16 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

16 Mayî» 1941 CUMHURIYET Amerikada ders gören pilotlar Yakınşarkta yeni bir harbcephesi D ngiltere Hariciye Nazm Mister II Eden"in dün Avam Kamarastnda U verdiği malumata göre, İngilterı hükumeti Almanlann, Bağdad hii kumetine yardım için Suriyedeki ha. va mevdanlarını kullanmağa basladık larmdan haberdar olmaş ve Almanlann bu hava meydanlanndan istifade etnıe lerine mâni olmak için harekâta girişmek üzere icab eden emirleri venniştir. Mister Eden'in bu beyanaü Mihver ile İngiltere arasında yeni bir barb cephesinin açılmakta olduğunu ve ik tarafm bu defa Suriyede karşıhku harekâta girişeceklerini anlatıyor. Bir müddettcnberi Almanya ile Frania arasında cereyan eden mfizakerelerin iik neticesi bu suretle tezabür etmiş de mektir. Bu neticeye göre Fransa, mütareke ahkâmına mugayir olduktan başka Suriye halkına karşı olan taahhüdlerine de uymıyan bir tarrda hareket ederek Almanların Suriyedeki hava meydanlanndan istifade etmelerine de müsaade etmiş. Almanlar da bu müsaadeye güvenerek Raşid ÂIi Geylânî hükumetine yardım etmek üzere bu hava meydanlarım ele almışlardır. Buna mukabil, İngiltere Filistinde bulunan kuvvetlerine güvenerek mukabil harekete geçmeğe ve bu hava meydanlannı istifade edilmez bir hale getirmcğe karar vermiştir. Almanlann Suriyedeki hava meydanlanndan istifadeye başlamalan, Suriyeyi şöyle böyle askerî işgal altına almalan demek olduğuna göre iki ta . raf da Suriye üzerinde geniş bir muharebeye girismeleri ihtimali mevcud dur. Ve İngilizlerin Suriyedeki hava meydanlannı tahribe uğraşmalan, Almanlann da Filistin ve Iraktaki İnsiliz hava meydanlanna ayni tarzda mukabele etmelerine müncer olabilir. Bütün bunlann mânası, iki tarafın birbirini Yakınşarktan nzaklaştırınak üzere bütün kuvvetlerile tutuşmus olmalandır. İngilterenin buradaki hedefi, Irakı, Filistini ve Mısm korumak ve Almanjayı Suriyede yerleşmekten ınenet mektir. Almanyanm hedefi ise Irakta baslayan hareketten istifade ederek İngilterenin Irak ve petrolünden istifadesine mâni olmak, diğer taraftan Basra körfezini tehdid ederek İngiltereyi İran petnıllerinden de mahrum etmek, sonra Bahrıahmeri de tehdid ederek Amerikan j ardımınm buraya yetişmesine ençel olmak, ve böylece İngiltereyi zayıf düşürerek Süveyşin zorlanmasmı kolaylaştırmak, neticede İngiltereyi Akdenizden aynlmağa mecbur etmektir. Moskovada pasif korunma faaliyeti Askerî vaziyet 28 bölgede vâsi tngiltereden giden talebeler 20 haftalık mikyasta tecrübelere başlandı bir talim yapıyorlar Londra 15 (a.a.) Amerikadan gelen haberlere göre, Ingiltereden ve Britanya imparatorluğundan gelen pilotların Amerikan havacılık mekteblerinde talimleri hakkmda ilk tafsilât verilmiştir. İngiliz pilotlan Amerikaya 20 hafta talim görmek üzere 1200 kişilik gruplar halinde gideceklerdir. Avdetlerinde bunlar için hususî muharebe talimlerinden başka bir tedris veya talim lâzım olmıyacaktır. Nevyork Times gazetesi başmakalesinde bunu İngiliz hava hakimiyetinin teessüsü için munzam bir tedbir olarak tavsif ve tefsirlerini şu suretle tahlil etmektedir: «Alman ve İngiliz psikolojileri arasında bu harb hakkmda çok büyük bir fark mevcuddur. İngilizler müthiş bombardımanlara tahammül kabiliyetindedirler. Zira ya bunu veyahud müsamaha götümnez bir esareti kabulden baska çareleri ohnadığını biliyorlar. Almanlar da müthiş bombardımanîara uğruyor. Onların önlerinde basit olan şu şık vardır: Alman şef.erinin ve ülkiil»rinin değist^ilmesi » Moskova 15 (a^.) Ofi Fransız ajansı: Bu akşam, Moskova mıntakasında 28 bölgede pasif korunma talimlerine başlanacaktır. Talimlerin mevzuu, topraklann müdafaası için ordu ile sivil halkın iş birliği yapmasıdjr. Talimleri Moskova mıntakası kurmayı ile, «Ossoaviakhim» eemiyetinin pasif korunma teşkilâtı erkânı idare edeceklerdir. Düşman tarafından paraşütle inme teşebbüslerine karşı mücadeleye hususî bir ehemmiyet verilmektedir. Yeni Alman Fransız anlaşmasının muhtemel Konusma zevki renklerin cachet national dedikleri (millî nişane) lerinıizi teşkil eden maddi ve manevi varlılvlanmızı muhafazada ben pek kıskancım. Çünkü millî kudretlerin nekadar deıin mazi köklerinden geiirse o kadar iyi inkişaf ettiğine inanmaktayun. Onun için eski eserlerimiıden, kadim âdet ve an'anelerimize, hatta ehli alışkuüıklannuza. kadar herşeyi korumayı Turklüğün şuur ve şian için pek lüîumhı gönirtim. Bugün de size bu desteden olarak konusma daha eski tabirle (sohbet) ten bahsedeceğim. İşte güzel bir şey ki; artık yavas yavaş kaybolmak üzereo'ir. Eskid«n tiç beş arkadaş bir araya geldiği zamar. hemen kuruluveren bu güzel müessese şimdi artık bulunmaz Hind kumaşı haliııe gelmiştir. Çünkü; bu günün itiyadlan içine bir baldıran gibi girmiş olan kâğıd oyunlan, poker ve şu mahud sinir törpüsü briç kadın erkek herkesi o kadar bnğuyor ki; bugün dort kişi bir araya geldiği zaman ilk düşüniılen şcy maça bacağile ispati dağbsı ve üç «kör. le dört «pik> oluyor. Dimağ bu kadar sathî ve âvare bir işle meşgul oldukça onun nescindeki incelik de yavaş yavas zayi ohıyor: nükteler, güzel sözler, rabıtalı menkıbeler arük bu manevi fabrikadan eıkmaz oluyor. Halbiıki konusma ne güzel seydir! Vaktile huna nekadar büyük ehemmiyet vermişiz. Cemiyet âdetlerimiz arasında meselâ: Helva sohbetleri vannış. Bugün buna muadil olarak ikindi çaylanmm göstermeye kalkmayın! Çünkü bu toplantilarda yananİ3n mevnılara çoğu, kadmlar »rasında fistan, şapka ve kundura erkeklcr arasında briç, çekiştinne ve züppeliktir. Ihmal etti«üniı bu kıymetli cemiyet gıdası terbivenin hatta milll terbiyenin pek mühlm bir nnsurn idi. Çünkü mnaseret âdabı ve simdi neden bilmemsosyete dediğimiz cemiyet hayatımn yola yordamı bu sohbetle başlar. Sohbet yani konusma diyince grameri düzgün, telâffuzn fasih lâf etmek hatıra gebnesin. Sohbet zemln ve zamana münasib lâf etmek ve cemiyette lâtif bir yakınlık havası yaratmaktır. Bizim hoşsohbet dediğimiz frenklerin de (bon causeur) dedikleri tiplerin aramızda nekadar eksildiğini görmek, Mısırçarşısının harabisine acımaktan daha fazla bir teessür sebebi olmalıdır. Çünkü manevi kıymetler maddî abidelere nazaran daha güç ikame ve iade edilebilen müesseselerdir. Hazırcevahlık, nüktedanlık, bediheguluk bir dil için büyük zenginliklerdir. Zengin bir dil de medeniyetin baş sermayesidir. İşte beninı acındığun bu güzel müessesenin şimdi artık kimayadaki (Traceeser) haline gelmiş olmasıdır. m Bunun için ne yapmah? Derhal cevab veremiyeceğim ama lisanunızm inkişafı, terbiyemizin incelmesi ve konuştnamızm bugün hepimizin şikâyette birleştiğimiz yavan ve kabalığından kurtulması için konusma toplantılan mı olur? Helva sohbetleri mi olur? Uedikndu seanslannu mı olur? Hulâsa buna benzer bir şeyler yaparak yeniden ekzersislere başlamah... Evinde toplantı yapanlanmız hiç ohnazsa ayda bir iskambilsiz. kumarsız sohbetler tertib etnıeli ve su giizel, rabıtalı konusma zcvkini yeniden ilıyaya çalışmahdır. Bu teşebbüs bugün olursa kâfi derece tohumluk ıınsıır buhinabilir. Daha gecikirse geçmis ola! O da birçok güzel şeylerimiz gibi tarihe kanşır gider. Hoş, pek de aldıran olmaz sanınm. gizli maddeleri Almanlar şîmdilik Ispanyâya gidecek askerlere yol verilmesi ve Suriyenin üs olarak kullanılmasile iktifa edebilirler Ortada Hitlerin mu avini Rudolf Hesse'in İngiltereye kaçması veyı gitmtsi gibi heyecanlı bir hâdise vs bunun meçhul sebeblerini teşkil eden büyük muamma var. Bu nunla bcraber yeni Alman Fransız anlaşması günün en ehemmiyetli siyasî ve askerî meselesi olmakfan geri kalamaz. Çünkü Fransa, mağlub oimasına ve ordusu imha edilmiş bulunmasına rağmen, donanması, cografi durumu ve bilhassa şimalî Afrikada ve doğu Akdenizde bulunan geniş ve kıymetli toprakian dolayısile harbin devam, inkişai ve neticeleri üzerinde tesirli bir rol cynamak imkânlarına malik buıunmaktadır. Hitlerin Fransaya verdiği siyasî, iktısadî ve askerî ehemmiyeti anlamak ve geçen yazdanberi onun, müthiş surettc mağlub ettiği bu memleket hakkındaki düşüncelcrine nüfuz etmek için biraz daha evvelki bir zamana dönmek İktıza eder. Filvaki Almanlar, İngilizlere Avrupa ve dünya işlerinden el çektirtmek için, Büyük Okyanustan Atlas Okyanusuna kadar uzanan bir Japon AlmanFransi7 ittifakına eski bir zamandanberi lüzum ve ihtiyae görüyorlardı. Almanlann bidayette tasavvur ettikleri Mihver işte bövlece Tokyo Berlin Paris hattı idi. Bu ittifakta İtalyanlar ikincl plânda kalacaklardı. Bu sebeble Almanlar, harbden evvel Fransayı, İngiltere ile birlikte Almanya aleyhinde bir harbe girmekten vazgeçirmek İçin alelâcele Zigfrid hatünı inşa et. tiler. Von Ribbentrop vasıtasile 1938 de Pariste Bonnet İle bir Alman Fransız sulh beyannamesi imzaladılar. Harb başladıktan sonra dahi, uzun müddet Fransızlarla bilfiil musademe ve muharebeden çekindiler. Hatta keşlf hareketlerinde yaralanıp öien Fransız subay ve erlerini askerî merasimle gömmek ve bu mcrasimi radyo ile neşretmek gibi fevkalâde dostluk jestleri bile gösterdiler. Almanlar, 19"5 te Saar mtntakasını işgal ettikten sonra Fransadan hiçbir arazi istekleri kalmadığmı aleddevam öne sürerek Fransızları İngilizlerden ayırmağa ve onlarla işbirliğl yapmağa çalışıyorlardı. Onlaruı hedefi bu idi. Ancak muvaffak clamaymca Fransayı bu harbde bilmecburiye vurmağa karar vermişlerdi. Fransa msğlub ve teslim olduktan sonra da Hitler ve nazırları, bu memleket hakkındaki eski hedef ve siyasetinl takibe koyulmuş ve geçen yazdanberi Fransanın nihayet işbirliğini temin edebilmek için çok sabırlı ve ihtiyath geniş bir mesai sarf edegelmiştir. Onun bugün, Fransa İle akdettiği yeni anlaşma ile bu memleketin işbirliğini temine muvaifak olup olmadığını ve ne dereceye kadar muvaffak olduğunu bilemiyoruz. Şu anda malum olan sey, Vişi hükumetinin murahhaslarile Alman makamlan arasında ve Pariste uzun müddettenberi cereyan eden müzakerelerin ncticclenerek Fransız Başvekil muavini Anııral Darlan'la Alman Hariciye Nazın Von Ribbentrop arasında bir anlaşmanm imza edilmiş olmasıdır. Bu anlaşma üçtelik, Fransız vükelâ meclisince kabul ve tasdik olunarak bu ayın sonuna HoŞıu merîyete girecektir. Yalnız bu hpberleri bi'diren Ofi aiansmın, «Bu anlaşmanm neticesi yakında görülecektir. demesi dikkatl çekmektedir. Fransada 20 biıt Yahudi mevkuf Yazan: Emekli General Beş bin Yab^dî de dün Pariste tevkif edildi H. Entir Erhilet müsaadeier olmak icab eder. Bu müsaadeierin ehemmiyetli olduklan yani Fransız Alman anlaşmssının pek sudan birsey olmadığı, Alman devlet ve hükumet reisi Hitler'in Vişi hükumetinin murahhası Amirsl Darlan'ı imzadan sonra meıasimle ve Hariciye Nazın huzurile kabul edişinden de pekâlâ anlaşılabilir. Bununl? berabcr Fransızlann, bir iki kolaylığa mukabil, Almanlar bu defa gösterdiklerı müsaadeier meyanmda donanmanm tarıamile ve yahud kısmen Almanlann emrine verilmesi, satılması veya icara veriîmesi gibi bir maddenin şimdilik bulunmadığına hükmedebiliriz. Çünkü b'.ı müsaade, Mareşal Peten'in kat'ij'yen mecbur olmadan ve yahud istifa etmeden yapamıyacağı en son bir harekettir. Ayni zamanda Almanya bu büyül: mtmadeye karşılık olmak üzere iki milyona yakın Fransız esirinl elinde mukabii bir koz olarak muhafaza etmektedir ki Fransa bunlan geri almadan donanmasinm Almanyaca kuUamlmasına müsaade edemer. 0 halde Fransızların razı olduğu şeyler nedir? Bunlan bilmek İçin, Almanlann şimdi Fransızlardan başlıca ne gibi teleblerde bulunmak ihtiyacında olduklarını tetVik etmek iktıza eder. Bunlan şöylece sır«!ayabilıriz: 1 Fransız donanmasının Almanlarla işbirliği, 2 İspanyaya sevkolunacak Alman askerî kıt'a ve teskilâtma yol verilmesi. 3 Şimalî Afrikada Almanlann batı, cenub batı ve dogu istikametlerinde ha TSParis 15 (S.a.) D. N. B. ajansı bildiriyor: Sabah gazeteleri Pariste mukim 5000 yabancı yphudinln tevkif edilerek bir temerküz kampına nakillerinin Vichy hükumetinir tpşebbiisile alınmış bir tedbir olduğuna yazıyorlar. Bu tedbir bazı şartlar dahilinde yabancı yahudilerin ievkifini derpiş eden teşrinievvel tarihli kanunun hüküm!Fri dairesinde ahnmıştır. Bu kanun mucibince halen 20 bin yahudi işgal altırdn bulunmıyan mmtakadaki »pniş trmerküz kampında mevCebelüttarık 15 (a.a.) Yeni umumi kuf b"'unTn?ktadır 1 vali Lord Gort, dün Cebelüttank ku mandarüığmı deruhte etmiş ve hükumet konağında yemin eylemistir. C*belitarık ve Siıtgapur'da ingiltere geniş askerî tedbirlere devam ediyor Cebelüttank halkı gaz maskesi takfa Hcezire (İspanyada) 1 5 (a.a.) Askert makamların emrile Cebelüttarık halkı 12 mayısta gaz maskeleri takmış. tır. Maskeler halkın mutad işlerine devamına mâni olmamıştır. Korunma tecrübeleri her cuma günü tekrarlanacaktır. Ankara 15 (Telefonla) Meclis yann saat 15 te toplanacaktır. Hariciye Vekâleti teşkilâtı hakkjndakl kanuna ek lâyiha yannki ruznaınededir. Mec lisin müteakıb toplantısını 19 mayıs Dayramı dolayısile mayısın 21 inci çarşamba günü yapaca&ı anlaşılmaktadır. Mec sin bu qünkü toplantısı Ankara 15 (Telefonla) Iktısad müfettişlerinden tzzeddin rildiğine göre, çarşamba günü İngilte Vekâleti Tuğru, Matbuat Umum müdür muareden Singapura büyük kıtaat gelmiş. tir. Bunlar, İngiliz deniz, hava ve kara vinU^ine tayin edildi. takviye kıt'alarıdır. Çiftci mallarının korunması Ankara 15 (Telefonla) Çiftçi maltngiltere de Çinde asker topluyor kanun Şanghay 15 (a.a.) İngilterenin Çin lanmn korunması hakkındaki jüyük elçisi Clark Kerr, Çinde ikamet lâyihası muvakkat bir encümene hava;den 20 ilâ 30 yaşında bulunan İngi le edilmişti. Muvakkat encümen bugün ordusuna yazılmağa 15 te toplanarak lâyihayı müzakereye Almanyanm Bahnahmeri tehlikeii lizleri, İngiliz başlamıştır. mıntaka olarak ilân etmesi de, bu gaye !avet eylemistir. yi isühdaf ettiğini apaçık göstermek Fransa, tsviçre gazetelerinin lcra Vekilleri Heyetİnin tedir. ithalini menetti toplantısı Almanlann Suriyedeki hava meydanBerne 15 (a.a) D. N. B: İsviçre aAnkara 15 (a.a.) İcra Vekilleri Helanndan istifa etmeleri bu geniş hedeyeti bueün Başvekâlette Başvekil Dr. ionsmın Vichy'den ögrendiğine göre, fin mukaddemesidir. İngiltere buna karşı sür'atle davra Refik Saydamm riyasetinde haftalık İsviçre makamlan, tsviçre gazetelerinin Pransaya ithalinin menedilmis oldu nır ve Almanlann Suriyede yerleşmele toplantısını yapmışür. rine karşı gelirse, Yakın ve Ortaşark Ruzvelt nutkunu 27 mayısta ğundan resmen haberdar edilmiştir. tki mevkiini kornmuş ve bütün bu Irak da gıda maddeleri söyliyecek l^hlikeleri önlemiş olur. İngilterenin stoku yapıvor Londra 15 (a.a.) Amerikadan öggirişeceği harekât, Bu neticenin temin Bagdad 15 (a.a.) Neşredilen bîr edHebilip edilmiyeceğini gösterecektir. renildiğine göre, Ruzvelt, radyoda 27 resmi tebliğ, kahve, şeker, çay, un ve Bu sahada vuku bulacak harekât mayısta konuşacakür. saire gibi gıda maddeleri stoblannın karsısında Fransanın ne vaziyet alacaBir Amerikan askerî heyeti beyanname ile hükumete bildirümesini ğı da henüz anlaşılmamış bulnnnyor. mecburî kılmıştır. Acaba, Fransa, Suriyedeki hava meyLondraya gidiyor danlannı tahrib için vuku bulacak İnLlzbon 15 (a.a.) General Narvey tngiltereî'in harb levazımı giliz harekâtmı, Fransaya aid topraklara riyasetinde bir Amerikan askerî heyeti, hazırlı^ı tccavüz sayar nu? Yoksa bu hav» mey Clipper tayyaresile buraya gelmiştir. danlanna karşı yapılacak harekâu İn Üç yüksek subaydan mürekkeb olan bu Londra 15 (a a.) Bu°ün Avam Kagiltere Ue Almanyaya aid sayarak sü heyet yakında Londraya gidecek ve marasında bir suale cevab veren Çörçil kut eder mi? bir kaç ay orada kalacaktır. demiştir ki: Bütün bu noktalar harekâtm vukuun. « Harb levazımı pp^Rretine aH müParisin yeni polis müdvrü d?n sonra anlaşılacaktar. zakereler yakında gizli bir celsede yaVichy 15 (a a.) Haute Vienne Elhasıl bütün emareler YakınsarkU prefesi M. Baral. M. Marchand'ın ye pılacaktır. O zaman büyük terakkiipr yeni bir cephenin kurulmakta oldu rine Paris polis prefeliğine tayin edil elde edilırekte oldııgunu göstermek Umitiindeyim. Müzakerelerin alenl bir ğuna delâlet ediyor. miştir. cel^ede yaoılmasını iyi karsılarım. Faömer Rıza DOĞRUL Italvan Kralı Yanver^a kat Almanlann kulağına eideoek stırptRoma 15 (a.a.) İtalya Kraiı. dün te alenen rakamlar zikretmekten daha Sosyete Şilepin tasfiyesi Clbasanı ziyaret ettikten sonra Yan şııursuz bir hareket ol»mnz. A'man i=r tihbarat s*r\i«İTie de görecek biraz iş Sosyete Şilepin tasfiyesi ve bu şirke •aya gelmiştir. tin vapurlarile menkul ve gayrimen Bursa Daçcılık kulübünün bırakmıyalım mı?» kullerinin Denizyollanna devri takarA'man Hırvat Hcarî rür ettiğinden Sosyete Şilep heyeti ubalosu rrmr»*^'"* *»''"'î mumiyesi ayın 30 unda fevkalâde bir Bursa (Hususî) 19 mayıs genclik Roma 15 (a a.) Ofi Fransız a^'isr toplantı yaparak tasfiye karan vere 'e spor bayramı münaf^betile her sene cektir. Yeni devir esaslan için dün Bursa Dagcıhk kulübünün Belediye sa Zanrbden İtalvan e»zetelerine bildiSosyete Şilep müdürü Tahir, Denlz lonunda tertib etmesi mutad olan gece rildi&ine eöre. Alman nazın Clodius'un yollanna gelmlş ve umum müdür mu ;oplantıanın altıncısı bu sene 17 ma Hırvatistanla iktısadi meselelerin halli avini Yusuf Ziya Kalkanoğlu nezdinde yıs cumartesi akşamı yamlacaktır. Bu maksa^iile Z«^ebe muvasalatı beklenmııhteltt bir toplantı yapılmıştır. ?ğlence için İstanbul dağcılan da davet mektedir. Hırvat Alman komisyonn i^i memleket ara^n^aki huSosyete Şilepin elinde halen her biri îdllmişlerdir. Belediye sa'ommda o gece TTludatcla dudun tahdidi anlasmasmda dprpiş e5300 er tonluk Demir. Bakır ve Krom dilen mesaisine basipmısbr. A^arvada isimlerinde üç yeni şilep vardır. Bu kısm alman bir kayak filmi de gösteçalismak ti?ere gidecek olün Hmat işrilmekte ve Bursanm güzide şahsiyetşirketin esasen bütün hisseleri devleçilprinden flk grup dün hareket et te ve millî bankalara aid bulunmakta lerinin de da\'etli bulunduğu bu topmistir. lantılar çok neş'eli olmaktadır. dır. Ihtiyar kadon, onun düşüncelerini sezmiş gibi, hemen odanm kapısını açmıştı: Euyurunuz, Fikri ağabey. Siz. Şakir ağabeyi beklemeyiniz. Yemeğinizi yıviniz. Odanın ılıkhğı, Fikrinin donmuş âsabmı gevşetmişti Tersgeri nereye gidecekti? Gidecek yeri var mıydı? Yemeğl, hazır önüne konuyor, yatağı yapılıyor, çamaşırlsrı yıkanıyor. esvabı ütüleniyor, ve daha «bir emrin var mı?» diye gözle'nin ıçine bakıbyordu. Marika, sofrayı hazub.mışü. Fikri. onun vüzüne bakmadan başını dikerek: Zahmet oluyor, dedi. İhtiyar kadm, kapının kenarmda elppr<f.e divan duruyordu: Ne zalımeti, Fikri Ağabey. Böyle F' vlerseniz gücenirim dcğrusu. Bir Şa> ; r ağabeyimiz, bir de onun arkadaşı Kıkrİ ağabey var. Artık size hizmet etm°vip de kime edeceğim. Sofrada, nohudlu pilâvla bol etli börü'.ce vardı. Börülceden bir çatal alıp tadan Fikri, gene içlnden: Lokanta yemeği değil, dedi, bugünler de geçer. İhtiyar kadın, gene onun kafasmdan geçenleri sezmiş gibiydi; birdenbire sordu: Ne düsündünüz, Fikri ağabey? Fikri, titrediğini belli etmemek için, kuru kuru öksürdü: Hiç! Yemekleri beğendiniz mi? Eline sağhk, güzel olmuş. Mersi, Fikri ağabey. Fikri, ihtiyar kadınla hiç konuşmadan yemeğini yemişti. Marika, tereddüdle masaya yaklaşmıştı: Eğer iştihanız varsa, Şakir ağabey için düşünmeyiniz. Onun yemeğini ayırdım. Dişleri arasmdan, kinayeli bir sesle: O, «artık» yemez! dedi Yemek, gözünün önünde sofraya gelecek. Yoksa, elıni sürmez. Öyledir o... Kibardır... İhtiyar kadın, sofrayı toplayıp çekilmişti Fikri, bir cıgara yaktı, sedire yaslandı. Kendi kendine: Bugünler de geçecek, diyordu. Geçecek ama, ben, benden geçmeden geçse.. Havalar da kötü... Nercde, nasıl iş ararsın? Şimdilik buraya postu serdik ama, ne vakte kadar? Bu noktaya gelince, düşünceleri ağırlaşıyordu. Şakir, açık açık söylemi§ü: lrn1ama?jgınT Singapura yeni kuvvetler getirildi Singapur 15 (a*.) Resmen bildi Matbuat Umum Müdür Muavinligi reket serbestî ve im. kânlan bulabilmeleri için Tunustan istifadelerine müsaade olunması, 4 Suriyenin Alman hava ve kara kuvvetlerinin top . lanması ve hareketl için bir üs olarak kullanılmasına izin verilmesi. 5 Fransanın üçler ittitakına girerek sulha lazı Oiması. Bu madde^erden birind ile lonuncu, yukarıda da anlattığımız veçhile, en son taleb ve müsaadeleri teşkil ederler. Halbuki, Fr&nseya buğday veren Birleşik Amerikayı şimdilik büsbütün çaşırtıp darıltmamsk İçin, nıutedil olmasma dikkat olunan bu tik Alman Fransız anlaşması henüz bir başlangıcdan ibarettir. Bu itibarla AJmanlann Vişi'de işlemekte devam ederek Fransayı nihayet sulha ve üç]er ittifakma girmeğe imaleye çalışacaklan aşikârdır Bu takdirde donanma meselesi de kendiliğinden çözülmüş olur. Bu hedefe varmak için Almanlann elinde iki milyon Fransız esirinin azad edilmesi, Alman işgal masraflannuı daha azaltılmasi ve hatta ilgası ve Fransanuı müstemlekeierile birlikte bir kül halinde muhafaza ve garantisi gibi cazib mükâfat imkân.an bulunduğu gibi Fransanın tamamuu İşgal etmek ve yahud İtalyanm Nıs, Savva, Rivyera, Korsika ve Tunus gibi mRİum ve meşhur taleblerini destek'emek nev'inden siddetli mücazat lcjdreti de vardır. Onun İçin onlar, şitrdilik yukandaki 2 ilâ 4 üncü maddelerd.ı yazıh müsaadelerle iktifa etmekle beraber nihayet Fransayı bir müttefik o'erak e!e almayı ümid edebilirler. Çünkü İngiHereye karşı müca delede Fransanm, Fransız donanmasının ve Fransı? Afrikssile Suriyenin Almanyaya fevka'âde lüzumu vardır. H. E. ErkİIet Amerikanın Londra sefiri diyor k i : «Hüsnüniyet sahibi kadm erkek hep birlikte hareket etmelidir» Merhnm Ağaoğlunun yıldonuma Büyük müteîekkir ve muharririmiz merhum Ağaoğlu Ahmedi 19 mayısta kaybetmiştik. Yıldönümü olmak dola yısile 19 mayıs pazartesi günü sabahleyln saat 11 de merhumun Teşvikiyede, Ihlamur caddeslnde 29 numaralı e%inde bir toplantı yapılacak ve hatıralan anılacaktır. Blr çok kıymetli yaalannı «Cumhuriyet» te neşretmiş olan merhum üstadı bu vesile ile de hayır ve minnetle yâdederiz. Bu anlaşmarun guya bilinen bir İki maddesi işgal altmda bulunan ve buAltın fiatları lunmıyan Fraımz toprakian arasında Altm fiatlan düsmektedir. Dün bir eşya, para ve posta rr.übadelelerile eşhas Reşadije altıru 2715, külçenln granıı seyahatleıine ve Fransızlann Almanlara 340 kuruş ve beşibirarada 122 lira idi. ödemekte bulundukları işgal masraflatmm araîtılmasma aiddir. Bunlara muDuvardan düstü kabil Visi hükumetinin nelere razı olHasköycle oturan 13 yaşlannda İlyaduğunu İngiliz Hariciye Nazın Eden'in zar oğlu Jak, Kasımpaşa civannda bir bile bilmediği. onun Avam kongresinde duvar üzerinde oynarken, muvazenesini bir suale verdiği cevablardan anlaşıl kaybederek düşmüş, muhtelif yerlerinmaktadır. O ha'de bunlar, mahrem tu den yaralanmıştır. Jak. kazayı müteatulmak is'^nen ban ehemmiyetli askerî kıb tedavi altına alınmıştır. Londra 15 (a^ı.) İngilizce konuşanlar birüği tarafından şerefine verilen bir ziyafet esnasında Amerika büyük elçisi Winant beyanatta bulunarak demiştir 19 mayıs bayramı merasimiki: ni yalnız gazete fotoğrafçı• Tota'iterler şimdiye kadar mu vaffak olmuflardır. Hâdiseler, totaliteı^ Iarı tespit edecekler lerin tehdidlerini idame etmek, vaidleİstanbul Vilâyetinden: rini tutrramak usulünü bildiklerini gös1941 senesi 19 mayıs genclik bayratermiştir Miîletleri teker teker mah mı törenini yalnız bu merasime mahsus vetmişlerdir. Hüsnüniyet sahibi erkek hüviyet varakalan almış olan gazete ve ve kadırlsr için tek bir çare vardır. mecmuaların foto muhabirleri tespit Diktatörlerin her suikasdine karşı bu edebilecektir. hüsnünivet sahibi erkek ve kadınlar Bu vesikaları alabilmek için. gazete hep bir'ikte hareket etmeiidirler.» ve mecmualarımızın foto muhabirleriM. Eden de şu sözleri söylemiştir: ni hüviyet varakalan ve 2 fotoğrafla« Amerika ve İneiltere ayni an'a rile birlikte Matbuat bürosuna göndernelere sahibdirler. İmanımızı terket meleri rica olunur. mektense Alman askerî kudretinin tahmil edebileceği her ıztıraba karşı koyma§a hazırız. dediğimiz zaman ne söy Bir bekçi hakkmda verilen lediğimizi anladığınızı da biliyoruz.» karar B. FELEK Sinemalar bit, tahtakurusu ve pirelerden temizlenecek Bazı sinemalarda bit, tahtakurusu ve pire gibi muzur hayvanlann bulunduğu vaki şikâyetlerden anlaşılmıştır. Belediye riyaset makamı kazalara gönder digi bir tamimde bütün sinemalerın muayjen zamanlarda dezenfekte edilmesini tebliğ etmiştir. Mekteblerde yaz tatili İlk ve orta tedrisat müesseselerinde imtihanlar sona erdiğinden dünden tibaren yaz tatiline başlanmıştır. Üniversitenin bütün fakültelerinde Bir arkadaşile kavga eden Hayri isimtihanlar yann bitmiş olacaktır. Tıb rr.inde birisini karakola götürdügü sıraTalebe yurdlanndaki talebeler de. tada. kendisine sövdüğü iddia edilen bektil başlangıcından itibaren memleketçi Ebuzerin muhakemesi, İstanbul seerine gideceklerdir. kizinci asliye ceza mahkemesinde dün Tecziye edilen soförler bltmiştir. Mahkeme, bekçl Ebuzerin. vazife ifası esnasında Hayriye sövdüŞü Dünkü seyrüsefer kontrolu esnasırida ceticesine varmıştır. 4 gün hapis ve 130 taiimatnameye muhtelif şekillerde aykuruş para cezasma hükmetmiştir. La kın hareket suçundan 10 şoför. karnek!n, Hayrinin. bekçinin sövmesine ay slz şoför çalıştırdıklanndan 5 otobüs ni şekilde mukabele ettiiğ anlaşıldı sahibi, haddi istiabından fazla yolcu gından, verdiği cezayı ortadan kaldır tasıyan İki Cihangir Edimekapı otomıştır. büsü teczive edilmiştir. Size karşı boynum eğiktir, Şakir ağabey. Şakir, ayağını yere vurdu, bağırdı: Kır boynunu... Gözüm görmesin... Marikanın ne duruşu. ne sesi, ne de bakışlan gücenik değildi: Size karşı, boynum eğiktir, Şakir ağabey. Kapıdan sıynlır gibi çıktı, tokmağı dı<=arıdan ses=i'ce çevirdi, kapadı. Sofada çıt olmadı. tJykusu açılan FikTİ, yorganı omuzlanna alıp yataSmda oturmuştu: Birbirinizden ne alıp veremiyorsunuz? Sakir, masa başına oturmuştu; canı çok sıkkındı: Kanya kızıp bağırıyorum ama, pek haklı da değilim. Çok çetin bir iş. İnadma zorlu... Yumrugunu masaya vurdu, göğüs geçirdi: Benim, bir dostum vardır. Geçenlerde, kalbini kırdun... Lânet olsun, hep sarhoşluk.Masanın üzerinde duran şişeden kadehe doldurdu, içti; su, meze almadı: (Arkas var) AŞK UÇURUMU roman Kapı, tıkırdamadan açıimiî. yaşlı kadm, elinde kahve tepsisi Ue içeri girmişti. Ayaklarının ucuna basarak yürüyor gibiydi; fincanı masanın üzerine bıraktı: Bir emriniz var mı, Fikri ağabey? Fikri. boynunu büktü: Ne olsun Madamcığım. Sağlığın. Mersi, Fikri ağabey, siz, çok iyi insansınız. Bu kadının sinsi tahakküm sızan bakışlan kadar iltifatlan Fikrinin tüylerini ürpertiyordu; kısa kesmek istedi: Şakir, bir yere takıldı galiba! Siz, ona bakmayın. Gelse de. körkı:«"W gelecek. Ama, sizi rahatsız etrr 46Kadın, tekrar gölge gibi çekilmişti, biraz sor.ra şilteyi omuzlam'f girdi: Uykunuz geldL Kadın, bunu söylerken: Artık, yat uyu! Diye emredıyordu sanki! Fikri, gayriihtiyarî ürperdi. Çocukluğunda, annesinden duyduğu cadı kan, cin, peri masa!larını hattrladı. İsyanı çok sürmedi. Yatmayıp da ne yapacaktı? Vakit, pek erken sayılmazdı. Uyku, gözlerinden akıyordu; uysal: Yatarım, dedi. ihtiyar kadın, dudaklan arasından fısıldadı: Siz, çok iyi insangırız| Fikri ağa Mahmud Yesari bcy! Fikri, onun yüzüne bakmak istemediği halde, başmı kaldırdı; dikkatle, hem de çukura batık gö?lerinin gizli ışığına baktı: Bu, neden icab etti? Kadın, önüne bakıyordu: İyi insansımz. Onun için, kolay iş bulamıyorsunuz. Ben, kolay iş aramıyorum ki... Yanlış anladınız. Kolayca, demek istedim. Fikri, düşünceli düşünceli sordu: İş bulmak için, insan. kötü mü olmalı? Biraz... Neden? Haydi, bütün insanların günahlarma girmiveyim. Cokluga uymalı. Fikri. gözlerini açmıştı: Sen, ne tuhaf kansm be! Marika, gözlerini kapayarak gülümsemisti: Allah rahatlık versin. Fikri ağabey. Dedi, sessizce çekildi. Fikri, gerine gerine soyundu; içinde yaşadığı refaha inanamıyordu: Ben, rüya görüyorum galiba... Yatağına girdi, bir çocuk neş'esile uyudu. Uyku arası sesler duvdu. Yorganı aralayarak kulak kab?rttı. Şakir, Madam Marikava bağırıyordu: Kaltak. sen de nafile imişsin... Kokmussun... Kırk vılın başmda, sana, bir iş emanet edecek oldum, eline yüzüne bulaş+ırdm. Fikri, gözlerini oSusturarak doğruldu: Hoş geldin. Şakir aŞabey. Onun sesini duyan Şakirin hiddeti sönüvermişti: Nasılsın be? Sabahlar hayır... Seni uyandırdım, saygısızlık ettim ama, kusura bakma. Parmağile Marikayı Rösteriyordu: Bu kaltak, beni ifrit ediyor. İhtivar kadm. çukura batık tjözlerini indirmij, ellerini oğuşturuyordu: