1 Aralık 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

PAZAR 1 lnci Kânun CAĞ T E VATAN EVİ ALOĞLU No.832 LEFON: 24136 TELGRAF: VATAN İst. 1940 BAŞMUHARRİRİ: İ AHMET EMİN YALMAN j ç S Saatinizi Düzelttiniz mi? Dün akşamdan itibaren saatler değişmiştir. Gece ya- rısr 12 de saatler bir saat ileri almmıştır. Meselâ bu sabah ? Bekiz, 8 dokuz olmuştur. Dalgınlık etmeyiniz. Saatinizi ileri almız, Bugünden başlıyarak bütün va- purlar, trenler yeni saatle işliyor. Fiyatı:S_Kııruş SİYASİ SABAH GAZETESİ Yıl: 1 —Sayı: 103 Beşinci Kola Karşı Gözümüzü Açalım Romanya, beşinci kol mik- Foplarının ne kadar kor- Uunç hastalıklar yaratabi- ıeceğine canlı bir örnektir. tü mikroplara karşı her bi- Timiz, her saniye uyanık olmalıyız. Romınyada Beşinci - Kol ğ mikroplarının — aşıladığı Stalık en hâd devresine var- iŞtir. Bu hastalık nasıl şeydir, 8ibi ârâz geçirir, bir milletin wky“lnı nasıl kemirir, ue kadar ı!.enceli bir ölüme yol açar? Bü- Rn bunları bir sinema şeridi gibi Omanyada seyrediyoruz. son perde, Romanyanın BSüç kralının annesile beraber dl“m:n topraklarından kaçması- |' Bundan evvel de Rumen po- hi acılarının ve — münevverleri- he gibi usullerle toptan imha Unduklarını gördük. Apaçık gö » Sarpıyor ki, bütün gaye, bir î':'n kütlesini mazbut varlıklı bi Millet haline koyan bağları &r birer çözmek ve kütleyi i- kl::iz ve âciz bir müstemleke 3i bir sürü haline indirmektir. da bütün müllet için *mektir. ti Hiç şüphe yok ki, her bünye- 9 Beşinci Kol mikroplarına kar- di dukavemet derecesi bir değil- &. Romanyada gördüğümüz ka- T zaafa ve hastalık istidadına iş i de başka hiçbir yerde tesa- V£ edilmez. Bununla beraber M sağlam bir bünyeye sahip ol- ?“ğ“na hakkile güvenen millet- Stin özünü daima de göozuünü açması, *Yanık durması lâzımdır. Mikrop İ Optur. Görünmiyen tdan bünyeye sokulur, zayıf ta- o arı arar bulur, bazan uyur gi- hıâüxünür, fakat daima fırsat er. ÇBt memleketin içinde hele bir ; PTü başı bulsun, derhal için i- işlemiye başlar, para sarfet- m!k’»en çekinmez. Sonra vasıta itak yalnız para —düşünenleri ::İıl, kendilerini dâhi sanan ve y atta lâyık oldukları mevkie şdırlmadıklarını zanneden bü- ol ölüm 'İlî menfi ruhluları, bütün — ha- k"’l'i arar, bulur, kendine çe- thePimı'z biliyoruz: Bugünkü " Tpler bir cephe harbi halinden ha iş, bir milletin bütün halkı- kz &it bir mücadele halini almiş * Onun gibi Beşinci Kolla uğ- ıâ.hjlik ta bir zabıta meselesi de- hyd"' Bütün halktan devamlı bir bi fuklık ve atılganlık bekliyen ? iştir, eihı_qlmıenin bilmediğini bilirmiş 1 size sokulan, kulağınıza bir d;jle' fısıldayan, bedbince Jâkır- N"ıı milli birliği, milli azmi ıin':'ll'lıiyı: uğraşan adam, ya Be- bi i Kolun bir mikrobudur veya vle mikropların şuursuz bir anıdır. kaş “günkü radyo devrinde sır g:_m_aımışur. Her şey apaçıktır. Ru'::lm bildiğini diğeri de bilir. lh'i:n için radyonun ve gazete- de yaydıkları haberler haricin- hğğ!hln yoluyla neşredilebilecek *dir haber olamaz. Eğer size Yi Yle bir şeyler fısıldamak isti- ı:: Varsa biliniz ki, niyetleri bo- Reş“î- Sizi boşta bulundurup #inci Kol mikroplarının nakili hid"_'*e indirmek istiyorlar. Hele W Seleri yakından takip etmiyen b Bazeteyi dikkatle okumıyan l.zklıım bayanların sıkı sıkıya #&0 edilmeleri lâzımdır. Çünkü G'dukl k e Aklarını aynen tekrar etme Bi “tile hiç farkında olmadan hci Kola hizmet etmiş olur- l;kh tanbulda levanten batak- drinın çok olduğunu buralarda & hci Kol mikroplarının kolay- q—u“diğinı de daima hatırda tut- llyiz, I.,Ş!"lya atılan rivayetleri zincir- %mh:oluyla takip ederek asıl l a varmak imkânını örfi Rı'ye vermiye yardım ediniz. biş Füretle memleket hesabına şm“kîep yuvası keşfetmek — ve hiş *k imkânı temin edilmiş. o- eşinci Kol faaliyetine ait iz- | karşılaşanlar atik davran- vq_' Ve derhal zabıtaya haber f.n:ıeüdir. Bu suretle bir dosta llk etmiş olmak gibi bir fikir ““ğ. gelmemelidir. Eğer dostu- %qunci Kolun âleti değilse İM' kimden duyduğunu söy- Meyi | ve memlekete hizmet et- h ilı eref bilir. Eğer Beşinci Ko- tqh“ oluyorsa dostunuz” olmıya e ç2 lâyık değildir. Milletiniz uz her halde ondan zi- kei, mecra- | Arnavutluk harbinde esir düşen İtalyan askerleri BULGARİSTAN Bitaraflığı Muhafaza Mecburiyetindedir Yunanistana Nota Verildiği Tekzip Ediliyor Sofya, 30 (A.A.) — Tass a- jansının hususi muhabiri. bildiri- yor: , | Sobranya meclisi kralın nut- |kuna verilecek cevap hakkındaki |müzakerata ayın yirmi sekizinde de devam etmiştir. Bulgarların silâha müracaat et- meksizin muahedeleri tadil ettir- eden Köseivanof demiştir ki: Yugoslavya ile olan münaseba- |garların mütalebatı da nazarı dik kate alınmalıdır. Bulgaristan şim- di Ege denizinde bir mahreç is- temektedir. Biz buna vâsil olmak için sulh yolunu takip arzusun- dayız. Fakat sulhü istiyen harbe de hazır olmalıdır. Köseivanof sözlerini bitirirken Bulgar mebuslarının 1939 yazın- da Moskovaya Yyaptıkları seya- hati ve Molotofla olan mülâkat- Tlanm tahattür ettirmiş ve Sovyet Başvekiline Bulgdaristanan — Bal- kanlarda sulhün — muhafazasını arzu ettiğini de söylediklerini i- lâve ettikten sonra Moskovada kendilerine karşı gösterilen büyük !dostlukmn ne kadar mütehassis olduklarını ilâve eylemiştir. General Pavloff, müzakeratın sonunda söz alarak şu beyanatta bulunmuştur: Bulgaristan için iki hareket tarzı vardır: Harbe girmek ve- ya bitaraflığını muhafaza etmek. Biz bitaraflığımızı muhafaza mec buriyetindeyiz. General, bundan sonra Ege denizine mahreç talebi hakkın- daki iddialara iştirak etmiştir. Sobranya meclisi, bu son nut- ku müteakıp müzakeratını bitir- miştir. Sofya, 30 (A.A.) — Bulgar ajansı, Atinadaki Bulgar elçisi- nin Bulgar istekleri hakkında Yu- nan hükümetine bir nota verdiği hakkında yabancı memleketlerde yeniden intişar eden haberleri kati bir surette tekzibe mezun- dur. Bu haberler tamamen uy- durmadır. Lâval Berline Gidecek Nevyork, 30 (ALA.) — Nev- york Times gazetesinin Bern mu- habirinin haber verdiğine göre, Laval, Hitlerin daveti üzerine Berline- gidecektir. yade dostünuzdur, Örfi idarenin ve zabıtanın bu maksatla halka iş beraberliği im- kânını verebilmek için basit şe- killer düşünmesi ve — müracaat yerleri göstermesi çok faydalı o- lur. Halk uzun uzadıya bekle- miye, uzun boylu ifadeler vermi- iye mechur edilmemelidir. Bu ci- het hakkında halka kanaat ge- lirse Beşinci Kolun zehirlerine ve mikroplarına karşı iş beraberliği kurmak daha kolay bir hal alır. Ahmet Emin YALMAN mek fikrinde olduklarına işaret B | tımız dostça olmalıdır. Fakat Bul- | sıralarını bekliyorlar 12 Adalarda Erzak Tükeniyor Adalar 2 Aya Kadar Teslim Olmak Mec- buriyetinde Kalacak Atina, 30 (A.A.) — Atina- ya gelen haberlere göre, İtalyan 12 adalarında bilhassa Büyük a- dalarda vaziyet gittikçe nazikleşrı mektedir. Harp başladığı zaman | bu adaların gıda maddeleri stok- | ları ancak bir kaç ay için kâfi | bulunmakta idi. O vakittenberi İtalyanlar bu stokları laydı.lıjbiı' ü EATAR Yunan üsera kam, pında yemek almak YUNANLILAR - Yeni Mevziler Ele Geçirdiler Arnavutlukta Çetin Muharebeler Devam Ediyor İktisadi Teşekküllerin Hesahını Tetkik Edecek Heyet — Başvekilin Reisliğinde Toplandı Ankara, 30 (A.A.) — Ser- mayesi devlet tarafından veril- ıktısadi teşekküllerin 1939 bilânçoları ile kâr ve zarar hesaplarını tet- kik etmek üzere Büyük Millet Meeclisi adliye, bütçe, divanı muhasebat, iktısat, maliye ve mek suretile kurulan ziraat encümenlerinden seçilen azalardan ve divanı muhase- bat birinci reisi ile umumi mu- rakabe heyeti reisi ve iktısadi teşekküllerin, sermayeleri bir milyon liradan fazla milli ban- kaların idare meclisi reis ve u- mum müdürlerinden — mürek- kep umumi heyet bugün öğle- 939 Yılı Bilânçol Başvekil Dr. Refik Saydam Devlet Tarafından Kurulan Müesseselerin arını Tetkike Başladı den önce Başvekil Doktor Re- fik Saydamın riyasetinde Bü- yük Millet Meclisinde toplan- miştir. Umumi heyet, Başvekilin muvaffakıyet temenni eden beyanatından sonra ruzname- sindeki maddelere geçmiş ve buna tevfikan iki kâtip seçtik- ten sonra murakabe heyeti rağ porları okunmuştur. Umumi heyet, bunu takiben bu raporların tetkiki için muh- telif komisyonlara aza inti- hap eylemiş ve toplantısına ni- hayet vermiştir. Transocean Ajansının Atina, 30 (A.A.) — Yunan başku- mandanlığının dün akşamki 384 nu - maralı tebliği: | Cephenin muhtelif noktalarında cereyan eden muharebeler neticesi o0- larak Arnavutluk arazisi dahilinde | ve bilhassa Kömispolis'in şimalinde | yeni mevziler işgal edilmiştir. İki top | müteaddit otomatik silâh Ve esir eli- mize hurette takviye u sebeple garni mi ları azaltmış ve bunların mik- tarları harp başlamazdan evvel- kinden daha dun olmuştur. Ba- zı mahfillerde tahmin edildiğine göre, bu adalar iki üç aya ka- dar teslim olmak mecburiyetin- de kalacaklardır, Yugoslav Birlik Bayramı n Majeste Kral İkinci Piyer Bugün Yugoslavyanın en bü- yük bayramıdır. | İlkkânun 1918 günü Hırvatlar ve Slovenler Zag- rebde o zamanki hükümet naibi Aleksandr'ın önünde bir milli toplantı yaparak Sırplılarla bir- leştiklerini ilân etmişlerdir. Bu birlik 26 ağustos 1939 da Hır- vatlarla yapılan anlaşma netice- sinde daha sağlam bir şekil al- mıştır. Geçen gün Hirvatistanın Bani (Umumi Valisi) B. Subaşiç, M e , 5 b | münl' sebetile söylediği bir nutukta bü- tün Yugoslavların herhangi bir ecnebi tecavüzüne karşı istiklâl- lerini elbirliğile müdafa edecek- lerini ileri sürmüştü. Yugoslav birliği, Balkanlarda barışa destek olan mühim âmil- larden biridir. Kardeş ve dost Yugoslavyayı milli — bayramları münasebetile candan tebrik ede- riz. Bir İtalyan Denizaltısı Battı Atina, 30 (A.A.) — Resmen bildirildiğine göre bir Yunan tor- pitosu bir batırmıştır. iyan — denizaltısını |ya, Zanta, Hava kuvvetlerimiz düşman — hat- ları Üüzerinde keşif uçuşları ve avcı devriyeleri yapmıştır. Düşman hava kuvvetleri cephe ü- zerinde bazı noktaları, Epir, Kefalon Leucas ve Mora'nın garp | sahillerinde bazı şehir ve köyleri | bombardıman etmiştir. Cherava Irmağı Geçidi Londra, 380 (A.A.) — Yugoslavya bul Reuter A | husus! muhabiri yazıyor: Bütün şimali Arnavutluk cephesi boyunca Yunanlılar, İtalyanların mu kabil taarruzlarma rağmen vaziyet- lerini mühafaza etmekte ve Mosko- polisin üzerindeki mevzilerini de tak- viye eylemektedirler. Cephe boyunda muharebeler anudane bir şekilde de- vam etmektedir. Yunanlılar yeni top- larr muvaffakıyetle istimal etmekte ve İtalyan bataryalarmı süratle sus- turmaktadırlar. Pogradet dün Yunanlılar tarafın- dan her çapta toplarla bombardıman edilmiştir. Bazı zayiat olmakla bera- ber Yunanlılar dün Pogradet mevki- ini muhafaza etmekte olan Cherava ırmağını geçmiye muvaffak olmuş - lardır. 'Yunanistanda Ölen ve Yaralananlar Atina, 30 (A.A.) — Umumi emni- yet nezaretinin 29 İkinciteşrin tarih- l akşam tebliği: Düşman hava kuvvetleri bugün Ke falonya da Argostoli, Lekas adası Zantes adasının köy ve kırları,harbin ilk ayı içinde 28 ilkteşrinden 28 son- teşrine kadar İtalyan tayyareleri ta- rafından yapılan taarruzlar neticesin de sivil halk arasında vukua gelen Toptan tekzibi Türkiye Daha Fvvel Halli Lâzımgelen Bir Mesele Değilmiş Ankara, 80 (A.A.) — 18 Sonteş- rin tarihli bültenlerimizde Almanya- nın Türkiye büyük elçisi B. Von Pa- pen tarafından ecnebi gazete muha- birlerine yapılan beyanatı muhtevi Lbir Berlin telgrafı üstüne tarafımız- dan «nim resmi bir menbadan bildi- riliyor» kaydını ilâve etmek suretiy- le neşretmiştik. Diğer taraftan son Bgün çıkan bültenlerimizde Berlinden gelen bazı havadisler de «Transo- cean ajansı bildiriyor» kaydiyle der- dilmişti. T Almany nim resmi ajanslarından biridir. Der cettiğimiz bütün bu havadisler ise gerek baş taraflarında ve gerek son- larında Transocean imzasını taşıdık- ları için bunları Alman Ajansının verdiği haberler zümresinden addet- mek gayet tabil idi. Transocean Ajansı ahiren bize mü racaat ederek bu haberlerden hiçbi- rinin kendisine ait olmadığını ve 380 metre 68 kısa dalga iİle işliyen telgraf verici merkezi kendisinin olmakla be raber günün muayyen saatlarında bazı ecnebi ajansların hesabına işle- mekte bulunduğunu bildirmiş ve bu haberlerin o ecnebi ajanslara ait ol- duğunun tasrihini rica etmiştir. Alman meslektaşımızım bu tale- bine memnuniyetle muvafakat edi- yoruz. İki gün evvel bu ajansın neşriyatı hakkında yazdığımız fıkranın sonun- da şunları söylemiştik: Belli ki, Transocean ajansı bütün bu garip sözleri Okyanus aşırı yerler için söylüyor ve bizim ge leceğini hesaplamıyor. Ne çare ki, ha yalarda duvar yok. Biz de duyuyo - | ruz ve bizim kulağımıza gelsin diye telefat ve hasaratın bilâ şudur: Ölü miktarı: 604, yaralı miktarı: (Devamı: Sa. 4, Sü. 8 te) —— ÇÖRÇİL 66 Yaşında Londra, 30 (A.A.) — Baş- vekil Churchill bugün 66 yaşın- dadır. Bu yıldö- « . nümü münasebe- (liş tile — kendisine memleketin — ve impatatorluğun her — tarafından muazzam — mil:- tarda tebrik tel- grafı gelmiş- tir. Churehill Yıldönümlerini hususi bir su- rette tesit itiyadı olmıyan Chur- ehill, yine erkenden işlerine baş- lamıştır. Churcohill sabahleyin şa- fakla kalkar ve ekseriya da saba- ha kadar çalışır. M ziyade - hemmiyet veriyoruz. (Devamı: Sa, 4, sü. 8$ t) ©00 AOĞA TÜT GE SAA TC Bayan İnönü Dün Sabah Şehrimize Geldiler * Milli Şef İsmet İnönünün sayın | refikaları Bayan İnönü dün sabah İstanbula gelmişler ve Haydarpa- şa istasyonunda İstanbul valisi Dr. Lütfi Kırdar ve bazı zevat tarafın- dan karşılanmışlardır. KA Nafıa Vekili de geldi — Nafıa Ve kili Ali Fuat Cebesoy, dün sabah Ankaradan İstanbula gelmiş - ve istasyonda karşılanmıştır. Vekil İs- ve birkaç gün sonra da Ankaraya dönecektir. İhtikârla Mücadele İçin Kanuni Hazırlıklar İhtikârla mücadelede kanun! silâhlar Koordinasyon Heyeti Alâkalı Dai- relerle Temas Halinde Bulunuyor kullanılacak | iki yol F iş-İre vardır; Birincisi ya örfi ida- gal etmektedir. Eldeki örfi idare ka- nunuünun ihtikâr suçlarına tatbik edi lemiyeceği anlaşılması üzerine, dün de yazdığımız gibi, seri ve tesirli ha- reket için kanuni imkânlar aranmak tadır. İhtikârla mücadele için mmtaka ti caret müdürlüğünde valinin başkan- liğr altında ihtikâr komisyonu ismi ile bir yon teşkil edilmişti. Bu veya milli korunma ka-' nununu tâdil ederek suçu Örfl idare- nin salâhiyeti içine koymaktır, : İkincisi hükümetin iaşe umum mü dürlüğü için hazırladığı teşkilâta ih-| tikâr mücadelesini karıştırarak muh tekirler hakkında âcilen tatbik edile bilecek kanuni müeyyideler koymak- tır. Ankaradan aldığımız habere göre komisyonun verdiği kararlar bugüne kadar muhtekirler üzerinde lüzumu kadar tesirli olmamıştır. Dün mesele hakkında salâhiyet sa- hibi bir zatla temas ettik. Bize söy- lediğine göre boşluğu doldurmak için yon heyeti bu kanuni nok- sanın bertaraf edilmesi meselesini e- le almıştır ve salâhiyetli dairelerlel temas halinde bulunmaktadır. Hazır- lanan tâdiller pek yakmda Büyük Millet Meclisine sevkolunacaktır. Askeri Mahkemelerin Örfi idare komutanı Korgene- ral Ali Rıza Artunukal, bugün- lerde vazifeye başlıyacak olan as- keri mahkemelerin teşkilâtı ile meşgul olmaktadır, İstanbulda teşekkül edecek as. keri mahkeme başkanlığına İstan- bul Merkez Komutanlığı muavini Teşkilâtı Tamamlanıyor topçu yarbayı Reşit, Merkez kı mutan muavinliğine de Topçi mektebi muallimlerinden Yarb: Cevdet tayin olunmuşlardır. Sakarya motörü Örfi İdare k müutanının emrine tahsis edilmi: tir. v | | | | | | | | | GEREŞEN SAT HA S A BOZUK HATLARDAN ÇIKAN MANALAR Falcı — Size yol görünüyor... İtalya — Aynavutluktan - mı3)>