8 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
M. TÜRHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadın Avcısı Tarihî Musahabeler 100 » 75 » CUMHURİYET MATBAASJ 17 nci yıl sayı: 5954 umhuri İSTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 Edebiyatı Profesör ve edib, Halide Edibin bu mühim eseri çıkmışür. İnstiliz edebiyaü hakkında fiMr edinmek istiyenlere, ^debiyat öğretmenleri için mükemrng} J&t eserdir. Cumartesi 8 Mart 1941 Tanesi 160 ^ H f t ^ f i P Ahmed Halid Kip|PlflaG*$atılır. Yugoslavyaya muhtemel teklifler 1 Almanya ve Sovyetlerle birer dost luk paktı imzası 2 Yunan İtalyan sulhuna tavassut Yugoslavya asker toplamağa ve şimal hududlarına yığmağa devam ediyor Belgrad 7 (a.a.) Reuter: Yugoslav hükumetinin, kararlarmda daima devletin ve milletin yüksek menfaatierini ve ayni zamanda Yuçoslav devletinin istiklâlini ve tamamiye(Arkası sahife 5 sütun 4 te Köstencede, hava bombardımanı korkusile petrol depolan etrafına yerleştirilen Alman tayyare dafi toplan Yugoslavya ve Türkiye Eğer Yugoslavya ile Türkiye millî mevcudiyetleri. nin emrettiği yolda yürürlerse kendi yüksek menfaatlerile birlikte Bal kanlıhk camiasının hayır ve selâmetine de en büyük hizmeti ifa etmis olacaklardır. ulgaristarun Alman} a ile isbirliğine karar vermesi ve Alman askerlerinin Bulgar topraklarına girmeye başlaması neticesinde Balkanlarda husule gelen gayet karışık vaziyette Yugoslavya ile Türkiye iki köşe veya çekitaşı teşkil ediyorlar. Memleketimizin kendi faudud ve hukukuna aid kararlan kat'idir. Ciddl va»yetlerde tek kılı kıpırdamaksuın tehlikeye dik bakraak bususunda Yugoslavları Turklerle aynı seciyede merd insanlar olarak biüyoruz. Tatbikatta hu hal bu defa da bu suretle tahakkuk Ve inkişaf ettiği takdirde Balkanlara havale olunan suikasdin pek çok müskülâtla olsa da nihayet muvaffakiyetle bertaraf edilebileceğinde şüphe yoktur. Bunun için Yugoslavya ile TürkiyeBin gürültuye pabuc bırakmıyarak mevcudiyet ve istiklâllerini koruraak için vaziyetin emrettiği en ileri fedakârlıklan göze almaları ve bu hususta tereddüdsüz en kat'l kararlarmı vermeleri lâzımdır. Bu kararlaruı çoktan bu suretle verilmiş olduğunda şüphe yoktur. Bugün onlardan tekrar bir zaruıet şeklinde bahsetmekliğimiz, Bulgaıistarun sürüklendiği fena hareketin bizdeki çok şiddetli aksülâmellerini tebarüz ettirmek içindir. Filhakika Bulgariçtanm Balkanhlık camiası aleyhine harici bir terribe iştiraki bütün Balkanlarl en ağır tehlikelerle karşı karşıya koynıuştur. Tehlikede olan yalnız Yunanistan değildir. Hatta Bulagaristan haric olmaksızın bütün Balkanlar tehlikededir. Bu ağır vaziyette Yugoslavyanın ihtiyar edeceği fedakârlık yalnız ve yalnız kendi topraklarile kendi hürriyet ve istiklâlinin muhafazasını icabında filen dahi müdafaaya hazır bulunmak Millet Meclisi carşambaya toplanacak Başvekilimizin siyasî vaziyete dair beyanatta bulunması muhtemel Ankara 7 (Telefonla) Meclis, önümüzdeki pazartesi günü toplanacaktır. Ruznamesinde bazı hesabı kat'î raporlarının müzakere ve tasdikı vardır. Partî Grupu salı günü içtima edecektir. Başvekilirniz Dr. Refik Saydamın Büyük Millet Meclisinin çarşamba «ünkii celsesinde Meclisin tatil devresindeki vakayile siyasî vazi/et hakkında beyanatta bulunması ihtimali kuvvetlidir. Keyfiyetçe zaten genis muvaffakiyetler gösteren ve tahsisen ttalyan tayyareciliğini fıemen hemen bertaraf etmia bulunan İngiliz tayyarecüiği aded farkını da günden güne telâfi etmektedir. Resmini gördüğünüz tayyare, tngilizlerin yeni bombardıman tayyarelerinden birisidir. Bugün yeni ingiliz muvaffckiyetlerine dair bir haberi bu sütun. larda ve son sistem tayyare tiplerine aid tafsilâtı üçüncü sahifemizde okuyacakstntz. Yunanistana Yunan ordusu taarruz tesri mücadele azmini mi ediliyor? Sofyadaki askerî toplantıda harekâta dair yeni kararlar verilmiş Londra 7 (a.a.) Müstakü Fransız ajansı bildiriyor: Almanların Bulgaristandaki ileri hareketinin inkişafını takib eden gazeteler zaafa uğramadan mücadeleye/ devam etmek hususundaki İngiliz ve Yunan azmini ve Türkiyenin uyanıkhğını tebariiz ettiriyorlar. Matbuat, Hitler'in Turkıyeye verdiği sulhperverane teminatla istihza etmektedır. Times gazetesinin diplomatik muharriri diyor ki: cYunanistanın dağhk hududu hücumdan ziyade müdafaaya elverişlidir. İngilizler, Yunanhlara mümkün olan yardımı yapacaklannı vadetmişlerdir. Bir tarartan da İngiliz kuvvetleri Afrikada bir çok cephelerde İtalyanları takib ediyorlar. Şimdi İtalyanlar Trablusgarbda bir Alman motorlü kuvvetile taljviye edilmiştir. Eden'le General Dill imkân dahilinde bulunan azamî mukavemeti temin etmek niyetindedirler. Daily Telegraphın Sofya muhabirinin Soıttalide Ferfer Almanya Vişi şehri de siyasetinden zaptedildi jngınnıın değil! Habeş kıt'aları Mavi Hakikî Alman FranNil Boğazlarına doğru sız işbirliğini ancak yürüyorlar Laval temsil edermiş! Kahire 7 (a.a.) İngiliz umumî karargâhınm tebliği: Libyada ve Eritrede kayda değer mühim bir şey yoktur. Habeşistanda, Gondar yolu üzerindekı keşif kollarımız, şimdi Aminitinin şarkında faaliyette bulunmaktadır. Burteden çekilmiş olan jtalyan garnizonuna karşı yapılan bu harekât esnasmda. vatanperver kuvvetleri 300 esir almış, iki motörlü nakliye vasıtası ve dört sahra kamyonu iğtinam etmiş ve bir düşman tayyaresi düşürmüştür. Bundan başka ceman 1700 kaçak ta bizim hatlarımıza gelmiştir. İtalyan Somalisinde, Mogadiocio Ciciga esas yolu hattı boyunca ileri hareketimiz durmadan terakki ederken, diğer mıntakalardaki harekât ta lehimize olarak inkişafta devam eylemektedir. (Arkası sahife 5 sütun 2 de) Yurmnistan, her ihtimali hesablıyarak hak uğrunda çarpışmağa karar verdi Atina 7 (a.a) Atina ajansından: Butün gazeteler, bu günkü başmakalelerinde vaziyetin en barız vasfırun «Balkan kaynaşması» denılen hal kar şısında Yunan milletimn göstermekte olduğu sükundur. Şayed Vunanistan haricinde bir kimse, şu veya bu ihtimai karşısında Elen mil'etinm sinirlerinin zayıflayacağı zannında buiunacak olursa aldanmış olacaktjr. Eleftheron Vıma, ProiJa, Akropolis, Nea Ellas. Koinonia. Eth ıos Estia, At(Arkası sahife 5 sütun 6 da) Akdenizde hava harbleri Maltada 16 Alman tayyaresi dusuruldu Amerikamn Hariciye Nazırı M. Hull Tas ajansının bir tekzibi YUNUS NADÎ (Arkası sahife 5 sütun 1 de) Moskova 7 (a.a.) Tass ajansı aşsğıdalii tekzibi neşrediior: Yabancı matbuat, Sovyetler Birl'ğinin Rumanyadan Karadenizde bflhri üsler vermesini istediği hakk)nda şayielar yaymıştır. Ta^s ajansı, manasız uydurmalar olan bu haberleri yalanlamağa salâhiyet (Arkası sahife 5 sütun 2 de) tardır. Amerikamn şiclcletli bir notası Nevyork ve Detroit İtalyaya teki İtalyan konsolosluklarının kapatılması istenildi Ita'yan hariciye memurlarınm seyahatlerini tahdid etmeleri de bildirildi Vaşington 7 (aa.) Birleşik Amerika devletleri hükumeti İtalyadan, bu memleketin Nevyork ve Detroit konsolosluklarınrn kapatılmasını istemiştir. (Arkası sahife 5 sütun 5 te) Visi'ye gelen General Weygand Berlin 7 (a.a.) Yarıresmi bir membaden bildiriliyor: Berlinde, gerek resmî, gerek yarıresmî surette, Vichy'deki siyasî inkişaf karşısında ihtiraz kayıdlari ileri sürühnekte devam olunmaktadır. Fransız Başvekil muavini Amiral Darlan'ın Parise son ziyareti munasebetıle M. Laval'le bir görüşmede bulunduğu hakkmdaki şayıalar, Berlinde ancak pek az alâka uyandırmaktadır. Bu gün Alman Hariciye Nezaretinde beyan edildiKahire 7 (a a.) İngiliz hava kuvği gibi, bu husustaki şayialar o derece vetleri Ortaşark umumî karargâhuun çoktur ki bunlarm hepsıne alâka gös tebliği: termek imkânsızdır. Maltada, düşmanın S martta yaptığl Alman Hariciye Nezaretinde şu cihet ağır hücum esnasında 16 düşman taybildırilmiştir ki, Alman Fıansız si yaresi düşürülmüştür. Avcılarımız, iki yasetinde iki merhale vardır. Birinci Yunkers88, iki Yunkers87, bir Dormerhale, Fransaya karşı kazamlan ve nier2115, iki Messerschmitt109 düşürdünya tarihinde daha müfaleaya misali müşlerdir. Geri kalan 9 tayyare de habulunmıyan yüzde yüz zaferdir. Ddnci va dafi bataryaları tarafvndan düşürl" merhale, Montoire merhalesidir, yani müştür. Diğer bir çok düşman tayya(Arkası sahife 5 sütun 7 de) resi hasara uğratılmıştır. Bunların üs" lerine dönebildikleri şüphelidir. Yüz» den fazla düşman tayyaresinin iştirak ettiği bu muharebede bir tek İngilia avcı tayyaresi kaybohnuştur. Binalarda bazı hasar vukua gelmiştir. Fakat İngiliz hava kuvvetleri mürettebatı arasmda hiç bir kayıb yoktur. Qiin, İngiliz hava kuvvelleri Holanda sahiüerinî bombardıman ettiler Afrikadaki teftişleri esnasında Şarkî Afrikada, dün Eritrede ve evvelki gün bilhassa Keren mıntakasında İngiliz ve Cenubî Afrika hava kuvvetlerine mensub tayyareler mühim faaliyette bulunmuştur. Düşman kıt'alan, top mevzileri, motörlü nakliye kollan ve başkaca yol ve demiryolu iltisak noktaları gibi diğer askerî hedefler, hem bombalanmış, hem mitralyöz ateşine tutuhnuştur. Zulada bulunan bir (Arkası sahife 5 sütun 3 te) Birkac söz ^ Vilâyette > Dün Dahiüye Vekilinin riyasetinde bir toplantı yapıldı Dün geç vakit Vilâyetie Dahiliye Vekili Faik Öztrakın başkanlığında Örfî İdare komutanı Korgeneral Ali Rıza Artunkal, Vali Lutfi Kırdar, Parti vilâyet başkanı Re^ad Mimaroğlu ile Vali muavini Ahmed Kınık. Emniyet müdürü Muzaffer Akalın, Tramvay müdürü Hulki Erem. Sular müdürü Ziya, Scferberlik müdürü Ekrem Göncn, Belediye Muhasebe müdürü Muhtar Acardan mürekkeb bir toplantı yapılarak korunma isleri etrafında görüsüln«ü>tür İçtima uzun müddet devam etmiştir. Fedakârlığın kıymeti Bir aile bütçesile bir devlet bütçesi arasında, kemiyet bakımından olduğu gibi keyfiyet bakımından da esaslı bir fark vardır. Bir aile, bütçesini gelirine göre tanzim eder. Senelik kazanc nedir? Kat'î veya tahminî bir şekilde ilkönce bu tespit edilir ve sonra yapılacak masraflar, ehemmiyet derecelerine göre birer birer nazarı itibara alınır. Yiyecek, giyecek için sarfedılecek paralar, ev kirası, çocukların mekteb taksitleri bir tarafa ayrıldıktan sonra herkesin iktidarına göre sırasile sayfiye, eğlence ve lüks sayılabilecek diğer ihtiyacları karşılamak üzere ailenin umumî geliri üzerinden bir şeyler ayrılır. Hiç kimse kazancının hududunu aşarak bütçesinin masraf hanesini doldurup ona göre gelirini tanzime kalkamaz. Halbuki devlet bütçeleri, zarurî olarak bu ikinci şekilde tanzim olunurlar. Millî ve müşterek hayatın bin bir zaruretleri vardır. Bunları ne pahasına olursa olsun karşılamak lâzımdır. Umumî v^ridatımızı de« vamh bir surette tespit ederek artıK öna göre bir faaliyet sistemi tutturmak şüphesiz m&nkiin olamaz. Devletin varidatı, zaman zaman azahr veya çoğalır. Fakat millî bünyenin sıhhatini k o n l m ^ k mükellef bulunan hükumet aynı masrafları, h a t f l l ı a z a n daha fazlasını başarmaya mecburdur; vaian4a|lara bir takım yeni fedakârlıklar yükler ve^ââffesini yapar. Yalnız şu var ki, katlanılan fıSfakârlıkların ve yapılan masrafların hepimiz için ^Jfef' alındığını bir an unutmamahyız. Devlet mekahizmasında beşinci derecede rol almış mütevarı bir şahsiyef bile olsak, üzerimize yüklenen işi elimizden geldiği kadar ucu< za mal etmeğe çalışmahyız. Bu uğurda harcayacağta mız en basit bir gayret bile, millet nazannda öde>» nemiyecek derecede kıymetlidir. Bulgaristanın Almanlar tarafından işgalinden sonra ddden nazik bir vaziyete giren îugoslavyayı ve faududlanm gösterir harita
