27 Ağustos 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

27 Ağustos 1941 CUMHURtYET İ 26 ağustos iGyadtcMtal İsviçrelilerin TürkiyeIran meselesi karsı de bulunan matlubatı sında sünnilik. şiilik davası t • Alman ileri hareketi Rus Ingiliz hareketi (Baştarafı 1 inci sahifede) hayret uyandırdı ne nüfuz edilemiyecek kadar sık ormanla:, bir miktar içilecek su veya çayı olan kendisini fevkalâde hissetmektedir. Fransada kimse bir yudumu bir sigara iie ödemezdi. Burada Fransa daima kana kana içilen mükemmel bir kaynak çibı görülüyor. Rusyada ağızlar kuruyor. Haritalar tetkik ediliyor. En yakın köye kaaar olan kilometreler sayılıyor. Beş kilometre kaldı, iki kilometre kaldı, beş >üz metre... Geldik. Tozla dolan gözler uğuşturuluyor, fakat hiç bir şey görmek kabil değil, köy kaybolmuş. Yalnız bir miktar enkaz ve kül yığınları kalmıştır. Çoşme yok, eğer tesadüfen kuyular ta?ırib edilmemişse içinde ancak çamurlu ve sarı bir sudan başka bir şey bulamıyorsunuz. Çünkü sizden önce geçen kıt'alar içilebilecek olan bütün suyu İ£mişlerdir. 30 ve hatta 40 derece hararet altmda ezici yürüyüşler, yüzü, boynu, çanıaşırlar, bacakları sıvayan ve terle ısianarak yapışkan bir tabaka meydana getiren toz. Deri soyuluyor, ayaklar yanıyor, cebrî yürüyüş merhaleleri bitmek bilmiyor ve molalar da muharebeyle geçiyor, ormanlara saklanmış olan Ruslar bizi gözlemektedir. Köylerde, batakiık otları arasmda erkekler ve hatta kadmlar bile pusudadır. Bunlar eğer ele şeçecek olurlarsa canlarının hiç bir kıymeti yoktur. "Vollar hemen daima topraktan, inişli yokuşlu, bombaların açtığı çukurlarla, devrilmis ve yanmış arabalar, İnsan ve at cesedleri, ve cepane sandıklarile doludur. Piyade kollarını geçen namütenahî kamyon sıraiarı toz bulutları kaldırıyor. Piyadeler yoldan çekilip öksüre rek küfrediyorlar. Bu suretle belki biraz ferahlıyorlar, fakat tozla dolmuş buğazlarla kurumuş dudaklarm susuzluğu bu şekilde giderilemiyor. Dereler, nehirler ve seller içinden geçıliyor. Fakat gayet kafî bir surette tanzim edilen yürüyüş nizamı en ufak bir tevakkufa bile müsaade etmiyor. Bazı birliklerin hareket sahaian yalnızca bataklık dolu bir memleket değii, bataklığın ta kendisi, hain ve alda» tıcı bir memlekettir, bu kıt'aları sivil hayatta meslekleri itibarile tabiatin her türlü hainlik ve tuzağına alışmış gencler teşkil ediyor. Finlandiya ve Rusyanın bu ormanlarında ne bir yol, ne de bir patika vardır. Avcılar bu gayrimüsaid araziye girmezler. Bazan geceleri veya çalılıklar arasında ayı, kurt gibi hayvanlara rastlandığı gibi tilki. yabani kedi, yırtıcı Kuşlar ve kurdlar da bulunuyor. Ormanı, nebatı ve çürük kokusundan anlaşılan bataklık takib ediyor. Bunlardan da geçilecektir. Nihayet merhale katediliyor: Daha az camurlu ve sulu bir kulübeye varıhyor. Soğuk, rutubet ve düşmanın yakınliğına rağmen yorgunluktan bitkm bir halde, rüzgârm uğultusu, gece kuşlarırun sesi ve vahşî hayvanların uiumaları içinde biraz sonra uyunuyor. (Baştarafı 1 inci sahifede) kat ve tedafüidir. Bu tedbirler, Atlantik konferansını müteakıb neşredılen deklârasyonda ilk nokta olarak tespit edilen arazi genişletilmemesi, esas prensipine mutabık olarak ittihaz edilmiştir. Sovyet petrol boruları İran hududumjn 80 ilâ 90 kilometre yakınmdan geçraektedir. Sovyet Rusyaya gitmek için Irandan geçep üç yol vardır: 1 Basra Bağdad Musul demiryolu ve Revandiz Huy Tebriz oradan Tiflis, Cufa ve Erivan demiryolu. 2 Basra körfezinde Benderşapurdan Hazer denizinde Benderşaha giden demiryolu. 3 Koraşiden Mirjarod"a giden denfiryolu ve Meşhedden Lutfbada giden yol. Dün Aksehirde merasim yapıldı Meyzinîn derdi îyzin bir türlü derdini a n latamamış adama benzer. Su adam kâh bir şair, kâh bir filozof, kâh bir gazeteci veya nihayet kâh bir (illumine) yani meczub o labilir. (Buradaki meczub kelimesini galât olarak kullandığımız aptal manasına almayınız.) Aşinalarım arasında bir meyzin var. Sesi şoyle böyledir. Zayıf görünür ama bacakları kuvvetlidir. Günde beş defa 87 ayak tutan minare merdivenlerini ine çıka idman etmiştir. Şimdi münasebetsiz bir şey akbma geldi. Münasebet düşmüşken şuraya yazıvereyim. Bu kadar müsabakalar, yarışlar, konkurlar yapıyorlar. Bir de meselâ: Meyzinler arasuıda yangın kulesini çabuk çıkma müsabakası tertib edilse nekadar enteresan olur değil mi? Biltnem bana öyle geliyor. Bir kere deııense fena olmaz. Neyse şimdi inelim yangın kulesinden de şu bizim meyzinle konuşalun. Bu çeümsiz ve zayıf meyzin, her evkaf hademesi gibi şöyle böyle geçinir. Çünkü meyzinlik, imamlık, kayyumluk da biraz şimdiki sporculuğa benzer. Yansı maişet derdinden, yarısı meraktan hisse alır. Eyübden geliyormuş, dün kendisina rasladım. Bilmem kimin devir hatıninda bulunmuş. Keyfi pek yerinde değildi. Sordum: Hasta nusm? Hayır, iyiyim hamdolsun. Biraz yorgun görünüyorsun! Yorgunluk değil, benim halim öyledir. Biraz da düşünce! Canım meyzinin de düşiincesi ne olabilir? Cemaat nekadar çok olursa olsun imarn bildiğini okur derler. Sen de öyle değil misin? Evet ama hesab öyle değil. Ben on iki kâğıd alıyorum. Yaptığm iş ne ki? Beş vakitte birer buçuk dakikadan yedi buçuk dakikalık bir feryad.. Orası öyle! Lâkin asıl feryad sonra başlar. Siz gazetecisiniz! Gıda maddelerinin resmî fiatlannı görüyorsunuz. Geçen seneye nazaran hemen hemen iki tnisli oldu. Lâkin vakıf mütevellisi b i zim aylığı artıramıyor. Şartı vâkıf müsaid değilmiş.. Canım senin de taş atıp kolun yorulmadı ya! Rahmetli baban da meyzindi. Kimbilir, dört mecidiye mi ahrdı, bir lira mı? Sizi nasıl geçindirirdi? Doğrusun! Seksen beş kuruş ahrdı. Lâkin o zaman zeytinyağı muhassasatı vardı. Kandillerde yağ yakardık. Biraz tasamıf edince yağ bize kalırdu Pathcan kızartmasından imambayıldıya kadar yapardık. Şimdi elektrik yakıyoruz. Elektrikle de her şey oluyor da irıambayıldı olmuyor. Onun için aylık az geliyor... dedi.. Gülüstük Her mcsleğin kendine göre bir derdi var; meyzinliğin de. Garb ccphesi kumandanı İsmet İnönünün Her nevi ticarî ve gayriticarî alacaklarla karargâhı ziyaret edildi menkul kıymetlerin istimaîi Maliye Vekâletinin mezuniyetine tabi tutuluyor Akşehir 26 (a.a.) Akşehir halkı büyük taarrıızun bsşladığı 26 ağustos gününü en içten tezahüratla kutlamıştır. Bu münase betle Millî Şef İsmet İnönünün garb cephesi kumandanlığı esnasında karargâhı olan ve taarruz plânının hazırlanmış oHuğu belediye dairesi önünde bir geçid resrr.i yapiîmıg ve söylenen nutuk'arla bu büyük günün hatıras! anılmıştır. öyter ajansı dün şu haberi verdi: «Jrana karşi müşterek Ingiliz Sovyet barekeünin haberi yayılAnkara 26 (Telefonla) Eugün Res İsviçre tâbiiyetindeki bu nevi şahıslar ması iizerine Kahirede büyiik bir heyemî Gazete i!e neşredilerek mer'iyete gi lehine yapılan vasıtalı ve vasıtasız her can hüküm sürmüştür. Kral Farukun ren bir kararname ile İsviçrede mukim nevi transfer ve tediyeler, Türkiyede butazkardeşi İran Veliahdile evlidir. Fahakikî ve hükmî şahıslar ile İsviçre ta lunan İsviçre tabiiyetindeki mezkur eşkat İranla Mısır arasuıda hiç bir kültür biiyetinde bulunan hakikî ve hükmî şamünasebeti yoktur. Zira birbirine zıd hasın Türkiye haricindeki memleketlere hıslarm Türkiyedeki her nevi ticarî ve müslüman mezheblerine tâbidlrler ve gayriticarî alacakları ile menkul kıy yapacakları vasıtalı ve vasıtasız her nevi din sahasında birbirlerine şiddetle mu metlerinin istimal ve transferi Maliye para transferleri ve Türkiyedeki hakikî haliftirler.» Vekâletinin mezuniyetine tabi tutula ve hükmî şahıslarm İsviçrede bulunan Röyterin verdiği ve yaymak istediği caktır. bu nevi eşhas lehine yaDacakları her nebu haberi, yalmz hayretle değil, biraz ve transferler Maliye Vekâletinin müsaTürkiye haricindeki hakikî ve hükmî da nefretle okuduk. Çünkü bu haberle adesine tabi olacaktır. şahıslar tarafından Türk'vede bulunan istihdaf olunan maksadı kolaylıkla anladık. Maksad, Mısır efkârı umumiyesinin Sünnî olmak dolayısile Şii oian r İranhların teca\ üze uğramalarını kayıd sızlıkla karşıladıkJaıını anlatmak, böy lece Sünnî mihJümanlarla Şiî miisiü manlar arasuıda dini bir husumet bu lunduğunu ve hu dinî husumetin her ( Baş tarafı 1 inci sahifede ) şeye üstün tutulrîuğunu ileri sürerek lnDlnyeper elektrik santralı gilizlerie Ruslar tarafından İrana karşı Berlin 26 (a.a.) D.N.B.: Alman oryapılan müşterek askerî hareketin ade duıarı tarafından Budienni orduları bata beğenildiğini ve takdir olunduğunu kiyesinden şimdi temizlenmiş bulunan telkin etmektir. mıntakada, işleülmesine 1932 senesinde Röyterin bu mugalatasına. doğrusu di başlanan büyuk Dinyeper elektrik sanAnkara 26 (a.a.) Tahran büyük yecek jok. Çünkü Sünni müslümanlıkla tralı da vardır. Fabrika Zaporojye şehri Şiî müslümanlık arasındaki ihtilâf artık ve suların baskınına uğrayan Kiçhas elçımiz Suad Davazın irtihali dolayısile Alâ Hazreti Şehinşahı İran Rıza tarihe mal olmuş ve tamamile unutul köyü civarında Dinyeperin şelâleleri rnuştur. Esasen bu ihtilâf dinî mahiyet üzerinde bulunuyor. Dinyeper elektr;k Pehlevi tarafmdan gönderilmiş taziye te değil, siyasî mahiyette idi ve her şey santralınm çok büj'ük bir ehemmiyeti telgrafma Reisicumhur İsmet İnönü den fazla «hilâfet» müessesesi etrafın vardır. Çünkü birçok mühim sanayi mü teşekkürlerirü bilmukabele telgrafla bilda dönüp dolaşmakta idi. Bir hanedanm esseselerine elektrik cereyanını temin dirmişlerdir. bütün islâm milletleri üzerinde hâkim etmektedir. Bu elektrik santralı için inCumhur Reisimizle Macar Kral olm&sını kabul etmek istemiyerek buna şa edilen bend yolile, gemiler DinyepeNaibi arasında karşı diğer bir hanedana bağlılık gös rin munsabmdan Kiyefe kadar gidebiAnkara 26 (a.a.) Macarlann millî termekten ibaret olan bu siyasî ihtilâf, Hrler. Dniepertrovskla Kortiza adası St. Etienne bayramlan münasebetile «hilâfet» müessesesinin inhîtata uğra arasında bulunan kayalar, Dinyeperin Reisicumhur İsmet İnönü tarafından nıası nisbetinde şiddetini kaybetmiş da suları altında kalmıştır. çekilen tebrik telgrafma Macar Kral ba sonra, evvelâ Şiilik âleminde inkıraz Luga düştu Naibi Amiral Horty tarafmdan telgrafbulan hilâfet müessesesinin, Türk inkıBerlin 26 (a.a.) D. N. B. nin bildir la ve teşekkürle mukabele edilmiştir. lâbının hamlesile Sünnilik âleminde de diğine göre, Alman kıt'aları 24 ağustos İran Başvezirinin ve Hariciye inkıraz bulması üzerine bu müessese günü İlmen gölü ile Peipus gdlü aractrafında kopan ihtilâfların son izleri de sında bulunan ve mühim bir sanayi Vezîrinin taziye telgrafları BÜinmiştir. Ankara 26 (a.a.) Büyük elçi Suad rrerkezi olan Luga şehrini almışlardır. Hakikî vaziyet bu merkezde olduğu Günlerce devam etmiş olan muhare Davazın vefatı dolayısile îran Başvehalde sünnilikle şiiliği «birbirine zıd belerden sonra Alman teşekkülleri Luga ziri Ekselâns Mansur tarafmdan Başmüslüman mezhebi» diye ileri süren önündeki tahkimat sistemini yarmışlar vekil Refik Saydama ve Hariciye Vezlr Röyter'in Mısırhları İranlılarm uğradığı dır. Muharebelerde 6.600 torpil toplan Vekili Âmiri tarafından Hariciye Vefelâketten sevinmiş gibi göstermesinin mış ve 1125 beton sığınak muharebe ha kili şükrü Saracogluna gönderilen tahikmeti kolaylıkla anlaşıbr. Maksad, rici edilmiştir. Bu sığmaklardan bir kıs ziye telgraflarına Başvekilimiz ve HaIranın uğradığı tecavüzü süsliyerek püs mı beton duvarlarla ve zırhlı tavamar riciye Vekîlimiz tarafmdan teşekkür liyerek sünnî müslümanlann muzahere la sureti mahsusada takviye edilmiş bu telgraflarile mukabele edilmiştir. tini kazanmağa uğrasmaktır. lunuyordu. Çok şükür ki ortada bu çeşid münaLuga yakınında yapılan muharebe Küçüksu plâjmda büyük bir fıklıklara ve sahtekârlıklara kanacak lsrde şimdiye kadar 23 bin esir alınmışmüsamere müslüman kalmamıştır. tır. Röyter'in bir iddiası da Mısırla Iran Bejierbeyi ve Anadoluhisarı nahiyeSovyet denîz kuvvetlerinin arasında hiç bir kültür münasebrti buleri Hava Kurumu menfaatine 29 ağusbüyiik zayiatı lunmadığıdır. İslâm mcdeniyetini bu tos cuma günü akşamı Küçüksu plâHelsinki 26 (a a.) Resmen bildiril jmda büvük bir müsamere tertib edilmilletler kurmuş, bu medeniyeti birlikte yükseltmiş, medeniyete aid bütün e diğine göre, Sovyet deniz kuvvetleri son miştir. Müsamere akşam saat yediden seıleri birlikte yaratmış, birlikte yay günlerde büyük zayiat vermlştir. Fin sabaha kadar devam edecektir. Memnuş ve birlikte yazmış olduklarına göre landiya körfezlnde bir muhrib, iki ma leketimizin en maruf musiki san'at bu milletler arasında kültür münasebe yln tarama gemisi ve iki petrol gemisi kârları bu müsamerede bulunacaktır. ti. bulunmadığını iddia etmek kadar gü dahil olduğu halde 6 düşman nakliye lünc bir şey tasavvur olunamaz. Bu gemisinin tahrib edildiği 'bildirilmek îinı şark cephesinm merkez bölgesinde gün bu milletlerin hepsi de yeni bir me tedir. Bir ticaret gemisile bir mayin bulunan Sovyet demiryolu tesisatma ve deniyet kurmağa ve muasır medeniyet tarama gemisi de ağır hasara uğramış iaşe yollarma tevcih etmiştir. Alman bombalan müteaddid demiryolu istasseviyesine yükselmeğe uğTaşıyor ve mu tır. Finlandiya körfezindeki Viranlahti yonlarında çok büyük tahribat yapmışvaffak oluyor. Fakat hiç biri mazinin çcıefli mirasına ihanet etmemektedir. adası işgal edilmiştir. Traktör ve top tır Birook hatlar. kesilmiştir. Nitekim Mısırla İran arasındaki derin malzemesile yüklü 5000 tonluk bir ti Gomel bölgesinde stuka tipinde tayMüteaddid yareler yere sürünürcesine Sovyet zırhlı köklü ve tarihî büyük münasebctler raret gemisi batınlmıştır. Mısır Kralı Birinci Faruk Hazretlerinin düşman gemi ve mavnaları hasara uğ trenlerine hücum etmişlerdir. Bombaiar. zırhlı trenlere o kada şiddetle isabet ethemşirelerile İran Veliahdi Şahpur ratılmış ve ateşe verilmiştir. Odesada vaziyet ümidsiz tirilmiştir ki, taarruz mahallinde trenHazretlerinin izdivaclarile tetevvüc etBükreş 26 (a.a.) Nistri cephesin lerden eser olarak ancak enkaz görülünüş ve bu hâdise müslümanlar arasında hiçbir mezhebî nddiyet bulurunadığını, deki seyahatinin ikinci günü Kral Mışel yordu. bilâkis aralarmda vahdet ve ittihad bu ve Mareşal Antonesko Odesa bölgesini Vipuri muhasarası devam ediyor Stokhalm 26 (a.a.) Finlandiyahlar. lunduğunu bütun dünyaya göstermiş ziyaret etmişlerdir. Sovyet kuvvetleri Karadenizin bu mühim Umanını muha yakında düşmesi beklenilen Vipuriyi Eİtir. faza etmek için ümidsiz bir müdafaada mali şarkiden ve şarktan çevirmeğe deElhasıl İranm uğradığı haksızlık kar bulunmaktadırlar. Kral ve Maresal ileri vam etmektedirler. Finlandiyalılar. Vİşısında sünnilik veya şülik diye bir da hat'.arda bir kumanda mevkiinde bulun puriden 13 kilometre ötede olan Ahvolu va yoktur. Yalnız hak ve hakikat davası dukları bir sırada Rumen kıfalarının geçmis'.erdir. Ruslar kaçarken köyleri vardır ve bunlaruı ikisi de İranm lehin her tarafta terakki ettikleri kendilerine yakmıslar ve çok mühim tahribat yapdcdir. ömer Rıza DOGRUl. haber verilmiştir. m:şlardır. Mekez cephesînde şîddetli Ladoga gölünün garbında, Fin tazyikı. Beyoğlu HALK sineması bugün Finlandiya körfezinin şimal sahilindeki bir hava hücumıı 1ZORO KAMÇILI ADAM müstahkem son Sovj'et mevzilerini de Berlin 26 (a.a.) D.N.B.: 24 ağus2 KORSANLAR DÜŞMANI tosta Alman hava kuvvetleri hücumla tehdid etmektedir 3 GECE ADAMLARI • Esas mesele: Rusya ile muvasalayı temin... Nevyork 26 (a.a.) D.N.B. bildiriyor: NewYork Times gazetesinin Vaşington muhabirinin bildirdiğine göre Hariciye Nazın M. Hull Irana karşı açılan harb hakkında matbuata beyanatta bulunmuş ve bu beyanatında İranın vaziyetini hiç nazarı itibara almamıştır. Bu gazetenin mütaleasma göre, bu hâdise, İrandaki İngiliz ve Sovyet istilâsmın Amerika hükumetince zırnnen kabul edilmiş olduğu şeklinde izah edilebiür. Gene bu gazeteye göre, tamamen işgal edilince İran, Sovyetler Birliğine gönderilecek İngiliz ve Amerikan malzemesi için balşıca geçid yolu olscaktu:. «Geçen hafta Amerika hükumeti, garbî Afrika yolile Ortaşark İçin hava naklivat hattı tesis edileceğini bildirdici zaman ingiliz ve Sovyetlerin İranı alâkadar eden projelerinden malumat aknış bulunuyordu.» Malul gazilerin Ankarada yaptığı merasim Ankara 26 (a.a.) 26 ağustos aününü ayni zamanda kendi günleri olarak kabul etmiş bulunan ordu harb malulleri bugün Ulus meydamnda Atatürk anıtı önünde yaptıkları tezahüratia eşsiz bir zaferle neticelenen büyük taarruzun bsşlad.ğı ilk günü kutlamışlardı/. Merasime şehrimizde bulunmakta olan harb maiulleriie başta bando olduğu halde bir kıt'a asker iştirak eylemiş. Harb Akademisi, mevki ve merkez komutanlıkları mümessilleri hazır bulunmuşlardır. İsüklâl marşmı müteakıb ordu harb malulleri Atatürk anıtmı bir çelenk koymuşlar ve Türk ulusile Millî Şef İçin üç defa «Sağol» diye bağırmak suretile şeref tezahüründe 'bulunmuslardır. Bu münasebetle Ordu Maluller Birüği Umumî Kâtibi söyledigi bir hitahede, Türk milletinin Büyük Zafere UİEŞmak için sarfettiği büyük gayretleri bilhassa tebarüz ettirmiştir. Ulus meydanmdaki bu tezahüratı mütepkıb harb malulleri Şehidliğe giderek bir çelenk koymuşlar ve aziz şehidlerimizin hatırasım taziz eylemişlerdir. Alman harb \ Taziye telgrafları tebliği Iran Şehinşahı Hazretleri Cumhur Reisimize taziye telgrafı gönderdi i Kahirede heyecan Kahire 26 (a.a.) Röyter: İrana karşı müşterek İngiliz Sovyet askerî hareket haberinin yayılması üzerine Kahirede büyük bir heyecan hüküm sürmüştür. Kral Farukun kızkardeşi, İran Veliahdile evlidir. Fakat İranla Mısır arasında hiç bir kültür münasebeti yoktur. Zİra, birbirine zıd müslüman mezheblerine tabidirler ve din sahasında birbirlerine şiddetle muhalif bulunmaktadırlar. Acı bir kayıb Tüccardan Bay Max Brodun zevcesi ve Bay Simon Brodun yengesi Bayan MARİ BROD kısa bir hastahktan sonra vefat etmiştir. Cenazesi bugün saat 14' te Yüksekkaldınm Musevi Sinagoğundan kaldırılacaktır. Çörçil'in maksadı diğer milletleri de harbe mi sokmakhr? Berlin 26 (a.a.) D. N. B.: Diplomatische Korrespondenz gazetesi, İrana yapılan İngiliz Sovyet tecavüzüne karşı vaziyet almakta ve «biribirinden sonra> başlığı altında şöyle yazmaktadır: «Bu hareketle mütemadi tehdıdierin, Doğum şantajların ve nihayet tecavüzlerin hangi taraftan geldiği bütün milletlere gösArkadaşımız matbaacı Raşid Bütünün terildi. Çörçil, siyasetinde diğer milletdün bir oğlu dunyaya gelmiştir. Nevleri harbe sokmağı başlıca hedef ittihaz zada uzun ömurler dileriz. etmişth ve şimdi de, tam yeni kurbanıİktısad Vekili Karabüke gitti na hücum edeceği anda Birleşik AmeriRAŞİD RIZA TİYATROSU Ankara 26 (Telefonla) İktısad ka devletlerinden başka, Türkiye, İsHalide Pişkin birlikte Vekili Sırrı Day, sanayi mıntakasında veç ve hatta İspanyayı bir Alman teBu aksam Büyükdere Beyaz Parkta tetkıkatta bulunmak üzere bugün Ka cavüzüne karşı ikaz etmek cür'etinde ASILZADELER 3 perde rabüke hareket etti. bulunuyor.» Zayl Kıhcali Yabancı Askerlik şubesinden aldığım askerî tezkeremi zayi eyledim. Bu kere yenislni çıkartacağımdan eskisinin hükmü olmadıgını ilân ederim. B. FELEK "Cumhuriyet,, in edebî tefrikası: 17 İkinci perde kapandık.an sorra, Ekrem Bey, bir su içmek için locadan çıktı. Nedim de. babasmdan gizü, bir köşeye çekilip sigara tellendirmek maksadile, onun peşinden kalktı. Mukbille Ferhunde yalnız kalmışlardı. Genc adam, birdenbire: Ferhunde Hamm, dedi, size bir haber vereceğim. Yarın gidiyorum. Genc kadınm tebessümü dudaklannda katıldı. Nereye gidiyorsunuz? Evvelce size söylemistim. îzmirdeki alâkamı kesmek için oraya gitmek mecburiyetindeyim. Bu haber, istikbale dair bir müjdeyi ihtiva etmekle beraber Ferhundeyi sarsmaktan geri kalmamıştı. O müjdeye mukabil, bu haber de, ayrılıŞın büyük acısı vardı; Mukbilin. mevcudiyetile biraz renk verdiği eski kcranlık nayata avdet vardı: çabucak ahsılan iyi günlerden, birdenbire. gene samlı saatîerp avdetin güç dayanılır yükü vardı. Ferhundenin dudaklarmda. elinden oyuncağı almmış bir çocuğun işmizazı dolaştı. Teessürünü yenmeğa çalıştı. Dolgun bir sesle sordu: Ne zaman dönecek oi niz 7 Çok kalmamağa e?'ret e^e?egim. İzmirdeki işlerimi yoluna koymak biraz uzun sürecektir, tahmin ediyorum. Cünkü, uzun bir zamsn icin, oraya avdet etmemek niyetindeyim. Size mektub yazarım. Mukbil, cebinden bir küçük anahlar çıkardı. Ankara 26 (Telefonla) tklncl partl olarak Amerikaya sipariş edilen ziraat (Baştarafı 1 inci sahifede) (Baştarafı 1 inci sahifede) makmelerinden ilk parti şehrimize gelAlman miktarının azaltılması için lâzım İnebolu 1323 tevellüdlü Kavukluoğlu gelen tedbirleri almıştır. Sulhu muha giliz ailelerinin himayesi için tedbirler miştir. Bunlar arasmda pamuk ekma almıştır. makineleri, çırçır, vinter makineleri, Mustafa oğlu Osman faza etmek için sarfettiğimiz gayretlebalya makineleri bulunmaktadır. Bu re rağmen, İngiltere ve Sovyet mümesİranın mukavemeti hafif makineler montajları biter bitmez muh sillerinin, bu meseleleri dostane bir suSimla 26 (a.a.) Öğrenildiğine göre, telif yerlere tevzi olunacaktır. Makinerette müzakere edecekleri yerde, pazarirandaki ingiliz kuvvetleri çok hafif bir ler mübayaa fiatile çiftçiye verilecekACVATIC tesi günü saat dörtte tehdidkâr bir ülti mukavemetle karşılaşmaktadırlar. tir. matomla evime gelmiş olmaları çok teİranın mukavemetine karşı koymak Çukurova pamuk mmtakasına 200, esEÜf edilecek bir hadisedir. için bütün ihtiyat tedbirlevi alınmıştır. Ege mmatakasma da 100 pamuk makiAldığım malumata göre, bu devletleBenderşah ve Kronsar limanları nesi verilecektir. rin siyasî mümessillerinin ziyaretinden ev.el ingiliz ve Sovyet kuvvstleri hu bombalandı; Tahrana bir hücum.. Eski Yugoslav Başvekili dudu geçmiş bulunuyorlardı. İngilizBudapeşte 26 (a.a.) Orai Ujsag gaHind Okyanusunda bir kuvvetleri İran limanlarında bu'.unan zetesinin yazdığına göre, İngiliz donangemilere taarruz ve İngiliz tayyareleri ması, Iran büyük şimendifer hattmın adada de Iran şehirlerini bombardıman etmiş hareket noktası olan Benderşah limanı Londra 26 fa.a.) D.N.B. Donan lerdir. ile Basra körfezinde Kronsar Umanını Zeitung gazetesinin bildirdiğine göre, İran makamları vaziyeti karşılamak bombardıman etmiştir. 16 mart 1941 de sabık Yugoslav hükuiçin bütün tedbirleri almış bulunuyorBir İngiliz tayyaresi Tahrana hücum meti tarafmdan İngiltereye teslim edilar. len sabık Yugoslavya Başvekili Dr. Stoetrr.iştir. Alınan raporlara göre. bu siyasî müIsviçrenin PRESlZYON yadlnoviç. Hlnd Okyanusunda Maurica İngilizlerîn istihdaf ettiği messiller Başvekilin evinde müzakereadasında göz altında tutulmaktadır. Dakik Zarif esaslı noktalar lerde buiunurken, ayni saatte iki devleBu vaziyet. son eünlerde Dr. StoyaHER YERDE ARAYINIZ tin müsellâh kuvvetleri İran hııdudlarını Slmla 26 (a.a.) Röyter; Burada dinoviç'ten Belpraddaki ailesine gelen geçmiş, Sovyet hava kuvvetleri de Azer bulunan bir askerî muharrire göre. İn mektublardan anlasılmaktadır. scnundaki bezğinliği ortasında, bu ha baycanda açık ve müdafaasıî çehirleri giliz kuvvetlerinin İrana girdikleri üç Kaymakamlar arasında bersizliğe türlü türlü tnânalar veriyor bombardıman etmiş bulunuyordu. Ve nokta Hanikin, Hurremgâh ve Âbadandu. Mukbil, hastalanmış olabilirdi, ya mühim askerî kuvvetleT de Culfa'dan dır. Bunlann içinde en ehemmiyetlisi deçisiklikler lıud, mektub göndermeden. kendisi ç kıp Tebriz üzerine yürüyordu. Hanikin'dir. Çünkü burada sabotaj teAnkara 26 (Telefonla) Kayma gelmeğe karar vermiş olabilirdi. Fakat, Kuzestan'da İngiliz kuvvetleri Bender şebbüslerine karşı İngilizlerin himaye kamlar arasmda geniş mikyasta değiböyle düşündüğü zaman da aradtğı te ş?hpur ve Khoramşahr'a hücum ederek etmek istedikleri petrol kuyuları varfiklik yapan kararname Baş^ekâlete seîliyi bulamıyordu. Mukbilin. iki gün deniz birliklerimizi baskına ^e basara dır. Hurremgâh, Hurrem nehrinin haverildi. Bu kararname ile şark müddet» lük yolda bulunduğu, onun, sonradan uğratmışlardır. İnsiliz tayyareleri Ah licinde kâindir. Şattülârab'a hâkim olerini dolduran kaymakamlax diğer bildirmeyi vadettiği adrnsini dahi bilme vaz'a bombaiar atmıştır. Büyük İngiliz lan mühim nakliye yolu burada başlaverlere tayin oîunacaklardır. diği aklına gelince, bütün cesareti kırı motörlü kuvvetleri de Kasrısirin'den maktadır. lıyor; sonsuz bir ümidsizHk ruhunu yap Kermenşah'a doğru yola çıkmışl^rdır. Abadan'da dünyanın en muhlm petMevlid Çabuk döneceksiniz. söz veriyorsu lıyordu. Mütecaviz kuvvetlerin İran kuvvetle rol tasfiyehanesi bulımduğu için burası Bu anahtarı alm. dedi. Bir posta Drama esrafından merhum Ahmed E\velce, evden nadiren ayrıldı^ı halde. rile karşılaştıklan her yerde, bittabi kutusu kiraladım. Size yazacağım n e k nuz değil mi? da mühimdir. Bu tasfiyehanede bir cok Kâmil Beyin zevcesi merhume Bayan şimdi, postaneye gitmek için her fün mnsademeler olmuştur. Kabil olduğu kadar çabuk dönecetublan o kutudan alırsmız. Size oradan Hindli çahşmaktadır. İngiliz kuvvet Züleyha Serdaroğlunun ruhuna ithaf İran hükumeti, bu tecavüzlerin sebeb lerinin çıkarılmış olduğu Bender, İran bildireceğim adrese de sizden mektub ğim. Sırf sizin için geleceğim. Mektub sokağa çıkması nazarı dikkati celbedeolunmak üzere yarınki perşembe günü ceğini de düşünemiyecek kadar şaşkmve maksadım aydmlatmak için derhal şimendifer hattının cenubda son isbekliyeceğim, Ferhunde Hamm. larımı bekleyin. Beyazıd camiinde öğle namazmı mütedı. Bir otomat gibi çıkıyor. posta kututesebbüs ve müzakerelere baslamıştır. Mukbil, sözünü henüz bitirmişti ki, lotasyondur. Mukbil, bu teminatı verirken. Ferhunakıb Mevlidi Nebevî kıraat olunacaktır. canm kapısı açıldı, Nedimin yıhşık yü denin elini tutmuş. kuvvetle sıkmıştı. Bu sunu açıyor, içinde bir şey bulamayinca, Bu müzakerelerin neticesine intizar edilAkraba ve dostlanmızdan arzu edengene otomat adımlarla eve dönüyor, ak dieinden. her türlü münakaşadan içtinab zü göründü. bütün cür'etkârlığma rpfmen. o zamana lerin teşrifleri rica olunur. Kız enstitüsü şama kadar dalğm, kırık dökük, yüreği ederek bu beyanatı dinlemekle iktifa Ferhunde. anahtarı çantasına yerleş kadar genc kadını yalnız sevdah bakışAnkara 26 (Telefonla) Maarif Vetirecek vakit bulamamıştı. Iledimin gö larile okşavan Mukbilin, ilk cesaret et acı dolu, odadan odaya dolaşıyordu. Ba eylprne=ini Parlamentodan rica ederim. Adananm maruf şahsiyetlerinden zan da, eline bir dikiş alıycr. pencerenin Hükumet, bütün memleket halkına kâletl Boluda bir kız enstitüsü, Girezü. genc kadının eline takıldı. oradan tiğı nüvaziş oldu. Hacı Yunus Ağazade merhum Ali Yerönüne oturuyor, iğnesini bir kere bile sun ve Gazi Antebde de birer akşam büj'ük bir soğukkanlılık muhafaza etayrıldı, önce onun yüzünde, sonra MukEve. gene onun otomobilinde seldiler. dele ruhuna ithaf edilmek üzere 29 amesini ve büvük bir sükunet gösterme kız san'at mektebi açmağa karar verbilin yüzünde dolaştı. Gözlerinde sinsi Mukbil, İzmir seyahatiru, Ekrem Beye o batırmadan, saatlerce övle kalıvordu. eustos 941 cuma günü cuma namazınmiştir. Asıl işkence, yemek 'amanıydı. Sofrave hain bir bakış. ince dudak'arında zaman haber verdi. Mümkün mertebe dan sonra Beyazıd camiinde Mevlidl da, Ekrem Beyle Nedimin kar;ısmda omüstehzî bir tebessümle: Şerif okunacaktır. Akraba ve dostlançr.buk dönüp geleceğini ilâve fderken, tururken, birdenbire bir rüyadan uyan Rahatsız ettim galiba, dedi. nm ve arzu edenlerin teşrifleri rica oFerhunde, bu sözün kendisine bir kere mış gibi oluyordu. Bu hayatı, olduğu Ferhunde, üvey oğlunun her açılışta daha verilen teminattan başka bir şey lunur. zehir kusan ağzını, kolunun bütün kuv olmadıgını, genc adamm sesiuin ahen yerde bırakıp, halâskârınm kolunda. Refikası Aliye Yerdele yepyeni, süslü, güzel bir başka hayata vetile şamarlamak için kendini zor zap ğinden sezmişti. kavuşmak imkâmnı. bir lâhzacık rüya tetti. Öfkesini belli etmemeğe çalışarak. Teşekkür VI gibi görmemiş miydi? Şimdi, Aksarr.ydislerini sıktij cevab vevmedi. Büyük acımıza ve cenaze merasimiSonra. intizar günleri başladı. Ferhundaki loş evinin yarı karanlık ycmek oTiyatro bitinceye kadar hiç konuşmane iştirak eden sayın dostlarımıza ayrı o dılar. Ferhunde. piyesin üçüncü perde de, Mukbili İzmire götüren vapurun bir dasında. Ekremle Nedimir! arasında. ! ayn teşekkârün imkânsızlığmdan mingün sonra oraya varacağım, nihayet üç rüyadan her akşam bir kaç defa si kine" sini, kalın bir sis tabakası arkasmdan nettarhğımızı arzla derin saygılarımıa gün sonra bir mektub alabileceğini herek uyanıyordu. Bir serabm kurbanı olseyrediyor gibiydi. Tiyatrodan çıkarlarsunarız. sablamıştı. Fakat postaııeden boş döndü. muştu. ken. bir fırsat bulup Mukbille iki keBediamn babası Refet ve annesi ReSabahları, uykudan u;/andığı zaman, lime konuşabilmek icin nasıl hareket e Kutuda hiç bir şey yoktu. 30 Ağustos Zafer Ba;Tamı, taliin de bir zaferi olacaktır. O gün için fika Kutlan ile eşi Talât Kut deceğini düsünüyordu. Son perde bit Ertesi gün, daha ertesi gün, bir hafta kalbinde büyük bir çöküntü dujnayordu. Millî Piyango fevkslâde biı keşide tertib etmiştir. 30 Ağustos Zafer bay*** Vaktile, o yabancı genc evlerine gtlmemek bilmiyor, uzadıkça uzuyor; kulak mütemadiyen, böyle oldu, Evden, yüreramı piyangosu İzmir Fuarında çekilecektir. Tam biletler 2 lira, yarım Babamız. Kıbrıslı Mehmed Vehbi Iarında uğultular yapıyordu. biletler bir liradır. Bu çekiliste (480,000) liralık ikramiye dağıtılacakği heyecan dolu olarak çıkıyor, postane den evvel, çaresiz tahammül ettiği hayat Cinin anî olarak vefatı münasebetile yükünü, şimdi taşıyamıyordu. Çünkü, tır. Birinci ikramiye (40.000) liraJır. Bundan başka iki tane (10.000) Nihayet, tiyatro bitti, perde kapandı. nin kapısmdan, fena bir haber beklercecenaze merasiminde hazır bulunmak liralık. dört tane (5.000) liralık, kırk tane (2.000) liralık, kırk tane Hep birden kalktılar. Çıkarlark^n. Ek sine ve üzüntülü giriyor; kutuyu açıp onu sırtından hiç bırakmadığı için, ha\eya teİRraf ve mektııbla kederimize işkikî ağırlığını pek de hissedemenvşti. (1.000) liralık, seksen tane (500) liralık. dört yüz tane (100) liralık ikrem Beyle aralarma kalabalık pirecek içerisini bomboş gördüSi'i zaman, oracığa tirak eden aziz dostlarımızla meslek ramiye daha vardır. Görülüyor ki bu her çapta ikramiye her çapta şekilde ileri doğru hızlıca adımlarla yü yığılıp kalacak gibi, bütün vücudünü | Halbuki şimdi. onun sıkletı altında otaşlanmıza minnet ve şükranlanmızın muzları çöküyor, vücudü eziliyordu. talii memnun edebilecek kadar boldur. İzmirin açık taliini tecrübe kaplayan bir dermansızhk duyuyordu. rüyen Ferhunde, yanmda giden Mukıblâğma muhterem gazetenizin tavas ediniz. bile, yavas sesle. acele acele iki söz fı Aradan bir ay geçti. Ferhunde. beklesutunu rica ederiz. (Arkası var) sıldavabildi. diği mektubun bu mütemadî gecıkmesi Rus İngiKz hare İran, harbi gerilerde ketînin sebebleri kabul edecek Amerikadan gelen ziraat makineleri RALCO 30 Ağustosa hazırlanınız. 40.000 lira yoldadır. Zafer Pipgosu 30 Apstosta İzmir Füannda Ûekiliyor. Eczacı Feyzi Cin, Eczacı Plkrl Cln