28 Mart 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Kavaklıdere Istanbul: merkez ANKARA'nm ŞARABI Taksim meydanı Ermis bakkaliyesi Beyoğlu Sahne sokak bayileri Ankara Pazarı Onaltıncı yıf sayı: 5702 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Perşembe 28 Mart 1940 Hu el kitabı İlk O u üncü sınıf 10 Krş. İlk Okul ^ 5 incı 10 ;, Orta ve Lise 3 üncü t» 25 »» •**» AHMED HALID KITABEV1 Fransa bitaraf sularda bir elbirliği yapacaklar kontrol servisi kuracak Macar BaşvekUinin Manidar bir seyahat daha Fransa aleyhine Berlin matbuatına göre Roaa seyahati telgraf çeken Dostluğumuzdaki mevkii çok aziz olan Macaristanın bu gün en yüksek menfaatleri komşularile olan ihtilâflarını bir tarafa bırakmasında olduğunu söylememek elimizde değildir. at Almanya mUttefiklerin ani Tıına ve Balkan sulhunu taarruzundan korkuyor idame için ItalyanMacar Roma kararlan Nacar Hava Başkmnandanı da dün Romaya gitti Sovyet elçisi Roma 27 (a.a.) Mussolini, dün sa1 8 de Macaristan BaşVekıli Kont Teleki'yi kabul etmiştir. Kont Ciano, takriben iki saat süren bu mülâkatta hazır bulunmuştur. Mülâkattan sonra aşağıdaki resmî tebliğ neşredilmiştir: «Mussolini ile Kont Teleki arasmda yapılan gÖTÜsme pek samimî olmuş ve iki saat kadar devam etmiştir.. 1 3 senelik bir hayatı olan ve kıymeti hâdiselerle teeyyüd eden dostluk paktma müsteni den iki memleket araaındaki müstakil işbirliğinin umumî hatlarının tespitine karar verilmiştir. Bu dostluk İtalya ile Almanya ve Almanya ile Macaristan arasında ve italya ile Yugoslavya arasındaki münasebetlerle mükemmel surette kfbili teliftir. Iki (Arkast Sa. 5, sütun 5 te) acaristan Başvekili Kont Telekı bir haftalık İtalya seyahatine nıhayet vererek bugün Macarıstana dönmek üzere Romadan hareket edecektir. Kont Teleki'nin Italyaya seyalıatini Brennerde İtalyan ve Alman hükumet reısleri arasındaki mülâkattan doğmuş endişelere hamledenler oldu. Bu telâkkiye göre Brenner mülâkatındaki konuşmalann Macaristam alâkadar edebilecek safhaları hakkında Macar Başvekili bizzat Romaya giderek bizzat Duçenin vereceği izahlarla aydınlanmak istemiştir. Ewe!â Hariciye Nazırı Kont Ciano ile görüşen Macar Başvekili evvelki gün M. Mussolini tarafından da kabul olunmuş ve italyan Hariciye Nazırımn da huzuru ile iki hükumet reisi arasındaki mülâkat iki saat kddajr sünnüftüî' Neşrolunan resmî tebliğde on üç yıîîık müceı*reb îtalyan Macar dostluğuna istinaden müstakbel iş birliği esaslarının kararlaştırılacağından ve bu dostluğun mevcud İtalyan Alman, Alman Macar ve İtalyan Yugoslav münasebetlerile pekâlâ telif olunabilir vaziyette bulunduğundan bahsedilmiş ve iki hükumetin hareket ve faaliyetlerini Tuna havzasile Balkanlarda banşı korumak esasına göre tanzim etmek istedikleri tasrih olunmuştur. Bu resmî tebliğin ifadelerinden anlaşılıyor ki mülâkatta Macaristanın şimdi geçirilen müşkül anlarda komşularma karşı millî taleblerini susturarak bu meseleleri ancjk şimdiki Avrupa buhranı bertaraf olduktan sonra ele alması ve bu takdirde İtalyanm şimdiye kadar olduğu gibi o zaman dahı muzaheretine mazhar olacağı mevzuları üzerinde uzun ve esaslı görüşülmüştür. İtalyarun Macaristana ötedenberi bu tavsiyede bulunmakta olduğunu zaten biliyoruz. Nitekim Macaristanla Yugoslavya arasında bu bakımdan az çok bir yakınlık bile temin olunabilmiştir. Ancak Macaristan son zamanlara kadar Rumanyaya karşı bir türlü itilâfçı bir vaziyet alamamıştı. Tuna havzası devletleri arasındaki ihtilâfların devamı, onları istismar edecek haricî kuvvetlerin elinde vaziyeti cümlenin aleyhine karıştıracak bir alet gibi kullanılabilirdi ve kullanılabilir. Eğer Brenner mülâkatı Macaristam kendi talihi bakımmdan endişelere düşürmüş ise bu mülâkatın hiç olmazsa bu faydası olmuş olduğunu kabul etmek lâzım gelir. Eğer küçük devletler kendi mukadderatları üzerinde herşeyden önce kendi dikkat ve basiretlerile hareket etmezlerse bazan büyük devletlerin kombmezonlarında hesabı düzelten küsurat akçesi gibi kullanılabilirler. Macaristan, Rumanyadan ille toprak istiyeceğim diye her fırsatı mubah sayarsa onu günün birinde binnefis kendi mevcudiyetile oynamış olmak akıbetıne uğramaktan bittabi îtalya dahi kurtaramaz. Avusturya misali daha dünkü tarihtir. Bu itibarla îtalyanm ötedenberi Macaristana bilhassa şimdiki Avrupa buhranı karşısında komşularile dost geçinmek ve onlarla hallolunacak meselelerini ileriye bırakmak tavsiyeleri çok yerindedir. Geçirilmekte olan emsalsiz surette muazzam AvTupa buhranı önünde küçük mılletlerin komşularile hallolunacak millî meseleleri hiç tereddüdsüz beşinci plâna atılacak veçhile ehemmiyetsiz bir vaziyete Fransanın talebi üzerine Paristen <*eri çekildi Müttefikler, edecekler ve garb cephesinde de bütün tehlikeleri göze alacaklar MAREŞALIMIZ Dün Türkkuşunu ve genc havacıları teftiş etti Heyecanh bir hitabede bulunan «Memleketin selâmeti havacılığımızın çok kuvvetli olmasma bağlıdır» dedi Sovyetlerin Paris elçisi M. Suriç Londra 27 (a.a.) Sovyetler Birliğinin Paris sefiri Suriç, Moskova hükumetince geri çağırılmıştır. Moskova 27 (a.a.) Tass Ajansı bildiriyor: 19 martta, Fransanın Moskovadaki (Arkası Sa. 5 sutun 2 de) Niçin geri çağırıldı? Fevkalâde varidat kanun lâyihası Iktısad Encümeni dün Ticaret Vekilinden izahat aldı Ankara 2 7 (Telefonla) Meclis Iktısad encümeni bu sabah saat onda toplandı ve fevkalâde varidat kanun lâyi hasını müzakereye devam etti. Ticaret Vekili Nazmi Topçoğlu bu günkü toplantıda bulundu. Esaslarını ve mahiyetlerini tafsilâtile bildirmiş oldu ğum bu lâyiha ile bazı maddelerden alıMareşal Fevzi Çakmak bir te/tlj esnastnd* nan istihlâk resmine ve bazı vergilere Ankara, 27 (Telefonla) Türkkuşu bu sabah dokuzda Türkkuşuna geldi, plâ yeni zamlar yapılması teklif edildiği raaGedikli yuvasını ikmal eden yüz kadar nör meydanında muhtelif tiplerde plânör lumdur. Encümen, Ticaret Vekili Nazmi genc havacımız orduya iltihak etmekte lerle yapılan çalışmaları, parasüt atlama Topçoğlundan bu vergilerin hayat pa dirler. Genelkurmay Başkanı Mareşal larını tetkik etti. halılığı üzerindeki tesir derecesini sor Fevzi Çakmak bu genclerin orduya iltiOradan Etimes'uddakî hava meydanı muş ve Ticaret Vekilimiz bu hususta izahatta bulunmuştur. haklannm yaklaşmış olması münasebetile (Arkas\ Sa. S, sütun 5 te) | m m Almanlartn Sylt adaaındaki tahkimatınt ve üslerini tahrib eden İngüiz tayyarecıleri harekete hazırlanırken Paris 2 7 (a.a.) Iyi haber alan mah no'nun nutku Amerikada ve Ingilterede fillerde söylediğine göre, Reynaud, bey hararetle karşılanmıştır. Her iki memle nelmılel vaziyet hakkında müzakerelerde kette de, siyasî mehafil, nutuktaki kat'î bulunmak için Avrupa hükumet merkez. ve azimli ifadeden Fransız dış politika • lerinde bulunan bazı sefirleri Parise da sındaki devamhlığm tebarüz ettiğini bilvet etmek tasavvurundadır. Fransanın hassa kaydetmektedirler. Roma ve Brükseldeki sefirlerinin bu Gazeteler Reyno'nun nutkunu büyük günlerde Parise gelmeleri beklenmek harfli başlıklar altında neşretmektedir tedir. ler. Londrada çıkan Daily Sketch gazetesi Fransız harb kabinesinin ilk karart şunları yazıyor: Paris, 27 (Hususî) Harb kabinesi • Fransadan ve Rumanyadan iyi « bu akşam Harbiye Nezaretinde Başvekil haberler geliyor. Fransada Reyno heyeReyno'nun riyasetinde ilk içtimaını ak canlı bir nutuk söyledi, Rumanyada ise detmiştir. Salâhiyettar mehafilden alınan müttefikler Almanyanın şiddetle ihtiyacı malumata nazaran, kabine, Almanyanın olan 200 bin ton petrolu elde ediyorlar.> bitaraf memleketlere aid sulardan müteBerlinin tahminleri madiyen istifade ettiklerini nazarı itibara Berlin 27 (a.a.) Stefani ajansı bilalarak, mezkur sularda bir kontrol servidiriyor: si tesisine karar vermiştir. Berlin matbuatı Fransız tngiliz siyaReyno'nun nutkunun akisleri setinin yeni hedefi Sovyetler Birliğine Paris 27 (Hususî) Başvekil Rey (Arkast Sa. 5 sütun 1 de) Hükumetin hassasiyeti Almanyaya meydan okuyan İngüiz gemisi! İhtikâra teşebbüs edenler Ark Royal 5 aylık seyahatten sonra İngiltereye döndü şiddetle cezaJandırılacak , ııiıiıiMMtllllUllllllllllltlllll llltllll lllll III tllli ••1IIIMİI1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIKI! Mlll lllll II MIIIIIIIII(lllllllllllllllllllllt1IIIMIIII1MIIIIIIIIIllllll> IMiriltllllMllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Devlet merkezinden Istanbul Ticaret Müdürlüğüne dün kat'î emirler verildi Fevkalâde varidat temîni dolayısile ] yarak kendilerine çay ve kahve fiatlabazı vergiler ve dolayısile bir kısım nna yapılması muhtemel zam dolayısimaddelerin fiatlarının artacağını anla le ellerindeki malları gizlemek, başka yan fırsat düşkünlerinin gene harekete ellere devretmek gibi hareketlerin kengeçtiklerini yazmıştık. Hükumet, bu dilerinden beklenmediği, fakat böyle hareketle yakından alâkadar olarak bir harekete cür'et edecekler bulunurmeseleye bütün ehemmiyetile el koy sa Millî korunma kanununun şiddetli muştur. Dün Ticaret Vekâletinden şeh cezaî hükümlerile karşılaşacaklarını, bu rimizdeki makamlara bu hareketleri defa yalnız birincî ellerden değil, ikinşiddetle önleyecek tedbirlerin alınması ci ve üçüncü eU^rden de stoklar hakbildirilmiştir. Dün öğleden evvel, Mın kında beyanname istenmesi mukarrer taka Ticaret Müdürü Avni Lokman, olduğundan tacirlerin ellerindeki stokOmerâbid hanında Teşkilâtlandırma ları başkalarına ^•devirdeTı fayda hasıl başkontrolörlüğünde çay ve kahve it olmıyacağını söylertıiş ve bunların kenhalât birliğine mensub tacirleri topîa(Arkast Sa. 6 sütun 6 da) YUNUS NAD1 {Arkası Sa. 5 sütun 6 da) V. \ Almtmların 6 ay evvel batırdıklarım iddia ettikleri Ark Royal tayyare gemisi (yazısı 6 ncı sahifemhde)