20 Ağustos 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1

20 Ağustos 1941 Çarşamba İ 4 üncü Yıl - No. 1184 GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ İDARE * YERİ” Nuruosmahiye, No. 84 Tatanbul Telgraf: VENİ SABAH İstanbul Her yerde 5 Kuruş TELEFON: 20798 ”” Zor haftalar Üngiltere, Fransa ve Rasga bundan iki seneevvel müş- terek bir cephe kurmağa muvaffak olsalardı, ihtimal- ki dünya tarihinin gidişi tamamen değişirdi ve beşe- riyet bu kanlı günleri hiç görmemiş olurdu. Bugün, harbe mâni olmak bakımın- dan bu ittifak hiçbir mâna ifade etmez. Fakat Alman- yaya karşı harpte üç devle- tin şimdi mütecanis — ve müttehid bir surette hareket etmeleri, acaba ne tesir yapabilir. Hüseyin Cahld YALÇIN Oğrafyanın, tarihin, müş- terek menfaatlerin yahut Müşterek tehdide maruz ! kalmanın bazı icapları vardır ki bir takım arızi ve tesadüfi mülâhazalarla bunlara boyun eğilmese bile nihayet vekayi mutlaka onların hâkimiyetini temin eder, Eğer Almanya Or- ta Avrupada bir tehlike vücu- de getiriyor idiyse garpta İn-| giltere ile Fransanın, şarkta Rusyanın birbirleriyle anlaşa- rak bu muhayyel yahut hakiki tehlikeye karşı bir çare ara- maları zaruri idi. İngiltere ile Fransa bir Alman tehdidinin yakınlaştığına bükmedince, ya buna mâni olmak yahut bir - harp çıkarsa kuvvetli bulun-İ mak düşüncesiyle Sovyetler | Birliğine — gözlerini çevirdiler . Arada cereyan eden müzakere- lerin sırları henüz meydana çıkmamış olduğu için garp ve | Şark devletleri arasında neden bir anlaşma temin edilemediği ür. İhtimalki — Sovyet- i —Almanya ile garp devletlerini birbirleriyle çar - pıştırarak kuvvetli bir vaziyet- Te yalnız kalmayı menfaatleri- ne daha uygun bulmuştu. Her | ne oldu ise, netice şu ki bu uz- laşma vaktiyle yapılamadı. Fa-| kat, Almanya ile bir harp çık- tıktan sonra, Sövyetler Birliği ile garp demokrasilerinin müş- tereken - mücadeleyi idare et- eeleri o kadar tabii idi ki, işin pok geç kalmış olmasına rağ- Men, gene Moskova ile Londra arasında yakınlaşma ihtiyacı kendisini hissettirdi. Buna ne iki sene evvelki müzakerelerin | akim kalmasından mütevellid | iğbirar, ne ideoloji farkından | ileri gelmiş uzaklık hiçbir mâ- nia teşkil edemedi. Çünkü or- tada müşterek hayati bir men- faat mülâhazası vardır. İngiltere, Fransa ve Rusya bundan iki sene evvel müşterek bir cephe kurmağa muvaffak | olsalardı, ihtimalki dünya tari- hinin gidişi tamamen değişirdi ve beşeriyet bu kanlı günleri | hiç görmemiş olurdu. Bugün, harbe mâni olmak bakımından bu ittifak hiçbir mâna ifade etmez. Fakat Almanyaya kar- gı harpte üç devletin şimdi mü- | tecanis ve müttehid bir surette | hüreket etmel , acaba ne te-' Bir yapabilir? İki arada, garpta İngiltere yalnız — kalmıştı. Cünkü Fransa çarçabuk peri - şan — olarak mücadeleden — çe- kilmeyi tercih etti. Fakat İn- gilterenin yalnız kalması Ame- rikanın kendisini tehlikede gör- mesini kolaylaştırdı ve Pr nin yerini resmen < de fi'len Birleşik Amerika Cüm- buriyetleri aldı. Resmi Fransa len değilse de ruhan Al- manyanın yanında mevki al- anıştır. Bu farka en, — va- ziyette esaslı bir değişiklik gö- yebilir. Yalnız, bir taraftan İngilte- re ve ÂAmerika, diğer taraftan Rusya arasında — Almanyaya karşı harpte işbirliği te menin zorluğu gözden kaçm, mak iktıza eder, Amerikan İngiliz yardımı fi'li bir şekil a- lncıya kadar Sovyet kuvvetleri | et- Alman hücumlarına dayanabi- | lecek midir? Yoksa yardımlar yetişinciye kadar Almanlar v: ziyete hâkim olmuş bul k- lar midir? İlk akla gelen sual| budur. Çünkü giyasi bakımdan aşmak ve - birlesik menin hattâ ittifak yapma Rün - gartlarını tesbit etmek ko- #Nikolaye©> nimanının düşmesi Ü: |saffı harp zırhlısının ellerine düştüğünü iddia |Karadenizde bu hacimde suda bir vâhidi harpleri yoktur. Karadenizde büyük saffı harp gemisi (23370) tonilâto mal — mahrecindeki | |Kommuna> dritnotudur. (1915) yılında hezimete giren bu vâhidi harp bütün teçhizatını yüklediği zaman (26000) ALMAN -RUS-ı —— HARBİ — Berlin bildiriyor: Dnieper'in garp kısmı tamamen işgal edildi Nikolayef tezgâhlarını büyük bir harp gemisil (4 muhrip ve 2 denizaltı| elimize geçti, altmış bin esir alındı Alman kuvvetleri Leningrada iki saat mesafede Berlin, 19 (a.a.) — Alman Sonu sayfa 3 sütun 3 de)) izerine Almanların (35000) tonluk bir etmektedirler. Sovyetlerin 4«Pariskaya tonilâtoluk bir hacmi istiabiye kadar Jağırlaşır, İlk inşa edildikleri zaman süratleri saatte (28) mil iken seneler İgeçtikten sonra bu sürat (18) mile düşmüştür. On iki tane (30.5), on altı tane (12) santimetrelik top ve müteaddit hava dafli topler'a wücehhez olan bu gemi bugün bir hayli yaşlanmış ve eskimiştir. Thtimalki Sovyetler (Leningrad) ezgâhlarında inşasına — başladıkları «üçüncü enternasyonal» isimli (35000) tonluk vâhidi harbin diğer bir eşini Karadeniz donanmaları için «Nikolayet> tersanesinde de tezgâha koymuş- lardır ve Almanlar işte hali inşada bulunan bu (35000) tonluk zırhlı iske- letini elde ettiklerini iddia eylemekte bulunmuşlardır. Yukarıda bugün Ka- radenizdeki en büyük Sovyet vâhidi harbi olan «Pariskaya iommuna> nın son bir resmini karilerimize arzediyoruz, D HARP V Havaya kar AZiYETİ şi korunma Bu harpte tayyareyi korkunç bir duru- ma getiren âmil tayyarenin tam vuruş kabiliyetini kazanmış olmasıdır. YAZAN : | Emekli Genera Bugün, tayyareler, bombala- riyle, makineli tüfekleri ve top-| | lariyle herhangi bir hedefi döv- mek kudretini haizdirler. İs- panya harbine , kadar tayyare- ler, nokta hedeflerine karşı vu- ruş imkânlarını elde etmekte güçlüklere maruzdular, — Tam isabet ihtimalinde müessir o- lan bir çok âmilleri gidermek kolay değildi: Dağılma, tayya- renin yüksekliğine, sür'atine u- lay ise de ilerileyen Alman ur_| dularının karşısında umumi bir | teşkilât vücude getirebilmek L—W peyce zordur. “Alman hücumu başlayalı kiz haftayı se- geçti. Alman kay- nakları ve onlardan mülhem 0-| lan kil rin hiç biri Sovyet lerin bu kadar mukavemet gös- tereceklerine ihtimal vermemiş- lerdi. Onun için, İngiltere ve Amerikan işbirliğinin Sovyet- lere iş işden geçtikten Ssonra yetiştiği hakkındaki iddialar biraz tereddüt ile karşılanmak zaruret kesbetmiştir. Harbin mukadderatı önümüzdeki bir buçuk, iki ay içinde taayyün decek gibidir. Alman orduları nihayet sekiz hafta içinde Rus ordusuna kahir bir darbe in- » muvaffak olamazlarsa, ada şark dirme Soyyetler Birliği içine ne ilerilesinler, cephesi kendilerinin ayakların- da hareket serbestilerine mâ- ni olan bir gülle mahiyetini a- ilerilerlerse lacaktır. Artık Amerikan ve İngiliz yardımının nazari — bir kıymeti olduğu sözü de orta- dan kalkacaktır. Sovyetler si- lâh, malzeme, ham madde, her vey. bulacaklardır. l Kemal Koçer | suş istikametine bağlı idi. Hedefi iyi seçmek, yerden tevcih edilen ateşlerden korun- mak ve baskın yapabilmek için, arazi dalgalarından ve örtüle- rinden istifade etmek - üzere al- çaklara kadar inmek lâzım ge- liyordu. Oysa ki, tayyarelerin sür'ati arttıkça artıyordu; arazinin tabiatına uymak, giz- lenmek mühim bir işdi. (Sonu sayfa 2 sütun 3 de) —a —e aa Sovyetlerin mağlübiyetinde en büyük âmili dahili bir isyan hareketi teşkil edeceği ümit o- lunuyordu. Alman ordularının vıldırım. harbi gibi Rusyada dahili isyan ihtimali de tahak- kuk e | hakikaten ha | metanetle — sosyalist binasını ve Rus vatanını müdafaa edi- yorlar, İşin asıl mühim tara- | & harp kadar — bitme takdirde Sovyetler - Birliğinin nihayet mağlüp olması şekli bi- | le Almanya için büyük bir *m.]n'nı haiz olmaktan çıka- caktır. 'Şark harbinin uzam; | sı, eğer sonbaharda - İngiliz dalarına asker çıkarma tasav- vuru var idiyse, şimdiden ona Mâni elmuştur. Harbin Rus- | yada bütün kış devam etme- Si ve gelecek baharda netice- lenmesi ise İngilterenin ve A- | merikanın bütün hava ve deniz hazırlıklarının itmamı ve kara hazırlıklarının - çok - ilerlemesi mânasını ifade edecektir. Bina- | enaleyh yağmur ve kar mevs mine kadar önümüzdeki mah- | dut haftaların büyük bir dik- ', kat ile takip edilmesi tabiidir. İ Hüseyim Cahid YALÇIN | İngilizlerin hâsta nakliye tayya relerinden — birinde hastabakıcı kadın tarafından bir hastaya oksijen veriliyor Almanyaya hava akını İngiliz tayyareleri Alman şehirlerini ve istilâ üs- lerini bombaladılar Londra, 19 (a.a.) — Hava ne- zaretinin tebliği: İngiliz bombardıman tayya - releri 18 - 19 Ağustos gecesi garbi Almanyada bazı hedeflere taarruz etmiştir. Düşmanın fa- aliyeti mahdud kalmıştır. Bazı noktalara bombalar atılmıştır. Bir miktar hasar kaydedilmiş- tir. Bir kaç ölü ve yaralı vardır. İngiliz tayyareleri Kolonya ve Disburga bombardıman et- mişlerdir. Bir çok yangınlar çık mıştır. - Diğer tayyarelerimiz Dunkerguedeki dokları bomba- lamışlardır. Sekiz İngiliz tayya- (Sonu sayfa 3 sütun 5 de) 1 Eylül Pazartesiden İtibaren Kış programımızı tatbika başlıyoruz YENİ SABAH Sütunlarında fovkalâde me- raklı, mühim, sürüklayici ve ibret verici Bu husust: larda talsi m ALMAN-RUS HARBİ Moskova bildiriyor Kuvvetler Dnieper'in gerisine çekildi İleri hareket Almanlar: insan ve malzemece ipahalıya maloldu, Nazi: lere bırakılan yerler harabe halindedir Kızıl ordunun acil ihtiğaçları temin olunuyor Londra, 19 (a.a,) — Daily Telegrapy'ın Stokholm muha - biri yazıyor: (Sonu sayfa 3 sütun 4 de) Sovvetlerin hava kuvvetleri kumandanı — general Pavel Rychagov Bugün Ticaret Vekilinin nutkuile İzmir 19 (Hususi Muhabiri- mizden) — Uzun bir zamandan bori hazırlıkları devam eden 11 inci Enternasyonal İzmir Fuarı yarın (Bugün) büyük merasimle açılacaktır. Açılma merasimine riyaset e- decek olan Ticaret Vekilimiz B. Mümtaz Ökmen dün şehrimize gelmiş ve merasimle karşılan- mıştır. İzmir Enternasyonal Fuarın- da inşaat hazırlıkları bugün azami haddini bulmuş ve bugün pavyonlar kat'i şekillerini al- Mmışlardır. Bu yıl fuarın bir çok hususi- yetleri arasında bilhassa renk ve ışık tenasübüne fevkalâde ehemmiyet verilmektedir. Fuarda bir çok ecnebi devlet- lerin fevkalâde güzel pavyonla- Tı vardır. Bunlar arasında İran, İngiliz ve Alman pavyonları bilhassa nazarı dikkati celbet- mektedir. Bu yıl İzmirde otellerde ötel haline ifrağ olunan vapur ve açılıyor Ticaret Vekili Mümtaz Ökmen vazor sarda 600 den fazla yatak temin olunmuştur. Nakil vasitaları geceleri ” sa- at üçe xadar işliyeceklerdir. Büyük sulama proje- sinin tatbikine geçildi Bu sayede topraklarımızın veri- mi pek çok artacak Halkın sıhhatini tehditeden bütü- bataklıklar kurutuluyor Ankara 19 — Büyük Millet Meclisi büyük sulama projesi için 31 milyon liralık tahsisat- 'tan başka 50 milyon liralık tah- sisat daha kabul etmişti. Meri- yet mevkiine girmiş olan bu hu- susdaki kanun ile yapılan işlere ait hazırlıklar ikmal edilmiştir. Gediz nehrinin taşkınlıkları- nı tutmak için Adala yukarısın- dan bir baraj inşa edilerek taş- kınlıklara maruz kalan - 33.000 “ektar arazi emniyet altına alı uacak ve yan dereler de islâb lerek kiymetli bağ ve bah - çeler harap olmaktan kurtula- caktır. 30 Ağustos Zafer bayramı Dumlupınarda merasimle kutlanacak Yazısı üçüncü sahifemizdedir T Firliret | Kurufasul- için | ihtifal Dün merhumun Bu hususta toprak | Eyüpdeki mezarı yeni tefrikalara başlıyacağız A| başında yapıldı Tevfik Fikretin ölümünün 26 mecı yıldönümü münasebe dün Eyüpte, merhumun kabri (Sonu sayfa 3 sütun & de) busene kbüyük ye ve pirinç satışları ofisine geniş sa- lâhiyet verildi Ankara, 19 (Hususi) — He- yeti Vekile tarafından koordi - nasyon heyetine yapılan bir (Sonu sayfa 2 sütun 4 de) | Nehir boyunca denize kadar bu kıymetli ovanın sellerden ve bataklıklardan temizlenere!'> su- lanması sayesinde 70.000 — hek- tar arıazinin iki üç misli fazla verimi temin edilecektir. Adana bölgesinde Seyhan nehri üzerinde bir toprak baraj Sonu sayfa 3 sütun 3 de)) lman ajansının bildir- diğine göre Bir Amerikalı gaze- teci Deklarasyonun aleyhinde bulunuyor “İngilizlere gelecek ay- lar daha az malzeme verilecek, " Roosvelt silâhlanmamıştır. Va harbe girecek salâhiyeta malik değilüir,, New - York, 19 (a.a.) — DİN. B Vashington Daily — News- de muharrir Johnson, Ro: velt - Chrchil deklârasyonu ile Wilsonun 14 maddesi ara: sında, deklârasyonun ale, apıyor. 'erde arkasın- r poker oyunu,, ndan setmekte ve “sefalet ile korkudan masuniyet., e te- mas eden maddeyi zikrede- rek M. Rooseveltin hiç bir şey vadedemediğini hatırlat- maktadır. (Sonu 3 sütun 5