9 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

9 Ikmciteşrin 1941 CUMHURİYET Mütekabil bir propagandadan çıkan hakikatler ister Çörçil son nutuklantun hemen her birinde •Yalnız değiliz, cesur Buslar bizimle beraberdir. Okyanusun öbtır tarafındaki akrabamız, bizim içuı çalışıyorlar, bizim zaferimizi kolayiaştırmak için uğraşıyorlar.» tarzında söz soylüyor. Ruslar da aıağı yukarı ayni lisanı kullanmaktadırlar. Onlar da «Tecavüze karşı yalnıı değiliz, İngilizler ve Amerikalılar bizim müttefikimizdir. diyorlar. Amanlar ve İtalyanlara gelince onlar da buna benzer sözler söylemekte ve bütiin Avrupanın kendilerile beraber olduğunu, biitün medeuiyetin kurtancısı olduklannı söylüyorlar. Hatta Kont Ciano, birkaç gün evvelki beyanatuıda Mihverle beraber olan milletleri saynuş ve bunlardan oldukça uzun bir liste vücude getirerek bütıin bunların Avrupa davası için Mihver devletlerile birlikte Mseviklikle mücadele ettiklerıni anlatnııştı. Ceza kanununda yapılacak tadilât Adliye Vekâletinde toplanmış olan komisyonun hazırladığı proje hukukçularm tetkiklerine sunuldu Ankara 8 (a.a.) Ceza kanununun I sundaki gayretleri gözönünde tutularak memleketin bugünkü ihtiyaclannı lâ cürüm işliyenlerin geri verilmesine aid yıkile karşılayabilmek maksadile yeni hükümlerde de değişiklikler yapılmış baştan tadili ve ıslahı için Adliye Ve tır. Projede siyasî bir cürümden dolayı kaletlnde toplanmış olan komisyonun yabancının geri verilemiyeceği hakkınük Uç aylık çalışması neticesi hazırlan daki kayıd kaldırümış ve hükumete mış olan yeni Türk ceza Sanunu pro kendi emniyetini korumak ve suçlarm jesi hukukçulanmızın ve mütefekkirle devletler arası önlenmesine iştirak etrimizin tetkik ve mütalealanna sunul mek için yabancı devletlerle yapacağı muştur. Gelecek mütalealara göre pro muahedelere kayıd konmak şartı ile sije komisyon tarafından gözden geçi yasl mücrimlerin geri verilebileceği karilecek ve son şekli alacaktır. Yeni pro bul edilmigtir. Yanl bu geri verme isi jenin dayandığı ana prensip manevl hükumetin takdirine bırakılmış ve hümes'uliyet bakımından bugünkünden kumetln kendi menfaatine uygun görfarklı değildir. Projede ancak nazari dügü takdirde, mütekabüiyet esasına yat ve tatbikatın meydana koyduğu riayet etmek kaydı ile siyasl cürüm noksanları gidermek, cezalar arasında işliyen yabancının geri verilmesi doğru ahenk tesis etmek bakımından bazı ye görülmüştür. ni hükümler konmuş ve bazı hükümler Projede bunlardan başka cezalann de değiştirilmiş ve düzeltilmiştir. tatbik şekilleri, azaltma ve artırma Muharib taraflardan her birinio yalBu arada suçlarm önlenmesi bakı usullerl hakkında da bir çok hükümler mz olmadığuu göstermeğe ehetnnıiyet mından devleUerin elele vermek husu vardır. vermesinin bir çok sebebleri vardır. mıuHiıllllHlllllllllllllllNllllllllllllllllllllllilllllllMIIHI miMtm.,M, Ingiltere, nazizmin müthiş harb makinesile tekbaşına karşılaşmadığinı. Rusya ve Amerika gibi iki büyiık devletin mucaheret ve yardımı sayesinde harbin jetıcesinden ümidvar olabileceğini gosteruıek için yalnıı olmadığını tebarüz ettir( Ba? tarafj 1 ind sahifede ) (Baştarafa 1 ind salütede) mektedir. Ruslann mukabil taarruzlan kanı albay Narynine, ylrmlnci ordu Almanyanın, Avrupayı yıldıran askeKioskova 8 (a.a.) Fıavda gazetesi ri satvetile tekbasına karşılaşan Rusya, teknik kıt'alar kumandanı General Sişimdiye kadar çok biiyük zayiata uğra vaioff. Ayni ordunun hava kuvvetleri Sovyet kuvvetlerinm Kalinin'in bir keslminde mukabil taarruza geçriklerini ve nıış. geniş ölçüde toprak kaybetmiş ol kumandanı da bu esirler arasındadır. bu şehrin şimali şarki mahaUelerinde dıığu halde, Rus milleünin harb neticesi Bir Rus topçekeri batınldı sokak muharebeleri yapıldığını bildirhakkındaki kanaatini takviye için, yalBerlin 8 (a.a.) Bir Sovyet topmz olmadığuu anlatmağa lüzum görii çekeri dün ögleden sonra Taganrog cl mektedir. Ayni gazetenin harb muhabiri Sovyet >or. varında Azak denizl sahUlerine yak • Sonra Mihver devletleri, biitün Avru aşmak lstemiştir Sahile yerleştirilmlş kuvvetlerlnin Mojaisk bölgesinde de panın bolşevikliğe karşı kıyam ettiğini Alman ağır sahll bataryaları derhal a mukabil taarruzlanna devam ettik.lerini mi iddia ediyorlar? Rusyaya göre bunun teş açmışlardır. MUteaddid isabetler a bildirmektedir. ash yoktur. Çünkü Rusya, Mihverin an topçeker biraz sonra batmıştır. Rus çetelerinin faaliyeti iddiası veçbile yalnız değildir. İngiltere Moskova 8 (a.a.) Moskova raüyoAlmanlar yeni bir taarnıza ve Amerika gibi dünyaıun en iinlü desu şunları bildirmiştir: geçtiler ıuokrasileri onunla beraberdir, ve onun Sovyet çeteleri düşmana ağır kayıbVişi 8 (a.a.) Berlin ve Moskova lar verdiriyorlar. Çeteler münakalâü ir.üttefikleridir ve Sovyet Rusya, bu müttefiklerle beraber Avrupayı tecavüı dan gelen son haberlere göre, Rus cep kesmekte, düşman tank, kamyon ve mühesinde, muharebe ayni şiddetle devam himmatını tahrib etmekte ve askerlerine den kurtarmak için harbediyor! Mihver devletlerine gelince onlar da etmekitedir. Almanlar, Lenlngrad İle de kayıblar verdirmektedir. Faşistler geAvrupanın kendilerile beraber olduğu Kalinin arasında Tizvin lstlkametinde ri lerlni büyük askerî müfrezelerle tutnu söylüyorlar. Onların kurduklan cep yeni bir taamıza başlamışlardır. Mos nısk mecburiyetinde kahyorlar. he, Almanlardan, İtalyanlardan, Slo kova etrafında, Doneç havzasında ve Havanın fenalığindan harekât vaklardan, Hırvatlaıdan, Sırblardau, Kırımda Alman taarruzu devam edlyor. durmus Maamafih Alman erkâmharbiyesi MosRumenlerden, Macarlardan, ArnavudLondra 8 (a.a.) Röyter'in Stokkova etrafında lnkişaf halinde bulunan lardan, Fransıılardan, İspanyollardan, holm'deki hususî muhabiri bildiriyor: Belçikalüardan, Holandalılardan, Noı taarruz hakkmda mutadı veçhile, keBerlinden buraya gelen haberler, fevtum davranıyor. ^veçlilerden, Finlerden ve sairedea mükalâde fena havalardan dolayı Moskova Son daktkada gelen haberlere göre, teşekkildir ve biitün bu milletler, bolşcıcephesinde halihazırda hiçbir Alman taviklikten korunmak için, bolşeviklijü te Almanlar merkez cephesinde Rus müstahkem mevzüeriBl yararken tajryare arruau olmadıgı Berlin Alman makamw pelemek için birleştikleri gibi İngilterelarınca kaydedilmektedir. Bu makamuin milletleri istismar etmesinden ve lert de Moskovanın gerilerinl şiddetle lar, havanın her nevi harekete mftni olbombardıman eylemlşlerdir. milletleri kendi menfaatleri Utfrunda duğunu, fakat bu durumun muvakkat kııllanmfsından ve harcamasuıdan kurolacağım beyan atmektedir. tulmak için de birleşmişlerdir. Onun için Bütün haberler, Kırun cephesi müsMihver devletleri yalnız değildir. İngiltcsna olmak üzere cephelerde Alman tereden başka bütün Avrupa devletleri (Baştarah 1 ind sabifede) ileri hareketlerinin durmu? olduğunu onlarla beraberdir. Mihver devletleri Meb'usan meclisinde ekseriyet lideri kaydeylemektedir. Avrupa medeniyetinî kurtarmak için olan Barkley başka tadil teklifleri muŞimal cephesinde, Ruslar, Stalin kanah çarpışıyor ve muvaffak oluyorlar. ameleyi geciktirmediğt takdirde gelecek bnyunca bir müdafaa hattı tesis etmekSüphe yok ki bu iddialann bir hedefi, çarşamba günü hükumetin muzaffer te dirler. rtıuharib her taraf hesabına en geniş olacağım ve bu maddenin de kabul eLondraya göre... propagandayı yapmak ve bu propaganda dileceğinl söylemiştir. Londra 8 (a.a.) Rus cephesindeki Âyan meclisinin karan, tarihl bir sayesinde dahilde maneviyatı korumak ve yükseltmek, haricde dost ktızanmak, mahiyetl haizdir. Çünkü bu kararla vaziyet hakkında bu sabah Londra da Amerika lnfirat siyasetinl resmen ter hâkim olan kanaate göre Moskovaya düsmanlann sayısını azaltmaktır. kaışı son günlerde yapılan taarruzlar Fakat bu propagandalann değiştirme ketmiş oluyor. Ayni camanda bu suşimdiye kadar kayda değer bir netice diği ve değiştiremiyeceği hakikatler var retle Ruzvelt'in haricl slyaseti de tasvib edilmiş bulunuyor. Bitaraflık ka vermemiştir. Berlinin Moskovaya karşı dır. Bunlann en mühimmi Rusyanın da, büyük bir taarruz yapıldığını ilân etmeİngilterenin de yalnız olmanıalarına nunu filen ölmüstür. mesi dikkate şayandır. rağmen, Avrupa karasında iki ceplıe ku lılandada deniz üssii tesis edüdi Sovyet ordusunun şiddetli mukavemoti rulamamasıdrr. Nitekim Stalin de son Vaşington 8 (a.a.) Birleşik Amerinutkunda, buna işaret etmiş ve Rusya ka Bahriye Nazın. tzlanda UssUnün te Londrada emniyet telkin etnıokfedir. nın ikinci cepheye bağladığı ümidi teba sis edlldiğini ve böylece Izlandanın de Sıvastopolun muhasarası, Odesa ve Lerüz ettirmiştir. Halbuki Avrupada haıb niz harb gemüeri için büyük hareket ningradın muhasarası kadar •;etir\ olaaddedilmektedir. Etalihinin değişmesi, Mihver kuvvetleri yapmalarına mahsus bir merkez hallne cağı muhakkak sasen Kırımın sark ucunda bu'unnn nin iki ateş arasında kalmalaı tna bağlı getirildiğinl beyan etmiştir. Birleşik dır. Bu yapılmadıkça harbin Almanya Amerikanın İzlanda deniz üssü kuman Kerç'in daha yakın bir tehdid altuıda lehinde netice vermeğe devam edeceği danlığına Tuğgeneral Kaufman tayln bu'unduğu bellidir. Almanlar Kerç'i aldıldarı takdirde Kafkasyaya ileri haregöze çarpıyor. edilmişttr. ketlerinin başladık'arını ilân edeceklerBu bakundan Rusyayı Avrupada yaldir. Fakat bunun bir hakikat oiması için nız kabruş saymak bir hata teşkil etattığı muhakkaktır. Fakat bu genış a Rostofu zaptetmek lSzımdır kl ^urada mez. Onun hakikaten yalnulıktan kıırTimoeenko mukavemet ehnektedir. tulması, İngilterenin, Avrupaya muvaf d'mların sonu belli değildir. Mihver devletlerine gelince kendilerine lakiyetli bir ihrac hareketi yapmasına Meclis encümen reisleri mıızaheret eden Avrupa devletlerinin bağlıdır. listesi kabarık olmakla beraber MihveAnkara 8 (Telefonla) Meclis encüİngilterenin de yalnızlıktan kurtulması Amerikanın bilfıil harbe girmesine bağlt rin yüzde doksan dokuz Alman askerî menleri ayn ayn toplanarak, reis, mazkudretine dayandığı muhakkaktır. bata muharrir ve kâtiblerinl seçmişgibi göriinüyor. ömer Rıza DOĞRUL lerdir. Amerikanın bu yolda geniş ndımlar Aiman harb tebiiği f Sovyet harb 1 I tebiiği 1 ( Başmakaleden devam ) mıru yerine getirmiş olurdu. Bu kaideye göre açık denizlerde tesadüf olnnan bir geminin muayene neticesinde batırılmasına lüzum görülürse keyfiyetten gemi süvarisi haberdar edilir ve gemidekilerin başlarınm çaresine bskmaları kendilerine ihtar olunur. Karadenizdeki mütearnz denizaltı böyle bir şey yapmamıştır. Kaldı ki Karadenizde Kaynakdereyi batıran denizaltı Türk karasularuıda bir Türk gemisini tevkif ve muayene de edemezdi. O kendisini hukuk icablalndan hiç bir kayıdla mukayyed görmiyerek evvelâ Türk karasularmda faaliyet göstermis, sonra da hiçbir tetkik ve muayeneye tevessül etmeden Ka.vnakdeıenin üıerine bindirmiş ve bu hareketin ncticesiz kahnası üzerine de insanî hiç bir mülâhazaya kıymet vermeksizin sadece silâhsız kiiçük gemiyi topa tutarak yakmıştır. Hâdisenin esas itibarile pek vahim olan yolsuzluğunu ayrıca tebarüz ettirmeğe ihtiyac yoktur. Meselenin vahamen sundandır: Bizce sebebsiz, tamamen fuzuli ve kat'iyyen haksız ve yersiz olan bu hâdise yalnıı İğneada taraflaruıda değil, Karadenizin bütün Türk karasularuıda emniyeti ihlâl clmiş bulunuyor. Bu hâdise tetltikler, tahkikler ve nihayet ciddi teşebbüsler neticesinde tasfiye edilmiş olmadıkça biz kendimizi emniyetimiz ihlâl olunmuş bir variyette görnıek te haklı olacağız. Uzak ve yakın tarihlerin hepsi de ortadadır. Bu gibi haricî emniyet meselelerinde hâdisenin hüyüğü küçüğü olmaz. Bu vaziyetlerde yalnız uiyetleri ifşa eden hareket tarzlannın ebemmiyeti vardır, ve nihayet bahis mevzuu olan hâdisede bu nıyetlerin biran evvel aydınlatılması lâzundır. Dehşetli bir kan ve ateş deryası içînde yüzen dünyanın şimdiki halinde Kaynakdere hâdisesi zâhiren üzerinde durulmıyacak kadar küçük bir vak'acık gibi görünebilir. Fakat kendi karasularmda Türk emniyetinin ihlâli bakımından onun ehemmiyeti büyüktür. Refah Vapuru faciası aydınlanamıyarak Türk kalblerinde bir ukde gibi kaldı. Fakat o şakavet bir açık denizde vuku bulmuşra, ve facianm kanlı kahramanlannı teşhise maatteessüf imkân bulunamadı. Kaynakdere hâdisesi kapah bir denizde ve Türk karasularuıda cereyan etmiştir. Hâdisenin muhtemel failierinin yukanda arzettiğimiz mahdud miktanndan dolayı taarruzun hangi devletten geldiğini tespit etmek nispetle çok kolay olacağına süphe yoktur. Karadenizdeki devietlerden hiç birile nıuhasım vaziyerte değiliz. Rilâkis hepsile dostuz. Sulanmızda yapılan bu tecaviiz. eğer kanaat verîd ve nihayet Türk kalblerinde husule gelen emniyetsizliçi tamamen izale edici mahiyette i/ah olunamarsa. saHece kücük Ksynakdere motörünü değil. belki büyük dostIugu tahrib eden bir husumet fikri ifşa eylemiş olabilir. Memleketin hükumetten nîcîn bu hâdiseyi tenvir edecek bir tebiiği gtin çeçtikce daha büyük bir sabııoızhkla hekIcdi&ini yukanki sahrlar kâfi mtuh ve sarahatle anlatır sanınz. Karadeniz hâdisesi tenvir edilmelidir Askerî musahabe II Hava akınları Almanya ve Manş üzerinde 41 İngiliz tayyaresi düşürühJü Londra 8 (a.a.) Tebliğ: Berlin, Kolonya ve Manhayim şehirleri, dün gece hava bombardıman tayyarelerimizın başlıca hedefini teşkil etmiştir. Almanya içlerinde hava şartlarının çok müsasdesiz olmasına rağmen bomba tayyarclerimiz Berlin bölgesine ulaşmışlar, tayyare kanadlannm buz tutmasına ve fırtmaya rağmen bütün bombalannı atmışlardır. Topyekun 35 tayyaremizin noksan olduğubildirilrniştir. Berlin 8 (a.a.) Resmî tebliğ: Dün gece mühim muharebe teşekküllsri İngilterenin cenubu şarkî kısmında muhtelif liman tesisatını ve bilhassa Sunderland'ı bombardıman etmişlerdir Tezgâhlara ve iaşe binalarına kaydedilen tam isabetler neticesinde infi'âklaı vııku bulmuş ve pek geniş yangınlaı çıkmışür. Aberdeen'in şarbnda bir ingiliz mııhribi bombalarla batırılmıştır. Bugüa gündüz 14 İngiliz tayyaresi düşürülmüştür. Şarkî Rusya ve Asyada münazaa bölgeleri (Baştarafi 1 ind sahifede) sonyaya karşı da kuvvet ayırmak mecluriyetindedir. Buna mukabil, Japon• da, Uzakşarkta, Sovyet Rusyaya çula anmak için bütün kuvvetlerini kul lanamaz. Sovyetler Birliğinin mütte ikleri vardır: Bunlar, Japonya ile harb lalinde bulunan Çinden başka Amerika, İngiltere ve Holanda Hindistanı, belki de Jiyamdn. Gerçi, Japonya bu devletlerle larb halinde değildir; fakat, Japonyanın lusya ve demokrasilerle olan banş vaziyeti, pamuk ipliğile bağlıdır. Alman >rduları, Rusyaya karşı, yeni bir mu•affakiyet kazandıkça Japonyanın sesi yükselmektedir; fakat Sovyetler Birliği kendi garb cephesinde henüz tam ve kat'î bir mağlubiyete uğramadığı, Uzakîark cephesindeki ordusunu da tamaıile çekmediği ve AngloSaksonlar da ızimkâr bir siyaset takib etükleri için, aponya henüz harekete geçememektedir. Günü gelince, yani Sovyet Rusya, Umanya karşısmda yıkıldığa zaman, daıa doğrusu bu yıkrntının artık muhak;ak ve önüne geçüemez olduğuna kaaat getirince, Doğan Güneş İmpara:orluğu da harekete geçecektir. leyhine daha çok bozulacaktır. Hele yeni İngiliz zırhlılarmuı inşası bittikten sonra, bu nispet büsbütün bozulacaktır. Çünkü 1943 başmda, İngilterenin 22, Amerikanın 23 zırhlısına karşı, Japonyanın 13 veya 14 zırhlısı bulunacaktır. demek ki Japonya, harb edecekse 1943 başına kadar beklememek mecburiyetindedir. Ayni zamanda Amerikanm, Filipin adalanndaki ve diğer Büyük Okyanus adalarındaki deniz ve hava üsleri de gün geçtikçe kuvvetlenmektedir. Japonya, Amerika ve İngiltere karşısında kısa bir zaman içinde, ya harb, ra mutavaat kararı vermek vaziyetinledir. Holanda Hindistanma gelince, bu harikulâde zengin memleket karşısmda, 'aponyanın ağzmm suyu akıp durmak:adır; fakat bu memlekete tecavüz etmek, Amerika ve İngiltere ile harb demektir. Holanda Hindistanının müdafaası da Amerikan malzemesinin yardımile jttikçe kuvvetlenmektedir, Japonya, ancak, kat'î harb kararı verdiği takdirde, Siyama karşı bu günkü ıraziyetini değiştirecektir. O zaman, Si• m ya Hindiçinide olduğu gibi siyasî a a :azyik yoüle, yahud da harben girecektir. Japonyanın Sovyetlere karşı takib ettiği siyaset açıkur. Almanyanın karşıjında bu memleketin yıkılmasını bekliyor. O zaman asgarî himmet ve zayiıtia Uzakşarktaki Rus topraklarıru istilâ odebiUr. Kim bilir, belki o vakit, Amerika ile İngiltere de, Japonyanın cenuba doğru genişlemekten vaz geçmesi pahasına «imal istikametinde yayılmasına •an olur ve bunu bir harb sebebi addetmezler. *»* ltalyan tebiiği Roma 8 (a.a.) Tebliğ: Hava kuvvetlerimiz, dün müteaddid defalar hedeflere tam endahtlar yapmak suretile Maltanın deniz tayyare üslerini bombalamışlardır. İngiUz tayyareleri, cenub! İtalya ve Sicilya adası üzerine hava 1 akınlan yapmışlardu . Gel'da bazı hususî meskenlere isabetler olmuş vs ha'.ktan üç kişi ölmüş, iki kişi yaralanmışiır. Başka yerde hasar ve telefat yoktur. Düşman küçük çapta yangın hombaları kullanarak Brendizi üzerine uzun süren bir hava akmı yapmıstır. Hususî meskenlerde vahim hasarlar vukua geldiği bildirilmektedir. Yıkılan evlcrin enkaa arasında 40 cesed teşhis edilerefc kıldırıhnıştu. Takriben 80 yaralı vardır. Kalk sükuneti muhafaza etmiştir. Uzakşarkta müttefiklerin 'aziyeti: Bu günkü şartlar altmda Uzakşarkta, sovyet Rusyanın vaziyeti, bir dereceye :adar, basittir: Orada mümkün olabildiği kadar kuvvetli kalarak Japonyanın cür'et ve cesaretini arttırmamak; fakat IU devleti de asla tahrik etmiyerek şu ıkışık vaziyerte onun da taarruzuna uğamamak. Bu, yalnız Sovyetler Birliğinin Jeğil; Avrupa ve Afrikada Almanya ve İtalya ile harbe tutuşmuş olan ingilterenin de siyasetidir; tabiî Holanda Hinlistanı da ayni yolda yürümeğe meclurdur. Amerika da Japonyaya karşı azimkâr olmakla beraber he LÜZ askerî hazırlıklarmı bitirme miş oldugu için. ayni siyaseti takib etmektedir. Çin, harbe devam etmektedir; dayanmaktan başka yapacağı ıir şey yoktur. Siyam, iki taraft idareye ^aışan bitaraf bir durumdadır. Bir harb vukuunda, Japonya tarafmdan çekineceği muhakkak olduğu için demokrasiler tarafına geçmesi ihtimal dahilindedir. Demek ki müttefik deTnokrasiler gru)u, Japonyaya karşı pısif denilebüecek ıir politika gütmektedir. RuMyanın kuvvet kaynakları: Guya Hitler sulh teklif edecekmiş! (Bastarafj 1 ind Shhifede) riyor: 9 sonteşrin 1923 tarihinde nasyonal sosyalist yürüyüşüne iştirak eden partı azası her sene olduğu gibi bu akşam da tarihî Löwenbraukeller birahanesinde buluşmuşlardır. Şark cephesindeki umumî karargâhından gelen Führer'in muvasalatı toplantıya bilhassa mutantan bir mahıyet vermiştir. Führer'in nutku dinleylcilerin şevk ve heyecanlı alkışlarile mütemadiyen kesilrriştir. Hitler nutkun başlangıcmda dikkati Alman imparatorluğunu tahrib etmek istiyen devletlerle bir anlaşmaya vaıinak için yaptığı beyhude gayretlere bir kere daha çekmiştir. Müteakıben Führer, düşmanm Alman harb kuvvetini, Alman kıt'alarının işgali altmda bulunan topraklarda baltalamak için yaptığı tesebbüslere geçmiştir. Hitler Abnanyamn malik olduğu muazzam silâh kudretini kaydeylemiş, hsr Alman gemisinin taarruza uğradıgı her yerde kendini müdafaaya hazır olduğunu bildirmiş ve nutkuna 9 sontesrinde ölenlerle Abnanya için canını vereni.cri tazirple anmak suretiîe bitirmiştir. Japon riyaseti: Amerikada YUNUS NADİ Yaralanan Üniversite talebesi öldü Eivelkl gün Beşiktaşta Gürel sinemasınm önünde sabıkalı bir çocuk tarafından bıçakla dokuz yerinden yaralanan Üniversite Felsefe Fakültesi talebesinden Hasan Somer dün sabah Beyoğlu hastanesinde ölmüstür. İSTANBUL H A I, K I Büyük küçük bilhassa okul müdavimleri hazırlanınız. Pek yakında A L K A Z A R Sinemasında gösterilecek olan dünya sinemacılığınm en büyük harikası : BAY TEKİN Ölümler Diyarında Baş rolde: BUSTER CRABI filmini görecek bütün halk haftalarca filmin tesiri altmda kalacak ve tekrar tekrar bu saheseri Eörmeğe çalışacak. SARAY Sinemasında MÜNİR NUREDDİN KONSERİ 12 teşrinisani Çarşamba akşamı çotalının ucile bir lokma aldı, başını yana eğerek kemali ciddlyetle lezzetine baktı. Yüzündeki hiddet ifadesi yavaş yavaş azalıyordu. Nihayet Madden'i gözden geçirmeğe koyuldu. Bu imtihan, geç kalmasına rağmen bir hayli ciddî oluyordu. Hele sözleri büsbütün ciddi idi: Demek Nancy ile evlenmeğe kp.rar veıdiniz! Oyle ise başınıza gelecekler var, delikanh! Madden bu sözlerden ürkmeden cevab verdi: Nancy ile anlaşabileceğimize eminim, Madam Lorimer! Olabilir. Fakat bu çok güç bir iş vc zamana mütevakkıf. Eğer beceremezseniz Allah size yardım etsin delikanh! Bu sözler, İhtiyar Madamm Madden'in başına yagdırdığı bir sürü suallerin, darbımesellerin, hikmetleıin, incilden alınmış cümlelerin başlangıcını teşkil etti. Katherine annesinin huylarıru biliyordu ve en geçimsiz anların bile tahammül etmesini öğrenmişti Küçüklüğündenberi nefret ettiği mahud balık ezmesini güçlükle yutmağa çahşırken Madden'i seyrediyor ve o nun sabrını, terbiyeslni, istemiye iste miye takdir ediyordu. Madden'in bı hareketi herhalde bir gösterişten iba retti. Buna rağmen seyri pek hoş olu yordu. Arkası var Piyasaya derhal kırmızı renkte, çabuk kuruyan yeni bir tutkal çıkarmıştı. Muvaffakiyet derhal kendisini gösterdi. İşler yavaş yavaş büyümeğe başladı. Madden memleket dahilinde yapıştıncı madde imal eden diğer fabrikaları, patentalarile birlikte satın almağa, bu imalâthaneleri, fabrikaları kısmen kapatarak faaliyetin sıklet merkezini Cleveland'a nakletmeğe başladı. Sermayesi iki, üç, dört misli artb, nihayet milyonlan buldu. Madden şimdi gencliğinin en çılgın hayallerinde bile tasavvur edemiyeceği kadar zenginleşmişti. Paraya ehemmiyet vermiyordu. Onu yalnız pek çok sevdiği ennesinin bütün arzularını yerine getirmek için istiyordu. Nitekim 1929 senesinde, Graysville'de küçük, fakat rahat ve güzel bir villa satın almıştı. Yapıştıncı maddeler fabrikaları birliği reisi Madden, Cleveland'ın en tanınmış şahsiyetlerinden biriydi. Fakat eskisi gibi sakin tavırlı, az konuşur mütevazı ve sessiz bir adam kalmıştı. Şimdi 35 yaşında idi. On beş senedenberi tıpkı bir kürek mahkumu gibi çahşmıştı. Artık muvaffakiyetin zirvesine vardığı için biraa din'.enmek ihtiyacım hissetmişti. Bunun •çin de geçen ilkbaharda Amerikadan oyrılarak Avrupaya, istirahate, gelmişü. Katherine'le birlikte otomobilde giderken geçmiş günleri hatırlayan Madden, bir aralık bunları anlatmak sevdasına 4üstü. Fakat sonra kendisini tuttu. Tam bu sırada ihtiyar Madarn Lorimer'in, «Beechwood> adını taşıyan vil Cumhuriyet'in edebî romanı : 9 Yazan: A. J. Cronin lâsına gelmişlerdi. Saat beşe yaklaşmışU ve bu küçük koşkun zarü silüeti, ortaiığa basan karanlık içinde kayboluyordu. Madden arabayı savdıktan sonra kendi küçük el çantasını, Katherine'ın paketlerini alarak ve onu takib edeıek eve doğru yürüdü. Salona girdikleri zaınan Madam Lorimer, şörninenin önündeki saiıncakh iskemlede sabırsızlık içinde saliana sallana, onları beklıyordu. Gelenleri selâmlamayı aklından bile geçirmiyerek derhal hiddetle bağırdı: Bu kadar geç kalacak ne vardı sankiT Eğer biraz daha gelmeseydiniz çay berbad olacaktı! Madam Lorimer kısa boylu, şişman. biraz kavgao ve takriben 70 yaşlarında bir kadındı. Kocası öldüğündenberi yası terketmediği için 9 senedir hep siyahlar giyiniyordu. Henüz bir teli bile ağarmamış olan siyah saçlarının üzerine. beyaz danteîli küçük bir bone oturtmuştu. Bu küçük bone, yaşı, kıyafeti ve bilhassa sarkık yanaklarile kraliçe Victoria'ya benziyor ve bu benzeyişle, gizliden gizliye, öğünüyordu. Çevifen: Asude Zeybekoğlu Fakat ikisi içeri girdiği sırada kraliçe tavırlarını bir tarafa bırakmış, ateş püskürüyordu. Madden'i adam yerine saymıyarak ufak bir baş hareketile selâmiadıktan sonra Katherine'i siparişleri ve Nancy'nin sıhhati hakkında bir aual bombardımanına tuttu. Katherincden tatmin edlci cevablar alınca birdenbire ayağa kalkarak yemek odasuıa geçti. Yemek masası çok mebzul ve biraz da garib bir şekilde hazırlanmıştı. Üzerindeki yemekler ne öğle veya aksam yeroeğine, ne de kahvaltıya, benziyordu. Adeta bu üçünün birleşmesinden kasıl olmuştu. Masada beyaz, siyah ekmekler, sandvlçler, çeşid çeşid pastalar, nefis peynirler ve bisküiler vardı. Bundan başka tam orta yerde bembeyaz bir kremah pudingle fırınlanrnış erikler duruyordu. Nihayet küçük hizmelçi kız sıcak bir balık ezmesıle birlikte muazzam çaydanhğı getirdi. İhtiyar madam masa başına yerleşti, ça^nı koydu, balık ezmesini de kendine doğru çekti. İçinden en büyük parçayı maharetle kendisine ayırdıktan sonra Japonyaya gelince, onun poliükası da iöyle hulâsa edilebilir: Doğan Güneş İmparatorluğu cihangir ıir devlet olmak azmindedir; başta Çin olmak üzere, bütün Uzakşarkta, hattâ >ütün Asyaya hâkim bir imparatorluk kurmağa çalıştığı için, eski bir tabirle ıtulü emel> sahibidir. Bu bakımdan, onun istilâ siyaseti, 20 nci asrın başınJanberi simale ve cenuba doğru iki yajnlma heaefi takib etmektedir. Geçen lerde Hindiçiniye ayak basarak bu memlekette cenuba doğru yayılma politikası çin bir sıçrama tahtası ele geçirmişür. Yarm hangi istikamette bir hamîe yapacağmı, daha ziyade hâdiseler tayin edecektir. Hâdiselerin inkişafına göre, başta Sovyet topraklan ve Çin olmak üzere bütün Asya ve bütün Büyük Ok/anus mevzuubahis olabilir. O halde Japonyanın tutacağı yol, bu harbin en ehemmiyetü dönüm noktalarıncian birini teşkil edecektir. Japonya, ş'mdi AngloSaksonların kendi etrafmdî çevirdikleri çemberin iktısadi tazyikından manen ve maddeten müteessirdir. O, zamanla boynuna takılmış bir bukağu halini alacak bu çemberin tazyıkından kurtulmak istiyor; ilk fırsatta bunu koparıp atmağa çalışacaktır. Fakat Japon Japon kuvvet kaynakları: politikasmın mümeyyiz vasfı ihtiyat Beş senedenberi Çinde harbeden Jakârlikür. Zaferden ertıin obnadıgı bir maceraya atılır da mağîub olursa, bütün ponyanın bugün kaç tümen sefer'oer etcihangirlik emellerine veda etmek lâzım tiğini bilmek mümkün değildir. Japongeleceâini ve sencire vunılacağım bili yanın hazerî kuvveti 1937 de 17 piyade •or. Onun için, kendisine tam muvaf tümeninden mürekkeb olup mevcudu fskivet vadeden bir durumda. harbe 250,000 kişi tutuyordu. Bu mevcuda müdahale etmek için fırsat bekliyor Mançuko ve Koradaki Japon garnizonJapon politikasının bu ana hattını çiz iarile bu memleketlerden alman askerdikten sonra, onun karşısmdaki dev'et lerden müteşekkil birlikler dahil değıldi. Mançukoda 4 piyade tümeni, 2 süvari tulere karşı vaziyetini hulâsa edehiliriz. gayı ve 2 tank alayı olmak üzere 75,000 Japonyanın mattefiklere Japon askeri üe 20 piyade, 20 süvari tugayından ve 100 bin kişiden mürekkarşt vaziyeti: keb kıymeti şüpheli bir Mançuko orduJaponya, Çin seferinden vargeçemez su vardı. onu muvaffakiyetle bitirmek mecburiAmerikalılar, talim görmüs Japon ih/etindedir. Çin harbi, Japonyamn ayaüyatlarmı 2 milyon kişi tahmin ediyorğını bağlamaktadır, serbestlemek için lardı ki bu hesab pek kıttır, Fransızlar, bu bağı koparıp atmak gerekt'r. 1938 başında, Japon muvazzaf ordusunun Amerika 'le İn?iltere, hattâ SovyefleT 400,000 kişiden mürekkeb olduğunu ve Birliği Çini feda edemezler; gerek Japonyada eli silâh tutar 13 milyon asevkulceyş, gerek iktısad bakrr.larından dam bulunduğunu hesablamışlardı. Jaona muhtacdırlar. Onun için Çine durpon hava kuv\'etlerinin bu günkü hava madan yardım ediyorlar. Bu da, Japonmevcudu hakkında da sarih malumat yayı bu devîetlerle düşman vaziyetine yoktur. 1938 başında, 1670 birinci hat sokuyor. A\rıca Japonyanın Fiüpin atayyarpsi olduğu, hava ordusu insan dalarında, Sıngapurda sevkulceyş ba mevcudunun 6000 subay ve 21,000 erden kımından aözü vardrr. Canuba do|ru mürekkeb bulunduğu tahmin ediliyordu, yayılma siyaseti için, onun bu yerleri ayrıca donanmanın emrinde 800 tayyaele geçirmesi lâzımdır. İki AngloS^kresi vardı. Japon donanmasmuı tayyare son devlet, tam bir ittifak haündedirler gemileri mühim bir hava kuvveti taşırAmerikan donanması. Japon filosundan lar. İkisi 1938 denberi tezgâhta olmak kuvvetlidir. İntnliz der.iz kuvvetlerinin üzere 8 tayyare gemisi ile 5 tayyare ana yardımı ve bilhassa İneiliz üslerin^e gemisi vardır. Gizlice 2 3 tayy?re geistifade imkânı Amerikalılann sayı üs misi daha yapıldığmı yıllıklar yazmaktünlüğünü daha müessir bir ha'e sok> tadır, maktadır. Onun için, Japonya, daha ih Yerimirin darlığı daha fazla tafsilât tiyatlı davranmaktadır. Fakat bu ihti vermemize müsaid olmadığı için, bir yatkârlık daha uzun müddet devam e demez; çünkü Amerikan donanması harb vukuunda Uzakşarkta karşılaşacak kuvvetler hakkında daha ziyade malubüyük bir hızla her gün biraz daha bü yümektedir. Bir yıl sonra, iki donanm; mat vermeyi başka zamana bırakıyoruz. arasmdaki kuvvet nispeti Japonya a Bu siyasl mütalea ve tahmiıılerden ionra, Sovyetler Birliğinin Orta Asya ve Uzakşarktaki kuvvet kaynaklarına kısa bir göz atmak faydalı olur. Ural dağlarmdan Uzpksarka kadar uzanan sahada, Kızılordunun harbden evvelki hastrî vaziyeti «oyle idi: Ural askerî bölgesi: 4 piyade tümeni; .1 milyon nüfus; Siberya askerî bölgesi: 4 piyade tümeni; 9 milyon nüfus; Orta Asya askerî bölgesi: 3 piyade, süvari tümeni; 16 milyon nüfus; Baykal arkasl askeri bölgesi: 4 piyade, 1 buçuk süvari tümeni; 3 buçuk milyon nüfus; Uzakşark ordusu: 10 piyade, 1 süvari tümeni; 2 milyon nüfus; Yekun: 25 piyade, 7,5 süvari tümeni; 41 buçuk milyon nüfus. Buralarda nüfus kesafeti azdır; onun için Ural, Siberya ve Orta Asyada 11, Uzakşarkta ise 2 ihtiyat tümeni teşkil edilebileceği hesablanıyordu. Demek ki Urallardan şarka doğru Kızılordu hepsi hepsi 4 5 4 6 piyade ve süvari tümeni çıkarabilir. Sovyetlerin Uzakşarkta, harbden evvel 1200 1500 tayyaresi olduğu tahmin ediliyordu. Fakat, bu kuvvetlerden bir kumrnın Almanyaya karşı aevkedildiği muhakkaktır. Hattâ Uzakşark ordusundan bile tayyarelerle asker taşındığı haber verilmektedir. Şimdi, Japonyaya karşı Uzakşarkta ne kadar kuv\et bulundufu meçhuldür. Sovyetler Birliğinin Uralın şarkmdaki «anayi ve ham madde kaynaklarını şöyle hulâsa edebiliriz: Bu memleketlerde bütün Rucyada çıkan demir cevherinm yüzde 31,8 i, ham demirin yüzde 32,8 i, çeliğin yüzde 33,8 i, makinelerin yüzde 10,2 si, bakırın yüzde 77,6 sı, kömürün yüzde 36,6 sı, petrolun yüzde 8,5 i, mensucaun yüzde 6,6 sı istihsal edilir. M. Çörçil de yeni bir nutuk söyledi Sheffields 8 (a.a.) Hull'den gelen ÇÖrçil, doğu şlmal sahillerinde hava akmcıları tarafından rahataz edilmeksizin geceyi vagonda geçirmiştir. Mumaileyh Sheffields belediye daircsinin balkonundan binlerce Işçiye hitab ederek şunları söylemiştir: t İnsanlığın fena ruhundan doğan ve bize cebren kabul ettirilen bu muharebenin ne zaman biteceğini ve ne vakit «ateş kes> emrinin verileceğini içimiîde hiç kimse bilemez, fp.kat bu mücadele ne kadar ağır ve uzun olursa olsun, Büyük Britanya milletleri hirliğinin muharebeyi cesaret ve bütünlük İçinde lekesiz ve sarsılmadan geçireceğine emin olabili» riz.» Başvekil gözlerlni Avrupaya çevirdigi z?man kahraman Ruslarm başında büyük muharib Stalin'i, Okyanusa baktığı zarnan yardım göndereden Amerikıli'arı pördüğünü, sonuna kadar azimle çalışrtak lâzım ffeldiSini sövlemiştir. Asyada kopacak büyük fırtma CBastarafı 1 ind sahifede) «Birmanya yolu üzerine doğaıdan doğruya yürümek imkânı hatta ihtlmali her zaman mevcuddur. Hava akınları bu yolda bir çok hasarlar husule geîmesine sebeb olmuşlarsa da bu yolua işgali «daimî bir hal çaresi» olur. Gazete, Japonya Hindiçiniden geçerel hir darbe indirecek olursa Birleşik Amerikanm buna itiraz edemiyeceğini, çünM bizzat Amerikanın da Çunking'e yardın için «yabancı bir müdahale» den istif& de ettiğini ilâve eylemektedir. Şehir Tiyatrosu temsilleri Tepebaşı DRAM kısmında Bugün saat 15.30 da matine Bu akşam saat 20.30 da H A M L E T İstiklâl caddesinde KOMEDİ kısmında Buaün saat 15.30 da matine Bu akşam saat 20,30 da K Ö R D Ö V Ü S Ü f^m M A Ç K A D A ^"" SATILIK APARTIMAN Maçka karakolu tramvay durağına bir buçuk dakika mesafede Maçka karakolu karşısmdaki sokaktan girilince 3 üncü sokak sağda ağaçlık içinde Kuyulubostan sokağmda 6 numaralı 3 katlı dörder odalı lüks Gül apartımanı satılıktır. İradı: 1470, fiaü 23.000 11radır. 3 üncü kata müracaat. Sahib ve Başmuhamri: YLNUS NATH Umumî neşnyatı idare ed<>n Yaz\ ı*ı.ert müdürü: HİKMET MÜNİF ÜLGEN Cumhuriyet Matbaan ABİDİN DAVER Balıkcının Karısı EMSALSİZ BİR MUVAFFAKİYETLE DEVAM EDİYOR. Bugün saat 11 de tenzilâtlı matine. ŞARK SİNEMASINDA