2 Aralık 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

TOZ HALİNDE SOĞUK TUTKAL Butün doğrama, mobilye, kristal malzemenin yapıştırılmasında yegâne millî tutkaldır. TAKLİDLERİNDEN SAKININIZ. Bursa Süt Tozu Fabrikası I7nci yıl sayı: 5861 umhuri Haraççı Kardeşler Izmir ve Ankarada olduğu gibl Istanbulda da büyük bir M O B İ L Y E PclZ3rt6Sİ 2 BİrinCİkâniM I 9 4 0 Mağazası açülar. Salonlarını bir defa görünüz. Adres: Fincancılar Rızapaşa yokuşu No. 61 İZMİB . ANKAKA • İSTANBUL tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf n mektub adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusa: îstanbuL Ko. 246 TeJeforu Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. îdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Rumanyada Neler oluyor? ir çoğu kendi adamlannın şaşkınlıkları juzünden olmak üzere komşu Rumanyanın başına gelen felâket yetmiyormuş gibi orada bir de dahili nahoş hâdiselerin kargaşalıkları şeklinde yeni b i r f e l â k e t basgösterdi. Komşu memleketi korkunc bir uçurumun kenanna kadar götürcn bu hal Rumanyayı yarın tam manasile bir i z m i h l â l e , hatta tüyler ürpertid b i r y o k l u ğ a sürükleyebilir. Esasen sevdiğimiz Rumanya hesabına büyük teessürlerle karşıladiğunız bu anarşi, milletlerarası münasebetleri bakunından da gözUmüzü dört açarak takib edeceğimiz bir vaziyet teşkil ediyor. Demirmuhahzların memleket dahiline jayılmıs teşekkülleri nihayet sözde kendilerindcn olan hükumeti de hiçe sayacak veçhile g e m i a z ı y a almış görünuyorlar. Manzara neredeyse İspanyavâri dahilî harbe sürüklenecek bir intikam hareketinin kanlı mukaddemelerini gösteriyor. Fazla olarak yabancı işgalinin biitün bu hâdiselerdeki alâkası derecesile neticeleri üzerinde tatbikını tasavvur edebileceği hareket tarzı bugün haklı olarak bütün dünya efkârım endişe ile karışık bir dikkate sevketmiş bulunmaktadır. Kral Karol Rumanyada kuvvetli bir idare kurmak için biitün enerjisini kullanırken bazı yanlış hareketlerle kendi eserinin temellerini sarsmakta olduğunun farkında değildi. Bu yanlış hareketlerin bir başlıcasını Dobnıcayı Bulgaristana iade etmek için Belgrad'da almmıs olan karan bozması, yahud tatbikını geciktirmesi teşkil etmiş ve sonuncu hatayı da Viyana konfcransında Rumanyanın talihini mihver devletlerinin ellerine tevdi etmekte göstermiştir. Boylelikle hatadan hataya atlayan Rumanya en kahredici lulümlere uğranıaktan kurtulamamıştır ve kurtulamamaktadır. Bir memleket siyaseten müşkül bir vaziyete düşebilir ve hatta askerlikçe kahir bir surette mağlub olabilir. Bunlar olagan şeylerdir. Olmıyacak veya çok fena olacak sey böyle bir memleketin düşmanlarından h ay ı r ve m e n f a a t goreceği umudile kendini bütün bütün onlann eline teslim etmesidir. Biz bu sakametin tecrübesini Umumî Harbin sonunda Türk idaresini eline alan Hürriyet ve İtilâf fırkasuıın düşmanlarımızla elbirbği etmekte aklınca şelâmet ve muvaffakiyet tasavvur eden ^ k y£îh?narİtpTrerîffl g p && ^ k £îh'arİtpTrerîfflle göriip &&* miştik. Bilhassa düşmanlann da boşuna rden ve hatta onlarm teşvik ve nııızaheretlerine dayanan i n t i k a m s i y a s e t i bir memleketi batıracak amillerin hem en korkuncu, hem en hazini olur. Kral Karol idaresinin devlet mahiyetine yakışmıyacak fena işlerinden birini de mahpus bolunan Demirmuhafızlann şefile on iki arkadaşının öldürülmesi teşkil etmisti. Devlet burada komitacı nıhile harekete cevaz vermiştir. Demirmuhafızlara gelince onlar Başvekil Kalinesko'ya japtıkları suikasd mukabelesile kendi haklarında daha şiddetli icraatı davet eylemişlerdi. Bilhassa o tarihlerden itibaren Demirmuhafızlar, ipleri haricin eUnde olan m a n k e n l e r haüni almtşlardı. Memleketin felâketi onlann ekmeğine yağ sürdü. İşte şimdi onlaruı gayrimesul bir takun elemanları kendi mes'ul hükumetlerini de hiçe sayan taşkmlıklara girişmiş bulunuyorlar. Bunu böyle yaparken Rumanyanın filen yabancı isgati altında bulunduğunu bile gbrmüyorlar, kim bilir belki de bu i ş g a l i kendi hesablanna arka kuvveü, bir nevi garanti sayıyorlar. Rumanyada simdi mihver usul ve esasına intıbak etmiş otoriter bir hükumet vardır. Otoritenin ilk alâmcti dahilde huzur ve asayişi temin etmekte görülebilir. Temenni etmeU ki General Antonesko idaresi henüz vaktiyken bu bakikate sür'atle nüfuz etsin ve Rumanya>ı daha büvük belâlara uğratacak dahilî kargasahklardan bir an önce kurtarmıs bulunsun. Komsumuz Rumanyanın bir an önce sükuna kavuşarak mâkul ve sabırb bir hajatla haline ve istikbaline hâkim olması biz Türklerin en samimi temennimizdir. Rumanyanın son taskın kargasabklannda mihver devletlerince de alınacak ibret dersleri vardır. Kendi nüfuzları altına girmis ve hatta onlann filî isgallerine uğramıs bedbaht bir memlekette nizam ve intizamın teessüsten uzak kalması mihver devletleri için şerefli bir netice sayılamaz. ve bu hal, meşhur yeni nizam hakkında çok fena fikir'.er verecek bir akıbet gibi görülmekten bittabi kurtulamaz. Olan bitenlerde mihverin doğrudan doğru>a alâka ve mes'uliyeti var olup olmadığını bilmiyoruz. Fakat mihver müdahalesinin son facialardan dolayısile m e s' u 1 olduğunu kimse inkâr edemez. Rumsnva hâdiseleri yeni harbin arormal gidisine fena ekler teşkil etü Fğer s e r e f fikrinden bilkülliye tecrid olunacat«a harbin ve sulhun hangi hikmeti ve hangi manası kalır? Yunanistandan dün gelen fotoğraflar; sağdan sola: Yuksek bir şevk ve setaret içinde cephelere hareket eden Yunan askerleri = muhabbetle karşılamıştır = İtalyan kıt'alan üsera kampında makarna bekb'yorlar Atinaya gelen yaralılan on binlerce halk heyecan ve Istanbul tamamen karanlığa gömüldu Dün gece bütün ışıklar maskelendiği için koca şehir gözlerden silinmişti Yunatılı!arın taarruzu muva£fakiyetle neticelendi ılen kıt'alan dün Pogade'çe girdi, pek çok ganaim ele geçirdi Manastır 1 (a.a.) Manasüra gelen Saberlere gore İtalyanlar bütün şimal :ephesi boyunca alelâcele ve ağır zayiat ererek Pogradeçten çekiliyorlar. Yunanlılar, Korka ve Namika dağlarıntki italyan mevzalerini tamamile te ııizlemiş lerdir. Brendizi şehri bombalar altında İngiliz t a y y a r e l e r i 12000 kilo bomba atarak askerî hedefleri yaktılar Kahire 1 (a.a.) Tebliğ: 28/29 sonteşrin gecesi hava kuvvetlerimize mensub bombardıman tayyareleri Brendizi üzerine müteaddid hücumlar yapmışlardır. Askerî hedefler üzerüıe 12,000 kilo ağırhğında yüksek infilâkh bombalarla yangm bombaları atılmıştır. Bu bombalardan bir grupu, bir hat halinde, rıhtımlarla benzin depolarının bulunduğu şehrin cenubu şarkisindeki mınta^ ka arasına düşmüş ve büyük bir yangınla müteaddid küçük yangınlara sebeb obnuştur. Bu yangmlar^ esnasında bir çok infilâklar işitil miştü. Diğer bombalar da limanın cenubu şarkisinde bulunan deniz tezgâhlarile benzin depoları civanna düşmüşlerdir. Şehrin cenubu garbisinde bulunan parke etrafına düşen bombalarla limanın cenub tarafmdaki ucunda iki yangm daha çıkarılmıştır. Pek şiddetli müdafaa ateşine rağmen hücumlanmız sona erdiMfcniş'^» • tayyarelermizden hiç birisinde hasar bile vaki olmamışhr. Ifealyanlar süngü hücumundan çok korkuyorlar Atina 1 (a.a.) Reuter ajansırun Aravudluk cephesinden donen hususî mulabiri yazıyor: , Taze kuvvetler gelmesi üzerine İtalyan rdusunun mukavemeti kayda değer bir ekılde artmıştır. italyanlar top, tüfek e mitralyöz kullanıldığı müddetçe iyi ıarbetmekte, panik, yalnız Yunanlılar iungü hucumuna kalktığı zaman vuku lulmaktadır. italyanlar göğüs göğüse nuharebelerde kuçuk yangın bombalan ullanmakta, hiçbir zaman süngü kuljrapıarnaktadırlaj. öylerdeki. abalisınm e cephedeki askerin mütemadi bombardıman altındaki maneviyab her türlü si;ayişin üstundedir. Siyamla Hindiçininin vaziyetini gösterir harita HindiçimSiyam çarpışmaları Geniş bir harb halini almak üzere Siyamlılara göre Fransız kıtaları ve tayyaieleri taarruza geçmişler Dün akşam Cağaloğlunu kaplıyan zifiri karenlık içinde mağneziyum ile ahnmış bir resim Bütün memlekette bir müddettenberi resmî daireler, hususî müesseseler, mes Dün gece Istanbul sokaklarında yalnız safha safha tatbıkına girişilmiş olan ışık kenler, nakil vasıtalan, limanlar ve Türk Belediyenin maskelenmiş mavi işaret laıın karartılması ve maskelenmesı işi karasuları dahiiinde seferde bulunan lâmbaları yanıyordu. Koprüden Beyoğdün akşamdan itibaren kat'î •şek'ini al Türk ve yabancı bayrağını taşıyan va !u, Istanbul ve Üskudar yakalarilc Hamıştır. Dün, gece butün yurdda a purlar tamamen ışıklarıru jnaskelemiş licin derinliklerine bakıldığı zatnan bu fArkası sahife 3 sütun 5 tc] çık ve dışarıya akseden ışık kalmamış, lerdir. Şanghay 1 (a.a.) Fransız Hindiçinisi topçuları perşembe günü Siya Manastır 1 (a.a.) Reuter Ajansının mm hudud sehri olan Lakhon üzerine ateş açmışlardır. fugoslavyanın Arnavudluk hududunda Hanoi'deki Fransız makamları baulunan hususi muhabiri bildıriyor: nun yedi Siyara tayyaresi tarafından Şekava çayı boyunca İtalyan mevzile Hindiçinideki Takhek şehrine yapılan ine şiddetli bir taarruz yaptıktan son baskına mukabele olduğunu bildiri a Yunan hucum kıtaatı dun sabah çayı yorlar. geçerek Pogradeç vadisine girmişlerdır. Siyam makamlanna göre italyanlar çekilmeden evvel mevzilerini Bangkong 1 (a.a.) Siyam başkuşiddetle mudafaa etmişler ve ağır zayi mandanlığımn bu tebliğine göre, Si ata uğramışlardır. yam hududundaki vaziyet gergin ve Buraya gelen son haberlere göre, İtal naziktir. Fransızlar tarafından tecavuz yanların Pogradeç'in şimali garbisinde hareketleri yapılmaktadır. Mokra dağlarında bulunan mühim mevAskerî mıntakaların fotoğraflarını alzi'erden uzun menzilli toplarıru alelâcele dıkları bildirilen Fransız tayyareleri. koîdırmışlardır. hududa bu akın yapan Siyam tayya Yunan kıt'alarının taamızlan muvaffakiyetli oldu Bükreşte cinayetler nihayet buldu Alman fırkaları, bugün Kralın önünde geçid resmi yapacaklar Bükreş 1 (a.a.) Rumanyanın üçler paktına ütıhakı dolayısile Ruman>ada bulunan Alman talim ve terbiye kıtaatı yarın Kral Mihailin ve Başvekil Antonesco'nun önünde bir .geçid resmi yapacaktır. Bükreş 1 (a.a.) D. N. B. Codreanunun dün sabah yapılan cenaze merasiminde Hitler ve muavini Hess'i temsil eden Alman umumî valilerinden Von Schirach ve Böhle Bükreşten tayyare ile hareket etmişlerdir. Yunanlılar Pogradeç'e girdiler Almattlar İngiliz Kralı Akdenizde İtalyan donanması Southampton'a çok Almanyaya akın şiddelii bir yapan tayyarecilerle tasfiye edilirken Almanya, Atlantik bir gece geçirdi münakalâtını Kanar taarruz yaptılar Hükumdar Berlinin ve diğer hedeflerin bombardımanı ile meşgul oldu ya adasından tahtel hirlarla kesmeğe teşebbüs ediyor Londra 1 (a.a.) Daily Telegraph gazetesi yazıyor: Londra 1 (a.a.) Tebliğ: .Son iki deniz muzafferiyetinden sonDüşman tayyareleri dün muhtelif yerra Akdenizin butun bahrî vaziyeti te lere taarruz etmişlerdır. Cuma gunü melinden değişmiştir. Londraya birçok bambalar atılmıştır Mihverin büyük plânlarında kendisine Hasar büyüktur. Zayıat çok değildir. (Arkası sahife 3 sütün 3 te) Bu gün İngilterenin cenubu şarkisi ü zerinde bazı düşman faaliyeti olmuştur, Tayyarelerin hiç biri Londranın cenub kıyılarından ileri geçememiştir. Bu bombalar az hasar yapmışsa da bir kaç kişi yaralanmıştır. Ingilizlerde Kolonya limanına hücum ederek bütün tesisatı tahrib ettiler Müşahidler bu toplarm İtalyanların yeni bir hat teşkil etmesi ihtimali bulunan Elbesan tarafma sevkedildıği fikrındedir. Develi vadisınde Yunan ileri keşif kolları müşkulâta maruz kalmadan vazifelerini gormektedir. İtalyan ric'ati yabıız Pogradeç'e inhisar etmemektedir. Manastıra gelen haberlere göre şimal cephesinde Yunan hucumlarını durdurmağa uğraşan İtalyanlar daha cenubda Leskoviç ve Kolonya arasında kuvvetli mukabil taarruzlar yapmışlardır. Bu mukabil taarruzların püskürtüldüğü söyienmektedir. Atina 1 (a.a.) Yunan başkumandanlığı tarafından dün gece neşrolu(Arkası sahife 3 sütun 2 de) releri tarafından püskürtülmüstür. Siyam topçusile mitralyözleri de atef açmıştır. Üç Fransız tayyaresinbı düşürüldüğü ve bir dördüncüsünün de dağlara çarptığı zannedilmektedir. Tebliğde ayrıca bildirildiğine göre, Havai ve Saygon'da vukua gelen is yan hareketlerini mühim bir Fransız müfrezesi hududdan bastırmak üzere çekümiştü". Sair Fransız kıtaatı da istilâ vukuunda köprüleri atmak için emiı almıştır. Siyam kuvvetlerinin 23/24 sonteşrin gecesi Hindiçinideki Fransız arazisini istilâ ettikleri hakkında Japon mena biinden çıkarılan haber Bangkong'da tekzib edilmektedir. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Mareşal Petain bu gün Marsilyaya gidiyor Vichy 1 (a.a.) Mareşal Petain yarın Marsilyaya gitmektedir. Mareşal Arles'de tevakkuf edecek ve salı günü Marsilyaya varacaktır. Gene haber ahndığına göre, Mare şal Petain, çarşamba günü vapurla Toulon'a gidecek ve perşembe günü Vichy'ye dönecektir. Amerika süratle 166 torpito yapıyor Southampton bombardımanı Geçen gece Southampton'a karşı mühım düşman tayyare kuvvetleri tarafından yapılan taarruz hakkında yeni tafEilât alınmıştır. Diğer şehirler üzerine de son za manlarda yapılan müteaddid taarruzlarda olduğu gibi şehrin merkezine kasden hücum edilmiş ve mağazalarla evlerde çok hasar olmuştur. Şimdiye kadar ahnan raporlara bakıhrsa, insanca zayiat o kadar yuksek olmıyacaktır. Şehirde bütün hizmetler çok güzel işlemiş ve bilhassa bu hizmetler arasında işbirliği fevkalâde mükemmel olmuş ve buyük işler başarılabilmiştir. Bu arada yangmlar önlenilmiş ve evleri yananlara başka binalar ve yiyecek temin olunmuştur. YUNUS NADÎ Bu suretle Ingiltereye bir az da muhrib vermek mümkün olacak Nevyork 1 (a.a.) Roosevelt dün gazetecilere yaptığı beyanatta 166 torpitonun inşasını tesri ettirmek maksadile müdahalede bulunduğunu bildirnıiştir. Reisicumhur, İngilterenin Amerikadan diğer destroyerler almak arzusunda olduğu hakkmda hiç bir şey söylememişse de, yeni torpitolar hizmete tespit edilen tarihten daha evvel konulabildıği takdirde bu vaziyetin Amerikaya Ingiltere için bir miktar daha torpito ayırmak imkâninı vereceği zannedilmektedir. Mfflî Müdafaa Vekili şehrimizde Ankara 1 (Telefonla) Millî Mü dafaa Vekili Saffet Arıkan bu akşamk: ckspresle İstanbula hareket etti ve istasyonda tesyi edildi. Hava muharebelerile bizzat meşgul olan Kral Majeste George muvaffakiyet Sıvas 1 (a.a.) Mevsimin iîk kan bu göstenniş tayyarecilere madalya veriyor gece sabaha karşı yağmış ve ince bir ta (Yazm 3 üncü lahifemizde) baka balinde caddeleri kaplanuşUr. Sıvasta ilk kar Kolonya ve Lorient'e taarruz Blenheim tipinde tayyareler dün şa[Arkası «abife 3 sütun 3 te] Dün lik maçlanna Kadıköy ve Şeref stadlannda devam rağmen çok sert cereyan etmiştir. Yukanki resim bu maçta edilmlştir. Kadıkoy sahasında karşılasan Fenerbahçe Vefa sakatlanan Vefalı oyunculann sahadaki halini göstermekmaçı 4 « 3 Fenerbahçenin galibiyenle bitmis olmasına tedir. Dünkü maçlann tafsilâtı 3 üncti sahifemizdedir.