31 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

31 Mayis 1940 CUMHURÎYE7 Hâdlseler arasında Belçika Kralı bütün hukukunıı kaybetti Müttefik ordular Belçikadan çekilirken Almanların işine yarayabilecek her şeyi tahrib ettiler Fransada bir mahal 30 (a.a.) Bu akşam konsey halinde toplanan Belçika nazırları aşağıdaki kararnameyi ka bul etmişlerdir: <Belçika milleti adına, kanunuesasi nin 82 nci maddesi mucibince, koıısey halinde içtima eden nazırlar, Krahn müstevlinin idaresi altmda olduğu içın icrayi hükumet imkâmndan mahrum olduğunu müşahede ve tespit eylemişlerdir.» Paris 30 (Hususî) Belçika parla mentosu beklenen içtimaım yarın Pariste akdedecektir. Fransa Cumhur Reİsi Lebrun, bu sabah Belçika Başvekili Pierlot'u kabul ederek bir saat süren bir mülâkatta bulunmuştur. Kral senelerdenberi ihanet projesi hazırlamıştı Paris 30 (a.a.) Havas bildiriyor: Şimdiye kadar düşünülebilenin aksine clarak, Kral Leopold'un ihaneti, yalnız askerî bakımdan görülmemelidir. Çünkü evvelce düşünülmüş ve organize edilmiş bir hıyanet karşısında bulunulmaktadır. Anlaşıldığına göre, Kral, senelerden beri, iğfal ettiği nazırları vasıtasile sarih surerte şahsi bir siyaset takib ediyordu. Harbin bidayetinde, Kral, her türlii temasa mâni olmak için, nazırlara Belçika arazisinden çıkmağı ve Fransaya gitmeği meneylemişti. Mütecavizi takbik için rad yoda nutuk söylemekten isünkâf etmiş ve Belçika hükumetinin Fransız makamlarile anlaşmalar akdine ve tahliyeyi ha7irlamağa matuf her türlü siyasetin aley hinde bulunmuştur. Kral ile nazırları arasında şiddetli sahneler cereyan etmiş ve nazırlar, Kralı ezcümle başkuman dan General Weygand'ın tavsiyelerini takib etmemesinden dolayı tahtıe eyle.nişIer ve Krala mes'uliyetlerini bildirmiş lerdir. Kral. bu kararından döndürmek üzere Pierlot'nun yaptığı son teşebbüse de kat'i surette hayır cevabı vermiştir. Kral. kabineyi değiştirmek ve yeni bir hükumet kurmak niyetinde idi. Görülüvor ki bu. en büyük bir ihanetle uzuıı lamandanberi teammüd edilmiş bir hareketti. Bir Belçika zabitinin beyanatı Londra 30 (a.a.) Times gazetesi Belçika ordusunun tesliminden evvel Kral Leopold ile görüşen ve müttefiklere mülâki olmağa muvaffak olan yüksek rütbeli bir Belçika zabitinin beyanatını neşretmektedir. Bu zabit şöyle demiştir: « Krahn tavır ve hareketinden ve kltaatın vaziyetinden ordunun teslim olacağını anlamak mümkün değildi. Pazar akşamı Krah gördüğüm zaman milletin ıstırabından müteessir olduğu yüzünden anlaşılmakta idi. Fakat, so;. lediği sözlerden Belçika ordusunu teslim oJmıya icbar edeceğini anlamak mümkün değildi. Ben de, diğer, Belçika zabitleri gibi, ertesi günü bu lıaber ortaya yayıldığı zaman inanmak istemedim.» Zabit şunları ilâve etmiştir: c Üç hafta evvel, Belçika ordusunun mevcudu 750.000 kişi idi. Bunların •İ00.000 ini ilk hafta çarpışan muhnribler teşkil ediyordu. Son muharebe neticesinde ilk hat efradından cepheye gönderilebilecek olanların miktarı 200,000 e inmişti.» *** Haricde Belçikalıların teminatı Diğer taraftan. Amerikadaki, Balkanlardaki, Suriyedeki Belcikalılar da Pierlot hükumetine bağlılıklannı temin eden telgraflar çekmişlerdir. Belçika altınları Fransada Paris 30 (a.a.) Belçika millî ban kasının altın mevcudunun Fransaya nakledilerek Belçika hükumetinin em rine verileceği bildirilmektedir. Bütün fabrikalar tahrib edildi Londra 30 (a.a.) Röyterin bildirdiğıne göre, Almanya. Belçikanın tesliminden malzeme bakımından büyük men faat elde edemiyecektir. Belçikada petrol stokları yok gibidir. Fabrikalar. ezcümle yüksek fırmlar ve celik imalât haneleri, çekilirken müttefikler tarafından sistematik bir surette tahrib edil nıistir. Kömür ocaklarının büyük bir kısmı da istifade edilemez bir hale konmuştur. Belçika kendi kendisine yeten bir memleket olmadığı için. Almanya nın. Belçika halkını iaşe mecburiyetinde kalacağı bile ihtimal dahilinde görül mektodir. tstanbuldaki Belrikalılann sadakati Şehrimizdeki Belçika kolonisi. Belçika elçisinin riyasetinde toplanarak Başveki! Pierlot'a bir sadakat ve sempati telgrafı çö'.ıdermi^lerdir. Bir kısım Belcikalılar harbe devam ediyorlar Londra. 30 (a a.) Bazı Belçika kuvvetlerinin Flander'de müüofik kıtaatın yanıbaşında muharebeye devam ettikleri resmen biMirilmektedir. Yüksek rütbeli bazı Belcika subayları Kral Leopold'un emrile teslim olmaktan imtina etmişlerdir. Beşinci kol İKTISADÎ TETKİKLER Belcikalılar Kralının Teslimiyeti ffaciası TBaşmakaleden devam] zi Osman Paşa o kadar piirüzsüz bir yükseklikle yükseldi ki hasımları bile ona kılıcını belinde bıraknıak suretile hürmet etmek zorunda kalmışlardı. Belcikalılar Kralı Uçüncü Leopold'e ne oldu?.. Bilmiyoruz. Şüphe yok ki Belçika şimal batısile Fransa şimal doğusundaki orduların vaziyeti zor ve nazikti. Belçikalılarsa pekâlâ harb etmekte idiler. Krahn teslimiyet kararından kimseyi haberdar etmemiş olması elbet yarın öbiir gün aydınlanacak korkunc bir sırdır. Ne olursa olsun her halde müdafaası müşkiil çok fena bir sir. Fikren çok müterakki olan Belçikada Krallık çoktan ömrünü yaşamış ve bitirmiş gibiydi. Orada hanedanı Kral Alber'in geçen Umumî Harbde memleket ve milleti lehine gösterdiği piirüzsüz kahramanhk kurtarmıştı. Dün babasının kurtardığını bugün oğlu mahvetmiş bulunuyor. irkaç gündür gazetelerimiz beşinci kola aid jazılarla dolu. Gozönüne beş kollu bir canavar heyulâsı getiren bu beşinci kol tabirinin harb terminolojisi içine nasıl gırdiğine dair bir iki rivayet var. Bir iddiaya göre beşinci kol leşkilâtınm vatanı Ispanyadır: General Franko Madlid üzerine dört koldan yürürken, şehMemleketimizde «hayat rin içinde, beşinci bir kolun da kendi hesabma çalıştığııu söylemiş. Başka bir pahahhğı» nı tetkik ederek iddiaya göre de beşinci kolun vatam «istihlâk ve ihtiyac> çerçeÇarlık Rusyasıdır. Rus generallerînden velerimizde yer alan «eşya biri ordusunun teşkilâtmı izah ederken ve hizmet» fiatlarile, muhtelif vatandaş alâkalı iki nokta üzerinde durulmuştur. zümrelerinin gelirleri arasmda daha el İsviçreli mütehassıs, eşya fiatlarmın muşöyle demiş: « Rus ordusunun dört kolu varılır: verişli bir muvazene tesisine yardım e ayyen haddi bulmuş olmasmda en büPiyadeler, süvariler, topçular ve torpil debilecek tekliflerde bulunmak üzere, yük sebeb olarak devlet bütçesinin teciler. Bir de, gizli polisin vücude getir iki sene evvel, hükumetimiz, İngiltere ve rekkübü tarzını görmekte ve «halkın Isviçreden birer mütehassıs profesör ge geçinme seviyesinin çok basit olmasına diği beşinci kol. tirtmişti. Mütehassıslar memleketimizin rağmen geçinme masraflannın ydksek Adı kaçıncı kol veya kolon olursa olbir çok yerlerini gördükten sonra, mu olması, millî gelirin büyük bir kısmmm «un, kaleyi içinden fethetmek gayreti, şahede ve tavsiyelerini birer raporla hü devlet ihtiyaclarına sarfedilmesinden İspanyadan da, Çarlık Rusyasından da kumetimize bildirmişlerdi. ileri gelmektedir, maarifini, deniz ve eski bir tarihe aid klâsik mücadele hileMütehassısların tetkiklerine tesadüf kara yollarını, sanayiini adeta yoktan lerinden biridir: Truva muharebesi en eden zamanla, yaşadığımız günler ara yaratmak mecburiyetinde olan hükunıeşhur misal. sında pek büyük farklar vardır. Gittik met. bunu ecnebi sermaye piyasalarına Her memlekette beşinci kolun en büçe sirayet sahası büyüyen bugünku müracaat etmeden başarmak istediği jük mııvaffakiyetlerinden biri de, kenharb, milletlerarası iktısadî münasebet gibi, kuvvetli bir sermaye piyasası mevdisinden sık sık bahsetürerek esrarlı lerde büyük değişiklikler yaptığı gibi, cud olmamasıtıdan da bugünkü nes'in prestijini ardrmasıdır. Peşinde sürük'ememleketlerin iç çevrelerinde ötedenbe istihlâk tahdidlerine istinad ettirmek diği efsaneler onu bir hortlağın tabut ri müesses iktısadî düzenlerde de esaslı mecburiyetindedir. Bu vaziyetin tabiî içinden fırlamış kolu gibi dehşet veıici degişikliklere sebeb olmuştur. Müte bir neticesi olarak fiatların, bir kısmını l)iv hayal haline sokuyor. Her yerde behasıs raporlarında, bu günün şartları ba vergiler teşkil etmekte, vadedilen ucuzşinci kol. Kapının arkasında, masanın kımından kabul edemiyeceğimiz bir çok hikla devlet siyasetinin nasıl telii edilealtında. kösebaşında, kuyunun dibinde, noktalarla beraber, bazı hususlarda da ceği anlaşılamamaktadır. demektedir. ı.ıahzende... Beşinci kol, Fantoına"nın, bugün ve bilhassa (yarın) için kıymetli İngiliz mütehasssısı da, memleketimizsdanı öldürmcsi için bıçağım saplaıuasıbazı fikir ve mütalealar bulunduğuna de umumiyetle görülen yüksek fiat sena lüzum görmiyen muhayyel göl^e.i kani bulunuyoruz. Doğrudan dogruya viyesile, çok geniş mikyasta ı;irişilmiş gibi, yalnız şöhretile iradeleri felce uğraporların tahliline geçmeden evvel. bir olan sanayileşme hareketinin bfdelini ratmak davasındadır. Pratik sahada çeı.oktaya işaret etmeği faydalı bulduk. ödediğimizi iddia etmekte ve esasen virdiği fırıldaklar bu manevî tesirinin llayat pahahhğı mevzuu etrafında mü memlekette mevcud sermayeyi. ötedenyanında, solda sıfır kalır. tehassısların da muhtelif noktalara temas beri bulundukları sahalardan sınaî istihEn nıasum insaıılar. farkında olmıya etmiş olmaları gösteriyor ki, bu kanşık salât sahasına çekmek için yüksek himarak, beşinci kola hizınet edebilirler. mesele bütün iktısadî ve idarî bünyemiye gümrüklerine işaret etmektedir. RaBunları iki kısma ayırabiliriz: Bedbin zin bir muhassalasıdır. Memleketin idarî r.orda münderic bir cetvele nazaran ler, nikbinler. Bedbin fenayı fena giiren taazzuvu. mevcud içtimaî ve siyasî şart1937 1938 senesi zarfında 140 milyona adama değil, iyiyi fena gören adama lara göre sây ve sermayenin muayyen baliğ olan ithalât umumî kıymetinin lîerler. Nikbin de iyiyi iyi gören adama Fahalara inkısamı ve buralarda çahşma yüzde 41.8 ini gümrük ve belediye resmi, c'eğil, fenayı iyi gören adama derler. tarzları. devletin malî ve iktısadî siyaseti yüzde 19,2 sini istihlâk ve muamele verİyiyi fena gören adam beşinci kolun far bu muhassala üzerinde müessirdir. Bu gileri teşkil etmekte ve bu suretle ithaI.ında olmadan müttefikidir: Bozgun ha sahpda müspet neticeye varılması, «halât umumî kıymetinde vergilerin nispeti vası yaratır. Fenayı iyi gören adam da ?ır reçeteler. ile değil, bu amillerin tetyüzde 61 i bulmaktadır. Mütehassıs, safarkında olmadan beşinci kola yardım kikile mümkün olur. nayiimizde tesis sermayesinin kısmen de eder, çünkü sukuhı hayal havası yaratır. Bu iki mütehassıs. ayn, ayrı vermiş vergi tarikile temin edildiğine işaret ptr>o7gıın. sııkııtu hayalin öz evlâdıdır. oldukları raporlarda memleketimizde tikten sonra muamele ve istihlâk verîriBcsinci kola karşı vazifelerimiz şunhayat pahalılığınm illetini, umumî ve lerinin giyecek fiatlarını vükselttiğini idlardır: hususî sebebler başlığı altında iki bü dia eylemektedir. Gene İngiliz mütehas1. Yabancı propagandası karşısında sısı pahahlığın hususî sebebleri arasında yük kısımda toplamışlardır. uyıınıamak, Umumî sebebler arasmda her iki ra memlekette sermaye azhğına ve bunun2. Beşinri kolun esrarlı tesirini artıraporda da, birbirine yakın ve yekdiğeıile !a alâkadar olarak faiz yüksekliğine işacak tarzda kuvvetini mubalâğa eden s<>7lere kapılmamak. 3. iyi vaziyetleri fena ve fena vaziyetleri iyi göstermeğe çalışan telkinlerdon kaomak. Beşinci kol lıakikaiten ve hakikati »İJren adamdan korkar. Lehte ohun. ale>hte olsun. mubalâğa ve yalan onun dosüıdıır. Beeinci kolu kırmamızın ilk şnılı: Realist olmak. McMİekettc hayat pahahhğı [Ve iki mütehassıs raporu] Yazan: Astm Süreyya ret eyledikten sonra, (insan) ve (toprak) unsurundan lâyıkile istifade edemediğimizi söylemektedir. İsviçreli mütehassıs, yüksek fiat seviyesinin umumî sebebleri arasında, umumî VR hususî hayatımızda müşahede ettiği israf meylini bilhassa tebarüz ettirmektedir. Geçinme masraflannın tetkik ve tenziüne matuf tedbirler arasında, İsviçreli bir mütehassıs, fiatların teşekkül tarzlarını tespit ederek bunlar hakkında enoeksler tertibini tavsiye ettikten sonra, fiat politikası ve iç ticaret politikası başhkları altında bilhassa şunları söylemektedir: «Fiat tespitleri yalnız zabıta kuvvetine istinad ettikçe ekseriya muvaffakiyetsizlikle neticelenir, hükumet fiatını tespit ettiği maddenin istihsaUni veya satışım filen elinde bulundurmadıkça, tuiistimallerin önüne geçmesi müşküldür. Kalabalık şehirlerde, muayyen maddelerin istihsal veya satışı hükumetin elinde olmadıkça, serbest fiatlara müsaade etmek. ve yalnız tüccarlarm aralarında anlaşmak suretile fiat yükseltmplerine mâni olmak lâzım gelir.» Narvik'in zaptından sonraki harekât PEYAMt SAFA Mısırda tedbirler ıiııııııııllinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinıuıi'"' Turist» namile Okyanusta korsan Alman denizaltısı Bir Arjantin ticaret gemisini torpilliyerek batırdı Müttefik kıtaat orta Norveçe doğru vaziyetini takviye ediyor Barajlardan geçilmesi, Varna sahillerine bir kaç bin Alman yaralısı Nilde seyrüsefer tahdid gönderiliyor! ediliyor Sofya 2 (a.a.) Almanya, Bulgar hüKahire 30 (a.a.) Hükumet, memleketin pasif müdafaasını temin için ha zırlıklanna devam etmektedir. Neşre dilmek üzere olan iki kararname güneşin batmasından fecre kadar başhca barajlardan geçilmesini ve gece esnaS'.nda Nil nehrinin bazı mmtakalarmda vapurların geçmesini menetmektedir. Kadın. erkek binlerce genc öğretmen, Intizam ve asayişi muhafaza hususunda zabıta kuv\etlerile mesai birliğinde bulunmak üzere gönüllü kaydedilmişlerdir. Madrid 30 (a.a.) Hububat yüklü olduğu halde İrlandaya gitmekte olan Ukumetinden, bu yaz Karadeniz üzerinde ruguay admdaki Arjantin kargosu, FiVarnaya bir çok turist göndermek için ni?tere'in ]30 mil garbında bir Alman müsaade istemiş ve Bulgar hükumeti de tahtelbahri tarafından taharrî edilmiştir. bunu kabul etmiştir. Bu turistlerin bir Kargonun mürettebatı tahlisiye sankac bin yaralı asker olacağı tahmin edil dallarile kurtulmağa muvaffak olmuş lardır. Mürettebat çıktıktan sonra tahrnektedir. telbahir Kargovu batırmıştır. 14 kişiden ibaret olan felâketzedeler bir balıkçı gemisi tarafından alınarak La Coruna'da ksrava çıkarılmı^lardır. Benzin fiatları Zam, litre başına 3 kuruş 65 santimi geçmiyecek Ankara 30 (a.a.) Ticaret Vekâletinlskenderiyede arabca radyo neşri dtn: yatı dinlenmiyecek Yeni istihlâk vergileri dolayısile benKahire, 30 (a.a.) İskenderiye as zin fiatalrına yapılan zamların hesabmda keri valisi. lokanta ve içki satan mües bazı yanhşlıklara düşüldüğü anlaşıldıseselerin sahiblerine Arab lisanında neş ğından vaziyetin aşağıda yazılı olduğu riyat yapan radyo istasyonlarmı açma veçhile tavzihine lüzum görülmüştür: malarını tenbih etmiştir. Çünkü bu isMevcud benzinlerin beher kilosuna tasyonlar, uydurma haberler vermekle yalnız 5 kuruş istihlâk vergisine zammedirler. Yalnız Kahire istasyonu bitara dilmiştir. Bunun bir litre fiatma isabet fane haberler neşrettiği için dinlenebi eden miktarı üç kuruş altmış beş sanlecektir. Bu talimat haricinde hareket e timden ibaret bulunmaktadır. decekler için ağır para cezaları konulBinaenaleyh. 21 nisandanberi cari omuştur. lan benzin fiatlarına, istihlâk resmi tediyesinden dolayı yapılabilecek zam, litre başına üç kunış altmış beş santimi Rumanyaya giden Türk ve mecmuu yirmi beş kilo olan bir çift heyeti dönüyor teneke için yüz yirmi beş kuruşu geçBükreş 30 (Hususî) Dört gündür mez. Kumanyada bulunan Türk doktor ve Bilumum vilâyetler bu yolda tenvır gazetecilerinden mürekkeb heyet bu gün ve malumattar edilmişlerdir. Köstenceden İstanbula hareket etmiştir. Heyet, Rumanya Sıhhat Nazırı Hartolomei ve Propaganda Nazırı Giuresku taraflarmdan kabul edilmiştir. Fransada 2 casus idama mahkum Paris 30 (a.a.) Askeri mahkeme bu gün casusluk davası neticesinde verilen hükümleri bildirmektedir: Baron Von Einem ismindeki kadın gıyaben idama. Amourelle de keza idama mahkum edilmişlerdir. Ecnebi bir aevletin ajanlarile alâkaları olduğunu hükumete haber vermiyen Hirsch ve Perreux on ve 5 sene hapse mahkum clmuşlardır. Yunan Başvekilinin gencliğe hitabı Atina 30 (a.a.) Genclik konferansmın kapanışı münasebetile Başvekil Metaksas. bir nutuk irad ederek, bil hassa demiştir ki: « Hepiniz ej'aletlerinize döndüğünüz I zaman her ihtimali bütün kalbimizle. hakikî Yunan kalblerimizle karşıladığımızı, daha kuvvetli olarak gelecek 3eneleri, sulh senelerini idrak edeceğimizi Narvik kıyılarında Fransız dağcı kıt'aları askerleri kat'iyetle söyliyebilirsiniz. Bu sulh seneStokhobn 30 (a.a.) Müttefikler Narlerinde Yunanistanın büyüklüğü ve şaSaniyen, Norveçin bütün şimal kısmı, nı için sarfettiğimiz gayretlerde devam vik harabesini dün öğleye doğru tama Narvik cephesile muhafaza edilmiş buedeceğimiz bütün Yunanistanı temsil e mile almışlardır. İngiliz harb gemilerinin lunmaktadır. Bu cephe aynı zamanda diyorsunuz. Epirden Giridin son tepe şiddpfli baraj ateşi himayesinde mütte cenuba doğru yapılacak harekât için bir lerine kadar ve Korfo sahillerinden fik kıt'alar şelıre iki taraftan, şimalden üs de teşkil edecektir. Bu ameliyat ise, Syclade sahillerine kadar bizim. birbi Bolsfjord üzerinde Fogrnes"ten ve şaık havanın müsaadesizliği yüzünden şimrimize bir tek kslb, bir tek ruh. bir tek tan Rombarkfjord üzerinde Staumnes diye kadar gayrikabili icra bulunmakta zekâ. bir tek heyecan ve bir tek sada den girmişlerdir. Rombarfjord, şimdi idi. katle b?5h bulun^uşumu7iı eördünüz.> müttefiklerin elindedir. Karadan mukaİsveç hududunda. Narvikin istirdadı vemet, havadan yapılan mukavemetten dolayısile geri çekilmeğe mecbur kalan Fransız Başvekilinin çok az olarak tecelli etmiştir. Almanların. grup grup gelmeleri beklenistişareleri Mubarebelerin tafsilâtı mektedir. Narviki muhafaza etmek azParis 30 (a a.) Başvekil Panl ReyLondra 30 (a.a.) Narvik'in istirdadı n?ud. bu sabah Devlet Nazırı İbarne hakkında henüz fazla tafsilât alınama minde bulunan Almanlar, geçen haftagaray ve İn?iltere sefiri Camnbell'i ka rnıştır. Maamafih, şehrin bir Fransız lar zarfında, batırılan veya musadere edilen gemiler ve paraşütçüler vasıtasile bul etmi"=tir. Başvekil bundan sonra generali kumandasında bulunan müttetakviye kıtaatı göndermişlerdi. Ancak Mereşal Petin. General Weypand ve Afik ordusu tarafından. mahirane bir mamüracaat edebilecekleri paraşüt vasıtamiral D?rlan ile ıızun bir mülâkat yapnevra neticesi istirdad edildiği anlaşümıştır. Biiâhare Daladier. Eynac ve Gesile takviye göndererek mukabil taarmaktadır. neral Vııillemin de konuşmalara iştirak Müttefikler bir kaç yüz esir almışlar ruzda bulunmak üzere müfrezeler teşkil et'ni=;!erdi''. ve bir kısım efrad da İsveçe doğru kaç etmeleri muhtemel ise de, müttefikler Başvekil bundan maada Belcika Başmışlardır. Bunların İsveç hududundan Narvikte pek sağlam bir surette yerleşvr'ili Pierlot'yu d? Vabul etmistir. miş oldukları cihetle, Alman teşebbüsgirip girmedikleri malum değildir. Almanların hava taarruzuna uğrıyan lerinin akamete mahkum olacağı tabiiBelcika ve ik] İngiliz hastane gemisinin Dippe li dir. talebe"i ; ' T ^ a n e"dişeye nıanmda battığı anlaşıhyor. Her iki gemahal yok mi de mutad olan yeşil beyaz salibiAnkarada resim sergisi Ankara 30 (a.a.) Hariciye Vekâleti al^mer renklerine bariz surette boyanmış Ankara. 30 (a.a.) Ankarada buluHolanda ve Belçikadaki Türk talebesi bulunduğundan, janlışhk olmasına imnan ve memleketimizdeki muhtelif birhakkında ma!umat almak için icab eden kân bulunmamaktadır. Stokholm 30 (a.a.) İsveç salâhiyet lik ve teşekküllere mensub san'atkârlabütün tesebbüsleri yapmıştır. Talebe rın senelik haziran resim sergisi vernimize dair bugüne kadar hiç bir fena ha tar mehafili, müttefik kıtaat tarafından sajı bugün saat 16 da güzide bir ziyaber gelmiş deftildir. Belçikada kalanlann Narvik ve hinterlandınm alınmasmı retçi huzurile Belediyeler Bankası altınveya Fransanm muhtelif şehirlerine da pek ehemmiyetli olarak telâkki etmekdaki salonda açılmıştır. Sergide memğıtılmış oldukları anlaşılanların isimlfri tedir. Evvelâ madenlerin nakline yaraleketimizde tanınmış san'atkârların 75 malumat alınır ahnmaz neşredilecektir. yan Narvikle İsveç hududu arasındaki demiryolu, muharebe esnasındaki tah eseri teşhir edilmiş ve sergi, bir haziHerhangi membadan gelirse gelsin rirandan itibaren herkese açık bulunduvayetlere itibar edilmiyerek resmî ha ribat tamir edilir edilmez istimal edilerulacakttr. bilecektir. berlere intizar olunması lâzımdır. Türkive İsviçre ticaret mu. abedesi imzalandı Ankara 30 (a.a.) Türkiye I s ^ r e Litvanyada Sovyet asker ticaret ve tediye anlaşması, bugün. Hariciye Vekâletinde. Umumî Kâtib büyuk lerine işkence elci Numan Menemencioğlu ile Isyıçre Moskova 30 (Hususî) Hariciye eîcisi Ekselans Lardy tarafından imza Komiserliği neşrettiği bir tebliğde, Lit pdilmiştir. vanyada karşıhklı yardım paktına is Sovyet Yugoslav ticaret mu. tinaden yerleşen Sovyet garnizonlarmahedesi teati ediliyor dan bir çok askerin kaybolduğunu ve Belgrad 30 (a.a.) Sovyetler Birliğibu hâdiselerin resmî Litvanya organlannın himayesile yapıldığmı bildirmekte nin Sofya elçisi Lavrentiev ve elcilik dir. Buna göre Sovyet tank livası şoför müsteşarı Kirov, Moskovada imzalanan lerinden ikisi. ayrı ayrı kaçırılarak mah Sovyet Yugoslav ticaret anlaşmalarızenlerde işkence edilmiş ve kendilerin nın musaddak nüshalarmın teatisi icin den liva hakkında malumat almağa oa bugün öğleden sonra Belgrada geleceklışılmıştır. Fakat şoförler gene bırakıl îerdir. Bu iki diplomata Tass Ajansımn mıştır. İlâveten rütbeli bir kızılorJu bir muhabiri de refakat eylemektedir. mensubunun da intihar şekli altında öl l'u muhabir. Yugoslavyaya gelen ilk Sc ı v^t gazetecisidir. dürülüğü iddia edilmektedir. Macaristandaki Rütenler 25 mayısta Molotof Litvanyaya bir muhtırs vererek derhal icab eden tahRusyaya nakledilecek kikatın yapılmasmı ve Sovyet hükumpBudapeşte. 30 (a.a.) Buraya gelen tini başka tedbirler almağa mecbur et habeılere göre, Rüten halkımn Sovyetmemesini bildirmiştir. ler Birliğine nakli projesi hakkında Macar ve Sovyet hükumetleri arasmda İsviçrede tahliye edilecek müzakerelere baslanması muhtemeldir. şehirler Alâkadar mahfillerde hüküm süren kaBenr 30 (a.a.) Ordu başkuman naate göre ihtivarî olan bu nakil keydanlığı, tahlivesinin hazırlanması icab fiyeti 450.000 Rütenin hiç olmazsa üçtc eden bazı yerleri ve büyük şehirlerin biri tnrafından knbul edümUtir. bazı mahallelerini tayin eylemiştir. Maa Sir Samuel Hoard Lizbonda mafih başkumandanlık. şeraite göre tahLizbon 30 (a.a.) Madrid yeni İncjiU? liye edip etmemek kararını vermek sa pefiri Sir Samuel Ho.ırd Londradm lâhiyetini kendisinde alakoymaktadır. tsyyare ile gelmistir. Sefir Lizbonda Zira, muhaceret esnasmda düşman hü kaldığı müddet'e İngiliz sefirinin misacumlarına maruz bulunmaktan ise halfiri olacakhr. Bir kaç günden sonra kın olduğu yerde kalması belki Ho şaMadride giderek haziran iptidalannda yani tercih görülebilecektir. itimatnamesini takdim edecektir. Zaten bu çocuğun kendi memleketi için hazırladığı felâket 1936 dan başlar, ve bu meş'um başlangıcda o yalnız da değildir. Mes'ul devlet adamları kendisile birlıkıe o tarihte Belçika için Fransız İngiliz müşterek müdafaa alâkalarıİç ticaret ve fiat politikasında müte nı ortadan kaldıran müstakil bir hassıs fikrini şu suretle hulâsa etmiştir: bitarafhk siyaseti icad etmişlerdi. • Ticaret mekteblerinde okuyan genclerin Doğrusu bu işte Fransa ve İngilmiktarı seneden seneye artmakta ise de, bu tahsile süluk edenlerin daha ziyade tere bütün bütün suçsuz sayılabankalarda veya devlet teşkilâtında üc mazlar da. Belçikanın her ne olursa ıptli bir vazife bulmak ümidile mütehar olsun bu iki büyük hâmi devletten rik oldukları şayanı dikkat görülmekte aynlması, sürüden ayrılan koyudir. İç ticaret işlerinde bilgili ve müte nun vaziyetini temsil etmekten bir şebbis unsurlara her zamandan fazla ih türlü kurtulamamıştı. Uyac olan böyle bir devirde, genclerin 1936 da bu sahada Versay'ın tıcareti yalnız para kazanmak için bir fırsat değil, memleket ve müstehlik hiz Lokarno ile teyid edilmiş olmasımetinde ulvî bir vazife olarak velâ'tki na rağmen gayriaskerî Ren mıntaetmeleri lâzımdır. Geçinme masrafların kalarınm Almanlar tarafından işgali da kayda değer bir salâh ancak inkişaf Fransa ve İngilterede ciddî ve filî eden bir istihsal neticesinde millî gelirin bir aksülâmel doğurmamıştı. Bu artmasına ve gittikçe tevessü eden bir müttefikler hesabma ancak zayıfmünakalât ve teşkilâth bir ticaret siste lıkla tefsir olunabilir bir vakıa idi mi vasıtasile bu istihsalin müstehlike uki bilâhare gelebilecek yeni bir cuz ve kolaylıkla isaline vabestedir harbin sadece başlangıcı sayılabiDevlet varidatının bir kısmile alâkadar olabilecek olan bu işler halledilmedik lirdi. Fazla olarak Aknanyaca üçe, geçinme masraflarında kayda değer zerinde çok durulan Fransız Sovbir tenezzül elde etmek kabil olamıya yet ittifakı müstakbel harbin muhakkak tertibatı gibi görünüyordu. caktır.» Demek ki Belçika durup dururken »*• Geçinme masraflannın indirilmesine tekrar başkalarının hazırladığı yematuf tedbirler üzerinde İngiliz müte ni bir harbin ateşleri içinde kavrulhassısı İsviçreli meslektaşına nazaran mağa girecekti. Hayır, mümkünse biraz daha fazla durmuş, ve muhtelif Belçika bu yeni şurişin haricinde tavsiyelerde bulunmuştur. İngiliz ım>e kalmalıydı ve kalacaktı... hassısı da, esas itibarile fiat tespitine taKral bir beyanname neşretti: raftar olmadığı gibi, mutavassıtların fazla kazandıklarma da inanmamaktadır. Belçika hiçbir ittifak istemiyor, Müstahsil ve müstehlik fiatları arasında hatta kendisini Milletler Cemiyetimevcud olan büyük farklar, mutavassıt nin müşterek yardım bağlarından ların fazla kazanc temin etmelerinden bile haric tutuyor. Belçika icabında ziyade, eşyanın yolda çürümesi, nakli kendi kendini müdafaa edecektir >atın pahaiı, ticaretin teşkilâtlanmamış ve buna göre de tedbirler almalıve faiz haddinin yüksek olmasından ileri gelmektedir. Muhtelif mıntakalar ara dır ve alacaktır, diyen bir beyansmda fiat farkları büyük olmakla bera name. Bir beyanname ki hükumet ber, aceleci müşahidler en ucuz zaman de onda Kralla mutabıktı ve hakidaki müstahsil fiatlarile pahalı zaman katen o günden sonra küçük Beldaki perakende fiatları mukayese ct çika artık kendi kendine yürütecemektedirler. Meyva ve sebze gibi ça ği millî müdafaası için büyük febuk bozulabilen maddelerin toptan ve dakârlıklar ihtiyar etti. perakende fiatları arasmda diğer memBu yeni siyasetin haricdeki teleketlerde, meselâ İngilterede de ehemmiyetli farklar mevcuddur. Geçim sevi lâkkileri şöyle oldu: Almanya çok yesini ucuzlatmak için mütehassıs bun memnun ve takdirkâr. Fransa ve dan sonra bilhassa şu noktalar üzerinde İngiltere memnun olmamakla bedurmuşrur: raber eğer icab ederse Belçikaya a) Muayyen bazı vergilerin tenzil veya kendiliklerinden yardım edeceklerini teyid ettiler. Almanyanın çok ilgası, b) Muayyen bazı sahalarda yeni ver memnun ve tasvibkâr oluşu bile Belçikayı hareketinin fenalığı üzegiler ihdası, c) Memlekette sermaye terakümünün rinde uyandıramadı ve Belçikada temini, bu yeni bitaraflığın ciddiyeti Frand) Memlekette mevcud iş kuvvetinden saya karşı da müdafaa tertibleri itazamî istifade olunması, tihaz olunmak suretile teyid olune) Toprak servetinden azamî fayda mak istenildi. Ianma. Kâfi vuzuh ile görülemiyen sisMütehassıs memleketimizde sermaye terakümünün büyük bir ehemmiyet ar li siyasetlerin müdafaası zordur. Bu zettiğini söyledikten sonra, bilhassa bir hiç olmazsa bir ruh bozukluğunun nokta üzerinde durarak demektedir ki: ya kaynağı, ya sebebi olur. Belçi«Hükumetin sanayileşme sahasında ban ka Kralının eşsiz hareketini nihakalar vasıtasile gayet faal bir rol oyna yet bu asla irca etmek mümkündür. ması hususî teşebbüsün haklı veya hak Ne olursa olsun Krahn hareketi sız cesaretini kırmışür. Teşebbüs fikrini çok fena oldu, milletin hürriyet ve tenbih ve dolayısile sermaye terakümünü teşvik zımnında hangi faaliyet şube istiklâline esas olan namus ve şelerinin hususî teşebbüse bırakılnuş ol refe dokundu. Belçika hükumeti bu karara iştirak etmemek ve anayaduğu bilinmelidir.» saya muhalif hareket eden Kralı *** Her iki mütehassıs, raporlarında «şe hal'#eylemekle millî namus ve şehir iktısadiyatma» müteallik meseleler refi kurtarmağa müsaraat etti. üzerinde de bazı mütalealar serdetmişHer felâket mümkündür. Fakat lerdir. İngiliz mütehassısı, şehirlerde perakendecilerin tahdidine taraftar görün millî namus ve şerefin ihlâli felânıekte ve süt satışmm ıslaha için pastö keti telâfisi müşkül olacak kadar rize tesisatile beraber, süt müstahsille ağır bir iştir. İşte hükumet kararile rinin birleştirilmesini tavsiye etmekte Belçika bu felâketler felâketinden dir. Hallerde kabzımallar tarafmdan kurtarılmış oluyor. kap başına alınan maktu komisyonun YUNUS NADİ yerine satış bedeli üzerinden bir komisyon alınmasmı faydalı bulmaktadır. İsAfrikada beşinci koldan viçreli mütehassıs dükkânlarm tahdidini biraz tereddüdle karşılayor. Sebebiru tevkifat! kâfi derecede izah etmemekle beraber, Yohanesburg. 30 (a.a.) Şimalî Afküçük fırınların kapatılmasma taraftar olmadığını raporunun iki yerinde ısrarla rikada faaliyette beşinci kola mensub söyleyor. Bu mütehassıs estetik ve sıhhî kimseler aranmaktadır. Zannedildıeine göre. son günler zarfında bilhassa yanınülâhazalara binaen bazı belediyelerilarında silâh bulunduğu ihbar edilen miz tarafından alman bir takım idarî 200 den fazla şüpheli şahıs tevkif sdiltedbirlerin hayatı pahalılandırdığına kamistir. nidir. Kendisine bu noktadan hak vermemek kabil değildir. Şehir ve kasaba Macarlar eski bir komünisti larımızda dükkânlarımızın çok temiz oltevkif ettiler nıasını, esnafımızın sıhhî şartlara riayet etmelerini hiç şüphesiz şiddetle arzu Budapeşte 30 (a.a.) Sepron'dan haederiz. Fakat ortaya koyacağımız şart ber almdığma göre, Alman memurları. lar bizim malî kudretimizle uygun ol eski Sovyet Macar hükumetinin Viyana malı, ve bu gibi satış unsurlarının haddi sefiri Aborjam Frenyes'yi hudud harici zatında çok mahdud olan sermayelerini etmişlerdir. Macar memurları, Beh tahrib etmemelidir. Aksi takdirde, me Kuhn'nıın muvakkat cumhuriyetinin bu sele yalnız sıhhî şartlar koymaktan iba eski diplomatmı derhal tevkif ve hapret kalmamakta. alâkadarlara adeta veni etmişlerdir. biı «mükellefiyet» tarhedilmektsdir. Almanyanın Belçikadan Bunun neticesinde, ya mütevazı bir takım sermayeler ortadan kalkar, yahud ilhak ettiği yerler eşya fiatları yükselir. Bu iki ihtimal taBerlin 30 (a.a.) Eupen. Malmedv ve hakkuk etmediği takdirde, satıcılar müsMaresnet arazisinin ilhakına müteallik tahsillerden daha ucuz mal almak zaruolan nizamname, neşredilmiştir. Bu araretine düşerler ki, iktısadî bünyemız :ide sakin olan bütün ahali, Alman taicin her üç ihtimalin tahakkuku da çok büyetini iktisab etmekte olup 1 eylulden ^ararlıdır. itibaren Alman kanunlarına tâbi olaAsım Süreyya caklardır.