1 Eylül 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hem lüzumlu, hem serefli milli bir vazife Pazarlıksız satış Karaköyde : Sakarya KUNDUBA mağazası Fiat Murakabe Komisyonunun tespit ettiği esaslar dahilinde satış yapmakta ve her îstiyen müşteriye resmî fatura vermektedir 18 inci yıl sayı: 6129 umhuri : .„.„,. ıı II I I I • I I I M I I II II • 1111 • • « • • I M I I I I W 1 i p » • | • ' H r ÎÇKÎSÎZ Ciftesaraylar SAZ Bahçesinde 3 elyul ÇARŞAMBA günü akşamı Cağaloğlu MÜNİR tftrtoEDDİN VE AR İlâveten: ZEN Mesnıbat dahil Jıe Aynca bahçemizj akşamı çok ze: Sünnet Düğünüı edenler çocukl ARI MARALAR r 55 kurustur. lul cuma günü ve eğlenceli bir edılmıstir. Arzu ydettirebilirler. J İSTANBUL CAÛALO&LU Telgral ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbui . Posta kutusu: Istanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyetı: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 Pazartesi I Eylul 1941 . 30 ağustosun en büyük manası Millî Şefimizin güzel mesajlarında ifade edilmiştir ORDU MİLLET! ürk milletinin coşkun bir sevincle kutladığı 30 ağustos zafer bayramı, en manah ve en kınveüi ifadesini Cumhur Reisimiz Milli Şef Ismet Inönunün kahraman orduya gonderdiği mesajda buldu. Milletimizin kalbinde jasıjan sarnimî hislere tam nıanasile tercüman olan bu knmetli mesaj. genc Türkiyenin hiç bir vakit ihmal edilemiyecek fevkalâde mühim bir hususiyetini de taşıyor. Bu hususiyet, orduyu millet adına tebrik eden Millî Şefin, bizzat o kahraman ordudan yetişmiş büyük bir kumandan olmasıdır. Sırtında Turk üniforması olaıak hayata atılan ve genc yaşında zaferler kazanarak ismini şanlı tarihimizin parlak sahifeleri arasına kazdıran bir kumandanın, Millî Şef sıfatile mukaddcratımızı demir ellerinde taşıyarak bugiin kahraman ordumuza bir tebrik mesajı gondermesi hâdisesi, parlak isrikbalimizi bize simdiden müjdeleyen en kuvvetli bir vesikadır. Orduya hitab ettiği satırlarda: •Tarihi. vatan uğrunda diısüncesiz fedakârlıklarla ve sajısız şan ve şerefle dolu olan ordulanmız, bugün de milletimizin goz diktiği asıl teminattır» derken, Millî Şef İsmet İnbnu. on sekiz milyon Türkün. biran tereddüd etmediği bir hakikati bütün millet namına ifade etmiş oluyor. Yeni hayat şartlarının ihtiyaclarına göre, bugiin, Avrupada yeni bir ordu mefhumu doğduğunu gorüyoruz. Millî müdafaa denince, artık eskiden olduğu gibi hududlann korunması uğrunda bir takım tertibat almakla mukellef ayrı bir teşkilât hatıra gelmiyor. Hududlann ve istiklâlin müdafaası lüzıımu. bugün, bütün millî faalijetin siklct merkezini teskil ediyor. Muayjen bir bayrağın golgesini taşıyan topraklar li/erinde her türlü faaliyet, esas itibarile, millî müdafaanın icab ettirdiği disiplin çl'rçevesini gözönünde bulundurmağa mecburdur. Bugünün hayat şartları ziraat gibi, tiraret gibi. nafıa, münakale. muhabere gibi muhtelif devlet teskilâtlarının da, herşeyden önce, millî nıüdafaa ihtişaclarına uygun olarak işlemesini icab ettiriyor. Sıılhta ve harbde, bütün milleti nıillî müdafaa gajesi etrafında seferber larzeden bu yeni ordu telâkkisine silâhlı millet diyoılar. Nüfus meselesile meşgul olurken, milletin sıhhatini koturken, çocuklar okutulur ve terbiye edi lırken millî müdafaa düşüncesini bir an unutan devletler, işte görüjoruz, ne büyük felâket uçurumlarına jiıvarlanıyor ve orada mahvolup gidiyorlar. Avrupada henüz yeni jeni anlasılmağa başlanan bu ha\at telâkkisini biz Türkler, istiklâl mücadclesi yıllarında her milletten önce ka\ramış ve o zanıanlar bütün ruhumuzla tatbik etmeğe başlamıştık. Doğuştan asker olarak >aratılan Türk. gayesi millî müdafaa olan bir hayat disiplini içinde >aşaınağa esasen meyyaldir. Nitckim o zaır.anlar, tekmil teşkilâtile >alnız devlet değil, fakat askerlik hizmetile faal bir alâkası bulunnnyan kadınlar, Lhtijarlar ve çocuklar bile. kendilerini harekete getiren millî insiyakın sevkile efsane kahramanlarını hatırlatan fedakârbklar gosterdiler ve cephedeki Türk erlerine lâjık analar. kardeşler ve evlâdlar oldukiarını ispat ettiler. Evet, A\Tupamn şimdi silâhh millet fabirile ifadeye çahstığı ordu mefhumunu Wz, yirmi sene evvel bulmuş ve tatbika baslamıstık. Hatta devrin ihtiyacları karşısında (silâhlı millet) tabirini kusurlu ve eksik bulduğunıuzu bile söyliyebiliriz. Biz, silâhlı milletten de fafia bir şeyiz. Biz, ordu mil'etiz. Millî mukadderatımızı idare eden Buyük Şefin Türk ordusundan jetismis kahraman bir kumandan olma,1, milletimizdeki ordu nıh ve disiplinini canlandıran mes'ud bi r sembol değil ıni? Bu itibarla. sajm Cumhur Reisimizin evvelki günkü mesajı, Türk milletinin kendi kendine kaısı besledisti sarsılnıaz ifnadı gosteren canlı bir vesikadır. inonü söylüyor: «Cumhuriyet hükumetinin sulh için sarfettiği candan gayretler kâfi geimez d e Türk ordusu vazifeye cağınhrsa, orduîarmızın geçmiş kahramanlıklarımızı gururlandıracak surette hareket edeceğine eminbn.» Ve millet inanıyor. Çünkü bu millet hiçbir gün kendi kendinden şüphe etmedi. UYÂ Millî Şefin seyaRâti T Millî Şefimiz Afyonkarahisar lisesindeki tetkikleri esnasında Aydın 31 (a a.) Reisicumhur Ismet İnönü dün buraya gelişlerini muteakıb muhtelif müesseseleri gezmişler ve müteakıben seyahatlerine devam eylemek üzere şehrimizden aynbnışlardır. MiUî .Şefin gerek buradaki kısa tevakktıflan ve gerek şehrimize geliş ve ajTilısları halkımızm en içten sevgi ve bağlüık tezahürlerine vesila olmuştur. Asherî Duralupınarda 30 ağustos merasiıımıe baslaiinken kıtaatımız İstiklâl marşını dinliyor (Bu resim sancağımız çekilirken alınmıştır) vaziyet Süvarilerin şimdiki harbde oynadığı rol H. Emir Erkitet Sovyet harb tebliği Gççen Vmumî Harbin başlannda. Avrupa muharebe mev danlarında süvari kütleleri için ehemmiyetli istihdam mejdan ve vazifeleri vardı. Fakat harb mevzi ve siper rauharebeleri halini aldıkça süvari tümenleri, bilhassa garb cephesinde, yavaş yavaş pijade livalan haline kalbedilerek siperlere sokulurlar ve atlar yulaf ve ot bulunabilecek u/ak yerlere gönderildiler. Yazan: Emekli General Ukraynada on iki vilâyetten yedisi işgal edildi Finler Leningrada ilerliyor Alman harb tebliği Bir günde 117 tayyare tahrib olundu Berlin 31 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığımn tebliği: Fevkalâde bir tebliğle de bildirildigi üzere Fin kıt aları şiddetli muharebeden sonra Vipuri şehrıni 30 agustosta ;şgal etmışlerdir. Bununla beraber vaziyet gcçen l'muAyni zamanda Fin teşekkülleri Kanıî Harbde Makedonyada Fransız sü reli berzahmm merkezmden Leningrad \arisinin ve Filıslinde İngiliz ath tü istıkametınde ilerlemişler ve çok arazl men ve livalarının kat'î muharebe hare kazanmışlardır. ketlerinde bulunınalarına mâni teşkil Dumlupınarda, kahraman Mehmedciklerimiz geçid resminde Ukraynada işgal edflen yerler edememiştir. Nasıl ki İngiliz topçusu, Berhn 31 (a a ) Ukraynadaki 12 çektiği bu istinad noktasım bi.z «Mus1P18 senesinde Fiiistin cephemizin, Yavilâvetten 7 si tamamıle, ikisi de yarı tafa KemaU in şahsmda bulduk. fanın şimalinde, Akdenize dayalı olan varıya Almanlarla muttefiklerinin elinŞimdi ona ve arkadaşiarına aid üzepek zayıf kısmını miılhiş bir trampete dedir. rinde tek çizgi dahi bulunmıyan bu ateşile jerle bir ettikten sonra İngiliz piSovyetlerin verdiği zayiat çıplak mermer, büyük zaferlerin nasıl ka jadcsinin arkasından gelen ingiliz süBerlin 31 ( a a l Sovyet kuvvetleri, zanılacağını, büyuk davalann nasıl halvari kolordusu buradan geçerek cepheledıleceğini, etrafında toplananlara. ne yi sahil boyunca yarmış, Hajfanın ce ??llanın şarkındrki ormanlar ve bataksamimî bir vüzuhla anlatıyor. Hatibler nub doğusundaki dağ gcçidlcrini boş lıkljrda cereyan eden mub arebelerde 9 konuşurken, tunc bıleğin ucundaki baybulduğundan tâ N'asıraya kadar ilerile büyuk zayiat vermislerdir. 88 inci fırkanm gedıkli mektebi tarağm sükutunu, hangi büvuk velveleye nıişti. mamile imha edilmiş ve cephenin dıger feda edebılirsiniz? Dava, dünkü davanın Burası umum cephenin yani yıldırun bir mahallinde mahdud Lir saha üzeavni: Herkes bıliyor ki 1919 danberi, ordular grupu kumandanlığınm kararrinde 650 Sovyet askeri cesedi bulunDumlupınardaki meçhul asker abi yiz. Karşımızda bir mermer sütun var. Mustafa Kemalin izinde yürümenin müLondra 31 (a a.) Dün geceyarısı gâhı idi. Yarmanın ertesi sabahı şafakla muştur. Muvakkat bir rapora nazaran desinin kurulduğu tepeve çıkarken Ab Üzerinde tek kelime yazılı değil Fakat kâfatı olarak zafere kavuşan bu büvük beraber Nasırayı basan bir ingiliz ileri neşredilen Sovyet tebliğinin metni: son günlerdeki muharebelerde 48 mitdulhak Hâmidin meşhur mısramı he bütün bir dunva dıle gelse şu. yefden millet. şimdi de İnönünün re'ıberliâine Cumartesi günü bütün cephe imtida süvari kıt'ası azkalsm cephenin başku ralyöz. 9 kara torpili. 800 den fazla silâh, men de gayriihtiyarî hatırladım: ansızın • bitmiş gibi duran tunc bılek iman etmenin sarsmtısız huzuru için dmca şiddetli muharebelcre dcvsm e mandanı General Liman fon Sanders'i 1 müteaddid toplar, 200 den fazla araba «Akardı payine mahşer misâl bir millet » teki manayı gözler önünde canlandıra dedir. dilmiştir. 27 ağustos günü tarafımızdan >atağında yakalayacaktı. ve 100 beyeir ietinam ed'lmistir. Yavuz Sultan Selim için şüphe yok maz. Neden kuvvetliyiz' Bunun cevabını, düşürülen düşman tayyarelsrinin evİşte İngiliz süvari kolordusunun bu Düşürülen tayyareler ki bu, bir vakıa idi. Fakat Türkün en ben kendi pavıma Dumlupmar abidesi velce bildinldiği gibi 41 olmayıp 66 ol cesur harekcti o \akit sahil bolgesinde Bdvle bir sütunu. şu ha^in topraklar Berlin 31 (a a.) D. N. B.: Bildırilyavuz zaferinin timsali olan şu mermer üzerinde yukseltebilmek uğruna Turk nin azametli yüzunde okudum. bulunan bizim sekizinci ordumuzu paniduğu şimdi tahakkuk etmiştir. sütuna doğru yapılan halk yığmlarının milleti, şerefinden başka neyini, nelerini Namık Kemal gibi de konuşabilıriz ğe nğrattığı gibi onun solundaki 7 nci diğine göre Alman. hava kuvvetleri dün Odesada şiddetli muharebeler akını, sanki ondan daha az manah ve vermedi?. burada: ordu (Atatürk Mustafa Kemal Faşanın) 70 Sovyet tayyaresi düşürmüşler, yerde daha az heybetli mi idi. Burada, hepiMoskova 31 (a.a.) Röyter: Ode ile Şerianın doğusundaki ddrdüncü or de 47 tayyare tahrib etmişlerdır. Bir gün Arşimedin ne demek istediğini bura «Eder tedviri âlem bir mekinin ku\\'ei miz, sevgilisini görmeğe ko^an delikan da daha iyi anlıvorum: «Bir istinad nokazmı sada şiddetli muharebeler olmaktadır. dumuzun Der'a ve Şam üzerlerine ri içinde Sovyet hava kuvvetlerinin 117 lılarm heyecanile sarsılıyoruz. tssı veriniz! Küreiarzı yennden oyna Cihan titrer sebatı payi erbabı meta Alman bomba tayyareleri her gün şehre catlerini fevkalâde müşkül, kanlı ve za tayyare kaybehnesine mukabll ancak r 9 İlk jıldırım harbimize sahne olan hür tavım!» netten!» taarruz etmekte ise de Sovyet avcısı yiatlı bir hale getirmisti. Alman iavyaresi üslerine dönmemiştir. vatan dağlanmn engin havası içindeArşimedin bütün ömrünce hnsretini Talün şehrinin manzarası (Mabadi Sa. 3 sütun 4 te) nın ve hava müiafaasının mükemmel Buna rağmen Anadolu istiklâl müca(Arkası sahife 3 sütun 2 Roma 31 (a.a) Corıera Dellasera clelelerimizde süvarilerimiz pek ehemmiyetli ve hatta kat'î denebilecek bir rol gazetesi. Sovyet kıtaatı tarafından tahoynıjabilmişlerdi 26 ağustos 1922 bü>ük iyesinden sonra Estonyanın merkezi o(Mabadi Sa. 3 sütun 5 te) (Arkası sahife 3 sütun 3 te) Dumlupmarda Nuharebe şiddetle devam ediyor Odesa şehrinde şiddetli çarpışmalar oluyor Muazzam zaferimizin hatırasını anarken dahi kalblerimiz 19 sene evvelki heyecanla çarpıycrdu Gomel de Almanların ağır zayiatı Nareşal Petain'in bir hitabesi • •**> Fransız Devlet Reisi " gayrimemnunları „ yola getirmek için ' I Lejyonerleri faaliyete davet etti | Vişi 31 (a.a.) Fransız lejyonerlerınin yıldönümü şenliklcrinde bulunmak üzere işgal altında bulunmıyan Fransız şehirlerinden ve şimalî Afrikad&n gelen yirmi bin lejyonerin toplardığı Vişi belediye stadmda bir hitabe ırad eden Mareşal Peten şunları söylemiştir: « Benim ve Amiral Darlan'ın başında bulunduğumuz hükumetin istih(Arkası sahife 3 nitnn 3 te) Şark cephesinden resünler: Alman piyadesi bir Uerleyiş halind» NADİR NADİ At yanslanna dün de devam edilmiştir. Dün baska spor harekcti olrnadığından at yarışlannı kalabalık bir halk kütlesi takih etmiştir. Yukanki rcsim dunkü at yanslanndan birini göstermektedir. Yazısı 3 üncü sahifemizdedir.
