20 Ağustos 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 20 Ağustos 1941 r c on günlerde, Londradan gelen habcrler, Holanda denizaltılarının Akdenizdeki aaliyetlerinden takdirle bahsetmekteterdiği ustalık ve dir. Bu denizaltılar. şimdiye kadar AkViktor Hugo cŞa.»^•••»••• Y a z a n : « • * • üstadhk kendisinin denizde 26,000 tonluk gcmi batırmışir, kâinat, ortasında hünerine, maharetı lardır. tannan ve muazHolanda, büyük bir donanmaya sane aid fasıllardır ki zam bir aksi sadahib olmamakla beraber, denizcüik bapek ehemmiyetli oldır» demişti. Bil I makla beraber ikin kımından çok ileri bir millettir. Deniımem yanıhyor muden adeta zorla yer ala ala toprakla.ci plânda kalır. yum; kanaatim şudur kl son asır içinde • Suç sabit oldu, hapis, para Namık Muhitin itikadlarını, kanaatlerini, rım genişleten, liman, nhtun, dalgaKemal ve Tevfik Fıkret, bu zevklerini saran karasularuıdan ayrıla kıran, scd yapmakt» büyük maharet düstura inan ortaklığı eden pek sayılı cezası verildi, mağaza da serlerle tezahür eYeni zümrelerin, rak yepyeni, ve herkese yabancı bir en gösteren Holandalılar, gemi inşaiyecidenbu bir kaç ilham adarmmızdan ikisidırler. den bu endişe gerek genc Türk resmının 15 gün kapatılacak gine doğru açılmak nasıl bir ilham liğinde de en büyük denizci mületlerle Ancak bunlardan birincisinde gayet grupunun, gttarıhçesı kısadır rüzgârıdır; o denizin nuhlan nerelere omuz öpüşürler. Meşhur inşaat tezgâh| «D> gı «Karlman> ticarethanesi müdürü sılıhatli bir nikbinlik ve her bcraya müstakil resMağrur bir eda ta doğru akarlar; onlara hangi güvercin lan güzel vapurlar ve mükemmel harb birliği» nin Santiyago Buhols, tezgâhtarı Konstan göğüs açan gür bir mizac görurken, kınarak «modem» n» | hangi ideal toprağından bir yeşil dal jîemileri yapar. Nitekim bizim Birinci ikincisinde düşünceyi ve iç acısını, zaktin Malkoviç ve perakendeci tacir İsson sergilerinde teBan'atımızdan bahgetlrir?... İşte eserlerin satırları arasuı tnönn ve İkinci İnönü denizaltılarunı» sedenlerle tezad olarak, sadece «son enni dolu, ağır başlı, klasik edayı ta tamat Çami aleyhlerindeki Millî Ko kum çiçeği halıne koyan titiz bir tabiatdan ruhların lâbirentlerine doğru inen Rotterdam'da Fijennoord fabrikasında le karşılaşıyoruz. Namık Kemal, kendirunma Kanununa muhalif hareket daşıyan tablolarda neticelenmiş bulumıdevre> demekle iktifa ve mümkün olzekâ arkeologlannı düşündürür nokta yapılmıştır. vası, neticelenmiştir. istanbul ikinci ni bizzat denize atarak boğulanı kurtarHolanda deniz ticareti bakımından duğu kadar az isim sayacağım. Çunkü, yor. lar... Asliye Ceza mahkemesi, zincirleme su mak gayretine düşmüş, kopüklü bir feda ileri bir millettir; harbin başladığı *** 1928 1930 gibi pek yakın bir dünde Tevfik Fikret bir zaman: 1939 senesinde deniz ticaret fUosu, 3 «D. grupunun yedi senelik faalıyetme retile bavul iHtikân j'apılarak fiat art daî. Fikret kaza yerine fennin bulabildibaşlayan bu devrenin mümessilleri ki Zemin boş, asüman boş, kalbü vicdan tırıldığını sabıt görmüştür. Maznunlaği bütün kurtuluş çarelerini biriktirmilyon tonluk (100 tondan büyük) geçok mantıkî bir ilâve olarak yeni bir jraşları 28 ile 40 arasıdır henüz tcboş miye sahibdi. Bu 1532 gemiden mürekkevvün devresini biürmemiş, san'at ben genc zümrenin san'at hayatına atılmış rın 7 şer gıjn müddetle hapislerine, 50 şer mek için sinirlenen hırçın bir himmet... Tutunmak isterim bir nokta yok pîşi keb filonnn 200 gemisl 5000 ile 10,000 olduğunu görüyoruz. Bu zümre ilk ser îira ağır para cezası ödemelerine, ma İşte ısüraba en yüksek kibarlık ve ger liğini bulamamıştır. hasanmda. ton, 33 tanesi 10.000 ile 25 000 ton arağazalanmn da 15 şer gün müddetle kaçek seçkinlik içinde hususî bir kıyafet 1928 dedim. Filhakika, Avrupada ça gisini geçen kış sonlanna doğru, BeBütün boşluk, döner bir hîçü muhiş sında, 2 tanesi de 25.000 tondan büyük lışmış olan ilk san'atkâr kafilesi nasıl yoğlunda «matbuat birliği» binasmda patıhnasına karar vermiştir. Son tahki veren bu asil hastanın ölüm günü ve civannda femilerdl. Petrol nakline mahsus tankat sona erdieinden, mevkuflar, Serbest bunun yirmi altıncı yıldönümü... 1941 de memlekete döndü ise, Paris açtı. Eserler, bir tek mevzuun, «liman» Döner beynim beraber, ihtiyarırn sanki ker denilen sarmç şremileri 107 tane Tevfik Fikreti kaybetmiş olmak acısıatölyelerinde melekelerini derinkştiren mevruunun etrafında toplanmıstı. Bir bırakılmışlardır. bir sarhoş'. İdi. Böylece. Holanda deniz ticaret filosu Bir bakkal da mahkum oldu nuı tesellisi bir tanedir; o da ister menikinci kafile de 1928 de. dört yıilık bir tek mevzuu ele alıp onu tasvır eden harbin başında Fransanınkinden daha gaybubetten sonra, İstanbul toprağına eserleri sergi halinde toplamak her ne Kudret isminde bir bakkalın kilosu fî, ister t müspet duygularla olsun şairi ve tenkid; olunmalı. Bunlaruı hepsini Demişti. Halbuki (Şek ve yakin) ara hüyük olarak dünyada. yedinci mevkii ayak basıyordu. Bir müddet sonra DU kadar aarbda uzun yıllardanberi tat 47 kunışa satılacak toz şekerini kilo bir türlü unutamıyan umumî vefakâr muhabbetle bekleriz. Lâkin hemen söysında boyle saralar geçiren şair, millet, ediyordu. Yukarıda 25.000 tondan gençlere Almanyada çalışmış olan bir bik edilen bir şekil ise de bu, bizde, bafma 1 kııruş zamla tasmaktan muha lık... leyiverelim: Böyle faaliyetler gerçek memleket ve insanlık düşmanı saydık biiyük oldu&unu söylediğimiı iki Hoyepyeni bir formül idi. Bu fornıülü kemesi yapılmıştır. Dava, 25 lira ağır kaç san'atkâr da iltihak ediyordu. Bugün gene böyle iç serinleten. necib vukuf. ciddî araştırma, ve şahsiyetli kalarına karşı en dehşetli hücumları ya landa. vapurunun biri 36,287, öteki de Ankarada Etnografya müzesınde açı tatbik ermekle genc san'atkârlar, ayni para cezası ve 7 gün müddetle dük bir melâl içindeyiz. Çünkü kendisini fa ister. Yoksa Fikreti tamamen okuyup parken en küçük tereddüd sektesi bile 28.291 tonlnktnr. Bunlardan başka biri zamanda, cemiyet ile sıkı alâkası rlan kânm kapatılması kararile bitmiftir. ardık ve hatır sayar gencüğimizı gene anlayacak kadar dil bilgisine bile malik lan ilk toplu sergiyi hatjrlanm. Teşhir göstermiyor. Fikrimce Türk şürinde en 24.149 tonluk. di|eri 21.000 tonluk fld bir san'at yapmak arzularını da gösterYapaği ihtikân davası olmıyan bazı irfan ve insaf yoksulu kimFıkretle llgili gordük. edilen eserler arasında, bir kaç yerli tcmiz dilli ve en kibar üslublu chücca büyük Fclemenk transatlantiH daha İhsan ve Zeki Sarıbekir kardeşlerin manzaraya mukabil, Paris ve Münih miş bulunuyorlardı. Bütün teknik me(Rubabı Şikeste) sahibi, şairin küre selerin şimdiye kadar yaptığına devam Fikrettir! Biz şimdiye kadar hicvi, şa vardır. selelerine ilâve olarak bir de «yerli» yapağı ihtikârından muhakemelerine dan çıkacak neüce bir tanedir: Yığmatölyelerindeki çahşmalann çokluğu naüzerinde (risSletine) inanan talihli beclhıslara karşı çevTİhniş adi bir kin ve Holanda harb filosnna gelince, haraarı dikkati çekiyordu. Temayüller he san'at yapmak kaygısı gerçi ihmal edi İstanbul İkinci Asliye Ceza mahkeme bahtlardan biriydi. Doğru veya yanlış larca boş söze. yeniden külçelerle detezlil şamatası halinde görmüştük. Hal bin başında, 4 kruvazör. 1 filotillâ linüz nüve halinde idi. Bu ilk sergi ve lecek bir şey değildir. Millî yaşayış çer sinde devam olunmustur. Müddeiumumî, bir ilham hanendesi için bundan şerefli ğersiz lâkırdı ilâve etmek... buki Fikret, şikâyet ve tenkidini en deri, 8 muhrib, 9 torpitobot, 23 deçevesi ressama namütenahi imkânlar veceza istemiştir. Muhakemenin devamı, ve verimli hulya olamaz. İnsanın peybunu takib edenler, «müstakil ressam!ar Tevfik Fikrete suç gibi sıvamak isteyüksek mefhumlara çevirdi ve hücumu nizaltı, 16 mayin gremisi. 16 mayin ta* ve heykeltıraşlar birliği. ismi altında ren memleketimiz, dokunulmamış. ba karar için cuma günü saat 14 e kal gamberce yaşamak davasına kalkması dikleri bir çok vasıf, düsünen bir adam ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ için, beşeriyete bu vazife ile gelen hil içm, onun tamamile lehindedir. Fikrete nu şiddetlendirdikçe İfadesinin mümta ıayıcı gemi, 6 gumbot. 4 nehir gambotu, toplanan yirmi, oruz kişilik bir genc kir mevzularla doludur. Elbette ki bun mıştır. ziyetini artırdı, dünyada (muhalled) 4 hücnmbotu ile dlğer yardımcı gemilümrenin san'at tezahürlerine vesile ol lan ele alan san'atkâr, icra imkânlannı rünen en bariz hususiyet, bunların a katler bulunduğuna inanabilmesi lâ dinsiz dediler, kosmopolist dediler. şunu adını almış en büyük ve en meşhur ne lerden mürekkebdi. Bunlardan bir kısiktisab etmiş olması şartile, resim âdu. Bugün, bu ilk tezahürlerin arasındediler, bunu dediler. ğır başlı, klasik bir san'at terbiyesi zımdır! fiselerin yüzde doksanı eskidir. Ne Ha mı anavatanda, bir kısmı da Felemenk dan bunca yıllar geçmişken, bilâr.ço lemine yeni unsurlar katacak ve yeni Şairin ıç hayatmdaki bütün iğtişaşları almış olmaları ve elde ettikleri teknik Namık Kemal «Şair, tabiate her mahnıer'in, ne Firdevsî'nin,"ne Dante'nin HindSstanında, bulunuyordu. yollar açabilecektir. San'at hayatma. yu yapabiliyor ve o mütereddid, insiimkânlarla oynamıyarak bilâkis bun luktan ziyade esir iken onun üstüne takıb eden bir tenkid büsbütün başka hatta ne de Göte'nin dili bugün konucamsız, araştınş ve endise dolu dev yeni atılan gencliğin kendilerinden evAynca 2 kruvazör, 1 llder. 4 mnhrib. ları büyük bir teenni, titiz bir müş çıkmak ister» derdi. Düşünelim; ileri ınanzaralar görüyor ve anlayor ki şair şulan lisan! Asla ve kat'a! relerin şimdiki kafiliğimize emin bir vel çalışmış olan ağabeylerinde eksik 7 denizaltı gemisi, 1 mayin gemisi, 6 yalnız vezin ve kafiye dalyanmın tepekülpesendlikle kullanmış olmalarıdır. insanlığın belki en gülünc, fakat diğer Demek ki insanların siması gibi. eser mayin tarayıcı, 4 gambotla 19 mücumtemel teşkil etmiş olduğunu görüyoruz. bulduklan cihet. garbın tekniği ile be; Dış âlemin sıkı bir kontrolu neticesinde bir bakımdan en yüksek harikulâdelıği sır.de oturarak, kuru ilham bekliyen baraber mevzularını da almak ve muh te Şurası muhakkak ki 1928 den 1938 e lerin şemaili de bir gün ihtiyar görün botn tezgâhta yapılmakta idL 6it bir kelime avcısı değildir. Bilâvücud bulan genc ressamların eserleri, burada değil mi? Akıllara gelmez şenakadar geçen on senelik devre içinde iâkayd bulunmuş olmaktır. Bunu bir Alman taarruzu başladığı zaman, hilkatteki nice memek kabil değil. Lâkin nasıl İnsanbu hususiyetlerinden dolayı, daimî bir atlerin «mürtekibi» olan Âdem oğlu, kis onun kafası, san'at gencliğimiz, kristalleşmiş bir e derecye kadar haklı bulmakla beısber. ların değerini, yüzlerindeki buruşuklar hizmetteki Holanda harb gemileri İ n esrar kutublarının buzlarma, gecetekâmüle yol almış bulunmaktadır. Is dünyada ideali İnşa eden ilk mimardır. 8er veremedi. Fakat bunu bir kusur o kaçınılmış olması imkânsız bir hâdise bir e^te dan çıkarıyorsak, şaheserlerin kıymetle giliz limanlanna gittikleri gibi yeni tikrarlı bir çalışma tarzına kavuşmuş Ve hilkatin gizlice ceblerini karıştırarak lerine doğru yollanmış larak değil, belki bir meziyet olarak olarak kayıd ve kabul etmeliyiz. 1928 tık seyyahıdır. Ve merakları, şüphele rini de değişmesi zarurî unsurlarda ara yapılanlardan denize indirilmiş olanolan bugünkü san'at gencliği her halde oradan tabiat kanunlarını aşırırken gekaydedebiliriz. Ya kolaylığa ve cazibe denberi çalışan san'at gencliğinin. yerli ri, kâh ışıklı ve karanlık, kâh yesil ve mamalıyız! Maamafih hakikati en ser lan da yedeklerine alıp götürdüler. O yakm bir atide memnun edici semereler ne o tabiate karşı isyan etmeği, ve kâye, fırça oyunlanna kapılarak, ya «pe mevzuları ele almadan evvel, halledeçoıak nice hayal ve beşerî ideal ül best idealistlikle kovalamak borcumuz \akittenberi. İngiliı donanmasile beraverecektir. inatt idealin yaşadığı tepeye doğru çeşin fikir> li entellektüel bir sistem ku cek binbir meselesi vardı. Benimsemiş kelerinden geçmiş, en uzak geleceklerin dur. Merhum hakkında da elbette öyle ber Atlas Okyanusunda faaliyette boAvni Arbaş, Turgud Atabay, Selim olduğu teknikleri. beynelmilel ve adeta kip kaldırmağı iptida o düşündü! rarak sahte bir şahsiyet yapmak bir iskelelerine uğramıştır. Ve o hilkatte en yapmalıyız. Zaten bunu tavsiye edenle Innnyorlardı. Son zamanlarda Holanda dereceye kadar mümkün bir iştir. Fa klişe olmuş mevzular üzerinde tatbik Turan, Nuri İyem, Feruh Başağa ve buBodur varlıklar için ne manasız şey! denizaltıları Akdenize de gelmişlerdir. çekici. en güzel olan şey, bu dahilî asa rin en kuvvetlilerinden biri olarak bizkat samimî araştırmalar, tsbiatten sır etmesi ve mevcud güçlüklere bir de rada saymak mümkün olmıyan diğer Fakat bir de engin kalblere soralım; Felemenk denizaltılan çok uzun se« zat Fikreti görmüyor muyuz? Bir yeniylFsizliktir. Zira o suretle Fikretin olarını çekmek için uğraşmalar, bocala muhiti tahlil etmek işini de katmak gencleri yarının ümidleri olarak kabul f.caba küremizi, üzerinde yaşamağa taçerinin resmine bakarak ondaki «cibill yahatleri muvaffakiyetle basarmış olmuzları üzerinde nasıl mustarib bir teedebiliriz. Bugün onları tanımak nasıl istemeyişi tabiî idi. San'atta asıl olan malar, san'atm facialarından biri olhammül edilebılir bir mahiyette göstefekkür ve hassasiyet potası kaynadığını necdete» hayran olan şair şöyle deme makla meşhurdurlar. Bunlardan 601 makla beraber, en emin neticeye götü ne mevzu, ne muhit, fakat icra ve idrak bizim borcumuzsa yarını da sağlamla recek başka sebeb var mıdır? tonluk K. 13 Holandadan Felemenk mak, hayatm önlerine dikeceği binbir görüyoruz. Orada eritilmiş fikirlerin, miş miydi: olduihına göre bu noksanm kolayca ren en temiz yoldar. Benim inanım şu: Fikret en sarp ve Hindistamna kadar 10,500 mil, 770 ton«Hak bellediğin bir yola yalnız gidecek müşkülâta rağrnen yollarında sebat ethislerin, hayallerin, eski türkçede İlk zail olacağı nitekim olmıya başladığı *** sert fikir bayırlarma tırmanmış bir miluk K. 18 ise daha uznn bir yol seçerek mek de onların vazifesidir. defs raslanılan bir takım yeni ifade kasin! aşikârdır. 23.300 mil mesafe katetmiştir. Yolda zacdır. Hakıkati görmüyor, bilmiyor deîıp'arı İçine dökülmesinde Fikretin fösMüstakil ressamların atmış olduğu ilk Nurullah Berk Fazıl Ahmed AYKAÇ biiyük lirtmalara gösüs geren tra küGenclerin actığı liman sergisinde eöğil, görüp bildikçe dünyanm ideaîe olan adımı yeni bir safhaya götürmek iddiası cücük gemiler. gerek malzeme, gerekse İhtiyacını daha iyi anlıyordu; ve seziilc 1934 te kurulan «D^ grupu, san'at mürettebat bakımından büyiik denfaclyordu ki herşeyin başı, büyük yaradılış Tünel artık işlemiyor laşe müdürlüğü tarihimizin inkılâbcı sahifelerinden bilik meziyetleri pö<!tennişlerdlr. Bn gesahibi olmaktır. Tahh bize ister gülsün, Çalışma müddeüni ikmal etmiş olan rini teşkil ermektedir. Bu grup ilk serİstanbul Vılâyeti İaşe müdürlüğüne miler muhtelif tiote re büyüklükte oister gülmesin. Ancak bence Tevfik Fıkgisini Beyoğlunda Tünele yakın bir yerbirinci smıf mülkiye müfettişlerinden tünel kayışı her sabah bir fen heyet !up en kiiçükleri 338, en bnyükleri 967 rette en değerli unsur inkâr eden akılmarifetile çelik tellerinin muayenesi sude. boş bir şapkacı dükkânmm küçüHikmet Sayman tayin edilmiştir. Mumadan ziyade iman eden gönüldür. Ve bu retile bir müddet daha kullanılmıştı. torluktur. cük salonunda açmıştı. Garb tesirleri o ileyh dün yeni vazifesine başlamıştır. cevher ister dinin teselli selsebılinden İşte şimdl, Akdenlzde ttalyan vapnrFökat dün sabah yapılan muayenekadar barizdi ki insan kendisini PaMemurlarda yaş tahdidi fcir tas kevser içerek gaşyolsun, isterse de mühim bir arızaya tesadüf edildığin lannı batıran Holanda denizaltıları riste, Moutparnasse'ın küçük bir meşşu veya bu felsefenin cür'aslle sarhoş Memurin tahdidi sin kanunu alâka den bu sabahtan itibaren tünel seferle bunlardir ve sulh zamanmdaki mnvafherinde sanabilirdi. Garb modern sanolmağa kalksuı; değerlidir ve muazzez darlara tebliğ edilmiştir. Buna nazaran rinin tatiline karar verilmiştir. Beledi fakiyetlerin! şimdi harbde de gösteratının bugünkü piştarları, Andre Lhote, dir Bunun muayyen bir devirdeki zev nahiye müdurlerinin yaş müddeti 55, ytr.in Amerikaya sipariş ettiği kayış yola mektedirler. Fernand Leger, Gromaire veya Matisse. ke. kanaate, siyasete uygun olup oîma müfettiş, kajinakam, emniyet müdurleri çıkarılmış olmakla beraber buraya ne genc Türk ressamlarmı da o tarihte peşroası tamamen tâli mesele! Bir mesele ki birinci derece 56, ikinci derece 58, üçün zaman gelebileceği malum değildir. Bilerinden sürüklemis bulunuyordu. F P buyük dikkatlere ve tetkiklere değer. cü derece için de 60 yaştır. Bunîardan naenaleyh şehir bir müddet bu naki kat şunu da ehemmiyetle kaydetmek lâLâkin Suleymaniye camiinin bütünıine luzmetlerinden istifade edilebilenler â vasıtasından mahrum kalacaktır. zım ki bu tesirler, gelip geçici bir sevBirleşik Amerika Bahriye Nazın albirden hüküm verirken filân taraf+aki mirlerile sıhhiye heyetinin raporu üzedanın icabatı değildi. Sadece dış görüNikâh merasimi nııısluğun tıkanmış, yahud filân pence rine beşer sene daha ipkayı hizmet e San'at mektebine alınacak nüşe, şekle takılıyordu. Empresyonizmin bay Frank KnoX, meşhur ve büyük bir DeniE albayı Mustafa Sağlamın k ı a renin örümcek tutmuş olduğunu söyle debileceklerdir. kaybettiği inşa kaygılan. «konstrükti gazete olan «Chicago Daily News» in talebeler Melâhat ile Musul Valisi merhum Muvist» cereyan Türk san'atkârmı da alâ sahibidir. mek nekadar gülüncse, Fikretin hüviyetstanbul bölgesi san'at mektebine a harremin oğlu muhabere üsteğmeni Şoförlere bir misli fazla Bahriye Nazırlığına geur gelmez, ilk kadar etmiş ve bu merhaleye varmak tini bir takım soysuz mülâhaza cendelınacak talebenin imtihanlanna bugun Salâhaddin Türkkanın nikâhlan 14 aiçin o yolda çalışan garb üstadlannın işi, seleflerinin kullandıkları rahat ve releri içinde hırpalamak da o k^dar zabenzin verilecek ğustos 1941 perşembe günü akraba ve başlanacaktır. icra tarzım muvakkat bir müddet için lülcs otomobil yerine, bir Lockheed bomvallıca bir harekettir. Fikreti, büyüğüdostlarının huzurunda, Kadıköy BeleBenzin tevziatında bazı şoförler lâyıbenimsetmisti. bardıman tayyaresi edinmek olmuştu. 67 Bir batmda 3 çocuk müzü bilelim ve her büyük karşısında diye daıresinde kıyümıştır. Genc evliyaşında olan albay, vazifesi İcabı gi kârh çıkan Knox, yeni aldığı gazetenin olduğu gibi ona da aklımızın, zevkimizin kilc İstifade edemediklerinden bazılarıÇengelköy ilk mekteb başmualVm lere saadetler dilenz. Bu itibarla «D» grupunun bu ilk sernın az, baalarınm çok benzin aldıkladeceği yerlere bu tayyare ile gider. bu muazzam borcunu da, senevî üç bu adeselerini tam hürriyetle ve *am bir gisinde teşhir edilen karakalem «dermdan şikâyet etmektedirler. Belediye, Nacinin İkisi erkek biri kız olmak üzere Frank Knox, İskoçyalı bir baba ile çuk milyonluk muntazam bir gelire tah gönül serbestliğile çevirelim: kâh dür1 sen» lerde. kübist ve mücerred araşsoförlerin hergün muajyen nispette bir batmda üç çocuğu dünyaya gelmişAçık teşekkür İngiliz bir anadan dünyaya gelmiştir. vil etmeğe muvaffak oldu. bün, kâh mikroskop halinde. İşte şerefli tırmalar yamnda, İtalyan klasık resbenzin alabilmelerini temin için bazı tir. Nevzadlar sıhhattedirler. Bir müddettenberi çekmekte olduSiyaset hayatına girişi, Ruzvelt'e mu ve akıllı bir nesle yaraşacak iç; yoksa samlarmdan kopyeler de yer almıstı. Pek genc yaşında iken, 1898 senesirde, kararlar ittihaz edecektir. ğjm bır rahatsızlığı teşhisle Gülhane İspanyaya karşı harb için ayaklanan bunun dışındaki şamata, değersiz bir lâf halif olan cumhuriyet partisi reis vekilSathî bir blkışla ihtilâlci görünen reVefat Şehrin mülhakatmda bazı yerlerde de hastanesmde kendilenne has bir museçilmesi şekUnde olmuştur. veya politika oyunundan ibaret kalır! Bİmler hakikatte. kaybolmuş an'anenm Amerikan süvarileri arasına katılmış, liğine kâfi miktarda petrol bulunmadığından Evkaf avukatlarından Hüseyin Mekki vaffakiyet ve hazakatle ameliyat edepeşinde koşan birer istifham işaretinden hiç bir şeyden yılmıyan, gözü pek bir Cumhurreisile ilk defa olarak bir zıyaFikret geniş bir mevzudur. Onu sair, ş'kâyet edilmiştir. Petrol ofisi bugünden Hakerin kızı ve Çorlu Müddeiumumisı rek beni muhakkak bir ölümden kurbaşka bir şey değildi. Sanrruyorum ki sporcu olduğunu göstermişti. O sırada, fette ve muhalif partinin reis vekili sı inkılâbcı. lisancı, mütefekkir ve insan itibaren eskisinin bir misli fazlasüe pet Hakkı Hakerin kardeşı Alman mektebi taran profesör Dr. Ali Esad Birola ve gencler, hiç bir zaman. ve en aşırı te annesine yazdığı mektublar, gazetede fatile tanıştı. Bu tanışmadan bir saat olarak İncelemeli. Onun geçmi^ten vs rol tevzi edecektir. talebesinden Perihan Haker duçar ol hastalarını dikkat ve şefkatle tedavi mayüllere boyun eğdikleri devrelerde neşredildi. Bu gazetenin başmuharriri, sonra, Ruzvelt, kendisine, kabinede bir şarkla garbdan aldığı tesirleri nasıl duğu hastalıktan kurtulamıyarak dün eden asıstanları Dr. yüzbaşı Fahriye Parasız yatılı talebelerin bile, ezelî terkib ve ahenk kaidelerini Knox'u, haftada İki lira ücretle muhar nazırlık teklif etmişti. yuğurup yeni bir hamur yaptığmı, ve vefat etmiştir. Cenazesi Merkezefendi ve Alâeddine, hemşire ve hastabakıcıgözönünden uzaklaştırmış olsun^r. Pi rir olarak yamna aldı. Ertesi sene, bu Knox, bu teklifi reddetti; fakat, geçen bu hamurun iyi ve kötü tarafları ne olkayıd muamelesi lara açık teşekkürlerimi sunanm. aile kabristanma defnedilmiştir. casso'nun murabbaları. müselleslsri vc haftalık üç liraya çıkarıldı. Aradan iki sene, Fransamn mağlubiyeti sıralarında, duğunu araştuTnalı. Sonra Tevfik FikLise ve orta mekteblere alınacak paCenazesinde bulunan akraba ve dostPendik Stadyom caddesi 33 numamik'ablarının arasından Leonard dö sene geçmeden, genc muharir, gazetenin Amerikalılar, onu birdenbire bahriyenin ret. hayat, cemiyet. millet. lisan, estetik rasız yatılı talebenin kayıd muamelesi iarma kederdıde ailesı teşekkürlerini rada topçu yarbaylanndan Cevdet Vinci'nin veya Albert Dürer'in hcndesî satış müdürlüğüne tayin edilmiş ve bas başında gördüler. ve saire telâkkileri zaviyelerinden tetkik bu akşam sona erecekttr. sunmaktadır. Süerin kardeşi Sadiye Süer kı adedini bir misline çıkarmağa muinsasını sezmiştik. vatfak olmuştu. Nitekim. ilk sergilerde inkıîâbcı eDehic, kabinin kapısında asılı Behic cevab vermedi. Nefes nefese Ayni tarihte, KnoX, okuyucusu az bir duran nemü mayosunu aldı, itikoşan lokomotifin körü körüne peşine gazetenin satıhğa çıkarıldığını haber al na ile katlayıp küçük çantaya yerleştakılmış vagonların tekerlekleri hızh mış. bir yerden dört bin dolar borc para tirdi. Cebinden tarağını çıkararak is hızlı rayların üstünde sektikleri için bularak gazeteyi satın almıştı. On sene yankâr ta\orlar takınmış sarı saçlaruım durmadan gıctrdıyorlardı. Tfepelerinde sonra, ayni gazeteyi 65,000 dolara dev üzerinden basa basa bir kaç defa geçirbirbirlerinin üstüne yığılmış gibi duran retti. di. Onüııdeki küçük kum tepelerine entarili, elbiseli kalabahk her an, her Frank EknoX, daha başka gazeteleri de takılan nazarları birdenbire onlardan Delikanb birdenbire bir yanm sol lerini bir an geriye çevirdiler. Deniz sonra nikâhlan ve düğünleri yapılu, saniye konuşuyor, çıtır pıtır kabak çebu şekilde alıp satmak suretile kârh iş kurtulup sahile kadar uzandı. Şimdi, hareketi yaparak Medihayı belinden hafif çırpmtılı bir tavır takınmıştı. Kı hiç aynlrr.adan mes'ud ve sakin yaşar kirdeği, sakız leblebisi yiyordu. lere girişmiş ve siyaset hayatına girme yavaş yavaş her tarsfı derin bir süku ka\Tayıp havaya kaldırdı. Nazarlarıru yıya çarpan dalgacıklar dönüp giderYeni benzin partileri gelinciye ianh. Medühanın lâkırdısmı mukabelesiz ğe hazırlanmıştı ki, 1914 harbi patlik net kaplıyor. gecikmiş müşteriler de gözlerinin içinde bir lâhza dolaştırdık lerken tepelerini Ibeyaz birer çiçekle kadar eldeki stoku idare ile kullanAnsızın Mediha başmı Behicin göğ bırakmanm hoş bir şey olmıyacağını gazinonun büfesi önünde sıra ile hesabverdi. Knox, Amerikanm harbe girmesitan sonra tekrar yere bırakü. süslemeyi ihmal etmiyorlardı. mak için bir kaç gündenberi şoförsünden kaldudı. Titrek bir sesle sordu: takdir eden Behic neden sonra dillenni müteakıb. 43 yaşında olduğu halde, larmı görerek istasyon yolunu tutuyor*** lere istedikleri kadar benzin verilOh.. Yarabbi, ne güzel kızdı bu' Hâlâ o fikrinde ısrar ediyor mu di: lardı. ' yüzbaşı rütbesile orduya iltihak etti. Çok miyerek hesablı hareket •olunduğu Haftanm altı günü hep onu düsünereb sun' Trende, karşısı duvar, tek kanapeli Böylesi daha iyi Medihacığım, degeçmeden binbaşılığa terfi etti. Iiarb Behic göğsünü şişirip kollarını açarak çalışıyor, hayat mücadelesinin çetın görülüyor. Fakat bu hesablı hareArlaşılan Behicin de aklmdan aynî bhkompartıman bulup yerleştiler. Büdi. Şöyle mütevazi bir iş bulsam bile... geruş bir nefes aldı. Sonra başmı yan fcamlelerine göğüs geriyor, geceleri de ket, herkese müsavi surette hak te blttiği zaman, albay rütbesini haizdi. tün mevkilerde daha ilk istasyondan rr.üJâhazalar geçiyordu. Onun için: Genc kız rüyada söyleniyormuş gibi Ordudaki vazifesi bittikten sonra, tekdaki kabinin kapısuun üstünden içemtn edecek bir intizama tâbi değil ondan uzak olduğu için yatağında sa yer kavgası başlamıştı. Koridorlardan rjar.ği fikir? tekrar etti: rar gazeteciliğe avdet eden Frank KnoX, riye uzatarak: gibi. Şöyle ki; ğa sola dönerekten ohluyor, pufiuyor, ayak sesleri ve münakaşa gürültüleri Şöyle mütevazi bir iş bulsan bile.. Demedi. Fazla ciddî tavrmı yumurr.eslekteki cür'fekârlığı ve atılganhğile, Ben giyindim, dedi, sen de hazır bir türlü uyuyarmyordu. Hesablı hareket icabı olarak her aksediyordu. Seni gelir alır, oraya götürüriim! şatrcak gayesile yüzünü tath bir tebesgazete kralı Hearst'ü bile hayrete dü mısın? Çok şükür bu günü sabahtan akşama depo kendisine vuku bulan müraOnlar cihandan ayrı, yabancı göz sümle süslemeğe çalıştı ve: Beni gelir alır, oraya götürürsün! şürmüştür. Kendisine, Hearst grupuna Mediha birden kapıyı iterek kumların kadar birbirlerinden hiç ayrılmadan. u lerden uzak tenha bir köşede imişler caatleri yalnız iki, üç şişe benzin Tekrar sustular. Birden Mediha bir Evet, ısrar ediyorum! dahil gazeteler konsorsiyomunun idare üsti'uıe sıçradı: zaklaşmadan beraber geçirmişlerdi. Be gibi birbirlerine sokulmuşlar, hiç kovermekle karşılıyor. Bu miktarı Diye cevab verdi. O vakit Medıha atmaca hızı ve heyecanile nişanlısının müdürlüğü teklif edildi. Bu mevkiin Ben de hazırım! hic tekrar kızı belinden yakaladı, bağ nuşmuyorlar, susuyorlar ve düşünü kendi işlerı için az bulan şoförler nuı ruhu birdenbire acaib bir şekilde boynuna sarıldı. İki kalb, karşısmdaM maaşı. senede yetmiş bin dolardı. Dört depo depo dolaşabilmek imksmna Genc kızın üzerinde beyaz ketenden rına bastırdı. Sonra yan yana kumların yorlardı. burkuldu. Behicin karşısında bu ana vücudün veridlerine kadar nüfuz eden ay sonra, Knox, bütün konsorsiyomun bir elbise vardı. Elinde geniş bir hasır üzerinde bata çıka yürümeğe koyuldumaliktirler. Netice? Depolann önleMediha, babasma yalvarmış, Bchice kadar duymadığı tuhaf bir hiss? ka sıcaklığile çarptı, çarptı. umum müdürlüğüne, senede iki yüz bin şapka tutuyordu, Yerinde duramıyor, lar. rinde taksi birikintileri. Her şoföre **• ticarethanesinde daha fazla maaşlı bir pıyı. Kızmak, hiddetlenmek, isyan etdo!ar maaşla tayin edildi. her depoya müracaat hakkmı açık mütemadiyen danseder gibi sağdan sola, Behic, acaba kaç trenine yetişe iş bulmasını rica etmişti. O, kızmın ha mek, fcağırmak, haykırmak istedi: Ertesi sene ayni ayın, ayni tatil gübırakan bu usul. hesablı hareketi 1930 senesi noel yortusu günü, KnoX, soldan sağa ahenkli hareketler yapıyor, ceğiz? tırını kırmamış, fakat delikanlı böyle Hayır, bu fikrinde ısrar etmiye nünde Küçük Çekmeceden gene entabozan bir şekildir. hayatında en cür'etkârane harekete gi ölçülü adımlar atıyordu. Denizin vücuMarmara açıklarından kopup gelen bir şeye kat'iyyen razı olmıyacağını, ceksin.. Her şeyi yapacaksm. fakat bu lili ve elbiseli bir kalabahk tıkhm ü k rişmis, Hearst konsorsiyomundaki vazi düne bağışladığı taravet kadar ruhun^ rüzgâr dalgalandırdığı için delikanlı hayatını, kendi seçtiği yolda sırf kendi En iyisi buhramn devam ettiği nu yppmıyacaksm.. Beni burada yalnız lım trene doluyorlardı. Bütün mevkilermüddete münhasır olmak üzere şofesinden istifa ederek Chicago Daily da rahatlık ve neş'e verdiği pek belli bu cümleyi bütün vüzuhile işitememiş teşebbüsile kazanmak istediğtni söyle bırakıp Ankaralara gitmiyeceksin!.. de daha ilk istasyondan yer kavgası förlere verilecek günlük benzin ihNows gazetesini satın aîmıştı. Fedî et idi. Yüzünde hiç bir endişenin, şüphenin ti. Fakat genc kızın >Behic!.» deyişin mişti. Bir izzeti nefis meselesi şeküne Derhal kendini topladı. Tepelerinde bir başlamıştı. Koridorlardan ayak sesleri tiyacını vesikaya tâbi tutmaktır. tiği mevkiin senevî 200.000 dolar gibi gölgesi farkolunmuyordu. Dudaklarmda da aşkın en kuvvetli nağmelerinden soktuğu bu kapris için İstanbulu ter birlerinin üstüne yığılmış gibi duran • e münakaşa gürültüleri aksediyordu. Günde iki veya üç şişe Böylelikle mühim bir varidat membaı olmasına saadet ve bahtiyarlığın çiçekli tebes örülmüş bir ahenk sezmişti. Onun cevab ketmek, Ankaraya gitmek arzusunu entarili, elbiseü kalabalığa baktı. PenOnlar, cihandan ayrı, yabancı göz herkes habkma razı olacağı gibi nukabil. satın aldığı gazetenin dört sümleri açıyordu. vermediğini gören Mediha başmı önü besliyordu. Orada tam bir işe sahib ola cereden içeriye hücum eden dumanm lerden uzak tenha .bir köşede imişler şoförler depo depo dolasarak ve bazı milyon lira borclu bir müessese olduğu Yanındaki delikanlının sonsuz sevği ne eğmiş, yürüyordu. lak iki kişiyi geçindirebilecek bir ka arasından gözünün kenar çukuruna gibi birbirlerine sokulmuşlar, hiç konuşyerlerde saatlerle bekliyerek vakit nazarı itibara alınırsa. Knox'un cü''et sinden emindi. Hayatta hiç bir zevkinı Küçük Çekmecenin kırçıl tepecikle zanc elde etmesi için kim bilir ne kasaplanan kurumu çıkarmağa uğraşarak muyorlar, susuyorlar ve düşünüyorlardı: kaybetmemis olurlar. kârlıkta ne derece ileri gittiği takdir e şu anda kendisine değişmiyeceğini pek ri üstüne dağılan turuncu dalgalar uf dar kalması lâzımdı. Aylar, belki de sesini tatlılaştırdı: Bir kompartımanda Mediha ile başka dilir. iyi biliyordu. İnce bilekli kolunu Behı ka yaklaştıkça koyulaşıyor ve nihayet seneler.. Tabiî, dedi, babamm sana temin bir delikanlı, öbür korppartımanda BeMaamafih, gazete alım satımında o za cin damarları hafif şişmiş adaleli koluna kızıl bir merkeze kadar uzuyordu. Halbuki, biraz uysallık, biraz yumu edebileceği kazanc ve mevki elbette hic ile başka bir genc kız!. nıana kadar hiç aldanmıyan ve daima geçirdi. Başıru omuzuna dayadı. iki genc grupu seyirden yorulan göz şak başhlık gösterse şurada iki üç ay Ankaradaki gibi olmıyacaktır Ahmed Hidayet Sehir Resim san'atımıza haberleri umumî bir bakış San'at ve hayat 4 26 ncı Ölüm yılında: IHEM NALINA MIHINA İhtikâr davaları Karlman ticarethanesi davası bitti Fikreti anarak Faztl Ahmed Ayhaç Holanda denizaltıları Yeni zümreler \ Yazan: Nurullah Berk | ^ ı BEYNELMİLEL PORTRELER Albay Knox Amerika Bahriye Nazırı \ Poğru değil mi? | Benzini vesika ile vermeli f Küçük ttlkâye Plâjdan dönüş Ahmed Hidayet Dogru değil mi?