28 Nisan 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Şarktan Garbdan seçme eserler 9 GÜLİSTAN Şarkın en meşhur eserlerinden biri olan bu müMm kıtab Kılisli Rifat tarafından tercume edilmiş ve Prof. Dr. Ali Nıhad Tarlan tarafından bir ön söz ilâve edilmiştir. 50 kuruştur. AHMED HALİD KİTABEVİ Şeyh Sadii Şirazî u m h u ri İSTANBUL CAĞALOĞLU I 7 HCI Vll SHYI ! 6005 Telgraf ve mektub adresi: Cumhunyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 MOBİL YA Pazartesi 28 Nisan 1941 Salonlarını bir defa gezmekj^tjıtmın edilirler. istanbui, Füıcancılar, RÛdp fcjkyokuşu No. 59/61/63. Teleİ«P?2060 BOL ÇEŞİD ve YENİ STİL | HARAGOI KARJ «lER Limited Şi& Almak veya görmek U f w Çörçil dün mtihim bir nutuk irad etti İngiltere Başvekili vaziyeti olduğu gibi anlatıyor Afrika ve Yunanistandaki mağlubiyetiıı sebebleri Uzun mücadelelerden sonra nihayet dün Alman kuvvetleri tarafından işfral edilen Atinanın ve arka plânda meşhur Akropol'ün nmumî manzarası vaziyetinde hakikat Bu nisbetsiz mücadelenin içtinab olunamaz kahir neticesinden dolayı küçük Yunanistana hiç bir şerefsizlik isnadı kabil olmadığı halde galiblere iftihar ve şeref hisseleri çıkarmaya kolay kolay itnkân bulunur mu, bilmeyiz. Yunan Kalbi yaralı Yunanistan Estia'nın son olarak neşrettiği heyecanlı makale «Denizlerde hâkimiz. Havalarda da pek yakmda tefevvuk edeceğiz.» İngiltere Başvekili Mister Çorçil dün geee Londra radyosundan İngiltere ve imparatorluk halkına hitaben bir nutuk soyliyerek askeri ve siyasî vaziyeti izah elti. Çorçil nutkuna şu şekilde başladı: « Geçen hafta, memlekette harb vaziyeti yuzunden hoşnudsuzluk başgösterdiğinı soylemişlerdi. Bunu doğrudan doğruya araştırmak için seyahat ettim ve bombardunana uğrayan muhtelif şehirlerı ve limanları dolaşarak huzur ve Reisi bulunduğu Yardımseven ler cemiyetinin bir beyannamesile Türk kadınlığını vatan islerinde rol almaya sevkeden Bayan lnönü Ankarada harb sargısı imalâth anesinde bizzat çahsarak kadınlantnıza faal olacklan yokı göster mektedir. Yukanki resimde Cumhur ReisonizBi saym refikalarmı iş basında göriiyorsunuz. Londra meseleyi "son derece nazik,, addediyor Cebeliittarık Yardımcı hemşirelere için endişe dün diploma verildi Beyoğtu Halkevindetti merasimde hararetli nutnklar söylendiKale tahkim ve takviye olandu ün Alman radyoları şataretli mınkı parçalan arasmda Yu• nanistana aid zaferlerinin son safhalannı hem parça parça ilân ettiler, bem coskun şenlikler halinde tesid eylediler: Atinaya girmişler, Pire'yi Bİmışlar, Korent'i tutmuşlar, Mora'ya geç.mişler, Patras'ı işgal etmisler, adalara girmisler vesaire vesaire... Ve hepsinin arasında bando mınkanın en gür sesli okuyuculann hajkınşlan kanşan coşkun zafer nağmeleri. ~"Bu onlaıın haklandır derdik, «ğer 100 milyonluk bü>ük Almanyanın 12 nriljonluk ordusilc yalnız 6 milyon ntifuslu kuçuk Yunanistanın hiç bir zaman yarım milyona varması ihtimali olmıyan küçük ordusu arasında her bangi bir mukayese tesisine imkân bulunabilseydi. Gene bu onlann haklarıdır derdik, eğcr evvelâ 45 miljonluk kolos bit devlet olan İtalyamn ve sonra buna ilâveten 100 milyonluk büyük Almanyanut taarruzlanna uğramakta Yunanistanın zerre kadar suçu olsa>dl. İtalya Yunanistana mahud geceyansı ültimatomunu verirken İngilterenin gu>a Yunan ada ve limanlanndan istifade ettiği efsanesini ileri sürerek memleketin kendisince lüzumlu görülecek nokKaçmakta olan lngiliz dümdar kıtatalannın isgalini isteyordu. İngilterenin atına karşı, öncu bir zırhlı tümenimlzin Yunan üslerinden istifade ettiği iddiası yapfığı şıddetli taarruzları müteakıb Albir bahaneden ibaret ve Yunanistanın man kıt'aları bu sabah saat 9,25 te Atirasgele surasıntn burasının, yani gidenaya girmislerdir. rek bütun mernleketin işgali talebi ise Akıopolun uzerinde gamaU haç sanasla kabul edilemez bir keyfiyetti. cağı dalgalanmaktadır. Bidayette bu İtaljan taarruzundan Atina radyosunun hitabesi Almanyanın haber ve malumaü olmaLondra 27 (a.a.) Auna rad/osu dığı iddia olundu. O zamanlara \e hatta bir hayli sonralanna kadar Almanya dün akşam Yunan halkına aşağıdaki hinın harbi Balkanlara sirayet ettirmcmek tabede bulunmuştur: Kahire 27 (a a ) İngilız tebliğr «Yunanhlar, istediği nakarat halinde tekrar rdildi Lıbyada Tobruk mıntakasında vaziyctte Metın olunuz, vakur olunuî, müftehir durdu. Almanya İtalyamn Arnavudluk hiç bir değişiklik yoktur. üzerinden açtğı seferi hatta şimdiki olunuz. Tarlhinize lâyık bir millet olSollumda düşman mufrezeleri, dün duğunuzu gostermeıuz lâzumdır. Ordu harble alâkadar bir safha bile saymıakşam bir çok noktadan hududu geçyarak onu teferrüaruı tefecrüatı bir nuzun kıymetı ve muvaöakiyetleri da mişlerdir. Seyyar hafıf kuwetl*>rimiz hâdisecik mahiyetinde telâkki ediyor ha şimdıden butun dunyaoa teslim edil düşman mvirezelerinin ileri hareketini göründü. Bu seferin şoyle veya boyle miştir. Davamızın mesru oîduğu da tes hırpalıyarak düşmanla temas halinde netice vermesinin Almanya nazannda Üre edılecektir. Biz vazifemizi namusu kEİmışlardır. büyük bir kıymet ve ehemmiyeti yok muzla ifa etmiş bir milletiz. Habeşistanda butün rruntakalarda haDostiarım, Yunaistanı daıma kalbiniztu. Buna binaendir ki müttefiki Yunarekât şayanı memnuniyet bir tarzda nistanla muharib olduğu halde Alman de yaşatınız ve sizler de onun son za devam etmektedir. yanın elçisi yer yer ve zaman zaman ferlerinden, ordusunun son şersflerinMısır hududundaki harekâtın dostane tezahürler göstererek Atinada den ilham alarak yaşayınız. t&fsilâtı Yunanistan tekrar dirilecek, tekrar oturmakta devam etti. Kahire 27 (a a ) UırrumİyeÜe i^ i Çünkü meşru bir dava Almanya yalnız bir şeyi ehenımiyetle yükselecektir. ve hürriyet için bütün namusile harbet haber alan mahfillere göre, Soî'um'da kayıd ve beyan ediyordu: denize doğrü inen yamacm cenubunda miştir. Olmıya ki İngiltere, diyordu, bu Kardeşlerim, cesur ve sabırlı olunuz, şarka doğru ilerleyen iki motöWü duşİtalyan Yunan harbini vesile itühaz man kolu, birçok noktaHa Mısır araziederek Yunanistana asker getirsin ve kuvvetk olunuz, bu ıstırabları yenece sine girmiştir. S«yyar İngiliz kıt'aları meselâ Selânikte bir cephe kurmağa ğİ2. (Arkası salıife 5 sütun 7 de (Arkası sahife 5 sütun 2 de) kalkışsm. Işte o zaman Almanya hiç teahhursuz ve tereddüdsüz harekete geçerck buna mâni olmağa koşar. İtalyan taarruzunu evveıâ muvaffakiyetle onleyerek sonra da tard eden Yunanistan, Almanyanın hassasiyetini tahrik etmemek için İngiliz kara ordusundan en küçük askeri kıtaatın bile Yunanistana gelmemesine dikkat ediyordu. Bu ilk safhada Yunanistana İngiliz yardımı denizlere ve havaya inhisar ediyor ve belki bir miktar da harS malzemesi vermiş olmaktan ibaret kalıyordu. Rumanyada hanrlanan Almanya bir taraftan Bulgaristana girerek, diğer taraftan Yugoslavyanm elini kolunu bağlayarak Yunanistana taarruz etmek sa Atina 27 (a.a.) Atina ajansı bildiriyor: lEstia. gazetesi dunkü başmakale sinde bilhassa şöyle demektedır: «Gorünuşe gore yarm herhalde yazamıyacağımız bazı şeyleri bugün yaz mak mecburiyeündeyiz. Altı ay kahramanca devam eden mücadele esnasında Yunan gazetelerı Yunan ordusıı ve milletile tam bir temas halinde idi. Şımdi Yunan milleti acı gunler bekliyor. Bu İsî'fa eden Yunan ordoJan Başgünler maddi ıstırablar dolayısile dekumandam General Papagos ğil ruhların katlanacağı imtihan dolayısile acı olacaktır. Bu ıstırablarm uzun süreceğine ta mamile kaniiz. Fakat bu müddet içinde altı ay muddetle Yunanistana şan ve seref veren faziletlerin yerine bsşka Yunan faziletlerinin kaim olması lâzun gelecektır. Kuçuk Yunanıstanın tamamıle silâhlanarak buyük bir impara Çorçü torluğa karşı durmasıru temin eden sarsılmaz faaliyeti, asker ve harb makine itminan içinde geri döndüm. Hükumet leri bakımmdan adedce ü=tünlüğü yen merkezinin başdöndürücü mesaisinden (Arkası sahife 5 sütun 1 de) ayrılarak taarruza uğrayan ve yaralanan şehirleri ziyaret etmek, cephede bulunmak, insana ku\rvet ve itimad veriyor. Gezdi^im yerler tahrib olunmuştur ve bir çok kıymetli abideler vıkılmış, çoluk çocuk perişan bir hale getirilmiştir. Buna rağmen burada yaşıyan insanlann maneviyatı başkalarına ilham verecek derecede yüksekür. Ve halkın ruhu, insanı maddî vak'aların mafevBerun 27 (a.a.) Aunan orduları u(Arkası sahife 5 sütun 4 te mumi karargâhırun tebliğı La Lınea 27 (a.a.) Cebelüttankta bulunmakta olan bütün mülteciler derhal tahliye edilecektir. Kalmak ıstiyenler askere alınmış muamelesı gorecekler ve müdafaa işlerınde çalıştırılacaklardır. Ispanyanın îki taraflı rolü Alman kıt'aları dün satah Atinaya girdüer Diğer bir kol da Patras'tan ilerliyor CrU Papagos istifa etti Sollıımda Almattlar birkaç noktadan Mısır toprağına girdi Kahirede, düşmanın Sidibarraniye kadar gelebileceği tahmin ediliyor istanbui Kamandanı Korgeneral Ishak Avni bir gönöllü yardımcı hemsireye diplomasuu veriyor tstanbulun üç askeri hastanesinde a reyya Hıdayet. ve daha bir çok nıülkt çüan hastabakıcılık kurslanna kendi ve askeri erkan, matbuat mensublan arzularüe devam edıp yapılan imtihan bulunuyordu. neticesinde muvaffak olan ve imtihanMerasimi Gülhane Ba§hekimi Genelarını veren 120 yardımcı fahri hemsi ral Süreyya Hidayet açmış ve bir nureye dün Beyoğlu Halkevinde merasün tuk söyUyerek demiştir ki: le diplomalan verümiştir. « Bu şeTefli günde toplanmamız Öğleden sonra Beyoglu Halkevinin dan maksad, yuksek Millî Şefimian respor salonunda yapılan bu merasirnde fıkalannın himayelermdeki YardımseÖrfl İdare Komutanı Korgeneral Ali venler cemiyetinde Türk ana ve kar Rıza Artunkal, Vali ve Belediye reısi deşlerine hitaben neşır buyurduklan (Arkası sahife 5 sütun 5 te Lutfi Kırdar, Partı İstanbui İdare he beyannamede de işaret edüdıği veçhüe yeti reisi Reşad Mımaroğlu, İstanbui Türk yurdunu müdafaa, millet evlâd Komutanı Korgeneral İshak Avni, Gül larının hayatı ugrunda bütün tarı Afcnh//e hane hastanesi Başhekımi General Su himızin kaydedegeldiği Türk kadınııun hizmet ve fedakârlı&ının bir tezahürü olan ve hastabakıcılık gibi çok ağır \e meşakkatli bir vazıfeyi kendl arzula rile hastanelere devam ve yüksek ıh' tıhaslannı Untıhanlarla ispat etmış olan gonüllü hastabakıcılara diploma larını tevzi içmdir.» Doktor General Sureyya öidayet, , Jerez bundan sonra hastabkıcüığın ve memleketımıze ilk girişinin ümumi Harb ve İsüklal Mucadelesindeki mevkiiııin bir '"" " ' " J/dJnyâ tarıhçesıni yaptıktan sonra şimdi açılan kurslardan bahsetmiş ve sözlsrmi «bu fedakâr vatan hemşirelenne diploma tevzü merasimi için sinesini açan ^ m m m j n r m i i i i Beyoglu Halkevıne teşekkür> ile bıtırmiştir. Başhekime, Haydarpaşa kursundan yetişen Baya.n Muallâ cevab vererek, Londra 27 (a.a.) lngiliz Hava Ne bütün kurs goren kadınlar namına tezaretırdn teblıği: şekkür ve bu kurslann ihdasile büyuk Cumartesi gunu gündüz saatlerinde, isabet gosteren büyüklerimize minnet• Arsild bombardıman servısme mensub tayya lenni ifade ederek kursta ögTendiklerireler, düşman gemilerine karşı faali ni bütün hemşirelerin her ne şerait yetlerine devam etmişlerdir. içinde olursa olsun azaml fedakâriık y ° ıo ıc 4 0 if Norveç sahili açıklarında üç iaşe va ve feragatle tatbik edecelkerini soyleS.SH. 3 OOO OOO puruna hücum edilmiş ve bunlardan miştir. asgarî bir tanesi batırılmıştır. Etrafında mühim hâdiseler cereyan edeceği tahmin olunan (Arkası sahife 3 sütun 7 de (Arkası sahife 5 sütun 6 da) Cebelüttank boğazı ve civan Londra 28 (a.a ) Buradaki salâhiyettar Ingıliz mahfılleri, Ispanya vaziyeti hakkında ajanslar ve gazeteler tarafından verılen haberleri büyük bir ihtiyatla karsüamaktadır. Heyeti umumlyesi itibarüe bu meselenın son derece nazik olduğu kabul edilmektedır. TOnakika düşman propagandasım önlemek, hâdiseleri çok yakından takib etıtıek ve esasen çok ciddî olan bir vaziyetin daha ziyade vahamet kesmetmesine mâni olmak zarureti karşısında bulunuyoruz. Bununla beraber bu mıntakada yapılaeak bir Alman ilerlemesinin Ingıltere ve İrlanda müstesna olmak üzere, bütün Avrupa sahillerini buyuk bir tehlikeye maruz bırakacağına şüphs yoktur. Bu vaziyet bıttabi Amerıkadan ziyade İngiltereyi endişeye duşürınektedir. Bundan başka tehlıkenin gerek Fransız gerek Ispanyol Afrıkası sahillerine de sirayet edeceği muhakkaktır. Son gıın = • [ •Ubnk Almanya fizerine büyük mikyasta akınlar yapıldı Kiel şehrine binlerce yangın bombası atıldı, Almanlar da İngilterede bir çok şehirlere hücum ettiler /SPANYOL FASI K J/fossar YUNUS NAD1 (Arkası sahife 5 sürun 1 de) • BUGÜN 2 nci sahifede: H. G. WeUs'in Nefis bir hikâyesi SPOR Dun Altayı Beşiktas Maskesponı 6 0 , Harbiye d eAltınorduyu Istanbulsporu 2 1 yendüer 3 1 , Demirspor Re">im B e ş i k t a s " 7 . 1 . GenclerbirBği yılan bir (karar)ın tereddüdsüz tatbiBirbirini kovalayan harb safhalannın kma geçildiğini görüyoruz. Öteyanda ise yıldınm hızile inkişafı karşısında gazemerkezde hanrlanan (karar projesi) nin telerimiz Amerikan yardımınm ağır yübirçok insanlara anlatılması, onlann ley rüdüğünden şikâyetçidirler. Dünkü Akvermesi ve sonra projenin (karar) başam'da Necmeddin Sadak acı acı yazıline gelmesini beklemek lazım. yor: Aym mevzua temal* ederek Amerira mı gelecek? Yunanistan harbi biter•Fikrimizce anlaşıhnası en az kolay kan yardunının ağır yürüdüğünden siolan nokta Amerikanuı yardım hakkın ken, Yunanistanın Amerika yardımına kâyet eden basmuharririmiz de dim medaki anlayış tarzıdır. Evvelki gün Re hâlâ nasıl güveneceğini anlamak mümseleyi izah ediyordu: isicumhur B. Roosevelt Beyaz Ev'de ka kün müdür?» «Amerikan devlet adamlari göriiyorEvet. doğru Amerikanın yavaş yübul ettiği Ahefa cemiyeti azasına şu beyanatta bulunmuş: Bu yüksek gayede rüdüğünü hep görüyoruz. Fakat yavaş lar ki. hem bitaraflık kamımı hududlaYunanistan Amerikanın yardımına gü yürümekte Birleşik Devletler yalmz de nnın genisletilmesinde, bem de «ırasi venebilir. Tecavüz karşısında hürriyet ğildir. 1940 haziramna kadar İngiltere de gelince hatta bu hududların gerilmelerini müdafaa eden milletlere nıümkün yavaş yürüyordu. 1939 eylulünden evvel sinde Amerikan (efkânmn) muvafakaolan bütün maddî yardımı yapmaya ka Fransa da senelerce yavaş yürümüştü. tini almak lâzımdır. Bu.zanıret altında rar venniş bulunuyoruz. Bu Harbin en karakteristik vasıfla bütün kuvvetlerile ve bütün samimiyetlerile Amerikan (efkâr^ml aydınlat«B. Roosevelt bu sözleri söylerken. rından biri de iki ayn dövüş sistemini ^ •** karşılaştırmış olmasındadır. Bu dövüş maya çalışıyorlar.» çoktan tecavüze uğnunıs olan YunanisBir işin yürümesi (efkâr) aı ay'dıntanın dörtte üçü işgal edilmiş bulunu sistemleri, iki tarafta da. orduların kuyor ve Yunanlılar Atina civarında har ruluşundan başlayarak devlet yapısma lanmasma bağh kalırsa, o iş tabiatile bediyorlardı. Amerikan yardımı acaba kadar başka başkadır. Bir yanda, bir ağır yürüyecelrtir. Hayrete düşmiyelim. N. bütün Yunanistan işeal edildikten son merke?de hazırlanan, bir merkezdeD ya Birkaç soz Amerikan yardımı Maskespor masından biı enstantanedir, Maçlaru» tafâlâb 4 üncü