9 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BOL ÇEŞİD ve YENİ STİL MOBİLYA Almak veya görmek istiyenler HARAÇÇ! KARDEŞLER Limifed Şirketi Salonlarrnı bir defa gezmekle tatmin edilirler İstanbul, Fincancılar, Rızapaşa yokuşu No. 59/61/63. Telefon: 22060 umhuriyet I O MCI . e ı on İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrir heyetı: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 İÇKİSİZ SAZ Borsa Kırathanesi BAHÇEKAPI Her PAZAR saat 14 ten 18 %^^M Radyo okuyucu'arından Tahsin K t | 0 Ü ^ e kıymetli san'atkâr Bay ve Bayanlardjn müteşekkil SAZ HEYETİNİ dınMfc«Lsatıru nezih aılelerin salonudur. releron!l 22308. r • J 9 în I 941 Türk emniyetinin kendi kara sularında ihlâli bakımından hâdisenin ehemmiyeti büyüktür Beklenen Karadeniz hadisesi Bulgaristana indirilen Rus tenvir edilmelidir Paraşütçüları Bunların bir çoğu imha edildi, hükumet şıddetli ve geniş tedbir alıyor Bir denizaltı da iki komünist grupu çıkaraı Sofya 8 (a.a.) Resmî bir tebhgde Rus paraşutçulerinın ve saır Sovyet ajanlarının ımha edıldıgı kaydedılmektedir. Teblığe gore paraşutçuler Karadeniz sahılmde Varna ile Burgaz arasında Kax.ıçi>a nehri rnunsabımn cenubund3 yere ınmişlerdir. Tebhğde beş paraşütçü grupunun yere indığı tasrıh edUmektedır. Buniarın bır kısmı oldurulmüş, bır kısmı esır edılmişür. Faraşutçüler Bulgar nahiyelerine ve Sovyet tebaasından iki kişının evıne ihıca etmişlerdi. Tevkif edilen paraşütçülerin ifadeleline göre bunlar Bulganstanda sabotaj hareketlerinde bulunmak üzere gonderiunişlerdir. Rusyadan hareketlerınden evvel kendilerine Bulgaristanda bir ÇOK komünıstlerin isyanlara sebeb olduklau ve Bulgar milletinin sabırsızıkla Sov yetieri bekledıkleri soylenmiştir. Reichstag yangınmı çıkaran maruf komünist Jorj Dımıtrof kendıkrıne ya•acakları sabotaj hareketleri, Almar.ların ve bazı Bulgar şahsiyetlerinin oldüru'meleri hakkında talimat vermistir. Paraşütçülerin uzerinde mühim mebâğlar bulunmuştur. Bulgar arazisine, Kam nehrinin munabına denizaltılar tarafından Fus'adan Millî matemimîz Ebedî Şefimizin öiüm ytidönümü fttünasebetiie yarın her yerde ihtifaüer yapılacak Ebedî Şef Atatürkün ölümünün üçiincü yıldönürnü münasebetUe yann memleketin her tarafında ihtifaller yapılacaktır. Hazırlanan programa göre Ebedî Şef Atatürkün öliim gün ve saatine tesadüf eden yarınki pazartesi günü 9.05 te biitün Halkevlerinde ve Halkodalarında, Halkevi ve Odası olmıyan yerlerde Parti merkezlerind<* toplanhlar yapı'.acaktır. 7'oplanılan yerin münasib bir mahalline Atatürkün bir büstü, yoksa bir fotografı konacak ve bu köşe Türk ve Parti bayraklarile süslenecektir. Ayni gün saat 9,05 te biitün mekteblerde talebe ve öğretmenler mektebin münasib bir saloI nunda toplanacak, beş dakika ayakta saygı susr ması yapılacak, bundan sonra bir öğretmen tara[ fından Atatürkün hayatı, memleket ve millet için yaptığı büyük hizmetleri ve kahramanlıklan hak; kmda kısa bir hitabede bulunulacak ve Millî Şef tsmet İnönünün beyannamesi okunarak merasime nihayet verilecektir. Radyo, sabah, öğle ve akfam neşriyatmda ajan3 haberlerini verecek, sabah neşriyatanda ajans haberlerinden sonra Millî Şef İsmet İnönünün beyannamesini okutacak, aksam nesriyahnda ayni $ekilde hareket edildikten sonra Aziz Atamızın Cumhuriyetin onuncu yıldönümü münase^ betile necib milletimize yaptığı tarihî hitabeyi kendi seslerile nakledecek ve o gün başka ne$ri? yat yapmıyacaktır. Ankara Halkevinde yapılacak merasimî müteakıb Atatürkün muvakkat kabirlerinin bulunduğu bina umumun ziyaretine açık bulundurulacağı gibi, fstanbulda da Beyoğlu Halkevindeki mera= simden sonra Taksim âbidesine ve Eminönü Halkevindeki merasimden sonra da Gülhane parkındaki anıta çelenkler konacaktır. Eğer tecavüz, Türk kalblerînde husule gelen emniyetsizliği izale edici mahiyette izah olunamazsa, bir husumet fikrini ifşa eylemiş olabilir. uçuk armator Yakub Yıldırana aid Kajnakdere motorunun Turk karasularında dem/altı tarafından topla batırdması uzerindcn beş altı gun geçtiği halde Turk efkân umumiyesi henıi7 bu mesele uzerinde resmî bir tebliğle ttnvir edilmedi. Hukumetimizin hâdiseyi başıboş bırakmıs olmıyacağında ve evvelâ denizaltının hangi devlete aid olduğunu, sonra da bu hâdisenin nasıl \uku bulabilmiş olduğunu ehemmijetle tetkik ve takib etmekte bulunacağında süphe yoktur. Karadenizde muharib devlet olarak Şehrimize gelen Rumen Ticaret heyeti Rusya var, Almanj a ve Rumanja var. Bu devletlerden hepsinin bu denizde denizaltı gemilerine malik olduklarını kabul edebiliriz. Sovyetlerinkiler ma lum: Bunların 40 ile 60 adedi arasında olduğunu ikide bir mulehassıslar yazıp durujorlar. Rumanjanın bir kaç denizaltı gemisi vardır. Almanjanın da gerek Tuna uzerinden butun olarak, gerek parçalarını getirip bu deniz kıjısuıda kurmak suretile Karadenize beş on denizaltı gemisi indirmiş bulunması ihtiTürkiye ile Rumanya arasında yeni beş kişiden mürekkebdır. Heyet bu akmal haricinde değildir Komşu Bulgaris bir ticaret anlaşması akdi İçin Anka şam Ankaraya hareket edecek ve patan şimdije kadar bu sahada harb faa rada yapılacak müzakerelere iştirak e zartesi sabahı Ankarada müzakereler rf>ftlerimJen muçtenib vaziyette bu\nn decek Rumen hpyeti dün sabah oto başlıyaca^tır. Diğer taraftan müddeti bitmlş olan duğu için onu hesaba katmıjoruz. Buna mobillp şehrimize gelmiştir. Eski Rugore ilk iş olarak Kajnakdere Turk mo manya Ticaret Nazırı ve orta elçl Kris Törk Rumen tlca"ret anlaşması flcl ay tunun riyaseti altında bu'.unan heyet. müddetle uzatılmıştır. torünü Turk karasularında topa tııtan Alman harb tebliği Türk Rumen ticareti 20 nci Rus ordusunun kumandanı Erkânıharbiyesi ile birlikte esir edildi Guya Hitler sulfı teklif edecekmiş Sovyet harb | tebliği 1 Viyanada bir ferans toplanaca ğından bahsediliyor Ruslar bazı bölgelerde kon taarruza geçtî Çeteler, cephe gerilerinde faaliyette balunuyorlar Yeni bir muahede akdi için bir Rumen heyeti dün şehrimize geldi denizaltının tabüjetıni tayin etmek lâzım geliyor. Bu vesile ile hâdise hakkında taarruZH uğrajan Turk motorunun evvclki gün çehrımize gelen . murettebatı tarafından verilen bejanata istinaden dünku Cıımhuriyefte jazılan tafsilâttan bir nokla>ı tashih etmek lâzım gelijor. Bu nıakaleyi yazmak için bızzat icra ettiğimu tetkikler arasında mutearrız denızaltıdakilerden üç dort kişinin Kajnakdereje borda bordaja yanaşarak ıızerine çıktıkları ve geminın evrakına hiç hakmajıp jalnız hamulesini gorerek ayııldıklan hakkındaki kısım tashihe mulıtacdır. Mutearrız denizaltı Kaynakdereye yalnız onun üzerine bindirmek için jaklaşmıştır, ve gelip burnu ile Kaynakdereye çarpmıştır. Zâhir ahşab kuçük bir geminin demir ve <elikten jiyeceği bir darbe ile batıp gideceğıne bükmetüği için. Geceyarısı Karadenizde hiç bir sual Londra 8 (a.a.) Uzakşark vazivetı ve cevab olmaksızın bu çarpma hadisesi vuku bulmuş ve ancak denizaltıdakiler hakkında Londranıu sijasî mahflUermde bu darbenin kendilerince beklenen ne hnsı] olan kanaate gore Japonya, tasrtıceyi vermediğini gördukleri zamandır ruza geçmeğe karar verdiği takdırde evki top ateşi başlamıstır. Denizaltı çarp velâ Bırmanya yolurıu hedef tutacakur. Bu kanaat evveiee Çın Hancıye Nanıayı müteakıb Kajnakdereden bir miktar ayrılmış ve musademe ile Kavnak zırı Koçaysi tarafından Times gazetesıderenin batmamış olduğunu oradan mii nın Çunking muhabırine yapılan be>anat esnasında izhar edılmişti. çahede ejlemiş bulunuyordu, Sıbiryaya gelince, Nazırın sitayişkâr Etrafa top mermilerinin yağmuru yağtnağa başladıktan sonradır ki Kajnak bır lisanla bahsetti^i Ruslar şimdiye kadere mürettebleri filikalarma atlaja dar olduğu gıbi bundan sonra da kahrarak artık tam bir tehlike kaynağı olan manca çarpışmağa devam ettikleri takgemilerinden uzaklaşmağa kojulmus dirde, Çmliler Japonyanın buraya taarlardır. İşte Kajnakdere bu top ateşile ruz edeceklerini zannetmemektedirler. taarruz edecekmiş • Asyada kopacak AMERIKADA büyiik fırtına Meşhur bitaraflık kanunu da Japonya evvelâ Birmanyaya tarihe karıstı Vaşington 8 (a.a.) Âyan meclisl. Amerikan ticaret vapurlarının sılâhlandınlması, muharib devletlere aid 11manlara ve harb çevrelerine girmelerine imkân verecek şekılde bitaraflık kanununun tadilini 38 reye karşı 49 reyle kabul etmiştir. Nıhaî karar bildırildiği esnada mecliste bır asabıyet gorulmuştür. Kaliforniya âyanından Johnson sükut içınde bekliyen meclis azasına heyecanlı bır sesle şunlan söylemiştir: • Bir memleketi harbe surüklemek feci bir şeydir.» Meb'usan meclisinin şimdi iki madde hakkında bır karar vermesi lâzım gelecektir. (Arkası sahife 3, siihın 2 de) Bulgar Kralı Boris bir generalle konnşuyor lelen iki komünst grupu da çıkarılmıştır. Bunlar ımha edilmiştir. Bu ajan«lara komünist propagandası yapmak. silâhlı abotaj çeteleri teşkıl efmek ve isyanlar ıkarmak vazıfesı verilmişti. Tebhğde Bulgar halkmın paraşülçi.l°in ve fesadcı ajanlarm yakalanması için »hslere ve silâhlı kuvvetlere ya:dım ttiği ılâve olunmaktadır. Japon Hariciye Nezarefinin gazefesi, açıkça bu ihtimali ileri sürüyor Ingiliz kaynaklarmdan gelen haberlere göre, Almanya harbe bitmiş nazarile baktığından yakmda bir sulh teşebbusunde bulunacaktır Ayni haberlere göre, Almanya Viyanada bır konferans toplayarak ve buna rağmen harbe devam edıldiği takdirde mcs'ulıyetın Ingıltereya aid olacağını ılân edecekmiş. Ahnanyanın sulh teşebbıislerine dair bundan evvel de verilen haberler teejyud etmedığine göre bu haberi de ihPuhrerin umuml kararg&hı 8 (a a.) tı;at kaydile telâkki etmek daha dcğru Moskova 8 (a.a.) Geceyarısı neşreAlman orduları başkumandanlıgımn ciur. (Radyo Tazetesii diıen Sov>et tebliğı: teblıgi: 7 sonteşnnde kıt'plarımız bütün cepHitlerin dün Münihte söylediği Kırımda yapılan takib muharebelerı helerde duşmanla çarpışmışlardır. esnasında Alman ve Rumen kıt'alan nutuk 6 sonteşrinde 55' Alman tayyaresi düYayadagın cenub sahillennde bir SovMünih 8 (a a ) D N. B. ajansı bıldiyet su\ari tumemni imha etmışlerdır. şüıülmüştür. Biz 12 tajjare kaybettik, Kerç berzahının methalınde on kılo(Arkası sahife 3, sütun 7 de) (Arkası sahife 3, sütun 3 te) metre derınlığmde en modern usullere uygun bır şekılde tahkım edilen bir kesim yarılmıştır. Mağlub edilen duşmanın takıbine devam edilmektedır. Alman tayyareleri Yaltanın cenub sularında 18 bın tonluk bır naklıye gemisını tahrib etmışle«dır. Bır Rumen denizaltı gemisi Karadenizde cem'an 12 bın tonluk Sovyet nakliye gemıleri batırmıştır. Atlantikte denizaltılanmız cem'an 38 bin tonluk dort ticaret gemisi batır mışlardır. Kınmda da bir Rus suvari fırkası imha olundu Sovyet ordusunun mukavemeti Londraya emniyet verdi Şark cephesi MÜSAHEDELERİ H. Emir Yazan: Emekli General Esir edilen Rus ordu kumandanları Erhilet Berlin 8 (a a ) Askerî bir kaynaktan D. N. B. ajansına bildiriliyor: 2 3 sonteşrin gecesi Alman kuvvetlerının merkez cephesi bölgesınde yaptığı temizleme hareketleri esnasında yuksek rutbeli Sovyet subaylannın esir edıldıkleri oğrenılmıştır. Kral Harbiye Nazırile görüştü Düşman subaylan şunlardır: Sovyet Sofya 8 (a.a.) Kral Borıs durı Har yirminci ordu kumandanı General lye Nazırı General Daskalofu kabul Serchakov, yirminci ordu kurmay baştmiştir. (Arkası sahife 3. sütun 2 de) Sah günü neşre başlıyoruz nihayet tahrib edilmiştir. Bir Japon gazetesi Birmanyaya Eğer denizaltı Kajnakdere motörunü taarruz ihtimalinden bahsediyor tevkif ve muayene ederek ne yapacaksa Tokyo 8 (a.a.) Röyter: «Muvakkat ondan sonra yapmağa kalkışsaydı beyo!» başlığı altmda neşrettiği bir makaItelmilel hukukun, hukukî olduğu kadar ede Hariciye Nezaretinin organı olan Insanî mülâhazalara da dayanan bir kıs Japon Tımes And Advertiser gazetcsı YUNUS NADt şoyle demektedir: (Arkası sahife 3, sütun 4 te) (Arkası sahife 3. sütun 7 de) Şarkî Rusya ve Asya Bugün 4 ünctt sahifede j Şarkî Rusya / Yazan: \ Abidin Daver Bugün Cumhuriyet'in muhterem okuyucularma takdim ettıği renkli harita, kısaca şarkî Avrupa ılp bütün Asyayı göstermekte ve bizi Uzakşarktaki vaziyet ile karşı karşıya getırmektedır. Sovyetler Bırlıği, Avrupada Almanya ile müthış bır mücadeleye tutuş muştur; bütün kuvvetlerini Almanyaya karşı kullanrraktadır; buna rağmen, Ja(Arkası sabife 3, sütun Renhli harita serimiz [ îlk tahsil çağındaki çocuklar sayıldı Heyetimiz umumî karargâhında, Führer'in nezdinde %, € ve Asyada münazaa bölgeleri Birkac söz Teşhire hakkımız yok! Geçenlerde bir akşam gazetesinde bir resim vardı: Bir koy mejdanı. On plânda bir iskemlede, göğsune bp.»az ortü iliştirilmiş bir adam oturuyor. Ağzını bir kanş açnııs. Ve ayakta duran başka bir adam, elinde bir takım aletlerle bu içık ağza doğru eğilmiş bir şeyler japıjor. İkinci plânda, manzarayı seyrederek sıra beklejen bir kdylu kalabalığı. Resmın altında, ^imdi aklımda kalmadı, bilmem nere Halkevinin sağlık işlerile yakından ilgilendiği ve koylere dişçi gondererek köylüyii tedavi ettirdıği yazılı idi. Bu resmi beğenmeditn. Daha doğrusu, bu gibi manzaraları sık sık gazete sahifelerine aksettiren zihniyeti rejimimizin prensiplerine yakıştıramadım. Anajasamızın ikinci maddesinde yazıhdır ki biz halkçı bir devleriz. Butun kaj naklarımızı, butüıı va^ıtalarımızı halkın sıhhari, refahı ve saadeti uğrunda harcamak en tabiî bır vazifemizdir. Bu bö>le olunca Devlet ve Parti emrindcki bütün teşekkiıller. kendi sahalarında ellerinden geldiğı kadar faaliyet sarfetmekle mukellef değil midirler? Bir yerde koylünun dişi tedavi ediliyorsa biz ancak netıce ile alâkadar olabiliriz. Nerede, ne kadar vatandaş ıshabdan kurtuldu, bunu rakamla. istatistikJe öğıennıek isteriz. Başka jerlerde ayni sey nasıl yapıhjor veja niçin yapılmıyor, bunlan araştırırız Fakat o manasız resimlere ne lüzum var? Falan cemiyet, filân verde şu kadar çocuğu giydirmiş, şu kadar rocuğa yiyeeek vermistir, diyerek javrulan teşhir etmek, jahud (tedavi goren kojluler) baslığı altında, sanki karagoz oj natılıyormuş gibi acaib resimler basmak biz» jakısır mı? Bu fotografileri aldıranlar, kendilerini, müstemlekeden metronole ha\adis ulastıran misyonerler mi sanıjorlar? Yoksa Türkiyenin demokrat bir memleket oiduğunu ve bu topraklarda halka hizmet elmekte değil. ancak etmemekte bir fevka* lâdelik buiunabüeceğıni unuruyorlar mı? Yuksek makamlara yaranmak ve şahsî reklâm endişesile ızah ?debileceğimu bu yakışıksız hallere artık bir son vetilse. N. İlk tahsil çağındaki çocuklann mıktannı tespıt etmek uzere dun yapılan sayım muvafıakıyetle netıcelenmıştır Bayıma memur edüen rmıallımler, talebeler, koy muhtar ve kâtibleri 7 1 6 yasıniakı çocukları kaydetmişlerdir. Kojler, uç gün zarfında sayım neticesini mensub olduklan nahiyelere bıldireceklerdir. Nahiyeler, listeleri tetkik ederek unutulan köy bulunup bulunmadığını araştıracaklardır. Kontrol I51 tamamlandıktan sonra, neticeyl tas nıf edılmış bır şekılde kaza merkez lerıne bıldireceklerdir. Bu suretle kazalarda elde edilen yekunlar ayın 25 ine kadar vilAyetlere gonderilmis bulunacaktır.