18 Aralık 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
M. TURHAN TANTO Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadın Avcısı 100 » Tarihi Musahabeler 75 ^ Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 » CUMHURİYET MATBAASI 17 nci yıl sayı: 5877 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, îstanbul Posta fcutusu: tstanbul Na 246 Teiefon: Baçmuharrir: 22366. Tahrtr heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 r Haraccı Kardeşler İzmir ve Ankarada oldıığu gibl İstanbulda da büyük bir M 0 B İ L Y E Magazası açtılar. Salonlannı bir defa görönüz. Adres: Fincancılar Rızapaşa yokuşu No. 61 İZMİR AKKARA İSTANBUL 18 1940 J Millî Şefimizin avdetleri İSTİKÂNET TOBRÜK! Sollum, Capuzzadan sonra 3 İtalyan kalesi daha z a p t ed i I d i! Habeş hududunda da ıngilizlerin taarruz başlangıcı görülüyor &.<fJW/j TRABLUS\ ĞARB Millî Şefimiz Reisicumhur Ismet Inönü Ankara civannda yaptıklan seyahatten avdet buyurmuşlar ve Meclis Reisi, Başvekil, Genelkurmay Başkanı, Vekiller, meb'uslar ve kalabalık bir halk kütlesi tarafından karşılanmışlardır. Kahire 17 (a.a.) İngiliz umumi karargâhımn dun gece geç vakit neşredılen bir resmi teblığı, Sol lum'un Lstirdadını ve Capuzzo'nun zaptmı bildirmiştir. Kahire 17 (a.a.) İngiliz umumî karargâhı tarafından dün gece neşredilen teblığde Sollum'un işgal edildiğı znman tayyare meydanında bulunan müteaddid İtalyan tayyarelerinin de ele geçirildiği bildirilmektedir. F I Z A N O O tfprzug Mecdul S A H Akdenizin Emniyeti Neselesi istanbulda münakale zorluğu son haddinde 135 tramvay arabasımn servisten çıkması ve taksilerin yarıya inmesi halkı çok müşkul vaziyete soktu Italyan malihulyasının Yunanistanda ve Afrikada karsılaştığı kudretli manialar henüz ilk bir iki mukabil darbeden ibarettir. Israr olunduğu ve icab ettiği takdirde bu manialann arkasından gelecek daha pek çok manialar Şehrimizde halk nakil vasıtası bul vardı ve sıralannı bekleyorlardı. makta muşkulât çekmektedir. Bu müşrnavudluk dağlannda ve şimalî Afrikada cereyan etmekte olan hâdiseler, netice itibarile diğer bir çok meseleler nıeyanında bilhassa bir aralık Akdenizin tehlikeje konulmak istenilen emniyetini kurtarraak hedefine yiirüyen kuvvetli ve kahir adımlardır. İtalya yeni rejimile millî kalkınma&ıua .iid esasb işler'gflfrmekle beraber emperyaüst bir siyâsete kapılmakla milli ve beynelınilel yanlif bir jol tutmuştu. Akdenizin bir İtalyan denizi haline kalbi iddiası ve onun etrafında eski Roma imparatorluğıınun ihyası malihuhası bu yanhş yolun başlıca uireııgi noktalarını teşkil ediyordu. Roma imparatorluğu tarihte roiünii ojnajarak omrünü çoktan tüketmiş bir batıradan ibarettir. Ö yaşayacak kabiliyette bir şey olsaydı olmez ve yaşardı. Avrupada, Asjada ve Afrikada eski imparaiorluğun aksamını teşkil eden sabaları bugunun bü\ük küçiık canlı ve lııodern milletleri isgal ediyorlar. Roma imparatorluğunun ibyası niçin yalnız Akdenizin etrafına tahsis ve tahdıd olumıyor? Tâ Ingiltereye kadar heınen bütün garbî Avrupa da bir zamanlar Roma iıııparatorluğunun eczasından değil miydi? Demek ki fikrin esasında isabet jokıur. Hele Akdenizin yalnız İtalyan hakimiyetine tâbi bir havuz yapılraak isteniimesi bu denizle sahildar milletlerdeu baska dünyanın bütiin mem'eketlerini düşündüren ve kızdıran çok garib E bir iddia idi. külât bilhassa sabahları saat 7 ile 10 ara sında kendini gostermektedir. Bu saatlerde mekteblerine gitmek istiyen çocuklar tramvaylara binmekte zorluk çekmekte oldukları gibi uzak yerlerde Bu izdihamın sebebi şudur: Şimdiye oturan memurlar ve iş sahibleri de iz kadar 265 tramvay arabası işleraekte idi. dihamdan dakikalarca tevakkuf mahalfArkası sahife 5 siitun 1 de] 3 kale daha alındı! Kahire 17 (aa.) Ortajarktaki T£V/?/?JfC İngiliz umumî karargâhının teb ligl: Mısırda, Sollum ile Capuzzo'dan sonra kıt'alarımız düşmanın hu duddaki müsaid, Sidi Omer ve Shefferzen kalelerini de zaptetmişlerdir. Bardia mmtakasındaki muharebeler devam etmekte ve yeni kuvvetlerin gelmeslle düşman üzerlndeki tazyikimiz tedricen artmaktatn tayin etmek Dün şece, Avustralya kıt'aları Neticeye doğru süratle ilerliyen İngiliz taarruzunun mu kadderatını bir düştnan kolu ile mehtab altmüzere bulunduğu Trablusgarb eyaletini bütiin hudud larile gösterir harita da muvaıfakiyetli bir muharebeye tutusmuşlar ve nakil vasıtalarile bir +pn istinam etmislerdir. Habeş hudiıdundaki harekât lerinde beklemektedirler. Bu yüzden tramvaylara asılanlar çoğalmış ve dun mukaddemesi 100 kişiden birer lira nakdî para cezası Simalî Kenya hudud mıntaka alınmış. bir çok ufak çocuklara da sında, yagmur mevsimlnin sona ermuhtelif şekilde tedib cezaları veril , [Arkası sahife 5 sütnn 4 te] miştir. Almanyaya yeni bir darbe İtalyan filosunda itaatsizlik Amerikan azmi: gittikşe artıyor "İngilterenin yenilmesine müsaaue etmiyeceğ»z!,, • Nanheim etrafındaki sanayi mıntakası ağır surette bombalandı İki denizaltının mürettebatı vazifelerini ifadan imtina ettiler ingiliz bombardımanlarile ağır hasara uğrayan Sarr ha\zasındaki Alman ağır sanayi müesseselerinden birisi Büyük fabrikalar Ren kıyılarındaki limanlar tahrib edildi ltalyada Bari limanı da hasara uğradı Londra 17 (a.a.) ingiliz Hava Nezaretinin tebliği: Dün gece Almanya üzerine birbiri ardından şiddetli hücumlar yapı.mıştır. Bombardıman tayyareleri yüksek Rhin'ın başlıca sanayi merkezi olan Manneheimdaki hedeflere karşı yedi saat suren devamlı hücumlar yapmıştır. Akınlar güzel bir hava ve ay ışığı altında yapılmış[Arkası sahife 5 sütun 3 te] Harb yardımının derhal arttırılması için Ruzvelt tazyik ediliyor Mr. Lloyd George iunanistana taarruz ve Mısıra tecavüz hartketlerinde bu nazariye tatbıkatın sert çehresile karşılaşmış bulunujor. Halbuki meselenin Akdenize taalluk eden kısmında Itahan malihulyasının karşılaştığı bu kudretli manialar bcnüz ilk bir iki mukabil darbeden ibarettir. Israr olunduğu ve icab ettiği takdirde bu manialann arkasından gelecek daha pek çok manialar vardı ve sıralarını bekleyorlardı. Demek isteriz ki Akdeniz meselesi, Londra 17 (a.a.) Reuter ajansının nıasa başında kuruhuı plânların malihul parlamento muhabiri bildiriyor: jaları kadar kolaylıkla hallolunabilecek Lord Lothian'ın Vaşington'da muhtemeselelerden değildi zaten. mel halefi olarak Lloyd George'un ismi Butün milletlere aid bir su yolu olarak pek sık zikredilmektedir. Bununla be ! Akdenizin serbestliği, kürei arzda sakin raber vaziyetin böyle olmaması ihtimalı bütün milletlerin en hayatî bir alâka ile pek kuvvetlidir. Lloyd George'un tayibağh bulıındukları esas meselelerden ni zannedildiğme gore hukumet mahfUbirijdi, ve bu mesele ancak bu mahiye lerinde memnunivetle karşdanacaktır. Amerikan matbuatı tarafından eneıjsi Lloyd Gecrge'un intihabı taraftan otile ayakfa duracak bir meseledir. Yeni methedilen İngiliz Başvekili Churchill Janlar mumailevhin Amerikada en lâharbde mihver devletlerinin İngiliz imIngili? deniz karakollarınm vazıfesini üparatorluğunu yıkmak arzulan dahi Ak zım olan bir zamanda cepane ımsl'tı zerimize almalıyız. Bundan baska Ingiliz mn sür'atle artırılması hususunda pek YUNUS NADÎ kıymetli bilgiler elde edeceğbu be\an dopEnmasının emrine kâfi miktarda A[Arkası sahife 5. siitun 1 de] [Arkasi sahife 5 siitun 2 de] FArkası sahife S siitun 1 dei Lloyd George'a siyasî vazite veriliyor Vaşington 17 (a.a.) Liberallerin nüfuzlu bir organı olan New Republic şöyle yazıyor: «Muharib vaziyete girmeden ingiliz gemilerini kurtarmak için her yerde Londra 17 (a.a.) Bugünkü Daily Mail gazetesi şdyle yazmaktadır: «İtalyan denizaltılarının mürettebatı arasında çıkan ciddî bir memnunıyetsizlık İtalyan donanmasının bütün kısımlarına sirayet etmişür. Bu menr.uniyetsizliğin ilk emareleri Sicilyada vukua gelen hâdiselerle kendini eösttrmistir. Sicilyada iki denizaltının mürettebatı gemilerine binmek istememişlerdir. Bu hâdise sükutla geçıştmlmiş ve bu bahriyeliler hemen başka bir yere gönderilmiştir. İki gün sonar bu gemilerın mürettebatı tamamile değıştırilmiştir. Brindizi'de bir denizaltı mürettebatmdan birkaç kişi harb aleyhlnde bağırıp çağırdıkları için hapsediîmişlerdir. Londra 17 (a.a.) Reuter: Londranm deniz mahfiller;nde, Napoli'nin gecen hafta sonunda İngiliz hava kjvvetler' tarafından bombardıman edildiği gün limanda bulunan iki İtalyan zırnhsınm garbî Akdenizde İngiliz donanmasıle muharebe eden zırhlılar olduğu tahmin edilmcktedir. İtalyanın malik bulunduğu altı zırhlıdan üçünün Tarantoya yapılan bi\cumd3 hasara uğratıldığı malumdur. Binaenaleyh bu zırhlılardan beşinin akıbeti bugün malum olmustur. Altmcı zırhlmın nerede bulunduğu mechuldür. Bu eeminin inşasınm henüz bitirilmçtıis ve servise girmemiş olması muhtempldir. Arnavudlukdaki İtalyan ordusu • HARB VAZİYETİ Tobruk yolları İngilizlere açildıî İngiliz taarruzu devam ediyor. İngiliz kuvvetleri Mısıra aid Sollum ile Libya hududunda bulunan Capıızzo kalesini ve sair bir takım müstahkem yerleri zaptetmişlerdir ki bunlardan bazıları 130 metre yüksekliğinde yerierde kâin olduklan için. zaptedilmeleri müstakbcl harekât için mühim addedilmek lâzım gelir. Bardia'nın henüz düşmediği anlaşılıyor; fakat sabaha akşama bu da olacaktır. Bu çöl muharebesinde, ele geçirilen kasabaların ehemmiyeti, birer köjden : baret olan bu yerlerin kendi Uıymetinde değil; ancak malzeme depolarile ve erzak ambarlarile dolu birer üs olmalarındadır Bu üsleıin kıymeli, İtalvanlar için pek büyüktür Çünkü, denize hâkim olmadıklan için ellerinden çıkan her maddeyi bir daha tedarik etmeleri, son derece güçtür. Yunanlılar tarafından iki cenahtan çevriliyor Mütemadiyen kar altında kanlı muharebeler cereyan ediyor Londra 17 (a.a.) Reuter: Arnavudluktaki ıleri hareketlerine devam eden 'iunan kuvvetlerinden Londra askeri nıahfıllerınde takdirle bahsedilmektedir Sai'p araziye ve fena havaya rağmen bu ıleri hareket maharetle idare edil mektedir. Yunanlılar, düşmanı tahkirr edilrnış mevzilerinden atmak için cep heden hücumlarla değil, askerlerinin dağlarda sur'atli hareket kabaüyetlerinden istıfade ederek cenahlardan çevirerek c,ekilmeğe mecbur edecek şekııde biı tabıye kullanmak suretile hareket etmektedir. İtalvanlar, muhafaza imkânı kalmı yan raevzilerini terkederek diğer nok talarda muharebeye devam etmektedirler. fArkası sahife 5. siitun 2 del Vichy'ye gönderilen Alman sefiri Doğrudan doğruya Nareşal Petainle müzakerelere girişti Laval, Mareşali iskat için Pariste bir tören hazırlamışmış! Eski nazırın ya Vaşington elçisi oiması, yahud k a b i n e y e alınması muhtemel r MİIIet K ürsilsünde Nevyork 17 (a.a) Transradio ajansmdan alınan bir telgrafa göre, Almanyanm Fransa büyük elçisi Abetz, Vichy'de bu gün Mareşal Petain'le üç saat süren bir mülâ kat yapmıstır Mülâkatı müteakıb Abetz ö&le yemegini kabine azala'le birlikte yemistir. Zürih 17 (a.a.) Röyter ajan sırdan: La Suisse gazetesinin Vichy mufArkası sabife 5 sütun 5 te] fArkası sahife 4 sütun 3 te] Geç kalmış bir icad Güzide hatib ve hukukçumuz, Manisa meb'usu Refik İnce, ricamız üzerine. gazetemizde bu nam altında devamlı fıkralar yazmağı kabul etmistir. Millî meselelerdeki yüksek hassasiyetile tanınan arkadasımızın, millî \icdanın mihrakı olan Meclis kürsıisünden japarağı tahliller Bkir ve cemivet hayatımız için bir hususiyet teşkil edecektir. İlk yazısı 2 nci sabilemizdedir. agızdan millî marslar, vatanî şarkılar nesrederek orduMüstakbel harblerde radyonun mühim bir silâh olarak kullanılacağını \aktile keudi kendime dusunürdüm. Her nun manevivatile beraber taarruz kudretini de birkaç misline >ükseltecek. yeni icad gibi. bundan da. insanların birbirlerini vemek icin istifadcye kalkısması tabii değil miydi? Vakıâ ilk baFakat tahminim doğru çıkmadı. Şimdive kadar hiç bir kısta radvo yalnız ses nakleden masum bir aletcikten basdevletin radvodan bu sekilde istifadeve kalktığını eörmeka birşey sa>ılamaz Fakat ne de olsa otomobillerin kadik. Pek goreceğimiz de yok galiba. O eene, eski bildiğira 7irhlısı. tavyarelerin ucar kale haline geldiği, en masum miz havadis ve propaganda rolünde berdevam. icadların öldürücü devler doğurduğu bu devirde radvoNe kadar düsündisem de muammayı bir türlü hallenun ihmal edilebileceği hatınmdan geçmiyordu. Şövle demedim: Bu fikir benden baska kimsenin aklma nu farzedivordum : eelrnedi. voksa onda hic bir pratik ktvmet vok mu? YalCephelere büyük ve portatif vüzlerce, binlerce hnnarmz bir seyden süpheleniyorum: Belld de bu usul vıldılör konacak. Muavven bir verici merke7den idare edi'en •ım harbi dediğimiz tepeden inme modren harblerden bu makineler. devamlı surptte ordunun manevivarıni 7İyade vağız viğitlerin karsılıklı pala salladıkları eski kamcılamak maksadile isletilecek, Asker hiç bir zaman devirlere daha cok yarasırdı. Bu takdirde radyoyu geç bavadissiz bırakılmıvacak (''oğru veva iğri ?ararı vok) kabnış bir icad sayanlara hak vermek lâzım. Bühassa. taarruza kalkılacağı anlarda. binlerce honarlör feeıideki kadın. cocuk ve ihtivarlardan naklen") hpp bir Birkaç Garb çöiünde biı muharebe safhası
