27 Nisan 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YALOVA KAPLICALARI 1 Jüayıstan itibaren açıhyor 17 nci yıl sayı: 6004 umhuri ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstasbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 • 24290 MARGARET MITCHELL G E Ç T İ Hilmi Ziy^^itfken, Avni İnsel di çiktı FiaiPfiİO kuruş Çevirenler: 1 RUZGÂR GİBİ Pazar 27 Nisan 1941 HİLMHtİTABEVİ Amerikan makinesi Amerikan devlet adamlan görüyorlar ki hem bitaraflık kanunu hududLannın ge. nişletilmesinde, hem de u. rası gelince hatta bu hudud. lann geçibnesinde Amerikan efkânnuı muvafakatini almak lâzımdır. Bu zaruret altında biitün kuvvetlerile ve biitiin samimiyetlerile Amerikan efkârını aydınlatmaya çahşıyorlar. Yalnız surası var ki biitün bu icablar altında makine ağır yürüyor. üyük şimalî Amerikayı idare eden başların eşsiz yen dünya buhranında almacak vaziyeti pek iyi takdir etmiş ve uzun müddettenberi bu anlayışı kendi memleketlerine de maletmek için varkuvvetlcrile çalışmakta bulunmuş olduklannda şüphe yoktur. Mister Ruzvelt'in bu bakımdan sarfettiği gayretle beraber şimdiye kadar temin ettiği muvaffakiyete hayranlık gostermemek kabil değildir. Ancak şurası da zaman zaman gozlere çarpmaktan hâli kalmıyor ki lam harekete geldiği zaman tesiri adeta kabir olacağı hissedilen Amerikan makinesi çok büyüktür, kolay ve bilhassa çabuk hareket edemiyor. Amerikan Bahriye ve Hariciye Nazırlannuı iki gün evvel irad ettikleri çok güzel son nutukları biz bu bakundan ibrete lâyık gördük. Hariciye Nazın Kordel Hal'in nutku samimijet esasına dajanmış bir siyasî edebiyat şaheseridir. Bahriye Nazın Noks: İngiltere için hazırlanan harb levaıımının ve yiyecek maddelerinin İngiltereye salimen vannasına Almanya müsaade edemez. Çünkü bu onun için mağlubiyet demektir. Bu levazınıin ve maddelerin yolda batınlmalanna Amerika müsaade edemez. Çünkü bu İngiltere için mağlubiyet demektir. İngiltere <ise Amerikanın bir ileri mevziidir. Derken mantığın ta kendisidir. Japonyanın iiçüzlü pakta iltihakını Amerikan devlet adamlan vukuu anından itibaren pek iyi anladılar vc bu meydan okuyuşu büyük bir asalet ve ondan hiç korkmıyan bir cesaretle karşıladılar. Mihver devletlerince Amerikavı belki İngiltereye yardım husuMinda ibtiraza sevkeder diye düşüniılen bu vakıa bilâkis Amerikayı daha atılgan olmağa götürdü. Bu tehdid o zamana kadar harbden ve dünya işlerine karışmaktan azçok sakıngan Amerikan efkârını çileden çıkardı. Japon tehdidi biitün Amerikada hiddetle karşılandı. O tarihten sonra Amerikanın Avrupa harbi karşısındaki vaıiyeti daha vazıh, daha ileri kararlı oldu. Amerikada en salâhiyetli ağızlar: Bizi tehdide pabuc bırakır farzetmek abestir. Nihajet bize karşı harbetmek istiyorlarsa burada bundan kaçınacak kimse yoktur. Buyursunlar, işte meydan! Diye bağırdılar ve hâlâ bu yolda daima yükselen bir tempo ile konuşuyorlar. Bunlann hepsi her türlü takdirin üstünde çok güzel hareketler. Fakat Amerikanın ağır yardım makinesi pek yavaş kımıldıyor. O tam harekete geldiği zaman işin işten geçmiş olacağını söylemek istemesek bile harb hâdiselerinin havsala yakıcı çabuklukları karşısında bu ağırlığın ikide bir göze çarpmaktan hâli kalmadığı açık bir hakikattir. Amerikada demokrasinin yalnız millî kakimiyet mekanizmasile iktifa etmiyerek efkârı uımımiyeyi de beraber almağa itina eden hakiki ve ileri tatbikatını bu Eon dünya buhranı vesilesile bir daha ve bu defa daha iyi öğrendik. Dikkatc lâyıktır ki gerek Kordel Hal, gerek Alber Noks bu makalede bahis nıevzuu yaptığımız son güzel nutuklannı da hâlâ Amerikan efkânnı İngiltereye yardım husıısunda en müessir tedbirlerin alınnıasına ikna için irad eylemekte bulunuyorlar. Yardımın esasına çoktan karar verilmiş olduğu malumdur. Fakat İngiltereye Cebeliittarığa Alman akım yakın mı? Sivit halk kaleyi terke baştadt İngiltere tedbirler ahyor Almanlar tarafından işgal edildigi haber verilcn Sememlere. Limni ve Midilli adalarını ve civannı gösterir harita • Yunanistanda İngilizler çekiliyorlar Almaıt kuvvetleri Teb nehrini geçti Yunan sularında birçok gemiler bombalanıyor Adalara Alman baskını Dun Midilli adası da işgal edildi Almanların adalara yaptıkları ihraç hareketi nasıl oluyor? Cebelüttank 26 (a.a.) Hitlerin muavını Hess'ın Madride gelerek Alman motörlü fırkalannın serbestçe geçmesi için İspanyadan talebede bulunduğu hakkındaki şayıalar bir çok tahmin lere yol açmışsa da denlzden ve karadan bir hucumu karşılamaga hazır bulunan Cebelüttank askeri makamlarını endışeye sevketmemiştir. Bir çok siviller şimdıden Cebelüttanğı terketmiş lerdir. Tehlıke daha ziyade yaklaşırsa askeri makamlar başlıca hızmetler erbabı müstesna bütun halkı tahliye edeceklerdir. Amerikadan gelecek eşya Devriye gemiîeri Atlantihte dolaşıyor Yakında. İngiltereye nakledilerek esyayı hâmil gemileri, AtlantUdn ortasına kadar muhafaza etmeğe başhyacağı anlaşılan Amerikanın deniz ve hava kuvvetlerinden bir kısmı Berline yapılan kırkıncı akm İngiliz tayyareleri büyük bir faaliyet gösteriyor Londra 26 (a.a.) Salâhiyetli kay. naklardan öğrenildiğine göre, İnşiliz tayyareleri dün gece Berlin üzerınde uçmuşlar ve Alman hükumeti merkezine bombalar atmışlardır. Bu, İngiliz tayyareleri tarafından Berlin üzerine yapılan 40 ıncı akındır. Halifaks'm bir nutku İngilterenin Ameriha sefiri diyor hi: "Hitler kat'î olabilecek tek bir zafer kazanmamıştır,, Kalenin müdafaası içîn tedbirler alınıyor Cebelüttank 26 (a.a.) Dün askeri kumandanlık kalenin müdafaasile alâkadar talimler yapılacağı ve bunlann bir kaç gün devam edeceğinl blldinniş.tir. Halk bu manevralara iştirake davet edilmektedır. Londra radyosunun dün verdiği bir Kahire 26 (a.a.) İngiliz umumî habere göre Almanlar Ege denızmde arargâhının tebliği: Yunanistanda geri çekilişimiz devem kâin Semadrek, Limni, Taşoz ve Midilli adalarını işgal etmişlerdir. (Antmektedir. kara radyo gazetesı). Almanlar ilerliyorlar Berlin 26 (a.a.) Alman orduları •aşkumandanlığınm tebliği: Yunanistanda. dağ kıt'aları ve tank fArkası sahife 5 sütun 6 da Demir şilepi Aktan Istanbulda büyük bir un stoku yapılıyor vapurile çarpıştı Bir haftadanberi şehrimizde bulunan ve iaşe işlerine aid tedbirleri tanzitn eden ve tetlrikler yapan "Kcaret Vekâleti İaşe Musteşarı Şefik Soyer dün de Ticaret Odasında mesgul olmuş ve alâ. kadar umum müdurlerle müdürlerı kabul ederek direktifler vermiştir. Müsteşar dün kendisile görüşen bir muharrırimizin muhtelif meseleler Ü7prinde suallerine cevaben şu izahatı vermiştir: « Istanbulda muhtelif mevzular üzerinde meşgul olmaktayım. Bir kaç gün daha burada kalacagım. Istanbuldaki bisküvit fabrikalarile börekçi, yufkacı, simidci ve pastacılar ihtiyaçlan olan unu bir müddettenberi mutavassıtlardan almakta idiler. Bunlann vâki olan şikâyetlerini haklı bulduk. Bundan sonra ihtiyaçlan olan unu aralarında toplanarak Toprak Mahsulleri Ofl (Arkası sahife 5 sütun 6 da) Hava Nezaretinin tebliği Vaşington 26 (a.a.) Ruzvelt gaze Londra 26 (a.a.) İngiliz Hava Neteciler toplantısında yaptığı beyanatta Birleşik Amerikanın bugün ticaret gemi zaretinin tebliği: Dün gece bombardıman tayyareleri. Maribor (Yugoslavya) 26 (a.a ) HİU kafilelerine himaye vermeği duşün miz tarafından yapılan harekât esna . ler bugün ansızın Maribor'a gelmiştir. (Arkası sahife 5 sütun 7 de Alman tebliği sında Kiel başlıca hedefi teşkil etrruş Berlin 26 (a a.) Alman resmî teblitir. Bir çok yangınların deniz tezgâhğilarmda ve doklar mıntakasında çıktığı Taşoz ve Semadrek adaları bir baskm görülmüştür. (Arkası sahife 5 sütun 4 te Keza Berlin, Bremenhafen, Wilhehnshafen, Emden, Luöesk v«rfcıd . richstadt ile Roterdam'da petrol tesisatı bombardıman edilmiştir. Hitler Yugoslavyada Nakliye kafilelerinin himayesi için yeni kararlar beklenmektedir İaşe Müsteşarmm beyanatt Bahnlan vapurlar Londra 26 (a a.) Salâhiyetli membalardan öğrenildiğine gore, dün gündüzun yapılan harekât esnasında Roterdam kanalında bombalanarak batırılan bir gemiden başkaca Heligoland'm bir kaç mil garbmda kuvvetli bir hi maye altında giden üç gemiden mürekLord Halifaks keb bir kafilenin iki vapuruna da tam Atlanta 26 (a.a.) İngilterenin Birisabetler kaydedilmiştir. Bu iki vapur leşik Amerlkadaki büyuk elçisi Lord iaşe gemisi idi. Halifaks, Atlanta barosunda söylediği tngiliz tebliği Londra 26 (a a.) Hava Nezareti ta ıir nutukta, Ytınaistana İngilterenin rafından dün öğleden sonra neşredılen yaptığı askerî yardımdan bahsetmiş ve demiştir ki: tebliğ: « Yunanistanda, Almanlann bize Norveç sahilleri açıklarında perçembe (Arkası sahife 5 sütun 4 te> (Arkası sahife 5 sütun 5 te) Saİih Bozoftıift cenazesi İaşe Müsteşan Şefik Soyer Kazaya uğrıjan Demir şilepi Evvelki gece Karadenizde Kefken adası açıklarında bir deniz kazası olmuştur. Zonguldağa gitmekte olan Demir çilepinden Sosyete şilepe evvelki gece şu telsiz gelmiştir: •Aktan ile Kefken açıklarıncta musademe oldu. Yaramız yola devam ederaiyecek kedar ağırdır. Geri donuyoruz,» Telsizin gelmesinden biraz sonra İkinci bir telsizle Demir süvarisi. daha fazla tafsilât vermiş ve musademenin ehemmiyetli olduğunu bildırnuştır. Bu nun üzerine Demir"e yardım isteyıp istemediği sorulmuş fakat yaıdım ıste. memiştir. Alâkadarlardan aldığımız malumata Bug un devam ediyor Renhli harita serimiı 6 ncı sahifede YUNUS NADİ (Arkası sahife 3 sütun 7 deV (Arkası sahife 5 sütun 3 te Şimalî Afrika ve Akdeniz Şimalî Afrika memleketleri Yazan: Cenaze Haydarpaşa ganna götürülüyor Ölümünü teessürle haber verdiğimiz Bilecik meb'usu Salih Bozokun cenazesi, vasiyeti mucibince dün 14,25 de trenle Ankaraya götürülmüştür. Cenaze merasimi, hükumet merkezinde yapılacaktır. Birkaç söz Ahlâk softaları Din softalan olduğu gibi ahlâk softaları da vardır. larla dolu olduğunu farketmezleı. Eski mitolojileri okumak şöyle dursun, masal Bunlar basit düşunceli, iptidaî kafalı insanlardır. Bir masa sathı kadar düz, bir tuğla parçası kadar ağır niyetine de dinlememişlerdir.' Orada Allahların bile ve ölü ruhları, hamle yapmak kabiliyetinden rruıh birbirlerıle mücadele ettiklerini ve kazanmak, murumdur. Onun için, cemiyet içindeki biitün ferdî vaffak olmak, yani bir şey yaratmak uğrunda neler hareketlerin bir ölçüde, yani kendilerininki gibi yaptıklarını işitmemişlerdir. Ahlatsanız, meselâ eski ruhsuz ve mihanikî olmasını isterler. Ahlâkî dedi dünyanın en büyük Allahı olan Jupiter'i ahlâksız * ğimiz hareketleri gayriahlâkilerden ayırd eden vas bulu/lar. Ruhları kımıldamadığı icJyhicbir hamleye cesaret fın mahiyetini bilmezler. Sanırlar ki, umumiyetle gayriahlâkî telâkki edilen hareketlerden uzak kal edemezler. Ve bu acizde». 4oğan miskinlik içinde mak, cemiyete faydalı olmak için kâfidir. Nazarla bütun insanlann kendileri^'gibi donup kalmasım özleıler. Düşünmezler ki, maazallah herkes onlara rında yaşamak bundan ibarettir. Cemiyete hizmet için evvelâ yaşamak, yaşamak benzeseydi, dünyanın yuvarlaklığım ispat etmek için de her şeyden önce bir takım mücadeleler yap bile bugüne kadar mümkün olmıyacaktı. mak lüzumundan haberleri yoktur. Her mücadele Zavallılar! nin, icabında şeret ve haysiyeti de içine alan rizikoN. Abidin Daver Şimalî Afrika. Akdenizin cenub kıyılarını teşkil ettiği için, sevkulceyş bakımmdan çok büjTik ehemmiyeti haizdir. Akdeniz meydan muharebesi, a§ağı jiıkan, hep şimalî Afrika hakimiyeti için cereyan etmektedir. Burada İngılizler Mısırda, İtalyanlarla Almanlar Libyada hâkimdirler. İngiliz Nil ordusu, kışm iki ay süren bir mücadeleden sonra, Libyanın bir yarısı olan Bingazi eyaletini tamamile ele geçirmişti; fakat, öteki yarısını doğru yanlış bir takım düşünceler, haklı haksız bazı sebeblerle işgal etmediği ve başladığı muvaffakiyetli taarruzî hareketi tamam«"Arkası sahife 5 sütun 1 de) Millî küme maçlanna dün şehrimizde ve Ankarada devam edilmiştir. maçmdan bir enstantanedir. Maçlann tafsilâtı 4 üncü sahifemizdedir. Yukanki resim, Beşıktaş Harbne