8 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

«ATAMA TOPLADICIM ÇİÇEKLERyy l Atatürk için millî teessüriimüzü büyük bir samimiyetle ifade eden, lirizmin en gıizel nümunesi. Bu mükemmel san'at eseri yakında çıkıyor. 18 inci yıl sayı: 6046 u m h u ri yet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhunyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Mat'oaa kısnu: 24299 . 24290 pmurs Her marka eski radyoları yeni Philips radyolarile def«f9*ir. Galatada VoyvSMj caddesî Gener Merkez Satış Salonu | Pazar 8 Haziran 1941 mahsulü temin ediliyor iaşe Müsteşarı çiftçilerle anlaştı, mubayaat baglıyor Fedakâr köylümüz, kendi ihtiyacını, sıkıntı geçtikten sonra temine karar verdi Dünya Millet ambarları kuruluyor parçalanır mı? Toprak Ofisi Çukurova buğday ve Tarihî tekâmülünde ihtilâtlarıru çoğaltarak daha ziyade birlesmeğe doğru giden dünyayı parçalıyarak ayırmak gayreti bize gayritabiî ve hatta gayrimümkün görünüyor. Dünya parçalanamıyacaksa insanlığın selâmetini onun daha ziyade birlestirilmesinde aramak doğru olacaktır. Bakalım bu hakikat ne zaman hal ve tnevkie hâkim olacak ? arb olanca şiddetile devam eder ve daha büyük şiddetlere hazırlanırken zaman zaman araya sulh sözleri de karışıyor. Rudolf Hessln İngiltereye geçmesi türlü tahminlere yol açü. İngiliz Hariciye Nazın M. Eden İngiliz bakımından müstakbel sulhun esaslarından bahsetti. Alman5 a Amerika ile hiçbir davası olmadığını, İngiliz İmparatorluğunu yıkmakta ise hiçbir menfaati bulunmadığım anlatmağa çaltşmaktadır. Bunlara bakılarak bugünden yarına niçin sulha dönülmediğine şaşılmak lâzım gelir. Fakat harbin şimdiye kadar aldığı mesafeler ve neticelerle henüz hiç bir meselenin halledilmemiş olduğu da çok meydanda bir hakikattir. Zihniyetler herhangi bir anlaşmaya yakJaşmaktan uzak kaldıkça sulhtan bahsetmeğe imkân buhınmıyacaktır. Zıddiyetler şunlardır: 1 Mihverin Avrupadaki iki riiknü şimdiki halde Afrikayı da kendisine alan ve İngiltereyi haric bırakan bir Avnıpa imparatorluğu kurmak istiyor. 2 Mihverin diğer rüknü Uzakşark geniş sahasını kendisine hasretmek düşüncesindedir. 3 Aradaki büyük Asya kıt'ası Mihverin bu iki imparatorluğu arasında bilâhare, fakat Mihver emellerine mutabık olarak. halledilecek bir mevzu halinde şimdilik muallâkta bırakılmaktadır. 4 Geniş Sovyet ülkelerinin taliht üzerinde şimdiye kadar emniyet verici sarih ve kat'î hiç bir şey söylenmemiştir. (Arkası sahife 5 sfitun 4 te YUNUS NADl İaşe Müsteşan Şefik Soyeı ilk buğday Peten'le Darlan arasında ihtilaf mı? ı Nareşal son plânları henüz tasvib etmemiş Darlan, dahilî harb bahasına da olsa Almanlarla işbirliğine karar vermiş Londra 7 (a.a.) Reuter ajansının Alman hududunda bulunan hususî muhabiri bildiriyor: Zannedildiğine göre, Fransız Alman askeri işbirîiği plânlarının tatbikı bahsınde Amiral Darlan'la aralarmda tahaddüs eden noktai nazar ihtilâfı ü zerine General Weygand hareketini tehir etmiştir. Her ne kadar Darlan'ın Fransada dahilî harb pahasına da olsa Fransız Alman işbirîiği siyasetini tatbik etmek fikrinde olduğu malum ise de Mareşal Peten'in son plânlara, henüz muvafakat etmediği zannedilmektedir. Vişi hükumetinin diğer erkânının da Almanlar tarafından Fransaya yapılan rArkan sahife 5 sfitun 3 te Mareşal Peten'le, muavini Amiral Darlan'ın, Marsilyada Strasbourg zırhlısı cinünde alınmış resimlerinden Ortaşark arasında Avrupa ile kopru m •• •• arpalarma Adana 7 (a a.) Büyük müstahsil çiftçılerimiz dün burada çiftçiler birlığinde iaşe müsteşarının riyasetinde bir toplantı yapmışlardır. Valimizin de hazır bulunduğu bu toplantıda iaşe müsteşarı, iaşe vazıyeti etrafında izahat vermiş ve tespit edilmiş olan fiatlar' üzerinden mahsullerini toprak ofise vermek suretile bu fiat takdir etti Journal de Geneve'in bize dair yazısı fevkalâde zamanda çiftçilerimizin fedakârlık göstermelerini istemiştir. Memleket meselelerinde daıma hassas bulunan çiftçilerimiz iaşe müsteşarının bu talebini olduğu gibi kabul ederek Anadoluda yeni mahsul idrak edilmeden turfanda olan kendi mahsullerini ofise teslim etmeğe ve kendilerine lâzım olan bulguru da «ıkıntı bertaraf olduktan sonra temin eylemeğe karar vermişlerdir. Gene bu toplantıda çiftçilerimiz tarafından verilecek olan hububat için millet ambarları tesisine de karar verilmiştir. Çukurova müstahsillerinden ı buğdayın kilosu yedi buçuk kuruştan, | arpanın kilosu da 5,55, 6,65 kuruştan , satın ahnacaktır. Amerika Hariciye Nazın Mr. Cordell Hull «Berlinin ve Londranın elde etmek istedikleri bu köprünün anahtarı İsmet Inönünün elindedif» Salzburg'da Hitler tarafından kabul edilen Hırvat Devlet Reisi Dr. Ante Paveliç Berlinde intıbalar IRAKTA NuriSaidDevlet Nazırı oldu Kendisinin yakında Ankaraya geleceği haber veriliyor Her tarafta yağmurlar Orta Anadoluda ve diğer mıntakalarda mahsullere bereket verdi Ankara 7 (Telefonla) Gelen haberler memleketin muhtelif mıntakalannda son günlerde vâki olan yağışların mahsulât üzerinde Fransa ile Amerika münasebatı çok gergin Vaşington ile Vişi "Zamanın müşkülâtına rağmen Türklerin elinde halâ çok güzel bir koz vardır.,, Cenevre 7 (a.a.) «Journal de Ge. neve« gazetesi, «Avrupa İle Ortaşark arasında köprü» başlığı altında şu makaleyi yazmıştır: «Harb Balkanlarda bitti. Şimalî Afrikada devam ediyor. Orada Mihverin Mısıra karşı taarruzu ciddî olarak başlamıştır. İngilizler Tobruk ve Sollum'da çetin bir mukavemet gösteriyorlar. Daha cenubu şarkide, Habeşistanda Ital yanlar, muhasamaü uzatmak ve Gene. ral Wavel'in Nil, Dicle ve Frat kıyıla nnda pek ziyade muhtac olduğu kıt'aları tutmak için azamî gayret gösteri yorlar. İhtilâf Iraka da sirayet etti. Aîman bombardıman tayyareleri oraya gitmiş bulunuyor. Fransız mandası aıtında Suriye toprakları müşkül bir vaziyete düşmüştür. İngilizler ticaret gemisi zayiaüna rağmen umumiyetle denizleri tutuyorlar. Karada hâkim olan Mihver, Avrupadaki kıt'alarile şimalî Afrikada ve Yakın Asyadaki harb sahaları arasında irti . battan mahrum bulunuyor. Avrupa ile Ortaşark arasındaki köprü şimdiye ka dar muhasamattan dışarda kaldı. Harbin anî neticesi Türkiyenin vereceği karara bağh olabilir. Gerek Berlinin, gerek Londranın elde etmek İstedikleri bu köprünün anahtarı İsmet İnönünün e . lindedir. Ankara, muhariblerin siyasî faaliyet merkezi oldu. Nazik bir vazi yet, tehlikeli bir vaziyet. CArkası sahife 5 sütun 7 de Balkanlarda yeni bir şeyler olacakmış Kral Boris'le Hitler ve Göring mülâkatı çok gizli tutuluyor Berlin 7 (a.a.) Bir hususî muhabir bildiriyor: Balkanlarda yeni bir şeyler olacağı intıbaı vardır. Berlinde birbirini nakzeden muhtelif faraziyeler ileri sürülmektedir. Fakat resmî kaynaklardan hiç bir tavzıhte bulunulmuyor. Hatta Bulgar Kralı Boris ile Hitler ve Mareşal Göring arasında vukuu D. N. B. tarafından bildirilen mülâkat ^'^mda bile bir şey söylenilmiyor. Ante Paveliç'in Almanyaya yaptığı seyahat de bununla alâkadardır. Bulgar Prensi Kiril'in Slovakya ta^ cını kabul edeceği hakkındaki şayialar Alman Hariciye Nezaretinde gülünç diye tavsif olunmuştur. Alman Hariciye Nezareti sözcusü, Macaristanın denizde bir mahrec is« teğini kabul etmekle beraber bunun arazi ilhakı suretile değil, sadece bir transit şeklinde olacağını anlatmıştır.Hitler, Bulgar Kralını kabul etti Obersalzberg 7 (a.a.) D. N. B.: bil^ diriyor: (Arkası sahife 5 sütun 7 de Mısırlı bir şahsiyef, biitiin feyizli tesirler yaptığını bildirmektedir. Memleketin kışlık mahsulü arasında bir inkıta geçen yıla nazaran Orta Anadolu, Trakya, Kocaeli, Ege, Eskisehir de Arabların, İngiltere ile dahil olmak üzere bir çok mıntakalarda esasen daha fazladır. bekleniyor biriikle harbe girmesini Sıvasa da bol yağmur yağdı Amerikanın Dakarı işgal teklif ediyor Sıvas 7 (a.a.) Divrikten maada vilâyetimizin bütün karalanna etmesi de muhtemel Şam 7 (a a.) Bağdaddan öfrenil beklenen feyizli yağmurlar yağmıştır. Bu suretie bir aydanberi devam diğine göre, Nuri Said, Devlet Nazırlı eden kuraklık zail olmuş addedilebilir. ğına tayin edilmiştir. Hususî bir vazife ile Ankara ve Tahrana gideceği söylenmektedir. Yeni Nazırlar Bağdad 7 (a.a.) Neşredilen bir kararname ile Cafer Hamdi Adliye Nezaretine ve Ahmed Raudî polis müdürlüğüne tayin edilmiştir. Hükumet idare makamlannda bir çok değişiklikler yapmaktadır. Tahkikat komiteleri Bağdad 7 (a.a.) Irak ordu ın (Arkası sahife 5 sfitun 2 de) (Yaztst 5 iuei sahijede) Yakınşark Haritası Bugün 6 ncı sahifede ve muhtemel harekât Yazan: Emekli General Renhli harita serimiz Yakınşark Birkaç söx Atatürkü izah Muhtelif dillerde Atatürke dair yazılan ki tabların çoğunu dikkatle okuyan profesör Melzig, son çıkardığı bibliografyanjn ikinci kısmında §u mütaleayı ileri sürüyor: «Bilindiği üzere, Umumî Harbden sonra siyasî biographie yazmak, Avrupada moda haline gelmişti. Fakat bu gibi eserler, hâdiselerin izahını yaparken ekseriya hayalin yardımına sığınmaktan, yahud da siyasî bir ideolojinin tesiri altında kalmaktan kendilerini kurtaramamışlardır. Atatürk, bilfarz Almanlara göre asker ve önder; lngilizlere göre modern Türkiyenin yapıcısı, İtalyanlara göre bir Asya diktatörüdür.» Harb sonrası siyasî edebiyatmın mahiyeti hakkında açık bir fikir veren yukarıki mütalea, Atamızı izdha çalışırken bu büyük adama toplu ve objeküf bir nazarla bakamıyanlar hakkında da aynen doğrudur. Melzig tarafından yukarıda modelleri işaret olunan muhtelif görüşler neden tek cephelidirler? AtatürK neden Almanlara ğöre asker ve führer; lngilizlere göre demokrat ve ttalyanlara göre de .sadece bir diktatördür? Bu bahisde, muharririn, hitab ettiği kütleyi memnun etmek istiyen ticarî endişesi kadar dünyada çarpışan falân filân ideolojilerden bir tanesini propaganda yapmak hevesinin de ayni derecede rol oynadığını iddia edebiliriz. Atatürk hakkında şimdiye kadar çıkan kitablann ekserisi bu kıymette eserler olduğuna göre, devrimizin en büyük Türkünü dünya henüz lyi tanımıyor, diyebiliriz. Eşsız Önder, kahraman Atatürk, her şeyden önce şüphesiz Türk sosyetesinin bir mahsulüdür. O, tarihin muayyen bir devrinde bütün meziyyet ve kusurlatile birlikte millî bünyemizi en iyi anlayan ve bu bünyenin harikulâde dinamik hamlelerini eşsiz bir şekilde temsil eden adamdır. Atayı iyi kavrayabilmek için tarihimizde onun yetiştiği devri çok iyi duymak ve sezmek lâzımdır. Bunu ise, kusursuz olarak ancak bir Türk mütefekkiri başarabilecektir. * N. H.EmirErhilet «Yakınşark» ve «Ön Asya» dahi denilnıekte olan Ortaşark, Akdenizle Hind Okyanusu arasında bulunan müteaddid müslüman illerinden teşekkül eder. Cumhuriyetin bugünkü haritası, bu memleketlerin yakında en şiddetli mücadelelere saha olması muhakkak ve mukadder görünen doğu Akdeniz havzasına yakın ve mücavir olanlartnı gösterir. Doğu Akdenizin şimalini tahdid eden Türkiye, barışçı ve dürüst poHtikasmm meyvalarını rahatça toplamaktadır. Harb ateşleri onun etrafını sarmış olmasına rağmen, Türk millclinin kendine çizdiği sağlam banş yani akıl ve mantık jolundan kil kadar avrılmaksızın. bugün (Arkast sahife 5 sütun 1 de) LJmanında çıkan büyük yangınlann hâlâ devam etmekte olduğu bildirilen Köstence ve petrol depoları (Yazısı beşinci sabifemizde).