14 Nisan 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 9

Hakilcî hikâyeler 4 jmerakh $eyler| Hindistanda mabedler Hındıstan geniş bir yerdir. Dünya halkının beşte birini kucağmda toplamış tır. Orada her dinde, her cinste insan yaşar. Bu insanlar, binlerce senelerden ben mabudlarına ıbadet için birçok mabedler yapmışlardır. En basitlerinden, yani bir dağda oyulmuş kocaman bir kayadan tutun da en süslü ibadet yerlerine kadar. Meselâ, Hind Okyanusuna yakm bir noktada Madsas şehri civarındaki Mukaddes Tepede vücude getınlmiş olan «Sıva> mabedı Hmdıstanın en eski ibadet yerlerinden biridir. Bir kayaya oyul muş, kapısına ve etrafına birçok vahşi Eskimolular memleketinde Eskimolular memleketi sade kısaboylu ve buzdan kulübeler ıçerısmde yaşıyan, fok balıklarınm etini çıy çiy yıyen, kanını sıcak sıcak içen insanlarla mes kun olduğu içın değil, birçok av hayvan» larile dolu olması dolayısile de meraklj ve istifadeli telâkki olunacak bir arazi parçasıdır. Kadın, erkek, çoluk çocuk Kibriti icad eden adamm macera«arı ğıdlarınin berbad olduğunu, ortalığm biı Sen üzülme evlâdım, zarar yok.. harabeye döndüğünü görünce büsbütün Kınlanı döküleni ben kendi kesemden yaptırırım.. Ne zaman eline para geçerse müteessir oldu: bana ödersin! Şeytan mağarası! Victorin teyze genc kâşife birkaç satırSözlerini mırıldanarak yarı baygın bir lık nasihat vermekten de kendini alamahalde bir iskemlenin üzerine yığıldı. Şar! gülmekle ağlamak arasmda tereddüdkâr dı: Yavrum, dedi. Ne ben, ne Eliz bir vaziyette idi. Gülmek istiyordu, çünpansuman yapmayı bilmeyiz. Eğer bu kü uzun zamandanberi tahayyül ettiği gayeye artık kat'î surette eriştiğine tama işten bir parça anlamış olsaydık, seni dokmile kani bulunuyordu. Ağlamak ihtiya torlara muhtac etmezdik. Fakat bu vazicını duyuyordu, zira, yanan ellerinin aci yet karşısında bir hekime müracaat etmesı içini sızlatacak derecede gittikçe artı ni tavsiye etmekten başka çare göremiyorum! yordu. [Geçen defalar çı kan kısımlann hulâsalan: Fransada bir kolejde Şarl Sorya, Jüdit Grevy, Leon Crenjö ve Friç Kam merer isminde dort arkadaş var. Bunlardan Şarl Sorya ile Friç bilhassa kimyaya çok meraklı gencIçr. Bir orman gezintisinde ateş yakmak hususunda uğradıklan müşkülâtı gören Şarl, ötedenberi zihninde lasarladığı ijeni usul kibriti icad et amonyak şişesile odaya giriyor. Madam meğe çalışıyor. Bu faaliyeti serbestçe ic Viktorin amonyağı koklayıp da kendine ra edebilmesi için kendisine bir oda lâzım. geldikten ve bir müddet de istirahat ettıkLeon Grenşö teyzesi Viktorin in odasını ten sonra Şarl'ın ötesindeki berisindeki yaarkadaşma kiralaması içln lavassut ediyor. nıklan sarmak için küçük kıza yardım ediŞarl orada tecrübelere girişiyor, birkaç yor. defa patlamalar oluyor, camlar, çerçeve Şarl Sorya sarğı bezleri arasmda ısler kınhyor, buna rağmen işine devam e tırabı azalan yaralarını çabuk unutuyor ve diyor. ] zihni tekrar keşfile alâkadar olmaya baş hayvan heykelleri resmedılmiştir. îçelıyor. Tam o sırada kapı yeniden açılı ride Siva'nın hiddetli gözle ve açık bir Bu zafer sarhoşluğu îçinde arkadajı yüzle yapılmış kocaman bir heykeli yor, Leon Grenşö görünüyor: u Leon Grenşö'ye vermiş olduğ sözü katvardır. Yahu, diyor, bütün mahalleli aiyyen unutmuştu. Viktorin teyzcnin ödüDiğer bir dağın tepesinde ise gene kayakta... Az kaldı, paldır güldür ev yıkınün patlayacağı filân ise külliyen aklına yadan oyulma Vışnu mabedi vardır. Bu gelmiyordu. Kafasına hâkim olan yegâne lıyormuş!... mabedin asıl ibadet yerine varılabil Şarl sakinane cevab veriyor: fikir, tecrübeyi daha geniş bir tarzda tekmek için 300 basamaklı bir merdiven Işte yıkılmadığını pekâlâ görüyor den çıkmak icab eder. Her basamağın rar etmek ve bu suretle kat'î muvaffakiyeti temin eylemekti. Birbirine karıştm! sun... Çünkü hepimiz içinde sağ salim o iki kenarına korkunç vahşi hayvanat heykelleri konmuştur Basamaklann üsması takarrür etmiş maddeleri bol mikturuyoruz. darda bir çanağa koyup kaynattıktan Evet amma, sen bana bu tehlikeli tü baştan aşağı zeytinvağma bulanmışsonra büyükçe bir değneği onun içine ba tecrübelere bir daha girişmiyeceğini va tır. Tepeye çıkılınca içıçe altı avludan geçilir. Sonra 16 metre yükseklığinde tırdı ve bu defa onu duvarc var kuvveti detmiştin. Fakat sözünü tutmadığm anlave 30 metre uzunluğunda bir koridor le sürttü. O vakit alev daha vazıh bir şe şılıyor... halinde devam eden muazzam bir kapıkilde meydana geldi. Bu sefer sana kat'î surette söz ve dan ijeriye girilir. Altmcı avluda bü Şarl sevincinden ne yapacağım şaşır riyorum. Hiçbir tecrübe yapmıyacağım... yük bir araba vardır. Vişnu heykeli o , mış, âdeta deliye dönmüftü. Bu hayret Çünkü artık ihtiyacım yok... Keşfim ta arabanın üzerinde bulunmaktadır. mamen meydana çıkh. Tamamen müsteani içerisinde kazaen ucu alevli kocaman Birmanya'da da 16 metre yüksekliğirjcfe ve 20 metre uzunluğunda vahşi bîr» değneği patlayıcı maddeyi ihtiva eden. ça rih olabüirsin! nağın içerisine düşürdü. Işte o zaman es Ya, demek, kolaylıkla kendi ken hayvanm sırtını andırır tarzda bir makilerle kat'iyyen ölçülemiyecek derecede dine tutuşmak kabiliyetini haiz kibriti keş bed bına edilmiştir. Bu hayvanm ayaklarının her biri birer insan büyüklüğünmüthiş bir patlama, patlama değil eni ku fettin ? dedir. Açık ağzı sanki hâkim olduğu nu bir infilâk husule geldi. Pencerelerin Kaldır ayagını üstüne bastın.. Oşehri yutacak tarzdadır. camlan kırıldı. Ortalık karmakanşık oldu. dada sebebiyet verdiğim ziyanlara, elleFakat, Hmdistandaki mabedlerin hepŞarl, epeyce yanmış olan iki elinde müt rimdeki, vücudümdeki yanıklara rağmen si bu tarzda değildir Son bın sene zarhiş bir ıstırab duymaya başladı. Genc ta şu dakikada dünyanm en mes'ud insanı fında gayet ince san'at ve son derece lebe, uğradığı korku ile kanşik şaşkmlık yım! Victorin teyzenin zarar ve ziyanla yüksek mimarî eserleri sayılan süslü, tan kurtulmaya henüz vakit bulamadan rını da pek kısa bir zamanda tazmin ede mukellef ibadet yerleri yapılmıştır. odanm kapısı aralandı. Viktorin tevze ar bileceğimden de kat'iyyen emin olabilirkasmda küçük yetim kız Eliz olduğu hal sin! yerim artık ancak bir lâboratuvar olabilir. Victorin teyze çok iyi kalbli bir kadın Bütün levazımı kolejin lâboratuvanna nak de içeriye girdi. Her ikisi de sapsan olmuşlar, zangır, zangır titriyorlardı. Vik olduğu için Şarl'm bu teminatına şu na lederek orada kimya hocamızla birlikte torin teyze, camların kırıldığını, duvar kâ zikâne sözlerle mukabele etti: çalışacağım. Keşfimin ehemmiyetini onun derhal takdir edeceğine kaniim. Herhalde bana yardımı da dokunacağını zannediyorum. Vallahi kardeşim, kusura bakma, ben senin hâlâ hayal peşinde koşmakta olduğundan korkuyorum... Eh... Birkaç hafta içinde hakikati gözlerinle gördüğün vakit hayal peşinde mi, yoksa hakikat peşinde mi koştuğumu pek iyi anlarsın! Aile saadeti: Küçük yavru dah dah oynuyor. Bilmeceyi çözenler Eskimolu çocuklardan bir grup kürklu elbıse gıyenlerımız, soğuk za manlarda o tatlı ve yunruşak tüyler içerisine gömüldükleri anda bu kürklerin avcılar tarafmdan ne sonsuz güçlüklerle, hatta bazan ölüm tehlikelen pahasına ele geçirilmiş olduğunu acaba bir dakika olsun düşnürler mi? Dünyanın en mühim ve kıymetli kürklü hayvanlan Eskimolular memleketinde ve onun daha cenubundaki Kanadada, Rusyanm soğuk havalismde ve bilhassa Siberya civannda, bizim de şark vilâyetlerimizde avlanır. Eskimolular çoluk çocuk hep birlikte ava çıkıp bir çok kürklü hayvanlar tutar ve öldürürler ve bunlan tuz, gaz, şeker gıbi kendılermde mevcud olmıyan bazı muhtac bulundukları maddelerle değısırler. Fa kat bu şekil Avrupalı tacırleri tatmin etmez. Onlar toptan avlar tertıb eder ler. Bu sıralarda da beyaz ayı, kurdlar ve sair vahşi hayvanlarla pençeleşmek mecburiyetınde kalırlar. Soğuktan çok defa donmak ve olmek tehlıkesıle kar şılaşırlar. Çünkü böyle avlar tertıb edien arazıde ve Eskimolular memleke tmde suhunet ekseriya sıfırdan aşağı 20 ile 40 deröce arasında olur. İSOYUNLAR Kartpostal oyunu Hani şu küçük çocuklann oynaması Bılmeceyi doğru çözenlerden bize fo8 tzmir Karşıyaka Cumhuriyet oçm bazı parçalı resimler vardır. İşte beş toğraf gönderenlerin resimlerini bas kulu 668 Makbule Saylan. mıya devam ediyoruz. Fakat burada 9 Bakırköy İstasyon caddesi 56 nu on kartpostah onlar gibı muntazam veya gayrımuntazam şekılde mumkün merteresmi çıkmak mutlaka hediye kazanmış marada Mes'ud Eroğlu. be yanyana getirilmesi güç birçok parolmaklığa delâlet etmez. Mükâfat ka 10 Nuruosmaniye Halk apartımanı çalara ayırmalı ve her kartpostalın parzananlann ısmi her ayın ilk haftasında 11 numarada Stare Ozadi. çalarmı ayrı bırer zarf içıne yerleştır neşrolunan büyük listeye yazılır. Sol11 Aksaray Hamam sokağı 21 numelidir. dan sağa sıra ile: marada Eşref Ersoy. Bir masanm etrafmda toplanmış olan 1 Turgudlu Cumhuriyet ilk okulu 12 Beyoğlu Şimal sokağı 4 numa oyunculara bu zarflardan bırer tane verHıkmet Kırbaş. melı ve oyun şefmın bir kumandasını 2 Bursa 15 inci ilk okul Ömer Özenel rada Süleyman . 13 Yalovanın Kadıköyünde Saba muteakıb herkes o parçaları bir araya 3 Fatih Saraçhanebaşı 4 No. da Behaddin Özoğlu. getırerek karpostalı eski şeklıne sok hıç. 14 Samatya Muzaffer İçke. maya çalışmalıdır. Kım en önce bu işe 4 Kabataş lises Bülend Garan. 5 Bursa Kızyakub sokağı 13 No. da 15 Ergani ilk okul 36 Muzaffer Şı muvaffak olursa partiyi o kazanır. Kartpostal bulunmadığı takdırde mecrın. bakkal Şerıf. 16 Galata Muradiye han Mehmed mualardan kesüerek ince bir mukavva 6 Ankara Umum sıhhiyedeposunda üzerine dıkkatlı bir surette yapıştınlıp eczacı binbaşı Yusufun oğlu Nüzhet Kodak. 17 Mersin İleri ilk okulu 118 Neri parçalanacak resimler de bu işi görebiÜnlü. lir. Fakat o takdirde yapışan resimlerin 7 Konya Askerî orta okul hesab man. 18 Kilis Kemaliye ilk okulu 331 iyice kurumuş olması ve parcalanırken memuru Mes'udun oğlu Hikmet Özgenbozulmaması için yapıştırma ameliyesıFıkret Gönen. ler. ni bir gün evvel yaparak hazırlıklı bu lunmak icab eder. V Daha bir iki teselli verici lâkırdılar söyBereket versin ki, küçük Eliz her ikisinliyerek Şarl'm hâtırını aldıktan sonra evden daha metanetli idi. Hanımınm bayıllâdlığile birlikte odadan çıkıp gitti. mak üzere bulunduğunu ve Şarl'm ellerinin yanmış olduğunu görünce hemen dı iki arkadaş başbaşa kaldıkları zaman Leon Grenşö daha açık konuşmak ihtişarıya seğirtti: yacım duydu: Durun, dedi, size lâzım olan şey Teyzenin yanmda ortalığı büsbüleri şimdi bulur getiririm! tün karıştırmak istemediğim için fazla söyAradan birkaç dakika geçince, küçük lemedim. Fakat komşuların anlattıklarına Eliz hanımmı ayıltabilmek içın elinde bir dostum sen mahalleyi berhava IIIUIIMIMIMllllllllMIIIIIIIMIIMIIIIIfllltlllllllllllııııııtıınillllilllllllllllMI bakılırsa, edebilecek derecede büyük bir infilâka seÇocuk portreleri bebiyet vermişsin.. Ne ise bin nasihatten Şarl Sorya, muayyen günde lâboratubir musibet daha iyidir, derler. Bu vesile vara, yanmda, hâlâ tereddüd içinde buseni şu menhus merakından bir müddet için vazgeçirmeğe sebebiyet verirse, gene lunan Leon Grenşö ve kısmen bu keşfe ina nır görünen Friç Kammerer olduğu halde ne mutlu! Evet kardeşim, ben ateşle oynu girdi. Şarl, Jüdit Grevy'yi de davet etyorum. Lâkin oynaya oynaya nihayet, e mişti amma, o bu faydalı gösteride buluriştnek istediğim gayeye vasıl olmak üze nacağı yerde bir av partisine iştirak etmeği tercih etmişti. Şarl, üç arkadaşile birreyim... Desene nâlâ bu işten el çekmek likte kimya hocasmın karşısında mevki almca profesör ona: niyetinde değilsin! Evvelâ, dedi, keşfinin esasmı anlat Ne münasebet... Şu yaralarım bir bakalım? kere iyi olsun, daha muannidane bir faa Efendim, bütün icadlar gibi bu da liyetle tecrübelerime devam edeceğim... çok basit... Üzerine kükürt bulanmış bir E öyle ise yavrum, darılma, gücenme amma, kendine başka bir yer bulursan değneği Klorat dö potas mahlulü içine batırdıktan sonra bu ucu fosforla kaplandaha iyi edersin... Leon, sen yalvarsan bile tecrübe mış bir satıh üzerine sürecek olursanız derlerimi burada yapmakta ısrar edicilerden hal alev çıkıyor.. Gaziantebde küçük Birsen Eriş değilim. Çünkü buna lüzum yok. Benim Arkası gelecek defa Şarl Sorya'nın kollarında ve ellerindeki yanıklann iyi olması pek uzun sürmedi. Eski sıhhat ve kuvvetini iktisab eder etmez, genc, tecrübelerine tekrar başlamak ve bunları kimya hocasının huzurunda yapmak için sonsuz bir heves ve hırs duymaya başladı. Profesör, Şarl'm bir yere sürter sürtmez ateş çıkaran bir kibrit keşfettiğine dair olan sözlerini yüzünü şüpheli bir tebessümle süsleyerek dinledi. Bununla beraber, delikanlınm tecrübesini yapabilmesi için lâboratuvarı o işe tahsis müsaadesini verdi ve kendisi de o sırada lâboratuvarda bulunmayı vadetti. Nisan bulmacası YAZISIZ HİKÂYE Yukarıkı saat gunduz öğleden sonra nın dordunü gosterıyor. Fakat burada değil, cenubî Amerıkanın meşhur bır şehrmde.. O vakit İstanbulda gundüzun saat on bırıdır. O şehri, her on beş tul dairesrnin bir saat farkettirmekte ol duğu esasına istınaden pekâlâ bulabilir ve onun ısmini teşkil eden harfleri teker teker saat rakamlarımn hizasmdaki boş hanelere pekâlâ yerleştirebilırsiniz. Çunkü o harfler de tam on ikidir. Bu bilmeceyi doğru halledenlerden bırınciye beş lıra, ikmeiye üç lıra, üçüncüye iki lıra takdim olunacak ve dığer yüz kişıye de muhtehf hediyeler veri lecektir. Cevablann nisan sonuna kadar «Cumhuriyet Çocuk Sahifesi> adresine vollanması şarttır. Geç kalanlar mükâfat kazanamazlar.