30 Kasım 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Haraçcı Kardeşler Izmir ve Ankarada ol'duğu gibî İstanbulda da büyük bir M 0 B İ L Y E Mağazası açtdar. Salonlannı bir defa görünüz. Adres: Fincancılar Rızapaşa yokuşu No. 61 İZMİR . ANKARA . İSTANBUL I7nci yıl sayı: 5859 GÜVEN u m h u ri y e t SiGORTA SOSYETESi İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub edresl: Cumhuriyet, Istanbui Posta kutusu: istanboL No. 246 Telefon: Basmuharrir. 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 ClHTIdrtGSÎ 3 0 İkîliCİtSSrİII I 9 4 0 ' Hayat, yangın, nakliyat. kaza Galata Tel: 44969 4O63O Halkın riayet etmesi lâzım tedbirler Vilayetin yeni talimatnamesinde tamamen izah olunmaktadır Yarın akşamdan itibaren tam tatbik edilecek şıklann maskelenmesi MEKTEBLERDE Rumanyanın hemen hemen bellib aşlı büyüklerini katledcn Demirmuhaf ızlar ve onların bir mitinginde nutuk söyleyen Rumanya Basvekili General Antonesko (Sağındaki Demirmuhafı zlann şefi Horia Simo'dur, başlarının üstündeki portre de teşkilâtm vaküle öldürülen lideri Cod«ranuya aıddir) Harb gayeleri ihver propaganda neşriyatı haber veriyor ki İ>çi fırkasından bir İngiliz meb'usu Mecliste Ingiliz hükumetinden harb gayelerinin izah edilmesini istemiş de İngiliz hükumeti bu meb'usun arzusunu jerine getirmemiş. Bu haberi boylece neşreden propaganda teşkilâtı İngiliz harb gayelerinin alenen itiraf olunaroıyacak taraflan bulunduğunu anlatmak isteyor. On beş aydır devam eden harbin öyle garib safhaları görüldü ve bu haile gittikçe ojle karışık şekillerde inkişaf etti ki bu dlum dirim cidalinde bundan sonra Ingiltereden her adun başında harb gayelerinin izahını beklemek abes olur. Çünkii anıeli hiç bir faydası olmıyacağı görülen bu izahlar karşı tarafa yeni yeni propaganda silâhları ve hatta harb silâhları vermiş olmaktan başka bir şeje yarayamaz. Harb gayelerini İngiltere izah etmiyor da mihver dcvletleri izah ediyorlar mı? Mihverin İngilteresiz Avrupaya vermek iddiasında bulunduğu y e n i n i ı a m ı n bile şirndhe kadar dort başı nuonır bir tarifi yapılmış mıdır? Hakikaite adeta gayesiz bir boğuşma devresine girmiş gibi görünen harbin bugün için her taraflaki tecellileri onun sndece bir t a h r i b h a r b i olduğu manzarasını vc hissini vermektedir. Elbirliğile insanIığın müsterek malı olan medeniyet yıkılıyor. Niçin, bangi gayelere vannak hesabına? Iki tarafta da harb gajeleri biilün tafsilâtile ortaya konulmaınakta olraasına rağmen takib olunan maksadlar dünya efkân umumiyesinin meçhulü değildir. Demokrasi de\letleri hesabına bu harbin sebebi, kendilerinki başta olmak üzere. milletlerin hiırriyet \e istiklâllerine h ü r m e t e t m e k v e e t t i r m e k t e n ibaret olduğunu bilmiyen yoktur. Harb silindirinin güzergâhında bulunmak suretile çiğneııip ezilmiş jarım düzineden fazla millet bugiın maddî ve manevî en karanlık bir sefalet içinde hayata yeniden doğacakIan günü beklejorlar ve bu milletlerin tekrar hürriyet ve istiklâllerine ka\Tişturulmalan vazife ve mes'ulijetinin k a h r a m a n l ı g ı n ı da İngiltere kendi üzerine almış bulunuyor. Harbi kaybettiği kanaatile miitareke akdeden Fransanın Visi hükumeti mahi\elini henıiz kimsenin bilmeıiiği bir Alman Fransız isbirliğinde selâmet çaresi ararken hür Fransızlar Ingilizlerle isbirliği yaparak nihai zafere kadar mücadeleye devam etmek azmini go'termekte ve bellibaslı Fransız nıüitcmlekeleri ise haklannda alınabilecek fena kararlara karsı kulakian giriste bcklemektedirler. Anavatan Fransasının işgal altında olan ve olmıyan taraflannda mağlub vaziyetin mahrumiyet ve sefaletlerile artan gizli bir hiddet ve isyan havasınm kaynaştığını söjleyenler bir beş değillerdir. Almanya ile işbirh'ği sulh detnek dcğilmis. Fakat bunun sulha temel tcşkil edecek bazı iptidaî anlasma esaslarını ihtiva edeceği farz ve kabul olu Her tarafta fevkalâde Elçisini kabul ettiler Ankara 29 (a.a.) Reisicumahval tedbirleri hur İsmet tnönü bu gün saat 1 6 da alınıyor Almanya büyük elçisi von Papen' Rumanyanın en güzide adamlarını öldüren katiller intihar etmişler Derrirmuhafızların kurbanlanndau eski Başvekil Prof. Yorga Nevyork 29 (a.a.) Nevyork Times gazetesinın Belgraddan alarak neşret tifi haberlere gore, Ana Kraliçe Helene Iuımanyadan kaçmıştır. Kendini mevkuf telâkki etmekte olan oğlu Kral Michel'in birlikte fırar ettiği tahmin ediimektedir. Bu telgrafa nazaran A>a Kraliçe Florence'a muvasalat etmiştir. Rumen Kralı da MillrŞef memleketten firar etmiş! Dün Almanya Büyük kabul etmiştir. Bir saatten fazla süren bu mülâkatta Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu da tıazır bulunmuştur. Maarif Vekaleti ders saatlerine dair bir tebliğ neşretti Ankara 29 (a.a.) Maarif Vekılliğınden tebliğ edilmiştir: Işıkların karartıhp maskelenmesi ve saatlerin ileriye ahnması sebe bıle çocuklaı ımızın çok erken evden çıkmak ve akşam karanlıkta eve donmek mecburiyetinde kalmamaları için Vekillik, okullarda derse başlama ve son verme saatlerini günün ihtiyaclarına gore değiştırmiştir. Orta tedrisat müesseseleri 2 kânunuevvel 1940 tarihinden itibaren saat dokuzda derse başlıyacaklardır. Ders araları teneffüslerinin ve miitalea müddetinin indirilmesile bğleden öiceki mesainin saat on üç otuzda ve öğleden sonraki mütalea saatlerinin on beşi kırk beşte bitirilmesi temin olunmuştur. Çifte tedrisat yapan okullarda sabah grupları sekizi otuzda derse başlıyacaklar ve oğleden sorra okuyanlar da güneş batmadan evvel on yediyi kırkta okuldan çıkacaklardır. Öğleden evvel ve sonra gelecek talebenin okul binasma yakm oturmaları ile yaşlan dıkkate alınarak seçilmesi ve kız ta[Arkası sahife 3 sütun 5 te"! Genis yol ağızlannda caddelere işaretler konuyor (Yazısı üçüncü sahifede) Pasif korunma için Şehir Meclisi, 320 bin lira tahsisat ayırmak maksadile bina vergisine yüzde on zam yaptı Şehir Mechsi. dün ikinci reıs Necıb Serdengeçtinin başkanlığmda toplanmıştır. Koprünün Akay iskelesinde yolcuhr için tahsis edilen yerle tatbik edilecek ücret tarifesinm uygun görüldüğüne dair Mülkiye Encümeni mazbatası kabul olunmuştur. Buna nazaran büyuk ba(?ajlardan (100 küo ve daha fazlası) Köprüden kamyonlardan ve arabalar» dan vapura kadar ve yahud trenden vapura kadar nakli için 20 kuruş. orta bagajlar (50 kilodan 100 kiloya kadar) sandık ve büyuk bavullar 15 kuruş, alelumum bavullar 10 kuruş, el çantalarmdan 5 kuruş alınacaktır. Köprüden trene kadar ve yahud (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Bükreşteki Alman elçisinin siyasî faaliyeti Başvekille uzun bir miilâkat yaparak Berline gitti Eski Nazır Madgearuda sokakta tabanca ile öldürülmüş olarak bulundu Belgrad 29 (a.a) Öğrenıldiğine gore, Almanvanm Rumanya elçısı Dr Fabncıus Berhne gıtmek üzere dün ekşam hususî bir trenle Bükreşten ayrılmıştır. Elçi hareketinden evvel General An(Arkası sahife 3 sütun 3 te) Hür Fransız kuvvetleri Mısırdaki kumandanlık geniş teşkilât yapmağa başladı Şimdiden de Gaulle'ün emrinde 35 bin asker, 1000 tayyareci, 20 harb gemisi var Kahire 29 (a.a )General Catroux'nun Yakınşarkla Balkanlar ve Kızıldeniz nııntakalarında asker ve malzeme meselelerile meşgul olmak ve bunları tanzim etmek üzere hur Fransızlarm umumî murahhası olarak tayin edılmesi Kahirede büyük bir memnuniyeüe karşılanmıştır. General Catroux umumî karargâh o(Arkası sahife 3 sütun 2 de) Fevkalâde tedbirler Belgrad 29 (a a ) Rumanjanın her tarafında fevkalâde ahval tedbirleri ilân edildıği soylenmektedir. Teyid edılmiyen haberlere göre, Jilava haoısaresinde yapılan toptan ka Halli lâzım bir mesele Kahraman Türk asker lerine gönderilecek tütünler ne suretle imal edilecek? Iki gün evvel bu sutunlarda. bir hâdıseden bahsettık. Hamıyeth İstanbul utun tacırleri cephelerdeki kahraman atkerlerımize yüz bin kilodan fazla tu:un tebsrru etmişler; lâkin bizzat Vaimizin tavassut ve ricasına rağmen tnhisarlar İdaresi bunları sigara haline ;etuTiıey' reddetmiş. İnhisarlar müdurlüğü dün bize | u evabı gbnderdi: «Tütun tacırlerinin bu fmytrlt te fbbıisü idaremizce memnunıyetle kar•Aanmış ve İnhisarlar mevzuatının iahşettıği imkânlar dairesinde neler yapmak kabil olabileceği vaki müra. aat üzerine alâkadarlara izah olurmrak ju üç sureti hal gosterilmişti: 1 Teberru edilecek tütünler Inhv sarlar idaresi tara/mdan, bu teberruu ıbul edecek olan Kızılay kurumundan dcğer fiatla satın aîıntr. Bedeîi ile KıZilay kurumu ordumuza dilediği jekıl[Arkası sahife 3 sütun 6 da] Almanyaya hava akınları Bahriye tezgâhları ve istilâ limanları tekrar şiddetle " bombalandı Londra 29 (a.a.) Tebliğ: Dun gece bombardıman tayyareleri mız başlıca taarruzlarıru Dusseldorf ve Mannheim üzerine yapmışlardır. Bu iki şehirde tayyare meydanlarına, emtia istasyonlarına, deniz eslıha fabrıkalarma ve gaz ımalâthanelerine bombalar isabet tttır mişlerdir. Diğer bombardıman tayyare teşekküllerimız Polıtz'de sentetık benzin tesı satmı ve Stettin'de bahriye tezgâhlarını bombalamışlardır. Manş denizindeki limanlara, Anvers, Boulougne ve Le Havr'a hucumlar yapılmıştır. Bombardıman edilen diğer hedefltr arasmda CuXhaven dokları. garbî Al manyada demiryolları, Mayence civarında askerî depolaıı, Coblence ve Cindhaven'de tayyare meydanları vardır. İtalyan donanması "bertaraf,, ediliyor! 1 zırhlı, 4 kruvazör, 2 muhrib ağır hasara uğradı Ingilizler tayyare torpillerile de hücum ederek 7 gemiyi yaraladılar Rumanyadan kaçtıkları bildirilen Rumen Kralı Misel'le annesi Helen İtalyada endişe gittikçe artıyor Görice cephesindeki taarruzları da akim bırakıldı! İngiliz tayyareleri îtalyan üslerini tahribe devam ediyorlar Zurich 29 (a a.) Italyadan Zurich'e gelen Amerıkah yolcuların soylediklerine gore, son haftalar içinde cereyan eden hâdiseler Italj ada inkısarı hayal doğurmuştur. Harb heyecanı azalmaktadrr. [Arkası sahife 3 sütun 1 de] Bu gece saatler bir saat ileri alınıyor Bu geceyarısından itibaren saatler bir saat ileri ahnacak ve pazartesi günü memurlar ve mekteb talebeleri yeni mesai saatlerine göre daire ve mekteblerine gideceklerdır. Âskere ahnacak banka memurlarının maaşı Ankara 29 (Telefonla) Seferberlik vukuunda ücretle müstahdem memurlarla bankalar memurlarından askere ahnanların da maaş kanununda yazılı miktar ve nispette ücretlerini alabil melerini temin için kanunun bazı madueîeri değiştirilmektedir. liiden mes'ul Demir Muhafızlardan hazıları bu cinayeti müteakib intihar etLondra 29 (a.a.) Amirallık daıresı mişlerdir. tebliğ ediyor: Jilava da, Cordeano'nun katillerini Çarşamba günü saat 15 ten az sonra öldüren grup. Cordeano'nun tabutu baSardunya adasımn garb tarafında ha şında serbestçe bir âyini ruhanî yapmış reket halinde bulunan kuvvetlerimiz, ve sonra da eıtmiştir. keşif tayyarelerimiz tarafmdan gön 20 ki§i kurşuna dîzildî derilen ve 2 zıhlı ve bir çok kruvazör Bükreş 29 (a.a.) D. N. B. Mem ve destroyerden müteşekkil düşman kuvvetlerinin denizde ve 75 mil kadar leket içinde vaziyetteki gereinlık ha şimali şarkide bulunduğuna dair bir fjflemektedır. Fakat vaziyet hâlâ endişe YUNUS NADÎ rapor almışlardır. Kuvvetlerimiz der vermekte devam ediyor, [Arkası sahife 3 sütun 5 tc] [Arkasi sahife 3 sütun 4 te] (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Uzun menzilli toplann düellosu Douvres 29 (a.a.) Alman uzun men(Arkası sahife 3 sütun 3 te) HARB VAZİYETI İtalyanların yeni bir taarruza kalkışmaları veya başarmaları müşküldür Yunan resmî tebliği, vukua gelen me\ziî muharebelerin Yunan ordusu lehinde neticelendiğini bildiriyor. Göricede bulunan Reuter ajansı muhabiri de Yunan taarruzunun şimale doğru inkisaf ettiğini ve Göriceden takriben 30 kilometre mesafeye vardığını bildiriyor. İtalyanlar, arkalarıtıı denize vererek Elbesandan Tepeılelene kadar yeni bir hat tutmak isteyorlar: Muharrir, hava bozulmazsa. İtalyanların bu hatta yerleşcceklerini şüpheli goriiyor ve Yunan ordusunun yürüyüş sür'ati iase kollpnnın sür'at derecesine bağhdır, diyor ki biz de bunu söylemşitik. Times gazetesi de, Yunanhlarm İtalyan dümdarlarile muhtelif noktalarda muharebe ettiklerini bildiriyor. Dünkü İtalyan tebliği de, •11 inci ordu kıtaatı müteaddid noktalarda muvaffakiyctli mukabil taarruzlarda bulunmustur» di(Aıkası sahife 3 sütiin 3 te) Çarşamba gunkü deniz muharebesinde kendi sımfından bir geminin ağır hasara uğıadığı anlasüan İtalyanların 10,000 tonluk Bolzano ağır kruvazörü İngiliz havacılığı son harblerde en parlak devrine girmistir, denilebilir. Resim, İngiliz filolarna mensub bir orta bombaıdıman tayyaresini, bir sefer esııastada gosteriyoı;