17 Aralık 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SUSLEN MODELEVİ nin Avrupadan getirtmiş olduğu en son model: TUVALET, APREMİDİ, YÜNLÜ ROB, Yakası KÜRKLÜ MANTO ve SPOR MANTOLARINI ziyaret ediniz, Süslen Modelevini Avrupada 20 sene büyük rağbet kazanmış ERİKA ATAMER idare etmektedir. Adres: Beyoğlu Lâle sineması karşıst No. 46 ÇIĞ apartıman No. 3. 17 ncî yıl sayı: 5876 umhuriyet ÎSTANDUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul Posta tutusu: tstanbul No. 246 Telefon Basrouharrir 22366. Tahrlı heyeü: 2429& Idare ve matbaa ksmı: 24299 24290 BELER NiŞAN ve 13ĞÜN Merasimi yapjhr. Tel: 4 9 4 2 7 . Istiklâl Cad. NoT 213 Salı 17 Birincikânun 1940 Asker ailelerine yardım gfc* A K u £ A/ I Z Dahiliye Vekili Mecliste dün beyanatta bulundu Balkanlar Balkanlılarındır Macaristanın Yugoslavya ile akdettiği ebedî dostluk muahedesi bize Balkan Antantı etrafındaki rüyalanmızı hatırlattı da hâlâ Balkanlılar arasında tahakkuk ettirilecek en hakikî ve miistacel siyasetin bunen dan ibaret olduğunu Balkanhlara bir kere daha habrlatmaktan kendimizi alamadık. ski Bulgar Başvekili Gospodin Koseivanofnn hakkı vardır: Büyük devletlerden hiç biri Balkanlara burnunu sokmamalı ve büliin Balkanlıların en büyük titizlikleri büyük devletlerden hiç birini yanmadaya yaklaştırmamak noktasında topianmalıdır. Zâhiren iyi niyetle bile gelse Balkan işlerine karışmış olacak herhangi büyuk devlet ister istemez jarunadamızın huzur ve sükununu kanstıracak ve kaçıracaktır. Şu basit sebebden dolayı: Hiçbir büyük devlet hiçbir Balkanlı memleketin karagözlerine âşık değildir. Herhangi büyuk bir devlet herhangi bir Balkanlı memleket hakkmda hayırhah ve muhabbetli bile görünse hakikatte guya o tnemleketi tutuyor gibi göstereceği hareketile sadece kendi büyük siyasetini J iirütecektir. Bu büyük siyasetin mukabili başka büyük siyasetler vardır. Birine müsaade olundu mu diğerlerine hareket ve faaliyet hakkı ve imkânı verilıniş olur. Bu takdirde Balkanlar büyük devletlerin büyük siyasetlerinin çsrpiftığı bir saha baline inkılâb etmiş bulutıur. Bundansa ancak ve bilhassa Balkanların ve Balkanlıların zarar görmüş olacağı çok meydanda bir hakikattir. Balkanlılar nüfusları ve topraklan tnalum küçuk memleketlerdir. Mevcud nüfuslarile bu memleketlerin fütuhat siyaseti takib edemiyeceklerine şüphe joktur. Balkanlar haricinde fütuhat siyaseti hatıra bile gelmez bir şeydir. Balkanlar dahilinde Balkanlı memleketlerin jekdiğerleri zaranna fütuhat siyasetlerindense ancak zarar çıkabileceğini en basit bir müşahede ispata kifayet eder. Hususile Balkanlılardan herhangi biri diğeri veya diğerleri aleyhine siyaset gütmek için mutlaka bir büyük devletten istiane etmek ihtiyacını duyacakta. Yukarıda da ifade edilmiş olduğu üzere Balkanlar için zaten felâketin en büyüğü işte bu haldir, yani herhangi büyük bir devletin herhangi bir sebeble Balkanlara burnunu sokması hali. Balkanlılığın en büyük menfaati bilhassa bu vaziyete meydan ve itnkân bırakmamaktır. Balkanlarda büyük devletlerden hiç biriniıı işi olmadığı gibi binnefis kendi ittihadlaruıdan ortaya büyük bir devlet mahiyet ve manzarası çıkarabilecek olan Balkanlıların, kendileri haricinde, herhangi büyuk bir devlete ihtiyaclan da yoktur. Balkan Antantı misalinde biz bu son vaziyetin en cazib imkânını gözler kamaştıncı bir ideal halinde görmüştuk. Kendini müdafaaya azmettiği zaman bir Balkanlı devletin neler yapmağa ınuktedir olduğunu Yunanistan son kahramanlık destanlarile ispat etmiş bulunuyor. Diğer Balkanlı devletlerin hepsini de ayni suretle hareket etmek azminde ve fazla olarak Balkaııhhk menfaati bakımından cümlesini yekdiğerile mütesanid farzedin, bu manzumenin arzedeceği kuvvet kesafetini derhal görür ve takdir edersiniz. Yeni bir proje «Yardım işînin bir hükumet vazifesi olarak ele alınması Başvekâletçe tetkik edilmektedir» Laval'in kabinesine almağı kurduğu Fransa Populer fırkası reisi ve eski komünist Doriot'la Fransız faşistleri reisi miralay de Ia Roque Ankara 16 (a.a.) Buyük Mıllet Meciisi bugun Şemseddin Günaltavın baş kanl.ğında toplanroıştır. Celsenin açıl rr.&sını muteakıb, asker aileleruıe yaıdım şeklı halckında Refik İnce (Manisa) tarsfmdan verilmiş olan sual takrırine DahıJıye Vekili Faik Öztrak cevab verm:çtir. M&nisa meb'usunun suali şu iki noktay: ıhtiva eylemekte idi 1 Askere alınanlardan fakir clanlara yardım membaları ve bu nembalardan istifade yolları nelerdir? 2 Yardımdan hasıl olan para ve eşyanm fakir ailelere tevzihvle tutulan usul nedir? Ve bu yolun îdiÜJie ve Nevyork 16 (a.a.) «Tasst Ünited menınun edici olduğuna Veklâst kani Presse ve Associated Press Amerikan midır? Yoksa ikmaline doğru gidilmesi ajanslarnun İsviçre muhabirlerinin bildüşünülmekte midir? Dahiliye Vekilimiz Faik Öztrak, Kahire 16 (a.a.) Garb çloündeki lndirdiğine göre Laval, 13 kânunuevvel Mecliste izahat verirken [Arkası sahife 5 sütun 4 te] [Arkası sahife 5 sütun 6 da] gilız orduları nezdinde bulunan Reuter ajansının muhabiri büdırıyor: Iııgiliz kıtaatı hudud boyuıca ilerlemesine devam ederken esir edilan Italyanların adedile iğtınam olunan harb malzemesinin miktarı da çoğalmaktadır. Hergun arkası kesilmiyen kamyon kafileleri çölden geçmektedir. Kamyonların içi tıklım tıklım Italyan esirlerile doiudur. Bukbuk mıntakasında 14 bin esir alan bir zırhlı liva, alınan esirleri başka kıtaata teslim ederek ilerlemesine devam edebılmek için telsizle âcü yardım istemıştir. Harekât esnasında yararlık göstermis olsn bir HındJU alayı esirleri teslim almış ve zırhlı liva Solluma doğru ilerbyişine devam edebilmiştir. Liraüıa gsyesi, kampiardan çölün içine doğru çekiîınekte olan düşmanın ricatini kesmektı. Bu düşman kıtaatı teslim olmuştur. Sidi Baıraniden maada düşmanın mukavemet gösteren bütün kıt'alan çarşamba gıinü tenıjzlenmiştir. Kahire Jlö (a.a.) Ortasarktaki [Arkası sahife 5 sütun 3 te] İngiliz hava kuvvetleri umumî karargâhmın tebliği: Fena havaya rağmen. İngiliz hava kuvvetleri, dün garb çölünde düşman tayyare mevdanları ile tayyare inme mevdan'arına hücumlarına devam etmiştir. İngiliz tayyareleri tarafından şiddetli bir baskına uğrayan Napoli limanından bir manzara Avcı tayyarelerimiz, ileri kıt'alarimız için himaye uçuşlarını idame ettirmislerdir. 14 15 ve 15'16 kânunuevvel geceleri, Bardia, Gmimi, Gazalla, Tob ruk, Gubbi ve Elâlem üzerinde taarruzlar yapılmıştır. Bardia'da 100 kilometre mesafeden görülen şiddetli yangmlar çıkarılmıştır. Dal?a kirana isabet vakl olmuş ve mühim hasar yapılmıştır. Laval, ihanet suçile Trablusgarbda, karadan ve denizden devam eden Ingiliz taarruzunu gösterir harita tevkif edüdi! Meydana çıkan proje Garb çölündeki HARB VAZIYETI Wavel kıfaları 9 bozgunun Trablus ta Matrud nazır, Pariste Harekât Italyan Almanların emrinde tafsilatı ilerliyor topraklarına geçti bir hükumet kurarak Fransayı tngil İngiliz hava hakimiyeti devam ediyor tereye karşı harbe sokacakmış! Pek çok üsler yeniden bombalandı, 24 Italyan tayyaresi düşürüldü Bardia'yı da zaptettik. ten sonra, İngiliz ku • mandanlığı Italyanlara nefes aldırmamak için elinden geleni yapacak Bu satırların yanldığı saate kadar, henüz İngiliz Ortasark ordulan baskumandanlığuun resmi harb tebliği alınmış değildi; fakat gerek İngiliz Amirallık dairesinin, gerekse İtalyan başkumandanlığının resmi tebliğleri, İngiliz taarruzunun devam etmekte olduğunu göstermektedir. 192 numarah İtalyan tebliği kısaca, «Hudud mıntakasında düşman kuvvetlerinin tazyila devam etmektedir» dediğine ve 191 numarah tebliğ ise. Sidi Barraninin tahliyesinden sonra büyük rauharebenin altıncı günü olan diinkü gün (14 birincikânun cumartesi) İtalyan ve İngiliz kıt'alan arasında Bardia Sollum Capuzzo çöl mıntakasında sabahtan akşama kadar kanh muharebeler eereyan etmis» olduğunu bildirdiğine göre. mücadele artık, Libya'ya ve Bingazi top[Arkası sahife 4 sütun 1 de] Bardia önlerindeki mukavemet kırıldı İngiliz donanması, îtalyanların ricat yollarını durmadan dövüyor Kahire 16 (a.a.) İngiliz umumî karargâhı tarafından neşredilen bir teb liğde bu İngiliz ileri kuvvetlerinin Labya hududunu geçtikleri ve muharebenin şimdi orada devam ettiği kaydedilmektedir. Tebliğde Sollum civannda düşmanın henüz müstahkem mevkiler işgal ettiği ilâve edilmektedir. Havanın fenalığı ve hava şartları ruyete manidir. Sudan hududunda İngiliz keçif kolları dün yeni muvaffakiyetler elde etmişlerdir. Bardia önlerindeki muharebeler Londra 16 (a.a.) Reuter: Londra [Arkası sahife 5 sütun 2 de] Berlin ve Napoli şiddetle bombardıman edildi Italyan donanması yeni bir baskına daha u$radı! 3 zırhlı ile pek çok muhriblerin üzerine savısız bomba yağdırıldı Habeşistanda karışıkhklar İtalyanlar, en kısa bir zamanda memleketi tahliyeye davet edildiler! mı kurulduğu sıraBîr Aiman gazetesi da kuvvetlerimizin bütünlüğünü muItalyanın yıkılması hafaza edelim,, i h t i m a l i n d e n Umumî vali, Hindlilerin Nihayet, Hindislan Dominyon oluyor İtalyanlar şimalde de ric'at ediyorlar "Yeni bir dünya nizaYunanhlar yeniden birçok malzeme iğtinam ettiler Manastır 16 (a.a.) Reuter ajansının Yugoslavya Arnavudluk hudu duııdaki muhabiri bildiriyor: Şimal bölgesindeki muharebe dün ezcümle yüksek infilâk kudretli obüsler k".Uanan uzun menzilli toplar arasında düelloya münhasır kalmıştır. Pogradeçin batı şimalinde Yunan kıt'aiarı mü him bir köy önünde iki buçuk kilomet re kadar ilerlemişlerdir. Halen bütün cephede çok kar yağmaktadır. Dün 5 Arnavud ve iki İtalyan askeri Yunan kıt'alanna iltica etmişlerdir. Gelen Italyanlar, kıt alan arasında büyük bir yiyecek fıkdanı mevcud olduğunu söylüyorlar. Bunlar İtalyada barış propa gandasından bahsedildiğini ve Alman ordusunun İtalyaya doğru ilerlemekte olduğunu duymuşlardır. Geııe bu İtalyanlar İngiliz tayyarelerinin İtalyan şe hirlerine daha şiddetli hücumlar yapmamasından dolayı hayret ettiklprini, zira halkın maneviyatının boruk olduğunu ve bu yüzden mühim bir darbenin çok ciddî neticeler verebileceğini bildirmektedirler Yunan tebliği Atina 16 (a.a.) 50 numarah Yunan tebllği: Cephede muvaffakivetli mevziî muharebeler vuku buldu. Yeni tepeler ele geçirdik. Bir miktar esir aldık. Büvük miktarda mitralyöz ve havan topu iğitnaro ettik. Kral Boris manalı bir nutuk söyledi Arnavudluk cephesinde Dün gündüz, bombardıman tay yarelerimiz, Bomba, Appolonia, Derna ve Bennina'ya hücumlar yapılLondra 16 (a.a.) Reuîer ajansımıştır. nın diplomatik muharriri A'jııan ga14'15 kânunuevvel gecesl, uzak zete^rinden birinin İtalyanm yıkılmesafe bombardıman tayyarelerimiz, ması ihtimal ve imkânından dahi Napoli üzerine çok şiddetli ve mubahsedecek kadar ileri gittiğini. Alvaffakiyetli bir hücum yapmıslarmsn gazetelerinden birinin de İtaldır. Bombalar, üc zırhlının bağlı bu\sya doğrudan doğruya yardımdan lunduğu dalga kıran üzerinde patlahiç bahsetmediğini kaydetm îktedir. mış, uzun zaman yanan yangmlar çıkarmıştır Bir kruvazörle, destroyerler kümesi üzerine beş tam isabet vâkl olmuş ve bunu dört infilâk takib etmiştir. Tayvarelerimizden bir tanesi bütün bombalarmı bir zırhlının yanma atmıştır. Ayni zamanüa bir tayyare meydanına da hücum edilmis ve yangmlar çıkarılmıstır Demirvolu istasyonları ve iHisak noktaları da hücuma uSramıstır. Ür büyük infilâk vukua gelmis ve bunu Balkan Antantı hakkındaki yanlış bir yarjgınlar takib eylemiştir. TavyareVaşington 17 (a.a.) Madam Roosetelâkkiyi tashih etmek lâzımdır. Bu an lerimizin hepsi, salimen üslerine velt gazeteciler toplantısmda İngütereye tant, guya tadilci Bulgaristana karsı bir ikrazatta bulunmaktansa doğrudan doğittifak addedilegeldi. Hayır, öyle değilruya nakden teberruat yapı'.ması fikııni Berün ve A'm»nya üzcrînde dir. Bu ittifak, Balkanlılar arasında ve ileri sürmüştür. •Londra 16 (a.a.) Tebliğ: YUNUS NADİ Bu teberruatın kim tarafından yapıDün gece İngiliz hava kuvvetleri [Arkası sahife 5, sütun 5 t e [Arkası sahKe 5 sütun 7 del [Arkası sahife 5, sutun 5 tel| TArkası sahife 5 sütun 7 de1 7 [Arkası sahı'e 5 sutun 7 del bahsediyor aralarında anlaşmalarını tebliğ etti v Mm. Rooseveltin cezrî teklifi J «îngiltereye ikraz değil, nakdî teberru yapalım» Kalküta 16 (a.a.) Hindistan umumi vahsı Lord Lınlithgow bugun Kalkuta ticaret odasının senelik unıumi içtimaında beyanatta bulunarak bıliıassa demiştlr kı: < Gayemiz Hindistana biran evve) bir dominyon statüsü vermeitır. Halihazırdaki şerait içınde 8 ağustoitakı beyanatımda yapmış olduğum teklifleı" hâlâ muteberdir. Bu tekliflerin kabulü Hindistana hak.ki iktldarı verecektir. Bu tek'ıftcn istifadeye hazır olduklannı ümıd ediyo rum. İngiltere hükumeti elinderı gelen heıştyi yapmıştır. Aralarında mutabık kalarak elerinlden geleni yapmak sırası şimdi Hind partilerinindir.» Hududda bekliyen Habes İmparatoru Haile Selâsiye Londra 16 (a.a.) En emniyetli kaynaklardan gelen haberlere nazaran Habeşistanlılar Afrikada eereyan etmekte olan harekâtı büyük bir alâka ile takib etmektedirler. İtalyanlara karşı daimî isyan halinde bulunan Habeşistanhlar, İngilizlerin Mısırdaki muvaffakiyetlerinden ve imparatorları Haile Se'âse'nin hududda bulunmasınd?n fevkalâde cesaret almaktadırlar. Habeşistandan gelen haberlere göre, İtalyanlar yiyecek ve mühimma* alamadıkları gibi. aşiretler arasında vuku bulan hareketlerle de mütemadiyen iz'ac edilmektedir. Habeşistan bankasının müessislerinden biri olup Habeşistanı en iyi tanıyan Avrupalılar arasında bulunan ColIıer şunları söylemistir: (Baştarafı 1 inci sahifede) f Dün yapılan tasarruf haftası konferansları Bulgar Kralı Boris Tokyo 16 (a a.) Domei Ejansınm bildırdiğine göre, Siam hükumeti, FranSofya 16 (a.a.) Bulgar ajansı bilsız Hindiçinisile olan hudud nnıhasama diriyor: tmın dostane bir surette halli arzusunu Kral dün başta Meclis divanile Hariizhar evlemiştir ciye komisyonu azaları olmak üzcre kaizhar evlemiştir labalık bir parlamento heyetij kabul etmiştir. Heyet Meclisin Kralın nutkuna verdiği cevabı tevdi eylemiştif. Meclis reisi tarafından irad edilen bir [Arkası sahife 5, sütun 1 de] Siyam ve Fransız Hindiçinisi anlaşıyorlar J Birkac Son haftalar zarfında birbiri ardısıra devam eden mağlubiyetlerin İtalyada halkın maneviyatı üzerinde sarsuıtılı tesirler yaptığı görülüyor. Lavoro Faşista gazetesinin Anadolu Ajansı bültenlerinde okuduğum şu satırlan bu hususta çok manidardır: <Bu harb esnasında İtalyan halkınm orta sııufı tam bir vatan haini çehresile ortaya çıkmıştır. Bu sebeble, vatan haini muamelesi yapılmak suretile bu sınıf tereddüdsüz ve merhametsizce imha edilecektir.» Hangi orta sınıf, hangi vatan haini? Ne asilzade, ne de proleter olmadığını Üniversite İLüsad Fakültcsinde ve Yüksek İktısad mektebinde toplanan talebele rinüz ve Profesör Yusuf Kemal Teııgirsenk konferans verirken L Yazısı dördüncu sahifemizdedir di matbuat vasıtasile bu sınıfı ıtham etuıesi İtalyadaki buhranm ciddijetine dair kuvvetli bir delildir. Harb sahasında bir millet zafer de kazanır, mağlubiyete de uğrayabilir. Zaferin veya mağlubiyetin ba^lıca amilleri bir veya birkaç kumandan. bir veya birkaç devlet adamı olabilir. Bunları tayin etmek daha ziyade tarihe aiddir. Bu itibarla İtalyada muayyen bir sınıf aleyiddia eden, bilâkis korporasyon sistemile hine yükselmeğe başlayan sesler yanlışbütün vatandaşları tek cephe halinde hğı nispetinde bu memleketteki ruhî teskilâtlandırmaya çalışırken en ziyade buhranın derecesini aksettirmiyor mu? orta sınıfa dayanan bir hükumetin şimN. Ruhî buhran