhumuzda yaşadığını görerek teselli bulduk. Bu dünyadan göçen en yakınlanmızm, en çok sevdiklerimlzin hatıralan lamanın sisleri içinde yavaa yavaş silindi; fakat Onun aziz hatırası, daima taze, daima canlı olan hafızamızda yaşıyor. Adını anar jnmat Onu, hayatta oldngn zamankinden daha berrak ve daha yakın görüyornz; huzunında daha büyük bir hürmet, daha derin bir sevgi ile eğiliyoruz. Onun büyük eseri olan hür. müstakil, kuvvetli Türkiye Cumhnriyetinl, bize bıraktıgı en büyük emaneti, daha iyi korumak için, içtiğimiz andlan tekrarlıyontt. Konyada bulunan tarihî eserler Alâeddin tepesine «Konya Höyügü» ismi verildi * = Atatürkün ruhî = büıtyesi ve hasletleri Yazan Dr. Rükneddin Felhi CUMHURİYET flhone Dikkat