13 Nisan 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BOL ÇEŞİD ve YENİ STİL MOBİLYA Almak veya gormek istiyenler Salonlarım bir defa gezmekle tatmın edilirler. Istanbul, Fincancılar, Rızapaşa yokuşu No. 59/61/63. Telefon: 22060 HARAÇÇI KARDEŞLER Limifed Şirketi V „ 17 nci yıl sayı: 5990 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 Pazar 13 Nisan 1941 Bugün çıkan sayısında flffipıpan Türk ordusuna çok canh sahifeier talisis etmişur. Türldyenin yegâne 40^^ taası olan (TEDİGÜN)ün bi^num sayısını bütiin müvenilerderf iştğj h Ebedı Son Avrupa buhranı Avrupa da bir kısım kiiçük milletlerin yalnız istiklâllerini mahvetmekle kalmıyarak onlarda ınsanlık fazileti namına ne varsa hepsini silip süpürmü; olmak tehlikelerini de göstermektedir. Eğer yeni nizam her türlü ruh asaletini kaybeden köle mil letler yaratmakta bu kadar miiessirse, insanlık için bilhassa bu iğrenc manzara onu reddetmek için en kuvvetli sebeb olmalıdır Diıtlemeyiniz! Bakmayınız! Sustımız! ugoslavyanın Alman duşmanlığına uğraması nihajet Avrupa tarihlne kok salmış Sağda, solda, ağızdan ağza doan'anevî Cermen Slav husumetini halaşıp duran türlü yalan ve gizli Dün yeniden bombardıman edilen Belgradm meşhur Teraziye meydanı tırlatabilir. Geçen Umutnî Harb bile maksadlı haberlere baktıkça, o Saray Bosnada Slavhk mumessili bir asırdide Çin masalının özü olan, Sırb gencinin Almanhk mumessili bu üç maymunun vaziyetlerini haFransuva teıı .•land'ı devıren kurşunhrlamamak kabil değildir. Hele larından çıkmıştı. Bu an'anevî husuraebu aslı astan olmıyan lâkırdılar te >eni nizam adlı son moda fütuhat bîze karsı fena niyetlerini bildiğiemelleri de inzımam etmiş olduğu ve bu miz ağızlar tarafından uyduruldukyeni emperj alizmin idaresi de Cermenliğın elinde bulunduğu için renub S!a\lığrnı bir arada toplayan Yugoslavya ta**• hakküm emellerine boyun eğmeyince Hiç bir eski felsefe, şu Çin elbet Almanhğın hiıcumuna uğrayacaktı masalı kadar, bugün aktüel olmaSon Yugoslav isinin buraya kadarında dı. şasılacak pek büyük bir şey yoktur. Kimseyi dinlemeyiniz! Kabahati hıirrijet ve istiklâline sarılı bir Slav milleti olmaktan ibaret olan Kimseye bakmayınız! Yugoslavyanın uğradığı son hücurnlar Kimseye lüzumundan fazla bir arasına dünkıi ve evvelki giinkü ebedî şey söylemeyiniz! dostlann karışması insana hayretten Türk vatandaşınm bu günkü büparmaklarını ısutacak çok menfur hâyük vazifesi işte şu üç basit kaideye diselerdir. Yugoslav > a ile Macarislan Nevyork 12 (a.a.) «Röyter» ColomAtina 12 (a.a.) Atina radyosu, ha riayetten ibarettir. arasında akdolunan ebedî dostluk muabia radyosunun Yugoslavyada bir marekât hakkında demiştir ki: Iıedesinin henüz mürekkebi bıls kunımadı Aradan bir buçuk ay geçti geçhaldeki muhabirinin bildırdığine gbre Harbm aleyhteki safhasının devam medi gibi bir şey. Mesele iki komşu Bulgaristan hududundan hareketle orta ettiğine delâlet eder hiç bir şey yoktur. memleket arasında kararlaşt>rıldıktan Yugoslavya istikametinde Uerliyen AlBoyundurukları altına almağa tesebsonra Yugoslav Hariciye Nazırt Peşteye man kuvvetleri Belgradm 60 mil cenubüs ettikleri küçük bir memleketin kahgitmis ve ebedî dostluk muahedesi mu bu şarkisinde kâin Krusevaç'da durduramanca mukavemeti karşısmda Altantan merasimle imazlanarak hakkında rulmuşlardır. man ve İtalyan mustevlilenn plânlarının Bırçok esir alınmıştır. Bunların aramuvaffakıyetsizlığe uğradığı görülmekdaha dün methiyeler okunmuş ve yazılsında bir Alman generah de bulun tedir. Müstevlılerın tebliğleri. artık şamıştı. şaah değıldir. Artık ileri hareketler deHiçbir muahedenin ebedî olamıyacağı maktadır, ğil, fakat hava hücumlarını bildirmekAyni muhabire göre Üskübün cenubu teslim olunur. Fakat mutantan mera12L{a,a.) r Bir tarsftan. İngi tedir. İtalyanlar, Yunanlılarm mıhladığı cinle «kdolunan bu mabiyetli bir nıua garbisınde muthış bır muharebe cerebedenin bu kadar kısa bir jamanda yan etmektedir. Bu muıtakadakı Yugos liz Yunan ordulan ve diğer taraftan cepheleri üzerinde hiç bir şey bıldiremehiçe sayıldığının da zannederiz ki taTİh lavlar, Amavudluktaki İtalyanlarla ir Abnan kuvvetleri arasında Florinprun mektedir. Geçen her gün, Yugoslavyaya, kuvvetlerini tanzım etmek ve Alte misali bulunmaz. O ebedî dostluk tıbatı temin için garba doğru sarkan şimal bolgesinde gayet şiddetli bir muman hava kuvvetlerinin ani hücumlabüyük Alman kuvvetlerini durdurmağa harebenin dun akşam başlamış olduğu muahedesine rağmen Macaristan bugün T rile inkıtaa uğrayan teşkilâtı ele almak uğraşmaktadırlar. Üsküb civarında el havadisi bugün öğleden so .ra burada Yugoslavyaja hücum ediyor. Facianm Macar tarihi için teşkil ettiği leke haki(Arkası sahife 5 sütun 2 de) (Arkası sahife 5 sütun 6 da) (Arkası sahife 5 sütun 7 de katen iğrencdir. Hususile Macaristan Yugoslavyaya bu meraleketin Almanya Berlin 12 (a a.) Yarıresmî Alman tarafından uğradığı hücumla ölüm dlrim ıjansı olan Dienst Aus Deutschland yamücadelesine tutusruğu bir zamanda \e zıyor: hatta za\allı Yugoslavyanın bu muşkiıl «Turkiye Hariciye Vekili Saracoğlu vazhetinden istifade ederektaarruzeynun Ankaramn ademi mudah3İe siyalemektedir. Beynelmilel miinasebetlerde setine devam edeceğı ve hâdıseleri büahlâka fazla yer vermiyen Makyavel yük bir dıkkatle takıb eybyeceğı hakdahi bu hareket tarzını takbih etmekte kında beyanatta bulunduğu Alman sitereddud ejlemezdi sanırız. yasî mahfillerinde alâka ile öğrenılmişır. Berlin vaziyeti, Ankaramn münhasıBiz beynelmilel ahlâkın yokluğuna :an Turk menfaatinden mulhem o'.mı kail olanlardan değiliz. Beynelmilel müyan kararlar almıyacağı noktasından nasebetlerin en kuvvetli mesnedi insanhareket ederek mütalea eylemektedir. lığın efkârı umumiyesi olduğu müddetAnkaramn hattı hareketi «muteyakkız. çe, ki bu her zaman var olacak ve de«fakat bilhassa kiyasetli» sıfatlarile tavvam edecektir. elbette beynelmilel bir ;ıf edibnektedir ki bu vasıilar haühaahlâk da bıılunacaktır. Bir an için aksi ırdakı vaziyette müspet bir siyaset nazariyeyi kabul ederek beynelmilel manası tazammun eder. ahlâkın yokluğunn kabule temayül etsek başka bir suale cevab vermek lâAlman matbuatında zımdır: Berlin 12 (a.a.) Almar matbuatı, Beynelmilel ahlâk yoksa millî şeref Turkıyenin bitaraflığını muhafaza arve haysiyet de mi yoktur? zusuna dair Stefani ajansı tarafından Düne kadar Avrupada efendiliğile erılen bır telgrafı •Türkiyenin sakin şbhret bulmus olan Macar milleıine tehattı hareketi> başhğı altında goze çarveccüh eden bu acı suale cevab vermek pacak şekilde neşretmektedir. sordur. Bu zorluğa Kont Teleki'nin kanlı Von Papen'in temaslan cesedi ebedî bir timsal teskil etmek üzeBern 12 (a a.) National Zeitung gare daima gbzler öniinde bir facia hayazetesinm Berlin muhabiri yazıyor: leti dolashracaktır. Bütiin insanlarm ve Berlınde Hitlerle İsmet İnönü arabilhassa Macarlann gözleri öniinde. smdaki mesajlarm teatisindenberı Von Macaristan Alman gazabına uğrayan Papen"ın fasılasız bir faaliyet sarfetüğı YUNUS NADI bildırilmektedir. Bilhassa son günler (Arkası sahife 5 siitun 1 de) zarfında Alman büyük elçisi Türk zimamdarlarına yaptığı ziyaretlerı arttırmıştır. ötedenberi Avrupada, ve bütün dünyada, pek meshur bir mevzu vardır. Bu mevzudan malum ve meçhul bir sürü san'at imzası, binlerce tablo, binlerce heykel vücude getirmiştir. tlhamını galiba çok Ankara 12 (Telefonla) Örfî lebe hakkında mert talimatnamede eski bir Çin masahndan alan bu idare mmtakasından Anadoluya a kâfi hükünüer mevx;ud olduğu citablolar ve heykeller şu sahneyi ilelerile gidecek olan talebeye tas hetle, yeniden tedbir alınmasına lütasvir eder. Yanyana bağdaş kur dikname verilmesinde kolaylık gös zum olmadığını Maarif müsteşan muş oturan üç maymun. Bir tanesi terilmesi hakkında Maarif Vekâle İhsan Sungu bugün bana söyledL tince alâkadarlara tobligatta bulu Bir kısım maarif müesseselerinin iki ayağile kulaklannı tıkamıs; ikinnuldu. Onümuzdekl çarşamba gü lüzumu takdirinde önümüzdekl ders cisi gözlerini kapatıyor; üçüncü nü esasen liselerde dersler kesil yüında başka yerlerde tedrisatta maymun da sağ ayağımn bir parmektedir. Son sınıfların imtihanları bulunabilmelerini teminfin de, hümağını dudaklarına götürmüş «su 22, 23 nisanda başhyacaktır. Bu kumetçe icab e4en tedbirler alın < imtihanlara glrmeden nakledon ta mıştır. sun!» işaretinî veriyor. *** Anadoluya gidecek mekteb talebeleri Vekâlet bunlara tasdikname verilmesini ve kolaylık gösterilmesini tebliğ etti YUGOSLAV 0EPHE8İ] Âlman Italyan kuvvetleri dün birleştiler Macar ordusu da Balkanlarda en büyük muharebe başladı ( YUNAN CEPHESİ ] Yerinde bir cevab! ÇörçiFin nutku ingiliz hava kuvvetleri ağır bir baskın yaptı Manastır civarında Bir Alman piyade ciizii tamı iıtıha edildi Rusya Macaristamn «Bn yerlerde nağlub hareket tarzını edilmez bir ruh çirkin bnlnyor gorayonun» Viçinski dün Macar tngiltere Başvekili Bri«« sefirine «Ruayanın bu tol Universitesinde hareketi kabul edemihitabede bulundu yeceğini» bildirdi Briatol 12 (a.a.) İngiltere BaşvekiH Bristol Üniversitesinin çansöjiyesi sıfa« üle Avustralya Başvekili Menzies il« Birleşik Amerika büyük elçisi Winan'a fahrî doktor unvamru tevcih için gel miştir. Başvekil, merasimden evvel ^ris^ol" da dolaşmıs ve bir gece evvel hava baskını esnasında hasara uğrayan binalan tetkik etmistir. Çörçil, Üniversitedeki merasimde demiştir ki: : Vakit buldukça memleketi dola şarak düşman hücumlarımn sebeb olduğu hasarları görüyorum. Fakat tahribatla birlikte ve harabelerin ortasında beşerî veya şahsî bütün hareketlerîn en güzel, an geniş ve en yükseğine iştirak ettiklerini müdrik olan memnun, iti madlı ve mütebessiza gözler görüyorum. (Arkası sahife 5 sürcm 5 te Şimal cephesinde harekete geçerek bir şehri aldı İngîlizYunan ve Alman orduları karşılaştı Florinamn şimalindeki kanlı çarpışmamn kat'î bir netice verecegi anlaşüıyor Alnanya siyasetinizi nasıl görüyorî Tttrkiyenin vaziyeti Berlin mehafilinde «müteyakkız ve kiyasetli» diye tavsif olunuyor M. Viçinski (Yozıtı S ind tahifede) Balkan harb sahası Bugün 6 ncı sahifemizde ALMA Renkii harita serimiz Yunanistana mütemadiyen geldiği haber verilen İngiliz kıtaahndan bir kısmı bir Yunan limanına çıkanlıyor YARIN Yeni Irak kabinesi kuruldu Bağdad 12 (a.a.) Reşid Ali yeni hükumeti teşkil eylemiştir. Başvekil ve Dahiliye Nazırı: Reşid Ali, Malıye: Naci Süeydi, Millî Müdafaa. Naci Şevket. Hukumet darbesinin ertesi günü teşkil edilen mudafaa meclisi dağılmıştır. BUGÜN 2 nci sahifede 3 üncü sahifede Prof. Ebert'le mülâkat Yazan: NADİR NADİ traktaki sıkıntı Yazan: HAMZA OSMAN Balkanlar cephesi Yazan: ABiDİN DAVER Vak'ai Hayriye Yeniçeri ocağının ilgasına dair olan bu tarihî yazı serisini yarından itibaren neşre başlıyoruz Balkanlar darülharekâtında birbjınden ayrı ve birbirinin mutemmımi bir çok cepheler vardır. Geçen bırmciteşrinın son gunlerindenberı te^ekkul etmış ve Arnavudluk ıçerılerine intikal etmiş olan Yunan İtalyan cephesınden başka, şimdi şımali Yunanıstanda bir Alman Yunan ve İngılız cepKesi kurulmuştur. Aynı zamanda bır kaç ayrı cephesi olan bir Alman Yugoslav harbı. bir Macar Yugoslav cephesi, iArkası sabife 3 sütun î det Balkanlarda harekâtın inkişahnı gösterir harita (X işaretile bugünlerde meydan muharebeleri verilmesi tnubtemel olan yerler gösterümiştiri Bu harbe aid yeni icadlardan biri de ğimiz fakat bizim gibi bir beniâdem ol«sozcii» tabiri. duğnnu bildiğbniz o zat kimdir, ne Filân hükumetin sözcüsü dün gacidir? zetecileri yanına çağırarak, harb ne kaUzun tetkikat neticesinde edinebildidar sürerse sürsün neticede keskin siğim âciz kanaate gbre, o, devletin gaylâhlann mutlaka zafere kavuşacağmı rimes'ul kalmak istediği anlarda, sesini bildirmistir. E tabiî. Devlet uzvî bir şahsiyet değil millî politika emrine amade kılan ücYahud: dir ki, kendi ağzile konuşsun. Mero retli veya fahrî bir (zaü şerif)tir. Filân nezaret namına söz söyleme mını süphesiz bir adam yahud âdem Propaganda bu harbde başlıca silâhğe salâhiyetli bir sözcü, geçen akşam vasıtasile ifadeve çalışaeaktır. Bu bir lardan biri oldu. Topun rüfeğin vaziradyo vasıtasile neşrettiği bir beyanat devlet reisi olabilir, bir başvekil ve>a fesini daha önceleri kelâm hazırlayor. ta, deniz harbinin cenubî Araerikada nazır olabilir. Icabmda müsteşarlar ve Devlet, mes'ul adamlan vasıtasile pro uyandırdığı derin akislere dokunarak umumî müdürler de ahvalin şartlanna paganda yapmaktan çekindiği için, uygun olarak (idarei kelâm) edebilir maksadla bir takun isimsizleri kunan? muharibleri siddetle tehdid etmistir. Herkes bilir ki, sözcü denilen adam ler. Bütün bunlar. devlet mekanizma mayı tercih ediyor. Dikkat edersenia, ne in, ne de cin olmayıp sizin ve be sında vazife almış, adları sanlan ma sözcülerin sözleri ekseriyetle mnbalâğab ve hâdiselere aykındır. *• nim gibi bir âdemdir. İsmini bilmedi lum sahsiyetlerdir. ğimiz bu adam, yahud âdem muayyen Aman • sözcü» lere dikkat edelira! O halde şu «sözcü» de ne kelime? bir devlet adına konuşuyor, deniyor. İsmini işitmediğimiz. cismini görmed: Birkaç söx Sözcülere dair