1 Aralık 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hürrem Sultan M. TURHAN'ın eseridir. HEB KİTABCroA BULÜNUE. Fiatı 150 kuruştur. I7nci yıl sayı: 5860 u m h u r iye t ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresfc Cumhuriyet, tstanbul Posta fcutnsa: istanbuL N a 246 Telefon: Başnıuharrir 22366. Tahrir heyeti: 2429a îdare ve matbaa 24299 24290 Iktısadî Yürüyüş Dctısadî Yürüyüş'ün 24 üncü sayısı Çiknuştır. Bu sayıda : Dcüsadî hayatta münakalenin mevj Nakid ve harb, Kooperatif nazariyejj gortacıhk, Dünya karşısında Türkl fusu, Türk Sovyet ticareti, Art sanayide ehemmiyeti gibi birçok ] yanlar ve etüdler bulunmaktadır. • Iktısadî Yürüyüş» ün 25 inci fevt sayısını bekleyiniz. Umumî satış yeri: Yürüyüş Kit Pazar I Birincikânun 1940 Evlerden sokaklara hiç ziya sızmıyacak aksine hareket edenler ağır surette cezalandırılacaktır u gece bütün Türkiyede ışıklar tam maskelenecek Hitler Laval'i Berline Petain'in beyanatı "Fransayı bu günkü uçuruma sürükliyenler birer canidir,, Mareçal, Fransadald yeni nizamm her şeye rağmen yaşatılacağını söylüyor Nevyork 30 (a.a.) Nevyork Times gazetesinin Bern muhabirinin haber verdığine göre Laval Hitler'in daveti üzerine Berline gidecektir. Mareşal Petain'in sözleri Paris 30 (a.a.) «D.N.B.» Maruf Fransız muharrirlerinden Alphonse de Chateaubriand, Mareşal Petain'le bir mülâkat yapmış ve Mareşal bu mülâkatta ezcumle şunları söylemiştir: • Fransayı bugünün çamuruna sürüklemiş olanlar birer canidir. Dahilî vaziyete gelince, yeni nizam hiçbır vakit Frsnsaya bu kadar pahalıya mal olmüş olan eski hatalara kısmen dahi olsa asla dcnmiyecektir. Yeni rejimin hakikaten miilî bir rejim olabilmesi için, mazide heı zaman harb endüstrisile istikrazlardan müstefid olanlara yaramış olan eski dostluk ve eski düşmanlıklarından tecerrüd etmesi lâzım geür. Mareşal Petain radyoda Fransızlara hitab ederek köylerini terke ve serbesl bolgeye ilticaya mecbur kalan 70,000 Loren'linin kışın eşiğinde yeni yurdlarına bir yuva harareti ve büyük Fransu dostluğu muhiti bulmalarını istetniştir. Bu akşamdan itibaren şehrin umu nâ ve hususî bütün binalarındaki ışıklar sokağa sızmıyacak şekilde maske lenmiş veya söndürulmüş olacakür. Alâkadar memurlar mıntakalarında dolaşarak iyi maskelenmemiş yerleri tespit ve bunlara icab eden ihtarlarda bulunacaklardır. Maskelememekte ısr «dcıücı ulursa t)unıar aemaı »mi* n nsan, havada uçmak kudretinl fcaII zanalı yarım asır bile olmadı. 1900 deiumumiliklere verilerek pasif korunII tarihlerinde idi ki ilk tayyare Paris rr.a nizamnamesinin gosterdiği cezalaie ilk korkak cevelânını yaparak Eyfel kulesini dolanabilmişti. Manş denizinin uçakla geçilebilmesi ondan birkaç yıl sonradır. Bu alet bugün insanların en kuvvetli silâhıdır. Biz Turklerin başkaları tarafından yapılan tayyareleri kullanmaklığınuz bu yeni icadın herkes tarafından kuU&nümağa başlamasını hemen takib elmiştir. Ilavadan ağır bir cisimle havalanmanın fennî manasını derhal kavradık, ve bu uğurda kurbanlar vermekliğimiz ancak bizinı bu yeni alete daha biiyiik i lı t ir a s 1 a yapışmaklığımıza sebeb oldu. İsliklâl harbinde kendimizin tamir ettiğimiz iki üç kırık dökük tayyareyi kullandık. Gcçen Umumî Harbi takib eden yirmi Londra 30 (a.a.) Yugoslavya hu yıl içinde tayyareciliğin tekniği çok ileri dudunda bulunan Reuter ajansının hugotıirülmüştur. Bu yeni icada taalluk susî muhabiri yazıyor: eden ilim ve fen sahası kendi başına bit Bütun şimalî Arnavudluk cephesi boâlem oldu. Biz onun yakasını bıraknıayunca Yunanlılar, Italyanlarm mukabil dık. Havacıhk kurumu en kuvvetli silâh tsaıruzlanna rağmen vazıyetıerıru rnuolucağı anlaşılan bu harikulâde alete halaza etmekte ve Moskopolıs'ın uze karşı Türk milleünin gosterdiği a 1 ârlndeki mevzılerini de takviye eylemekkanın i f a d e s i oldu, ve bu alâka tedirler. Cephe boyunda muharebelsr abâlâ aıtan bir hızla devara ediyor. Havanudane bir şekilde devam etmektedir. cıhk kurumiHnuzun hayatî menbalarında \unanhlar yeni topları muvaiîakiyetle tndilât icra edilmiş olmasına rağmen istimal etmekte ve italyan bataryalarını Türk milleti kendi malı olan bu kurusür'atle susturmaktadorlar. nm daha sıkı bir bağhlıkla yaşaınıağa Pogradet dün Yunanlılar tarafından azmetmiş gidiyor. Bizim çok samiıni ıniiher çapta loplarla bombardıman edilmişşahedelerimize göre Havacılık K u r u m u Türk milletinin kendi bü tir. Bazı zayiat olmakla beraber Yun3njıiklÜRİinü iftiharla yükselten kendi lıiar dün Pogradet mevküni muhafaza etmekte olan Cherava ırmağtnı geçmeğe eserlerinden bir başlıcası olmustur. muvaffak olmuşlardır. Arazınin teşekMilletin havacılık silâhı nanıına şiınkülâtı dolayısile bu mıntakada Yunan diye kadar temin etmiş olduğu muvaıfalılar, ihtiyatla hareket etmektedir. kiyotier cidden hayret ve hürmet oluna(Arkası sahife 3 sütün 3 te) cak kadar büjüktür. Bu işte Türk milletinin diğer ileri milletlerle atbaşı beraber yürumesi için atılacak tek adıra kalmışbr: Memlekeite Tayyarecilik endüstrisinin tesisile ihtiyacınuz olan her çeşid ocakl«rı hatta motorlerile bizzat kendimizin j apmaklığımız. Bu ise doğru da teveccuh etmiş T ü r k heyecan ı n ı yakından gordüğümüz zaman hr,ecunımıza son olmadı. Mesle§iııin âşığı bir mütehas«ısla bu mevzu üzerinde canlı bir konuşma yaptık Anlasıldı Id memlekette havacılığtn enHüstrisini kurmak büyük bir iştir, fakat asla eayrimümkün değildir, bilâkis KHstof K^lomb'un yumurtayı dikine «rturtması kabilinden kolay bir iştir. Kristof Isıkları sonen caddelerde işaret memurlan gorülebilmek için beyaz elbiselerle çalışıyorlar ra çarptırılacaklardır. Işıklannı maskelememiş olanların elektrik cereyanlarmın kesileceği hakkındaki bazı neşriyat doğru değildir. Pasif korunma nizamnamesinin gösterdiği cezalar kâfi derecede müessir olduğundan böyle bir teşebbüse luzum görülmemektedir. İki gece sonra da şehrin üzerinden uçacaıı tayyar«er IŞIK: Vazıyetini tesprt ettikten sonra yeni kararlar ahnması [Arkası sahife 3 sürun 5 te] Kolomb'un Yumurtası Garib akıbet Örfî îdare Komutanlığı emrinde çalışacak Lejyonerler birbirle olan mahkemeler yakında faaliyete geçiyor Örfî İdare Komutanlığı emrinde ça dır. Adliye Veklâeti de sivil aza tayirj ljşacak askeri mahkemelerin kadroları etmek üzeredir. Diğer taraftan ÖrfJ rile vuruştular Millî Müdafaa Vekâletince ikmal edileîdare Komutanlığının müşavir kadrosu rek bu günlerde tasdik edilecek ve A l m a n l a r himaye mahkemeler faaliyete geçeceklerdir. İs da ikmal edilmektedir. Emniyet mü * şavirliğine Trakya Emniyet müşavüi tanbulda teşkil edilecek askeri mah i d a r e s i kurulmasını kemenin reisliğine general rütbesinde ve eski İstanbul Polis İkinci şube müistiyorlar, maruf nazi bir subayın getirileceği anlasılmakta dürii Faik tayin edilmiştir. teşkilâtçıları Bükreşe Zaferin pahası! Oniki adada geldiler açlık Mareşal Keitel, Gene İngiltereden Ameriral Antonesko'ya müza kaya 4 milyarlık Adalar halkının üç heret vadetmiş! altın gitti aya kadar teslim Londra 30 (a.a.) Müstakil Fransız olması bekleniyor Yeniden 200 milyon Ajansının Bukreşten haber verdiğinc umumî karargâhına hücum etmeğe teşebbüs eylemişlerdir. Otomobille gelen bu gnıp lejyonerlerin üzerine mitralyöz ate^i açarak bir kaç kişinin ölmesine ve yaralanmasına sebebiyet vermislerdir. Mülhakatta da gene bu asi grupuna mensub Demirmuhafızların ve halkın sebebiyet vermiş olduğu bir çok hadiseler olmustur. Demirmuhazıların icra komitesi Cu vantul gazetesinde neşreyledikleri bir beyanname ile Demirmuhalızlaıın her şeye rağmen iktidar mevkiirü müdafaa edeceklrini bildinaektedir. General Marinesco'nun fîrarma yardım etmekle maznun olarak mevkui bulunan üç Demirmuhafızdan ikisi in tihar etmiştir. Rumanyada bir çok kattlı hâdiseler oldu Yaptıklan siyasî cinayetlerden sonra dün birbirlerini öldürmeğe basbyan Demir Muhafulann tezahüratl General Antonesko Demir Muhafızlar şefile beraber otomobilde Sağda, Divanıharbler Fransanın Suriye Ric'at eden Acaba ikisi Komiseri Chiappe'ı getiren tayyare İtalyan askeri birden olıır mu: tngiliz İtalyan donanZabitleri tarafından "Sulhu da istiyoruz malan arasına girdi kurşuna diziliyormuş Egede mahreci de,, ve Komiser kurşunla vurularak öldü *]~u.ı.ı~ ıu «.«ı mesi ısmarlandı Nevyork 30 (a.a.) «Tass» Journal of Commerce göre İngilizler Amerika harb sanayiine 200 milyon dolarhk si parişte bulunmuşlardır. Bunun 120 milyonu tayyare sanayiine yapılmıştır. İntemational News Service'in bildirdiğine göre, İngiltere bir deniz inşaat kumpanyasına 60 ticaret vapuru sipariş etmiştir. Siparişlerin mecmu bedeli 40 milyon dolar tutmaktadır. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Bir Yunan torpidosu Bulgar Meclisindeki dün bir İtalyan müzakerelerin netitahtelbahirini batırdı cesi böyle... Sofya 30 (a.a.) Tass bildiriyor. Sobranya meclisi Kralın nutkuna verilecek cevab hakkındaki müzakerata ayın yirmi sekizinde de devam etmiştır. Muhalif meb'uslardan Çankof nutkunun baş tarafında hukumetın dahilî siyasetıni tenkıd ettikten sonra haricî siyasete geçerek cenubî Dobrucanın Bulgaristana ilhakı bir taraftan Saizburg konuşmalarının ve bir taraftan da Besarabyanın Sovyet Rusyaya illıakının bir neticesi olduğunu söylemiştir. Çankol Rumanya ile yapılmış olan muahedenin muzır mahiyetini ileri sürmüş ve cenu j bî Dobrucada bulunan Bulgar haikırun çok ağır şerait içinde yaşamakta oiduklarına işaret etmiştir. Muahede mucibince Bulgaristan Rumanya hükumetine bir M. Chiappe milyar ley tediyesine mecbur olduğu Londra 30 (a.a.) Vichy'de neşredibalde şimalî Dobrucadan gelen muhacirler açhktan ve her türlü mahrumiyet len ve D. N. B. ajansı tarafından tekrar [Arkası sahife 3 sütun 6 da] edilen bir tebliğde eski Polis Mudürü Chiappe'ın Fransız fevkalâde komiserliği vazifesini deruhde etmek üzere tayyare ile Suriyeye giderken öldüğü bildirilmektedir. Bu tebliğe göre, Chiappe'ı hâmil tayyareye çarşamba günü Sardenya adasi'e Fransız sahilleri arasmda İngiliz ve İtalyan donanmalan muharebe ederken bir mermi isabet etmiştir. Himaye idaresine doğru Muhabirin ilâve ettiğine göre, iktısadî idareden memnun olmıyan Al manlar Rumanyada tam himaye usulü taıbikını detpiş etmektedirler. Rumanyada bulunan Alman askeri adedi süratle çoğalmakta ve 60 bini bulmaktadır. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Cumhur Reisimizin refikaları şehrimize geldi Cumhur Reisimiz Ismet Inönüniin refikalan Bayan Ismet lnönü dün sabahki trenle Ankaradan şehrimize gelmiş, istasyonda Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar tarafından istikbal edilmiştir. haberlere göre İtalyan 12 adalaıında bilhassa büyük adalarda vazıyet gıttikçe nazikleşmektedir. Harb başladığı zaman bu adalaruı gıda maddeleri stokları ancak bir kaç ay için kâfi bulunmakta idi. O vakittenberi Italyanlar bu stokları faydalı bir surette takviye edememişlerdir. Bu sebeble garnizonların mevcudları azaltılmış ve bunların miktarlan harb başlamazdan evvelkinden daha dun olmustur. Bazı mahüllerde tahmm edildiğine göre bu adalar iki üç aya kadar teslim olmak mecburiyetinde kalacaklardır. Medenî kıyafetin teşekkülü ^ = Yazan = ı = İsmail Hâmi Bugün 2 ncı sahifede Harb tayyarelerinin işaretleri Transocean ajansının gülünc bir tevili Von Papene atfedilen beyanatı o değil onun radyosundan başkaları vermiş imiş ! Ankara 30 (a.a.) 18 sonteşrin tarihli bültenlerünizde Almanyanın Türkiye Büyük Elçisi Von Papen tarafından ecnebi gazete mub.abirlerine yapıian beyanatı muhtevi bir Berlin telgrafı üstüne tarafımızdan «nimresmî bir membadan bildiriliyor» kaydını ilâve etmek suretile neşretmiştik. Diğer taraftan son gün çıkan bültenlerimizde Berlinden gelen bazı havadisler de «Transocean ajansı bildiriyor» kaydile dercedilmişti. Tran socean, Almanyanın nimresmî ajansla » rmdan biridir. Dercettiğimiz bütün bu havadisler ise gerek baş taraflarında ve gerek sonlarmda Transocean imzasmı Bu günkü hava harbleri muvacehesinde, muhtelif milletlere mensub harb tayyarelerinin işaretlerini öğrenmemizd taşıdıklan için bunları Alman ajansının fayda vardır. Bu iübarla a â z karilerimize bu gün de Sovyetler Cumhuriyeti, İran, Bulgaristan ve Yugoslavya tayyarelerinin ÇAjkası tahile 3 sütün 3 te) kanad ve kuyruklannılaki ifaretieri tabii reoklerUe susııyoruz, f Arkası sahife 3 sürun 7 del YUNUS NADİ TZ Bugün Yahya Kemal den İsmail Dede'nin Kâinatı 3 üncü sahifede Girid adasma çıkan ingiliz motorize kuvvetleri Hanyaya girerlerken do*tca karsuaıuyorlar