17 Aralık 1940 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1

istikbaldeki Avrupa Arzu — edilecek hal tarzı dünyadan artık harbi kaldır- mak, kara, doniz ve hava si- lâhlarına nihayet vermek, barb Tan eli aö masrafkardan mil ettiği ağır mas kartaltılik suretiyle ferdlerin yükünü hafifletmek ve sosyal Blahat imkânını bulmaktır. Yazan: Hüseyin Cahid YALÇIN | u harbden Bonra nasil| bir Avrupa ve nasıl bir dünya ile karşılaşaca- Bız? Bugüne kadar devam et- miş olan — beynelmilel — düzen harbden sonra da esas ve ma> hiyetini değiştirmeden — devam edecek mi? Yani gizli diploma- giler, ordular ve donanmalar, ittifaklar, kuvvet müvazenesi ve kalacak mı? Yoksa, bir tasfiye muamelesi yapılarak herkes takkına razı ve mukadderatından memnun bir v letli kın, sürm ort iyet aldıktan sonra, mil- rası münnsebetlerde hak- nun ve taahüdün hüküm â kabul edilecek, harb dan kalkacak, binaenaleyh se açık ve gizli silâhlanmı- k, milletler arası yüksek ir zabita ve adalet teessüs ede- kmi? Bu son şıkkı t: kısaca işaret ettiğimiz şartlar birdenbire insanın kulağına o r garib bir hayal gibi çarpı- Fakat ne olursa olsun, be- ini cesaret ve kat'iyet ile gör! ve dü- şünmek mecburiyetindedir. 1914 - 1918 harbinin Üzerin- halde ya işleri düzelmemiş, yani Cihan HurbindEn evvelki gidişini bula- mamıştı. Şimdi bunun üzerine bugünkü harbin felâketleri, fe- dakârlıkları ve mahrumiyetleri inzimam edince, dünyadaki bü- tün hayat şartlarının ne kadar karmakarısık olacağı kolayca tahmin edilebilir. Buzünün acı- ını yarın sulh adı verilen vazi- yet tekrar teesslis ettiği zaman hakkiyle hissedeceğiz.. Bugün muvakkat oldukları için taham- mül edilir gibi görünen zorluk- lar, yarın daha dehşetli bir nis- bette ve gittikçe acılarını arttı- rarak karşımıza dikildiği zaman içine yuvarlandığımız felâketin giddetini daha iyi anlayacağız. Harbe girsin, girmesin, millet bu umumi dünya zorluk- yor. Şeriyet artık vazi: larından ıztırab ve mahrumiy tİ hissesini alacaktır. Onun için, bundan sonra , teessüs edecek dünyanın kurulmasına bütün devletlerin alâkadar — olmasın- dan ve iyi bir netice çıkması için elbirliği ile çalışmasından tabil bir şey olamaz. Arzu edilecek hal tarzı dün- yadan artık harbi kaldırmak, kara, deniz ve hava gilâhlarına nihayet vermek, harb hazırlık- larının milletlere tahmil ettiği ağır masraflardan kurtulmak suretiyle ferdlerin yükünü ha- fifletmek ve sosyol islahat im- kânmı bulmaktır. 1939 nisanı içinde, Amerika Cümhurreisi Roosevelt bütün milletleri bir konferans masası başında top- lanarak gikâyet ve taleblerini ortaya koymağa ve dostane mü- zakereler yoluyla ihtilâfları hal- letmeğe davet etmiş ve bu tek- lifi yüzünden Hitlerin hakareti- ne uğremişti. Dünya en müd- hiçbir harb ateşi çinden geçe- rek dönüp dolaşa Amerika Cüm- hurreisinin bu teklifine mi ge- lecek? Bu sual bugün için mevsimsiz addedilmemelidir. Harb — gidde- tini gittikçe arttırarak bütün dehgetiyle devam ederken, ne- ticenin ne zaman almacağı he- z tahmin bile edilemezken, müstakbel —Avrupadan 18 hset- mek ve ebedi bir sulh hülyasına düşmak birdenbire garib görüne bilir. Fakat iş dönüp dolaşıp cihandan harbi kaldırmak, bü- yük devletlerin - tahakküimüine Meydan vermemek, her millete hayat hakkı tanımak ve bazı milletlerin hür ve mesud ya- şayabilmelerine gerçekten mâni olan kayıdlar varsa bunları kal- dırmak gibi adalet ve hak presiplerine dayanacak ise bu- günkü harbe devam etmenin 17 BİRİNGİKİRİN 1940 SALI Üçüncü Yıl - No. 945 S E el her| — Şimal bölgesindeki muharebe dün | Yeni Yunan | ileri harekâtı Yeniden mühim mik- darda esir ve harb malzemesi alındı GErşi e Manastır, 16 (a..) — Reuter ajan- mının Yugoslavya - Arnavutluk hu- dudundaki muhabiri bildiriyor: ezcümle yüksek infilâk kudretli oto- büsler kullanan uzun menzilli toplar arasında düelloya münhasır kalmış- tar. Pogradeçin batı - gimalinde Yu- nan krtaları mühim bir köy önünde iki buçuk kilometre kadar ilerlemiş- lerdir. Halen bütün cephede çok kar yağmaktadır. Dün 5 Arnavut ve iki İtalyan askeri Yunan kıtalarına Hti- Ca etmişlerdir. Gelen İtalyanlar, kı- taları arasında büyük bir yiyecek (Sonu sayfa 3 sütun Gda) nazırı başa geçmek için darbei hükümet hazırlıyormuş -— Londra, 16 (a.a.) Daily Sketch gazetesinin bildirdiğine göre, Laval, Petainin yerine| geçmek ve onu müstemlekelere | ümumi vali olarak göndermek | için bir plân hazırlamış bulu- nuyordu. Fakat polis Prefesi Langeron bu plânı ifşa etmi tir. Hükümet darbesinin Noel'de | yapılması takarrur etmişti. La- Yal kabinesine albay Dela Roc- gue ile Doriot'nun girmeleri de| mukarrer — bulunuyordu. Lon- geronun — dosyasında — Lavali darağacına gönderebilecek ve- sikaları — mevcud bulunduğu zannedilmektedir. (Sonu sayfa 3 sütun 6da) | |i Cevdet Kerim tavr: memurl: Şehrimizde bulunan Münaka- lât Vekili Cevdot kecim — İnce- dayı dün Devlet Limanları iş- | letmesi umum müdür'üğünde meşgul olmuştur. Vekil idarenin Münakalât Vekilinin dün yaptığıtedkikler yi yolcu salonunda do görüşürkem . umumi - kararg neşredilen bir tebliğde bir İngi- liz ileri kuvvetlerinin Libya hu- dudunu geçtikleri ve muhare - benin şimdi orada devam ettiği kaydedilmektedir. Tebliğde Sollum civarında düş f——Harb limaa | Manyaslan izahat almış ve ı..i mandaki tahmil ve tahliye işle- riyle yakımdan alâkadar olmuş-| tur, Vekil bugün Devlet De- n Hüseyin Cahid YALÇIN | umumf faaliyeti hakkında -| nizyolları işletmesinde tedkik-| (Sonu sayfa 3 sütun 3 de) | manlar umum —müdürü Raufi| lerine devam edecektir. , AO SADA — OTERER ği 9 T Yeni Saba GÜNLÜK SIYASI HALK 4AZETESİ —————————— —— —4 ME. V, Devivt kıtapları Md. Teknik öğretim mecmuası Bayı: 1 Fiyatı 15 kuruş Teknik okullarımızdaki öğretmenlerle yet kin talebesi yurd içinde ve dişınde muhtelif en düstri ve teknik sahalardaki faaliyet ve yeni- Hiklerden haberdar etmek maksadları e Mit Vekilliği tarafından neşsedilmektedir, Yaym evlerimizden, kitapçılardan ve gazete bayilerinden isteyiniz. Müseolini birkmç sene evvel Yramuegarbe yaptığı soyahatte Trablüsgarb sokaklarından böyle geçmişti LAVAL MEVYKUF Eski Fransız hariciye italyan mü- 'dafaa hatti. yarıldı Muharebe tamamile Trablusgarb toprak- larına intikal etti (Sonu itun 5 di Vaziyeti Afrikadaki harb İtalyan topraklarına intikal etti y Yazan HİKMET ILGAZ Şimali Afrika muharebesi Ar- navutluk — harekâtına — benzedi, Htalya evvelâ Mısırı işgal için bir taarruza teşebbüs etti. Şimdi ken- di topraklarını müdafaaya uğr şıyor. Henüz bu mağlübiyetin &: bebini öğrenemedik ? Yalnız taar- ruzun birdenbire başlı ha mübarebenin birinci gününde italyan cephesinin bozulması gös- nası ve da- teriyor ki G ni — ordusunun keşif kuvvetleri vazifesini lâyı yapamamıştı: Bir ordunun çöl gibi tabil giz- alarından mahrum düz uza hazırlanması, her bir mımtakada siklet mer- kezi yapması, motörlü tlerin, ağır silâhların cepheye yaklaştı- rılması İtalyan hava kuvvetlerinin gözünden nasıl kaçmıştır? Bun akıl erdirmek kabil değildir. Bit- tabi gözü kapalı bir düşman,ı karşı mükemmel bir hazırlıkla ani darbeler halinde başlıyan İngiliz taarruzu İtalyanları şaşırtmış ve Bukbukda ufak bir mukavemet- ten sonra bütün — ordu silâh ve malzemesini kasmen — terkederek çekilmiştir. (Sonu sayfa 2 sütun 3 de) d Meclisinde | Ankara, 16 (aa.) — Büyük Mih | dek Meclisi bugün Şemseddin Günel- | tay'ın başkanlığında toplanımıştır. | cds ker ailelerini Retik İnce ün açılmasını müteakıb as- irdım şekli hakkında nisa) tarafından ve- zilmiş olan sua) takririne — Dahiliye Vekili Falk Öztrak cevab vermiştir. Manisa mebusunun swmli şu iki nok | tayı ihtiva eylemekte idi: 1 — Askere almanlardan fakir 0- lanlara yardım — membaları — ve bu Dahiliye Vekilisorulan bir sual üze- |rine mufassal beyanatta bulundu Muhtaç asker ailelerine ne - şekilde yardım yapılıyor? membalardan istifade yolları neler- | dir? 2 — Yardımdan basıl olan para ve| eşyanm fakir ailelere tevzünde tü- | tulan usul nedir? Ve bu yolun âdi- | Vâne ve memnun edici olduğuna Ve- | kâlet kani midir? Yoksa ikmaline doğru gidilmesi düşünülmekte mi- dir? Dahiliye Vekili Faik Öztrak, bu| suallere cevab olarak demiştir ki: | — Arkadaşımın suallerine cevab| vermezden evvel müsadenizle bu yardım keyfiyetine — müteallik olan Kanun hükümlerimizi burada, huzu- Tunüzde okumak istiyorum. Bu mükellefiyet askerlik mükelle. ftyeti kanununun 71, 72 ve 73 üncü maddelerinde, — köy kanununun da 18 üncü maddesinir. 19 uncu fıkra- sında mevcuddür. Askerlik mükellefiyeti kanununun TI imej maddesi şudür: (Sonu sayfa 3 slitun 4 de) İhtik ârla mücadeleiçin yenitedbirler |Fiyat murakabe komis- yonu Ticaret Vekâ&le- tine bağlandı | Yi RRR a Hhtikâra karşı almacak ted- diği kat'i direktifler ürerine ga- yet sıkı bir mücadeleye girişil- Mmiştir. Vekâletin bu işle meşgul olmak üzere şehrimize gönder- diği müfettişler dün sabah mü- #ettiş TAtfinin - riyaseti altında toplanarak şehirdeki fiyat raü- rakabesi ve satışları hakkında | Bgörüşmüşler ve bazı kararlar | almışlardır. Bu kararlara göre piyasada kontroller yeni esaslara göre| yapılacaktır. Vekületin tayin et- tiği 20 kontrolör de bugünlerde gehrimize gelecek, derhal vazi- feye başlayacaklardır. Diğer ta- n . Mmürakabe kamisyonu 'TTicaret Müdürlüğünde fevkalâ 'de bir toplanlı yapmıştır. (Sonu sayfa 2 sütun 7 de) Maarif Vekâ- letinin bir tebliği ei Ankara, 16 (a.a,) — Maarif Ve- killiğinden tebliğ edilmiştir: Sön günlerde bazı gazeteler, Maa- yif Vekilliği hazırlatılp orta o- kullarlı lerde okutulan yabancı di) kitaplarının, — sınıf seviyelerine uygun düşmediği ve bunların oku- tulmasından iyi netice — alınmadığı için değiştirilecekleri hakkında ya- zılar neşretmektedirler. Vekillik ev- velce muhtelif yabancı dil kitapla - yından yapılan tedrisatın dağınıklı- ianı görerek hem bir sınıfın müfre- datına uygun düşecek, hem de yaban | cı dil tedrisatını gerek metod, ge - yekse metin bakımından tevhid ede- cek kitaplar yazdırmıştır. Yabancı dile bu kitaplardan baş- n talebe seriyi takib ederken | güçlük çekmiyeceği gibi, başka ki-| taplardan basılmış olan talebeler de| bulundukları sınıflarda by serinin ki- | nı, ders yil sonuna kadar bitir- | takib edilebilecek se- | | | | Bu itil hakkında yanlı la — yabancı dil kitapları | nalümata — istinad ettiği anlaşılan neşriyatın — yerinde | olmadığı ve hakikate uymadığı tav- l BULGARLAR | | | birler hakkında Vekâletin ver- | | | —. | NE İSTER? | A.N. K.'ın bu yazısı 4 Uncü sahifemizdedir l ) aSt | merika Üniversitede tasarruf günü Dün Ticaret mektebinde de tasar- 'Fuf günü için bir toplantı yapıldı Ticaret İktısad Haftası münasebetiyle | tebinde merasime saat 14,30 da Mektebinde yapılan toplantıdan bir inüba dün üniversitede ve yüksek ik- mekteb direktörü Nihad Saya- tısad ve Ticaret Mektebinde / rın bir konferansiyle başlanmış- bir toplantı tertib olunmuştur .| tır. Mekteb direktörü mektebin Yüksek İktısad ve Ticaret Mek- İ (Sonu sayfa 2 sütün 4 de) SABAHTAN SABAHA: Milli Tasarruf ruhunun emri Kış Avrupada hazin geçiyor; vaziyetimiz sağlamdır. Nüfusumuzun arttırılması, işsiz- lere iş bulunması, çalışan kolların hızlandırılması lâzım u da bir tasarruf mese'esi olacak | — Bir iki günde 80 bin esir verilir mi yahu? — Verilir ya... 30 kişinin boğuzmdan tasarruf etmek için en kestirme yol... Bu harb senesinin kışı Avru- - iaşe maddesi yellamak — husu- pada çok & h geçiyor. A- sundaki teklifini İngiltere - bu n, af memleketlere (Sonu sayfa2 sütun ? de)