1 Eylül 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
> İŞTANBUL, Ankara Caddesi 102 221 “ TELGRAJ TELE) ALTINCI YIL — No. 2171 Pazartesi ——— FRANSAYA DİKKAT! decek gi esnasında Paul biri eski Başvekil L, komünist ve di ve iş arkadaşı Marcel öldürmeğe teşebbüs ett kast teşebbüsü münferit dı o kadar ehemm bilirdi. Fakat bu te büs Fransada için kaynayan | ve zaman zaman muhtelif şekiller | de tezahür eden isyan hareke! bir ifadesi olunca üzerinde du-| rulmağa değer bir hâdise teşkil eder, Beş on gün evvel Fransız mil- Jetine radyo ile hitap ed reşal Petain memleketteki huzı suzluğu ve rahatsızlığı şu cümle- lerle tasvir etmişti: “Huzursuzluk ruhları sarıyor, şüphe ve endişe içimizi kemi yor, Hükümetimin otoritesi » nakaşa mevzuu oluyor. Verilen emirler ekseriyetle fena tatbik 0- yarattığı hava içinde galışmak istiyenlerin cesareti kı- rıltyor. Fransız milletini hakiki bir huzursuzluk kaplamış bulu -| Buyor.,, Mareşalin bu nulkundan bir) kaç gün sonra da Dahiliye Nazırı Mösyö Pierre Pucheu Fransız gazetecilerine yaptığı beyanatta vaziyeti şöyle anlatıyordu “Efkârı umumiye muhtelif kay naklardan çıkan kanunsuz hare- ketler karşısında heyecana düş- mekten kendisini aismiyor. Dahi bir kaç gün evvel 'politik şahsi - yetlerden birine karşı yapılan ve onun ölümü ile neticelenen sui- kast herkeste mühim bir isyan hareketinin arifesinde bulunup bulunmadığımız endişesini uyan- dırdı. Yine bir kaç gün evvel bir takım gençler Vichy'de haham - hanenin kapısını, havaya uçur - dular. “Ehemmiyeti bizce daha vahim olan diğer bir hâdise de komü - nist partisinin son günlerdeki fa- aliyeti Bunlar daha ziyade işgal altında bulunan sahada halk ile işgal kuvvetleri arasında bir husumet yaratmağa çalışıyorlar. Bu suretle hükümetin Alman o- toriteleri ile olan teması kesile- cektir. Bu plânlarını tahakkuk et tirmek için fabrikalarda, şimen- diferlerde sabotaj! Pariste gü- pegündüz sokak nümayişleri ya - pıyorlar.,, * * Api ve seri mağlübiyet sız milletini sersemletmiş| ve şaşırtmıştı. Bu şaşkınlık sene sürdü. Fransızlar seri sulhe kavuşacaklarını ve bekliyorlardı. Fakat barp uzadıkça bu ümitler kırıldı ve| kinip uyanma ğa başladı. Etrafını istikbalini karartan ri görünce harekete geçti, Işte a-| Janslarıh her gün haber verdik- Mareşal Petain ve Dahiliye in tasvir ve şikâyeb ettiği huzursuzluk ve rahatsızlık bu ha rekete geçişin bir tezahürüdür. Avrupada en ziyade »st:rap için de bulunan memleket Fransadır Açlık, işsizlik ve sefalet son dere- seyi bulmuştur. Geçen kışı kömür süz ve gıdasız geçiren Fransız milletine bütün mahrumiyetleri riyle yeni bir kış gö- ir, Bu maddı ıstırabın z milletinin ru- hunu kemiren tazyik, şiddet, be de onun müne kit etmektedir çinde kıvra ılarda görülen ayişler, suikastler bu maddi ve mânevi huzursuzlu- ğun bir ifadesi, ve k tidadını gösteren bir başlangıcıdır. nsız milleti 1789 ihtilâlinin yaratıcısı olduğu gibi, bu dela bütün dü bekliyen büyük dramın perdesini de yine Fransız milletinin oynıyacağı an laşılmaktadır. AN EVİ TAN, ISTANBUL / 24310, FO 24318, 24319 | 5 KURUŞ pi GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ İ wafer bayramı münasebetile, Dumlupmarda muhteşem merasim yapılmıştır, Yukarıki resim, binl erec kişinin iştirak ettiği bu merasimden bir Çocuğunuza verebileceğiniz en kıymetli hediye YAL NIZ Cocuk Ansiklopedisi Olabilir. Çünkü bütün bediyeler unutulabilir, Fakat ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ dn İzini Çocuğun bütün bayatın- bırakır, FİYATI (© LIRANIR. Milli Şef, Miyemii bir okulu ziya M. Petain'i in Lejyonerlere .Bir Hitabesi "Gayri Memnunları Bize Bağlanmıya Davet Etmelisiniz!,, Vighi, 31 (A.A) — Fransız lej yorları dönümü şenliklerin de bulunmak üzere işgal altın- da bulunmıyan Fransa şehirle rinden ve şimal: Afrikadan . ge- len yirmi bin lejyonerin toplandı- hı Vi belediye stadında hitabe irat eden Mareşal Petain şunları söylemiştir: “Fransada yal; bir hükümet vardır, oda intihap ettiğim mesaj arkadaşlariyle beraber idaremde bulunan hükümettir. Bu hükü- metin bir tek siyaseti vardır, Ta hhütlerimi müdrik ve Fransanın şeref, haysiyet ve menfaatleri en si ile mütehassis olarak tarih arşısında mesuliyeti üzerime a- İiyorum.,, 'Ben ve Amiral Darlanın başın- da balanduğu hükümetin istinat et- mek k dr olduğumuz sadık in- sanlar, lejyonerler, feli nun doğurduğu âkıbet! tin aalıysanyürak beli » | kayyülü ile vekit geçirmekte devam e- den bütün guyri merirunları ve bü- tün çekingen inaanları bize bağlanma» ya davet ediniz, Onların sinsi ve gü- rülüülü tenkitlerini sunturacakamız, Memleketi nizam ve anlaşma yolunda tutmak için bize yardım edeceksiniz Hükümetim'e birlik olarak istediğimiz büyük günün gelmesi için çalışınız. Muslihane ve içtimai faaliyetiniz kim- Onun için Fransayt dikkat! Mağ, seyi endiğeye düşürmiyecektir... bir| MİLLİ ŞEFİMİZ Aydında Tetkiklerde Bulunan Cümhurreisimiz Buradan Ayrılırken Coskun Tezahüratla Uğurlandı yetleri esnasında İzahat alırlarken ie - Rus Şartları Bildiriliyor | e İPetrol Mıntakalarına İngiliz Kuvvetlerinin İkamesine Başlandı | Londra 31 (A.A.) — Bu sabah resmi mahafilde bildirildiğine gö re, İngilizlerle Rusların Irana dermeyan edecekleri şartlar tes- hit edilmiş olup derhal Iran hü- kümetine tevdi edilecektir. Bu şartların ne olduğu hakkında res mi malümat yoktur, Yalnız u- mumi fikir, Rus ve İngiliz hükü- metlerinin Iranın dahili işler mümkün olduğu kadar az müd halede bulunmağa gâyret etmek- le beraber, Alman tehdidinin memlekette tekrar baş gösterme- sine mâni olmak ve Rüsya ile münakalâtı temin eylemek için bazı tedbirler alacakları merke - zindedir. Times baş muharririnin işaret ettiği gibi müttefiklerin €saslı kayguları, Irandan Alman hülül ve.nÜuzunun tamamiyle zail ö- masını temin elınek ve bu nülü- zun tekrar teessüsüne mâni ol - maktır Bunun için müttefikler bir takım sahabet tedbirleri alacak- lardır, Bunun için İngiliz kıtas- tmın memleketin cenup kısmın - (Sonu; Bar“; Süz 7) Aydın 31 (A.A) — Reisicüm- hür Ismet İnönü, dün buraya ge- lişlerini müteakip muhtelif mü- esseseleri gezmişler ve mülgaki- ben seyahatlerine devam eyle - mek üzere şehrimizden ayrılmış- dardır. Mili Şef'in gerek buradaki kı- #a tevakkufları ve gerek şehrimi- ze geliş ve ayrılışlari Balkımızin €n içten sevgi ve bağlılık teza - hürlerine vesile olmuştur. Mili Şefe şilkran Ankara, 31 (A.A) — Aldığı - mığsbelgtğflar 30 ağustos zaler ba; im her #arafta en derin bir san içinde kutlandığını ve Bü münasebetle yapılar tö « renlerde hatiplerin kurtuluş sa-! vaşının bu en muhteşem safhası nı bir defa daha yaşatarak Türk ulusunu bu büyük güne ulaştıran Ebedi Şef Atatürk ile Milli Şef İnönü'ye ve kahraman ordüya karşı milletçe duyulan minnet 7 ifade et-| tiklerini bildirmektedir. İ i Japonyada Bulunan İngilizler İngiltere Elçiliği, Mem- leketi Terketmeleri | Tavsiyesinde Bulundu Tokyo 31 (A A.)-— Japonya - da oturan Ingiliz tebaalarmın memleketlerine dönmelerini tav siye eden Büyük Britanya elçi- liğinin, beyannamesi Japon Hari- ciye Nazırr Amiral o Tuyoda ile İngiltere büyük elçisi Sir Robert melerden sonra bugün neşredil- miştir. Japon gazeteleri, bu karara si- yasi bir ehemmiyet atfetmekte - dirler: Gazeteler İngilterenin bu Şarkta bazı ihtilâtlar olabilmesi | ihtimaline dünyayı inandırmak! istediğine işaret ediyorlar. Konoye'nin mesajı Tokyo, 31 (A.A) — Domel ajan-| sının istihbaratına göre, Prens Ki Boye'nin Roosevelt'e göndermiş oldı | ğa mesaj, umumi tabirlerle kaleme İnmış olup İki memleket arasın muallak bir halde bulunan meselelere müteallik içferrüata temas etmektedir. Domel ajansı, öğleden sonraki fev- külâde toplantısında Japon kabinesi- nin ve Vaşingtondaki Japon sefirinden almış olan ilk telgrafları tetik et- miş olduğuna ilâve etmektedir. Sefir Amirai Nomura; ba telgrafla. rında Amerika re'sicümhurü Roosevelt | ile yapmış olduğu görüşmelerden bah- setmektedir. (Sonu; Ba: 2; Sü:4), iFin Kıtaatı İSovyet askeri cesedi bulunmuş -| hareketi ile pek” yakında Uzaklli, ALMAN TEBLİĞİ Hayli Arazi Kazandı AlmanTayyareleri Rus! Münakale Yollarına Ağır Hücumlar Yaptı Vipuri Şehri Hâlâ Alevler İçerisindedir Merkez cephesindeki Alman kuvvetlerine kumanda eden G, Ven Bock Berlin 31 (A.A) — Alm duları başkumandanlığının tebli- yi : Yevkalâde bir tebliğle de bildi- rildiği üzere Fin kıtaları muharebeden sonra Vilpuri şeh: rini 30 ağustosta işgal etmişler - dir. Ayni zamanda Fin teşekkül leri li berzahının merkezin- Leningrad istikametinde iler lemişler ve çok arazi kazanmış lardır. Salla'nın şarkında Berlin 31 (A. A.) — So vetleri, Salla'nın şarkındaki'or - manlar ve bataklıklarda cöreyün edön muharebelerde büyük Za - yiat vermişlerdir 88 inci firkanm gedikli mekte- bi tamamiyle imha edilmiş ve cephenin . diğer bir mahallinde| mahdut bir saha üzerinde : 650 tur, Muvakk, ran songün bir rapora naza- leki muharebe - lerde 48 mitralyöz, 9 kara torpi- 800 den fazla h, müteaddit | toplar, 200 den fazla araba Ve) 100 beygir iğtinam edilmiştir. Şiddetli hava faaliyeti 31 (AÇA) şark cephesinin bütün böl gelerinde, demi isek noktula- na Ve tesisalına karşı hürumler yapmıştır. Dinyeperin şark bölgesinde birçök| Dumlupınarda Tanıdıklarım Nact Sadullah | İ yarısı neşredilen Sovyet tebliği- Muharebe Şiddetini Arttırıyor Dinyeperi Geçmek İçin Yapılan Alman Teşebbüsü Akim Kaldı Odesa, Şiddetle Mukavemet Ediyor Londra 31 (A.A. — Dün gece nin meti Cumartesi günü imtidadınca şiddetli lere devma edilmişti. günü tarafımızdan düşman “tayyarelerinin bildirildiği gibi 41 olmayıp olduğu şimdi tahakkuk etmiştir bütün cephe muharebe- 27 Ağustos “düşürülen | evvelce * Londra 31 (A.A.>— Pa nü öğledi yet tebii r gü sonra neşredilen Sov gi hudut boyunda çarpışmağa vam etmişlerdir. Gomel'deki muharebeler Moskova 31 (A.A.) — Moskova radyosu dün akşam Gomel e fında cereyan eden muharebelere müteallik olarak şu haberleri ve riyor: de- 66)” , kıtalarımız Dumlupınar'da 30 Agustos | Mer Bir Nutku "Avrupa İki ŞıktanBirini Seçecektir, "Ya Hitlerin Nizamını Yahut ta Bizimkini.., İngiliz Nazırı, Harp Sonu Dünyası Bütün Milletlerin İşbirliğine Dayanacaktır, Diyor İngiliz Hariciye Nazırı Mr. Eden Londra, 31 (A.A) — Harlej- ye Nazırı Eden, dün Coventry'de Söylediği nutukta Atlantik mü: likatından bahsederek demiştir ki: “Harpten sonra dünyanın daya nacağı prensipler, Churchill ve Rooseveltin tarihi mülâkatları münasebetiyle neşredilen ve se kiz noktayı ihtiva eden deklâ na yasasıdır. Büyük küçük bür tün milletler “için muteberdir. Şarkta olsun, garpta olsun her - memleketin idareci YO“ mnıtaka veya he» fikrini katiyyen orta - dan kaldırmaktadır. Harp sonu dünyası herkesin işbirliğine muh» taç olacaktır. Roosevelt ve Churchill'in At - lantik buluşmaları, yalnız İki büyük adamın bir arayı sinden, Amerikan ve B tanya İmparatorluğu milletleri rel “Sekiz binden fazla ölü ve ya: ralı takriben 200 zirhlı muhare- rabası, bir kaç yüz top, bin- otomobil, yas gibi büyük milletler arasındaki bir toplantıdan ibaret değildir Bu buluşma naziliğin mezarını hazırlamak yolunda atılan diğer (Sonuj HARP BİR " MEHEK,, TİR Yazan: REFİK HALİD Millardanberi lehinde ve sleyhinde pek çok rivayetler dönmüş bir taraftan satvet meydana çıktı. ve kuvveti ileri sürülmüş olan bir muamman eeyandân tamamiyle aks akiki mahiyeti, neden sonri Bilinmez aslı, çok söz söylenir anber hususunda Fehvasınca büyük bir devletin, yeni Rusyanm nasıl bir mad, İ de ve cevherden teşekkül etti meçhul olunan ülke dahi yine burasiydi. Aliye miyordu. Orası bir kocaman ahatle, katiyetle kimse bil en zwd fikirlerle tasvji sorarsaniz efsanelerde sihirli Hesperid bahçeleri tâ kendisiydi; Veli nazarında ise Dante eskiden, en kork k içinde diyor, o yerleri çok tokluk, kimi rü bunun bir kurun! hakikati, tam doğru: yoksa mukavvadan bir dek: duğundan unç şekilde tasvir etmişti, Kim biri ordusunun heybetinden, öbü dem vuruyordu. İşin aslı, Muazzam bina betondan mı İdi, mu idi? Halletmediler bu lügazın sırrını kimse Bin kafile geçli hükemâdan, füzelâdan! Halbuki işte bilmece çözülmüştür; bu çözülüşün ne kadar ia henüz bel $ sahibi olm sana mal olacağı fikir ve şahsi kana Jektif bakımdan göz gezdirilince - esrarengiz bir meçhul, dik çetin bir imtihandan, kanlı değil: Fakat - hiç bir husus ıyan bitaraflar nazariyle, ki ay bir tahlilden sonra basit bir alüm,, haline girmiş, XX inci asrın şüphe götüren bir mu delesi kendiliğinden hal ve fasledilmiştir.. kikat vardır. Ortada artık bir İşret güheri âdemi temyize mehektir (Bugün üçüncü sayfamızda) edinen Denildiği gibi harp de devlet idare ve bünyesinin sıhhat vey> sakatlığını meydana koyan şâşmaz bir ölçüdür.
