23 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

ı 23 Haziran 1941 CUMKURÎYET [ tığı tahşidatın tazyikı altında bulunarak " | Molotofu Berline davet ettim. Davetime icabet eden Sovyet Hariciye Komiseri, aşağıdaki dört meselenin tavazzuhunu ve bunlar hakkında Almanyanın muvafakatini taleb etmiştir: 1 Sovyet komiseri, Sovyetler Birli( Başmakaleden devam ( Baş tarafı 1 inci sahifede bir çarpışmayı öııünden kaçılamaz bir terenin Almanya aleyhindeki düşünc ği Rumanyaya hücum ettiği takdirde Rumanyaya verilen garantinin tatbik ezaruret olarak görmekte idi, ve son gün ve hareketlerini anlatarak şöyle demiş dilip edilmiyeceğini benden sormuştur. lerde bu zaruıetin artık iyiden iyiye tir: ( Baş tarafı 1 inci sahifede ) Bu suale aşağıdaki cevabı verdim yaklaşmış bulunduğuna kuvvctle inanı< 1939 yazında, Almanya aleyhine Macaristan pasif müdafaa Alman garantisi umumidir ve bizi yordu. Nitckjm dünkü nüshamızda eski çevirme siyasetini alarak Almanyatedbirleri alıyor bağlamaktadır. Herhalde Sovyetler Birmuhtemel yeni harbin geniş sahasın nın bu yeni imhasına başlamak zama Budapeşte 22 (a.a.) Macaristanın ligi, Bfcsarabyadan başka Rumanyadan aid renkli hartamızı izah eden vakıfane nının geldiğine hükmolundu. her tarafında pasif korunma hazırlıkmenfaatleri olduğunu şimdiye badar bize makalesinde bütün mucib sebeblerile ları yapılması emredilmistir ve her taBu maksadla yapılan yalan neşriya bildirmemiştir. Zaten şimalî Bukovinaayni fikir üzerinde ısrar eylemekte idi rafta buna mütedair tedbirler alın tın tabiyesi şu idi: Diğer milletleruı nın işgali verilen teminata muhaliftir Generalin makalesinin intişar saatile Berlin 22 (a.a.) Ticari seyrisefain tnıştır. tehdid edilmekte olduğunu söylemek, Bunun için Sovyetler Birliğinin Rumanharbin ilânı saatinin tetabuku çok şaşıJapon kabinesinin içtimalan garanti ve yardım vaidlerile bu mil yaya karşı birdenbire yeni maksadiar hakkında aşağıdaki resmî ihtar neşrelacak tarihî bir tesadüf teşkil ediyor. Tokio 22 (a.a.) Yanresmi bir mem dilmiştir: letleri ele almak ve dünya harbindı besliyeceğini derpiş edemezdim. Almanya Karadeniz kıyılarmdan Bal olduğu gibi bunları Almanyaya karş Askerî hâdiseler dolayısile, aşağıda badan bıldirildiğine göre, Japon kabi2 Molotof Rusyanın yeniden Fintık denizi sonlarına kadar uzanan büyük yürütmek. Bu suretle İngiltere 1939 mahududlan gösterilen iki deniz mınta nesl ve ordu kumanda heyeti yann sacephede Alman ordularına tevdi olunan yısl ile Ağustosu arasında bütün dünya landiya tarafından tehdid edilmekte kasında muharebe harekâtı vukua gel bah Başvekilin makammda fevkalâde olduğunu ve bu tehdide müsamaha etvazifenin Avrupayı büyük tehlikeden run, Finlandiyariın, Estonyanın, Letonyamesi muhtemeldir. Bu sebebden dolayı bir celse akdedecektir korumağa aid medenî ve insanî bir gay nın, Finlandiyanm, Besarabyanın, Uk memeğe azmettiğini söyledikten sonra harekât mmtakası haline gelen bu deTokyoda manidar bir noktai nazar Aimanyanın Finlandiyaya hiç bir muret hamlesindcn ibaret bulunduğunu raynanın doğrudan doğruya Almanlar niz mıntakalarmda seyreden bütün vaLondra 22 (a.a.) Öğrenildiğine göre avenette bulunmamağı ve herşeyden izah ediyor. Demek oluyor ki Almanya tarafından tehdid edilmekte olduğunu purlar, mayüılerle ve diğer harb vasıile Rusya arasında 23 ağustos 1939 ta yaydı. Bu gibi memleketlerden bir kıs evvel, diğer Alman kıt'alannın yerini talarile tahrib edilmek tehlikesine ma Almanların Sovyatlere taarruzu Tokyorihinde Mosknvada akdolunan bitaraflık mı, bu suretle kendilerine verilen ga almak üzere Kırkenes isükametinde ruzdur. Alman hükumeti, bu deniz mın da pek büyük hayret uyandırmşıtır. Finlandiyadan geçen Alman cüzütamlaResmen bu hususta tefsirlerde bulunulmuahedesindenberi devam eden yirmi ranti vaidlerini kabul etti ve böylece rjnın derhal geri alınmasını kabul edip takalarında seyrisefainin tehlikesinden mamakla beraber iyi haber alan mah( Baş tarafı 1 inci sahifede ) cak?!. diyorlardı. Onlar, Almanların bir iki ayhk devre silinerek Alman Rus Almanya aleyhindeki çember cephesine etmiyeceğini bana sordu. herkesi ikaz eder. Rusyaya taarruz etmckte olan Alman Rus harbile kuvvetlerini dağıtmak ve münasebetleri en hâd şeklile ondan evfillerde üçlü paktm Mihver azalanna geçilmiş oldu. Bu tehHkeli deniz mıntakaları şunlar gerek Avrupada gerekse Asyada şef olordularının en az 15 tümeni zırhlı ve zayıflatmakla bir hata işleyeceğini zan vclki vaziyetine avdet etmiştir: Ancak Ben bu suale şu şekilde cevab verdim: dır: hiç olmazsa daha 15 tümeni de motörizc nediyorlardı. Bu şerait altında yalnız mezkur nıemAlmanyanın Finlandiyada hiç bir si 1 Şimal kutbu Buz Okyanusunda: mak hakkını verdiğim ve bu maksada çok şiddctli bir çarpışmanın halledebiSiyaset yapmak isteyenler de, Almanfarz ve kabul olunabilir. İşte bu miithiş leceği çok kuvvetli bir husumet vaziye leketlere ve onların hükumetlerine İn yasî emeli yoktur. Alman hükumeti kü Fmlandiyanm şark hududundan şimale vâsıl olmak için gayretlerini birloştirgiliz iddialarının yalan olduğunu bildir çuk Finıandıya mılîetine karşı yeni bir delici ve seri kuvvetler Rus ovalarında yanın Rusyaya taarruz etmekle bu dev ti. melerini istediğini hatırlatmaktadırlar. mek değil ayni zamanda en büyük şark Rus harbini tasvib edemez. Rusyanın doğru Nimetski Kap'a kadar Sovyet ka Fakat ayni zamnada paktın, Sovyet BirKiyef, Moskova, Smolensk, Starajarasa leti zorla İngiltere ittifakına sokacağını, Bu niçin ve nasıl böyle oldu? devletini menfaatlerimizin hududlarına Finlandiya tarafından tehdid edildiği rasularında, 32 nci şarkî tul derecesi liğile paktı imza eden devletler arasındaistikametlcrindc ilerliyerek Rus ordula muahedeleri vesaireyi düşünüyorlardı. Gerek Alman Devlet Reisinin beyannin şarkında bulunan bütün mıntaka. rını parçalayıp biribirinden ayırmağa Halbuki, Almanyanın askeri kudreti bu namesinde, gerek Alman Hariciye Nazı dair alenî ve resmî beyanatla mutmain ne inanamayız ve Baltığın yeniden harb ki münasebetlerin haleldar olmıyacağını 2 Karadenizde: Aşağıdaki sahil bölgun bir Rus harbini basanrken bütün eylemek mes'uliyetini kendi vicdanıma çalışacaklardır. Bu esnada Alman uçak tasrih ettiği de hatırlatılmaktadır. harekâtına sahne olmasını istemiyoruz rının notasında Rusyaya karşı bu haregeleri haric olmak üzere bu denizin hefiloları da, dün sabahtan itibaren ber işgal sahalanndaki hükmünü mutlak keti zaruri kılan amiller sayılıp dokül ve Alman milletinin tarihine karşı de3 M. Molotof, Sovyet Rusyanın da yeti umumiyesi: Haber Amerikada bomba gibi nıutad şu iiç vazifeji görmeğe başlamış surette devam ettirdikten başka İngil mektedir. Bunlara göre Sovyetler bita ruhte etmeğe mecbur gördüm. Bulgaristana garanti vermesine ve bu a) Boğaziçinden şarka doğru, Karapatladı tereyi de daima bir tehdid altında tu<aolacaklardır: raflık muahedenamesinin zahirî dostluk Almanyayı Sovyetlerle anlaşmaya maksadla mezkur memlekete Sovyet deniz sahili üzerinde, Batum civarmda bilecek bir raddededir. Bundan başka, Nevyork 22 (a.a.) Almanya ile 1 Düşmanın uçak meydan ve üslekıfaları gönderilmesine Almanyanın ra Türk Sovyet hududuna kadar 10 bahrî şekillerine rağmen Alman aleyhtan bir sevkeden mecburiyetler Sovyetler Birliği arasında harbin başrini tahrib ederek hava hakimiyetini el bir Rus İngiliz ittifakı vaki olsa da zihniyetle hareket edegelmişlerdir. Eizzı olup olmıyacağını sordu. Ayni zaman mil genişliğinde bir şerid. bunun maddeten hiç bir kıymeti olaladığına dair gelen haber burada bir Nasyonal sosyalistler, de etmek. da bu vesile ile Bulgar Krahnı tardetb) Boğaziçinden garb ve şimale doğ bomba tesiri husule getirmis, ergeç mıyacaktır; çünkü İngilizlerin Sovyet ce bu işte doğruyu bulmak için iki Zannederim ki, bir gün almak mecmek niyetinde olduğunu da tasrih etti 2 Düşmanın geri muvasala demir ve ru, Rumen Sovyet hududuna kadar 10 Sovyetlerle Almanların çarpışacaklanler Birliğine askerî kuvvetçe hiç bir memleket arasındaki dostluk anlaşma buriyetinde kaldığım bu kararın benim Cevaben, Bulgaristanın hüküınranlık otomobil yollarile rn^nzil üslerini tahrib suretle yardım etmelerine maddî imkân lannın tâ başlangıcda yer alan sanıirai için ne kadar acı ve müşkül olduğunu haklarına sahib, müstakil bir devlet ol bahrî mil genişliğinde bir şerid. nı iddia edenler tarafından bile hayederek onun hareket ve ikmal kabiliyetBaltık denizinde, Alman sahillerine retle karşılanmıştır. yetsizliği üzerinde durmak en kısa ve yoktur. hepiniz hissettiniz. Alman milleti, Rus duğunu ve Rumanyanın Almanyadan karşı düşman harekâtının önüne geçierini bozmak. en kestirme yol olsa gerektir. Gece alman bu haber kulüblerde ve Hitlerin dünkü beyannamesine göre, yayı teşkil eden milletlere karşı hiç bir taleb ettiği gibi, Sovyet Rusyadan ga mek üzere, İsveç sahilleri boyunca üç 3 Taarruz eden orduya yardım Nasyonal Sosyalizm Almanyasının baş zaman hasmane duygular beslememiştir. kabarelerde bir bomba gibi patlamıştır. eğer Almanya. Rusyaya taarruz etmese ranti İstediğine vâkıf bulunmadığımı bahrî mil genişliğinde bir mıntaka haiçin düşmanın muharebe eden kuvvetakidelerinden biri tahsisan Rus komü Fakat Moskovanın yahudi bolşevik Herkes Hitlerin mühi mifşaatta bulu« bir gün Sovyet Rusya ona hücum edesöyledim. Ayrıca bu mesele hakkında lerini, bilbassa topçusile tanklannı, ric olmak üzere, bütün diğer mıntaka nacagı ümidile radyosunun ııizmi aleyhtarlığı idi. Üçlü paktın^ ash başında tahrib ederek kendi piyade ve zırhlı cek ve onu arkadan vuracaktı; sırf bu antikomintern paktı halinde daha evvel hükumetleri yirmi seneden fazla bir müttefikimle görüşmek mecburiyetinde lara da mayinler konmuştur. Alman sa beklemiştir. sebeb bile Almanyanın Rus tehlikesini zamandanberi yalnız Almanyayı değil bulunduğumu İlâve ettim. tümenlerinin ilerilmelerine yardım ethili boyunca, dört bahrî mil genişliğinRadyo istasyonlan alelâcele memurizaleye azmetmesini icab ettirebilirdi den mevcud olduğunu şimdi hatırlaya bütün Avrupayı ateşe vermek için mü Sovyet Rusya Boğazlan da almak de bir şerid de seyrisefaine serbest bımek. larını çağırmıslardır. Bu suretle simobiliriz. İki zihniyet dahilî İspanyol ciKaldı ki bolsevikliğin, nasyonal sosyaemadî gayretler sarfetmislerdir. Almanarzusunda imif! rakılmıştu. Dün başlayan Alman Rus harbinin kinleri veya pişamalan ile iş başına gllizmin baş ve öz düşmanı olması ve dalinde çarpışmışlardı. Günün birinde ya, kendi nasyonal sosyalist akidesini 4 M. Molotof, Sovyet Rusyanın ÇaBütün ticaret gemilerine, bu mınta denler görülmüştür. Haber bir kaç 11muhtemel neticelerinden şimdiden bahAlmanyanın harbi nzun müddet devam Almanya ile Rusyanın ademi tecavüz Rusyaya götürmeğe asla teşebbüs etmenakkaleden serbestçe geçmeğe kat'î sukalarda seyrisefainin tehlikesi ihtar olu sanda tekrar edilmiş tir. setmek bittabi çok erken olur. ettinnek için muhtae olduğu buğdayın, esasına müstenid bir paktta anlaştıkları miştir. Lâküı Moskovanın yahudi bolrette muhtae olduğunu ve kendi hiFakat her harbde olduğu gibi zaman antikomintern paktı bir kenara madenlerin ve bilhassa petrolun Sov$evik hükumetleri, hakimiyetlerini milAmerika, Sovyetlere yardjm bu harbde de keyfiyetin ke yet Rusyada oluşu gibi, Almanya için konulmuş oldu. Hayreti hâlâ devam etimize ve Avrupanın bütün milletle mayesini temin maksadile Çanakkale edecek boğazile Karadeniz boğazı sahilleri üzemiyete galebe çalacağı pek tabüdir. Kı hayatî olan bir takım sebebler daha eden büyük sürpriz o zaman vukua gel •ine cebren kabul ettinnek için fasırinde bazı mühim üsleri işgal etmek Vaşington 22 (a.a.) Almanyanuı nlordu, 1922 de Lehistanla yaptığı mu vardır. mişti. Bu anlaşmayı havsalalarına sığ lasız bir surette çalışmışlardır. Hem buistediğini söyledi ve Almanyanın bu Sovyetler Birliğine ilânı harbettiği haharebede, mcşhur Mareşal Pilsudski'nin nu yalnız entelektüel sahada değil faSözu bitirmeden evvel okuyucularuı dıramıyan ince zekâlar: hususta mutabık olup olmadığını sordu. beri Vaşington diplomatik mahfillerinde kumandasında yeni teşekkül eden Leh (Baştarafı 1 inci sahifede) Bu gidişle Sovyetler acaba antiko kat her şeyden evvel askerî sahada ve merak edecekleri iki sorgunun cevabbüyük bir heyecan uyandırmıştır. Bu suale cevaben Almanyanın, Monordusuna mağlub ohnuştu. O tarihtenmintern paktına mı iltihak edcceklcr? devlet bünyesinde kabul ettirmeğe uğlarını verelim: memekte idi. Derken Almanya Beyaz:ö mukavelesinde Karadenizde sahilYüksek hükumet memurlan bu kadar beri onun ilk açtığı ehemmiyetli harb Sualini sormağa koyulmuşlardı. Vazi raştılar. Bu rejim hangi memlekette 1. İtalyanın Sovyetler Berliğine harb dar devletler lehinde tadilât yapılması denizden Karadenize kadar uzanan bir şümullü bir hâdisenin böyle sür'atle in1939 da Finlandiyaya karşı olmuştu ki 'aaliyet sahası bulmuşsa orada ancak ayet mantıkan ya böyle olmalı, yahud ilân etmesi daha ziyade semboliktir. na daima taraftar olduğunu, fakat Rus cephe üzerinde Sovyet Rusya ile harbe kişafını beklemiyorlardı. bunda da ancak bire karşı onla bir ga2. Japonyanın bu harbden er geç is nasyonal sosyalizm ile faşizmin bir RÜn narşi, sefalet ve açhk hüküm sürmüş yanîn Boğazlar üzerinde üsler alması girişti. Ve iki taraf arasında ültimatom İlk olarak ortaya çıkan mesele BirleIcbe temin etmişti. tifade etmesi ve Sovyet Rusyayı Uzak komünizmle birleşecekleri kabul cdil ür. Böyle bir vaziyet karşısında, ben na rıza göstermekten imtina etmekte mübadele edilmeden tayyareler şehirleri şik Amerikanın Rusyaya yardımı mcseirmi senedenberi, asgarî derecede müYeni Alman ordusunun ise iki yıla doğudan çıkarmağa azmetmesi pek ta meliydi. Hakikatte ne onun imkânı varbombardımana başladı ve iki taraf a lesi olmuştur. bulunduğunu söyledim. yakuı bir zamandanberi Lehistan, Nor büdir. dı, ne de bunun. Anlasma, muhtelif dahalelerle ve istihsalâtımızı hiç bir rasında harb vaziyeti hasıl oldu. Bu meselede Almanyanın mes'ul şefi Âyandan George demiştir ki: eçhile haleldar etmeden Almanyada veç. Holanda, Belçika, Fransa ve niDaha önce Danimarka, Holanda, veYa Japon Rus ademi tecavüz pakb maksadlar ve hedefler takib eden iki iifatile fakat ayni zamanda medeniyet «Bu hâdise Birleşik Amerikanın siyapreni bir sosyalist nizamı kurmağa çahayet Balkanlarla Giridde neler başar ne olacak?! diye sonılursa, buna da tarafın düşüncelerinde de muvakkatti. 'e kültürün şuurlu bir mümessili hay sair devletlere karşı da Almanya bu setinde hiçbir değişiklik yapmaz. Alman dığı malumdur. Napolyonu mağlub eden «Bu pakt Sovyet Rusyayı uyutmak ve Evvelâ garb demokrasileri Almanya ıştım. Bu nizam yalnız işsizliği ortadan siyetile ittihaz edebileceğim yegâne şekilde hareket etmişti. meydan okumasına karşı koymak için yolsuz ve umransız eski Rus diyarla avutmak için akdolunmuştu» diye ce nın çemberlenmesini tamamlıyarak böy kaldırmakla kalmadı, ayni zamanda iş«Rus milletinin kendini müdafaa tamamile hazırlanmak zamanını Büyük ileri gittikçe mütezayid bir nispet da hattı hareketi tuttum. rının büyük mesafelerile kışı dahi şim vab verilebilir. lelikle belki harbin önüne geçebilecekedeceğinden eminim» Sovyetlerin Almanyaya hilinde işlerinin semeresinden de müs Binnetice Britanya ve Birleşik Amerikaya veredi yoktur. Büyük mesafcleri Napolyon Ben vaktileve vaktinde Stalin'e icab cektir. Gene bu demektir ki Hitler önüSon bir nokta da, Hess'in İngiltereye leri malihulyasile Moskovada dört bu :efid etti. Milletimizin bu iktısadî ve iç karşr'faitîiyeti daha kesif bir mahiyet devrinde bulunmıyan demir ve oto yolseyahatinin Alman Rus harbilc bir çuk ay bitip tükenmiyen müzakcreler imaî teşkilâtlanma siyaseti sımf ve aldığı'gîbl yeni Rumenya hükumetini eden Ihtarlarda İAiluımrnştum. Ve bu müzdeki bir kaç ay içinde Büyük Brilarile makineli ve motörlü nakil vft yjkmâyı ist&daf eden bir fa gün Rus mittetinin kendini müdafaa tanyayı istilâ etmek ümidinden vazgeç'münasebeti dhnf olmadıgi 'kîeyıîyetidlr. yaptılar. Demokrasilerin askerî heyct ümre ihtilâflarını sistematik bir suretle tayaran vasıtaları vasatî beş ilâ on Bize kalırsa, Hess İngilizlere, Alman lerle takviye ettikleri murahhasları hâlâ izale ettiği gibi nihaî gaye olarak da aliyet de hemen kendini göstermeğe mecburiyetinde olduğunu görüyorum. miştir.» tnisli azaltmıştır. Vakit yaz olduğu için yanın İngilizlerle değil bolşeviklerle Moskovada bulunurlarken 23 ağustos hakiki bir millet camiası kurmağı he başladı. Ayni zamanda propaganda İle Rus milletinin bu tecavüze bütün kuvBudapeştede akuler de don yok demektir. Bahusus AlBulgar hükumetini devirmek için te vetile mukavemet edeceğinden şüphe etuğraşmak niyetinde olduklaruu ve bu 1939 tarihinde Alman Rus paktı ilân Budapeşte 22 (a.a.) «Stefani» Almanlar Rus seferini kıştan çok evvel sebeble Almanyanın İngilizlerle uyuşup edilivermişti. Bunda demokrasiler kü def ittihaz etmiş bulunmaktadır. Bu şebbüse geçildiği görüldü. miyorum. politikanın başardtğı işler bütün dünmanya ile Rusya arasında muharebenin bitirmek isteyecekleri aşikârdır. Rumen lejyonerlerinin az olgun ve sulh yapabileceğini kendi nam ve he çük Baltık devletlerine verilmesi teklif yada emsalsiz muvaffakiyetler teşkil et«Hitler harb makinesini boş başladığına dair haber bu sabah saat Bir Alman • Rus harbinin, Alman sabına söylemek için Hitler tarafından olunan ve hakikatte bu memleketlerin şaşkın kafalarımn da müzaheretile Rusmektedü*. bırakamazdı» 8 de radyo ile bildirilmiştir. Macar halkı lar için olan askerî, siyasî ve iküsadî İngiltereye gönderilmiştir. Fakat İngi Rusya tarafından ilhakile neticeleneceği ar, Rumanyada devlet reisi Genera) Hitler bütün Avrupayı çiğnemek is haberi sükunet ve disiplinle karşılamışzaruretlerine hiç bir kimse inanmak lizler buna inanmıyarak Almanların, şüphesiz bulunan garantiyi kabul ede Ribbentrop Moskovaya gidiyor Antoneskoyu devirmek gayesini istih tiyen bir canavardır ve bu canavar ortır. istemiyor ve limanımızda kalarak gün Rusyaya karsı gösteriş tahşidaü yapmak memekte idiler vc guya bilhassa bundan daf eden bir hükumet darbesini tatbik dusunu âtıl bırakamazdı. Bu orduyu, Bu şerait dahilinde, Almanyaya karşı Millî Müdafaa Nazırı bütün memlelerdenberi Karadenize açılamıyan Ru suretıle İngiltereyi aldatmak niyetinde dolayı Moskova müzakereleri uzayıp gimevkiine koymağa muvaffak oldularmen vapurları bile dikkati çekmiyor bulunduklannı ve onlann hakiki mak diyordu. O zaman öyle zannolunduğuna bir çmberleme siyaseti takib eden Bü üuslar bu suretle memlekette karışık bu harb makinesini boş bırakmak is kette hava tehlikesine karşı tedbirler du. Guya askerce düşünmek isteyenler, sadlarının İngiltereye hücum olduğunu göre Almanya bütün Rus emellcrine yük Britanya siyasetini önlemek mak lıklar çıkararak meşru hükumeti orta temediği için şimdiye kadar yüzlerce alınması ve ışıkların karartılmasını emmilyon insanı çiğnedi, hâlâ da çiğne retmiştir. sadile teşebbüsatta bulunması için 1939 «Efendim. Almanya İngiltere ile uğra zannetmekle hata etmişlerdir. miimaşat etmişti. dan kaldırmak ve Alman garantisine aid miye devam etmek istiyor. ağustosunda arzum hilâfına nazırımı Aaland adalan vaziyeti ne olacak? sıp dururken ne diye Rusyaya çatacak Bu orduyu yalnız kan. besliyemez. Hakikatin nasıl olduğunu bilmiyoruz. Moskovaya gönderdim. Bunu, yalnız vaidin işlemesi için lâzım gelen şartlan H. E. ERKİLET ve kendine bir düşman daha kazanaLondra 22 (a.a.) İsveçten şarktaki izale etmek hedefini de takib ediyorlarPetrol lâzım. Onun için Hitler, Rus Şu var ki Polonya muharebelerinin ilk Alman milletine karşı yüklendiğim harekâtı kolaylaştırmak için ve bilhassa köylüsünü çiğniyor.» günlerinden itibaren Sovyetler bu mem mes'uliyetl düşünerek yaptım. Maamafih dı. stîatejik vaziyeti hayatî bir ehemmiyetl Bütün bunlara rağmen, daima sükuBalkan trenleri işliyor Churchill Rus köylüsünü tavsif ederek lekcte arkadan girdiler ve onun yansını herşeyden evvel ve her şeye rağmen haiz olan Aaland adaları hakkında neler Sofya 22 (a.a.) Stefani ajansı bil aldılar. Sonra Finlandiya ile harb aça devamlı bir anlaşmaya varmak ümidile tu muhafaza etmek suretile yapabilece onun nasıl çalıştığını, onun nice mahruğim her şeyi yaptım.• miyetlere mukavemet ettiğini söyliyerek isteneceği merak edilmektedir. rak bu memleketin bir kısım arazisini dir ki böyle bir harekette bulundum. diriyor: geçen Büyük Harbe aid hatıralarını ilhak ettiler. Sonra Estonya. Letonya ve Balkan harekâtının sebebleri Bu suretle yapmağa mecbur kalacağıGazetelerin tahmin ettiğlne göre, 1 Hitler, Sovyetlerin Yugoslavyada tah anlattıktan sonra sözlerine şu şekilde temmuzdan İtibaren Sofya Belgrad Litvanyadan evvelâ üsler elde ettiler ve mız fedakârlıkları azaltmak gayesini de rikât yaparak, Üçler Paktınuı imzasmı devam etti: ve Zagreb Budapeşte hatlan İle Bal müteakıben bu memleketlerin Sovyelle takjb ediyordum. re iltihakını temin ettiler. Sonra Rumüteakıb Belgrad hükumetini deviren kanlar ve orta Avrupa arasında tren ( Baş tarafı 1 inci sahifede ) «Hitlerin hedefi tngilteredir» Itilâf sekli ınanyadan Besarabya ile şimalî Bukovidarbeyi hazırladıklarını, bundan sonra birkaç noktada geçtiklerini ve Zitomir, seferleri baslıyacaktır. « Hitlerin maksadı Rus ordularını Almanya Moskovada, yukarıda ismi Balkan harbinin tahaddüs ettiğini İzah Zemun civannda Belgradı Budapeş nayı bilâharb zapt ve işgal eylediler. Kief, Sivastopol ve daha bazı şehirlere yenerek ve Rusyanın mukadderatını geçen arazi ile memleketlerin Iitvanya hava akınları yaptıklarmı millete bil teye bağlıyan köprünün de o zamana Rusyanın harb harici bitaraf vaziyetile ederek beyannamesini şöyle bitirmiştir: ele alarak kendi ordusunu kauvvetlendirmeğe Sovyet hükumeüle şefi Stalin kadar tamir olunacagı ümld edilmek yaptığı bütün bu hareketler karşısında müstesna olmak üzere, Alman siyasî Sovyet hazırlığı Londra 22 (a.a.) Amirallık dairesi dirmek, sonra İngilterenin üzerine yükAlmanya hiç sesini çıkarmıyordu. Hep menfaatlerinin haricinde kaldığım restarafından memur edildiğini bildirmiş tedir. lenmektir. Onun için Hitler bu yaz ay birinci Lordu Aleksander, dün Mans« Şimdi hududumuzda tahminen 160 sine ve hatta Rus garb hududunun men bildirmiştir. Bundan başka İngiltir. 200 den fazla ölü ve yaralı vardır. Sovyet tümeni bulunmaktadır. Hafta iarı içinde bu işi bitererek Amerikarun field'de bir nutuk söylemiş ve ezcümle garbdan geunesi melhuz tehlikelere kar terenin Polonyayı Almanyaya karşı Tayyareler Finlandiya ve Rumanya Fenerbahçenin kongresi lardanberi yalnız hududlanmıza karşı bize yapacağı yardım tekemmül etme demiştir ki: şı tahkimine bile evvelden muvafakat harbe sürükliyebilmesi ihtimaliuıi dertopraklarından uçmuşlardır. Topçu kuv« Atlantik muharebesi, şiddetli ve değil Avrupanın şimal müntehasında da den üzerimize çullanmak fikrindedir. Dün Fenerbahçe kulübü müessisleri etmiş miydi? piş eden hususî bir itilâf da yapılmıştır. vetleri ayni topraklarda Sovyet kıt'aBu suretle Hitler şimdiye kadar yaptığı faal bir tarzda devam ediyor. Fakat tecavüzler vuku bulmaktadır. Rumantarafından bir kongre yapılmıştır. KonFakat bunda da Alman iddialan orduları üzerine ateş açmışlardır. Şimdi anlaşıhyor ki hayır. Baltık yada olduğu gibi buralarda da Sovyet ;ibi düşmanlarını teker teker yere ser her gün ve her gece, deniz üstü gemiMolotof beyanatına şöyle devam et gre yeni idare heyetini şu şekilde seç baronlarının Almanyaya nakillerine ka larımızın başardığı işlerle kıyas kabul tayyarecileri, şüphesiz bize şimdiden bu miş olacak, ondan sonra Amerikaya leri ve tayyarelerle yapılan İngiliz mumiştir: etmiyecek derecede tahdid edilmiş bumiştir: kabil hücumları fazlalaşmakta ve Altopraklara Eahib olduklarım göstarmek dönmek için imkân bulacaktır. Reisliğe Hariciye Vekili Şükrü Sa dar bütün muvafakatler hep zahirî olup lunuyordu. « Memleketimize karşı yapılan bu manlar, muhakkak surette, büyük haiçyüzünde Almanya bu işlerin hesabını için olacak hududları nazarı itibara al«Rusyaya elimizden gelen her tecavüzün medeniyet tarihinde eşine te racoğlu, umumi kâtibliğe Ragıb, muha atiye talik etmekte inuş demek oluyor. Nasyonal sosyalistler, sarlara uğramaktadır. Bismarkın ve bumaksızm uçuşlar yapmaktadırlar. 17/18 yardımı yapacağız sadüf edilmemiştir. Biz Almanlarla ak sebeciliğe Alâaddin, azalıklara MuvafTarafımdarn istenilen ve Alman mil haziran gecesi Sovyet devriyeleri yeninun iaşe gemilerinin tahribi, Brestt» Rusyaya gelince demokrasiler yerine dettiğimiz ademi tecavüz paktına har fak Menemencioğlu, doktor Ihsan Şük Almanya ile anlaşarak harbi hem raüm letinin menfaati namuıa akdedilen bu den Alman topraklarına girmiş ve an Bu bakımdan Rus milletinin karşılaş Scharnhorst ve Gneisenau'a ve Norveç fiyyen riayet etmiştik. Bu pakt hilâfı rü ve doktor Nihad Sayar, umumi kapmuahedenin neticeleri, bahis mevzuu o cak sürekli bir ateşten sonra püskürtül tığı tehlike, bizim tehlikemizdir, ve A açıklarında bir Alman ceb nrhlısma kün kılmış, hem tesrt etmiş olan bu na hareket ettiğimiz hiç bir zamatı is tanlığa da Sabih seçilmiştir. İdare hemerikanm karşılaştığı tehlikedir. Biz ise verilen hasarlar, Atlantik muharebesmdevlet, cereyan edecek harbin neticeleri lan memleketlerde yaşayan Almanlar müşlerdir. pat edilmemiştir. Sovyetler Birliğine yetine direktif vermek üzere bir koHitler'in düşman tanıdığı her milleti de İngilterenin nihaî zaferine yardım eiçin bilhassa ağır olmuştur. Küçük çiftüzerindeki hesablannda yanılmış ve Şimdi, harbin müsebbibleri olan Yakarşı yapılan tecavüzün bütün mes'uli mite seçilmiştir. Bu komiteye Nasuhi çiîerle küçük san'atkârlardan ve işçi hudi ve AngloSaksonlarla, onlar kadar dost ve onunla beraber olanları düş decek büyük unsurlar teşkil etmekteFransız yıkılışınm çabukluğu hatayı eryeni Almanların faşist şeflerine aiddir. Baydar, Muvaffak Menemencioğlu. dokman tanıyoruz. Siyasetimiz budur ve dir. tor Nihad. Bedri Gürsoy, Ragıb ve Fü kenden meydana koymuştur. Rusyaya lerden teşekkül eden ve yanm milyo Yahudi olan Moskova Bolşevik merkesöyliyeceğimiz söz bundan ibarettir. Onu bol bol aşan bi* Alman kütlesi, huNisan ve mayıs aylannda ticaret geAlman elçisinin verdiği nota göre Almanya ve İtalya dahil emperzindeki zümre tarafından hazarlanan suruzan seçilmişlerdir. dudsuz bir sefaletin tehdid ettiği yeni İkasde karşı koymak zamanı gelmiştir. nun için Rusyaya elimizden gelen her misi kayıbları muhakkak ki müteessir yalist Avrupa devletleri arasındaki harb Taarruz başladıktan sonra AlmanyaUmumî kongre 20 temmuzda toplanayardınu yapmakta tereddüd etmiyeceğiz. edici olmuştur. Fakat şu cihet hatırlanuzun sürer, onun neticesinde bu devlet bir rejimden kurtulmak için yerleştiknın Moskova sefiri Schulenberg, Hari caktır. Tarihin kaydetmediği tahşidat Hitler Sovyetlere hücum etmekle bizi mahdır ki bu kayıbların çok büyük bir lerin cümlesi ve o meyanda Almanya ar leri memleektleri bir iki gün içinde terciye Komiserine, hükumeti namına bir Alman milleti, çevirmeyi istihdaf ediyor. Fakat yanıh kısmı, Yunan limanlarına yapılan Alketmek mecburyetinde kalmıştır. Bu nota tevdi etmiştir. Bu notada Alman tık yakın zamanda kendisine (yani RusŞu anda öyle bir tahşidat yapılmak yor. Çünkü biz günden güne kuvvetle man hücumları neticesinde vukua gelhükumetinin Kızılordu alaylarınm Al galine müsaade etmemek lâzımdır. Sızl yaya) dönemiyecek veçhile takatsiz dü rejimin ergeç tam bir inhidama mahkum miştir ve bu kayıblar tekerrür etmiyeman hududunda tahşid edilmesi üzeri harbe icbar eden Alman milleti değil şerlerdi. Buna mukabil Rusya hiç yıp olduğuna da şüphe yoktu. Buna rağ tadır ki, büyüklüğü ve üzerinde yapıl niyoruz.» ne Sovyetlere karşı harekete geçmeğe dir, Alman İşçileri ve münevver Alman ranmamış büyük kuvvetlerile .\vrupa men binlerce Alman ortadan kayboldu. dığı topraklaruı genişligi itibarile şim Mister Churchill daha sonra Almanyanın cektir. karar verdiği bildirilmektedir. Bu no lar değildir. Bunların hangi davalarla nın vaziyetine hâkim biricik büyük dev Bunların mukadderatını veya nerelerde diye kadar dünyada görülen tahşidatın şimdiye kadar sebeblyet vermiş olduğu Şiddetli Alman mukabil abhıkası karbulunduklarını öğrenmek asla mümkün en büyüğüdür., Finlandiyalı arkadaşla cihanşümul ıstırabları anlatmış ve bu şısında, İngilterenin gıda maddeleri iataya Sovyet hükumeti namına verdiğim meşgul olduklarım iyice biliyoruz. Harbi leti olarak ayakta kalırdı. olmadı. Bunların içinden en aşağı 160 rile işbirliği yapan Narvik muharib ve gün bin milyon insanın Almanya yü şesini idamede ve oluk gibi mühimmat cevabda Alman hükumetinin son daki bize tahmil eden, Fransızları, Çekleri, İşte Avrupanın bu defa şarkım yakPolonyahları, Sırbları, Norveçlileri, BelAlman tebaası bulunmaktadır. Bütün bu galibleri Buz denizi sahillerinde duru zünden ıstırab çektiğini tebarüz etlir ithalatını tezyidde kaydettiğı nısbet, kaya kadar Sovyet hükumeti nezdinde mağa başlayan yeni harbin hakikî sebeb hâdiseler karşısında ben sustum. Çünkü yorlar. Norveç tahtımn kumandası altın dikten sonra demlştir ki: hiç bir teşebbüste bulunmamış olduğu çikalılan, Danimarkalılan, Holandalılakısmen. yeni inşa edilen gemiler vejave menşeleri. Biz bu badirede siyasette susmağa mecburdum. Çünkü daha önce da bulunan Alman tümenleri kendi ma «Hitlerciliği ortadan kaldınncaya tın alınan, kiralanan veya zaptedfien nu bildirdim. Almanya tamamile mus n, Yunanlıları ve daha başka milletîeri dahi dürüst ve samimî olmamanın verezulüm altında yaşatan Almnların faşist reşBİlarmm emrindeki Finlandiya kurlilıane bir tarzı hareket ittihaz etmiş de söylediğim gibi nihaî bir uzlaşmaya gemilere medyun olduğumuz mühim bir bileceği neticeleri görüyoruz. İki tarafkadar harbedeceğiz» kahramanlarile olmalarma rağmen Sovyetlere taarruz şefleridir. ve kabil olduğu takdirde ebedî bir an tuluş mücadelelerinin muvaffakiyettir. Amerika Birleşik Devça da tnuzmer fıkirlerle akdolunmuş birlikte Finlandiya toprağmı müştere« Sözümün bütün imparatorluğun etmiştir. Sovyetlerin bu muslihane ha «Kızılordu vazifesini yapacakhr» laşmaya varmak arzusunda İdim. Buna leüerine ve dominyonlara sipanş ettigayrisamimî anlaşmalann zamanla varaken müdafaa ediyorlar. Alman şark iradesine tercüman olduğuna inanarak reketleri faşist Almanyanın mes'uliyerağmen Polonyada ileri hareketimiz ğimi? semilerin getirilmesi ve ayni zaSovyet hükumeti hava kuvvetlerimı bileceği akıbctler şimdi görülene bencephesi şarkî Prusyadan Karpatlara kailân ediyorum ki bizim siyasetimiz HitÜni vahimleştirmektedir. manda İngilterede kendi imalâ*ZID zin yardımile kahraman ordumuzun ve zer mahiyetlerden kurtulamazlarsa biz başlar başlamaz bolşevik zimamdarları, dar uzamaktadır. lerciliği imha etmektir. Onun için nafa^lalaştırılması da lâzımdır.» Rumenlerin iddialan donanmamızın vazifelerini yapacakla ce bunda şaşılacak hiçbir cihet buluna akdedilen anlaşma hilâfına, birdenbire zizmi ortadan kaldırmcıya kadar harbePrut'un iki kıyısından ve Tunanın aşaLitvanyayı taleb ettiler.» Hükumet, Sovyet kıt'alarının ve tay rından ve mütecavizi tam bir hezimete maz. ğı kıyısından Karadeniz sahillerine ka deceğiz. Bundan bizi menedecek hiçbir yarelerinin hiç bir zaman herhangi bir uğratacaklarından emindir: Bu bizira Biran ev\e\ nihayet bubnasını temen Molotof Berlinde. neler btemiş, dar filan bölgede Alman ve Rumen as kuvvet yoktur ve insanlığm kurtuluşu teşdid etmekten ibaret olduğunu anlataH&ududa tecavüz etmediklerini ilân et mağrur bir müstevli ile ilk karşılaşmakerleri Rumanya devlet reisi General buna bağlıdır. Onun için karada, havada I rak sözlerini şöyle bitirmiştir: Hitler ne cevablar vermiş? ni ettiğimiz harbin yeni sahalarda daha ajpmi arzu ediyor. Bunu ilân ediyorum. mız değildir. Napolyon nasıl mağlub olAntoneskonun kumandası altında bu ve denizde dövüşeceğiz ve sonuna kadar Müteakıben Sovyetlerin Finlandiyaya «Almanyayı gece gündüz Çünkü Rumenler yalan söyleyerek Sov duysa Hitler de öyle mağlub olacak ziyade genişlemeğe başlayan bir cerebu maksad için harbedeeeğiz.» lunmaktadırlar. karşı harbe geçtiğini, Baltık memleketyan almasma yalnız teessüf edebiliriz. bombalayacağız» yet tayyarelerinin bu gün Rumen ha tır. Ordu ile beraber bütün millet şeMister Churchill daha sonra nazizmle Bu cephenin vazifesi, artık tecrid va meydanlarına akmlar yaptıklaıını ref ve millî hürriyet için muzafferane Dünya buhranının bu yeni inkişaflarına lerini işgal ettiğini, Besarabya ve Buko. Rvsyanın, askerî ve iktısadî bakarsı memleketimizin tutacağı vaziyeti vınayı aldığını anlatan Hitler, İngiltere edilmiş memleketlerin himayesi değil. komünizm arasında bir mukayese yapmış İddia etmişlerdir. Bu yalan ve tahrik bir mücadeleye girişecektir. kımdan İşine yarayacak her yardımı ise hepimiz pek iyi biliyoruz: Kendi ile müştereken bir haıeket emareleri fakat Avrupanın emniyetini korumak ve ve ikisi arasında pek de mühim favk âmiz bir iddiadır. Hitlerin mesajı da Hükumet bütün milletin amele, köylü, yapacağız. Gece gündüz Almanyayı bulunmadığmı anlatarak ömrünün yirmi sezerek Molotofu Berline davet ettiğini hududlanmızdaki nöbetçiliği daha sıkı kıt'adaki bütün memleke.tlerl muhafaza tahrikâmizdir. münevver, kadın, erkek herkesin vazibeş yılmı bunlarla mücadele ederek ge bombardıman ederek Alman milletine. etmektir. Alman kıt'alarmm topraklanmıza ta fesini müdrik bulunduğundan emindir. ve daha dikkatli kılarak hâdiselerin ha söylemiş ve şöyle devam etmiştir: « Fakat bu meseleleri kafî bir suBinaenaleyh bugün Almanyanuı ve çirdiğini söylemiş, maziyi bütün facla beşeriyete tattırdığı her acıyı tattıracaarruz ettikleri şu sırada Kızılorduya a Millet eskisinden daha sıkı bir surette ricinde kalmak ve şimdiye kadar olduğu gibi bu yeni ateşten de memleketimize rette halletmek ve Sovyetler Birliğinin milletimizin mukadderat ve atisini tek larile unuttuğunu, yalnız Alman harb Şız. çapıdaki emir verilmiştir: ittihad etmelidir. Hepimiz bir Sovyet Geçirdiğimiz tecrübelerden istifade ekıvnlcımlar sıçramamasını gözönünde Almanyaya karşı aldığı vaziyeti aydna rar askerlerimizin ellerine tevdi etme makinesinin bugün Rusyayı çiğnemekte Sovyetleri harbe icbar edenler vatanperverine lâyık bir surette dislpolduğunu hatırladığını izah etmiş. ve derek hayat ve kudretimize güveneceğiz tutmak. latmak için ve Sovyetler Birliğinin şark ğe karar verdim. Bilhassa mühim olan Düşmanı mağlub etmek, geri püskürt Unü olmalı ve fedakârlık zihniyetini taİngiliz siyaseünin Hitlerizme karşı harbi ve hedefe doğru yürüyeceğiz.» mek ve memlekeümizin bir kısmını iş şımahyız.» YUNUS NADt , hududumuzda devamlı bir surette yap bu mücadelede Allah bize muin olsun.» Askeri vaıiyet Alman Rus harbi tine bir beyanname neşretti mayn döküldü Almanya Sovyetler harbinin muhtemel inkişafları Türk ve Rumen sahillerinde 10 millik birer saha serbest bırakıldı harb ilân etti İtalya da Sovyetlere Almanlarm, Kızılorduyu Moskova Riga Kief müsellesi içinde çevirip parçalamak istiyecekleri tahmin olunabilir M. Churchill Molotof bütün Alman iddialarını reddediyor Atlantik harbinde İngilterenin vaziyeti (