10 Nisan 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHUEİYET 10 Nisan 1939 Edirnede kurulan «Eski Eserleri Sevenler» kurumu ağacları aşılanıyor Kongrelere aid raporlar çen seneki faaliyeti gözden geçiriliyor geniş bir programla ciddî işlere tesebbüs etti Mersin havalisinde geniş Bir yılhk gelirin 1,626,104 Belediye, İstanbulun temizlik işini bir faaliyet başladı kat'î şekilde halle karar vermiş, bui'un lira olduğu anlaşıldı Mersin (Hususî) Şehrimizden garbe doğru Silifke istikametine kadar uzayan sahada yüz binlerce harnup (keçiboynuzu), melengiç ve milyonlarca yabani zeytin ağacı vardır. Hali hazırda bunlardan yalnız harnuptan kısmen ;stifade edilebilmekte ve hayvan yemi olarak daha ziyade İngiltereye ihracat yapılmakta, melengiç ve yabani zeytin lerden ise istifade edilememektedir. Yabani ağacların aşı ve ıhyası hakkındaki kanunun müteşebbislere bahşettiği haklan düşünen bu civar köylüleri, usulü dairesinde Ziraat müdürlüğüne müra caat ederek aşı kalemleri istemekte ve mütehassıslann kendilerine bu hususta rehberlik yapmalarını rica eylemekte dirler. Ziraat müdürlüğü yabani zeytin ağaclarmın iyi cins zeytinlere ve melengiç ağaclarınm da Anteb fıstıklarma aşılanmalan için icab eden kalemleri mahal lerinden tedarik etmiş ve köylüler tarafmdan fennî bir şekilde aşı tatbik edilemiyeceğini düşünerek köylere bu maksadla aşı memurlan göndermiştir. Ge rek zeytinlere ve gerekse melengiç ağaclanna fennî bir tarzda tatbik edil mekte olan bu aşılar muvaffakiyetli bir netice verdiği takdirde vilâyetimizin bu mıntakası yepyeni bir istihsal mevzuuna kavuşmuş ve millî servetimizin art masma geniş mikyasta yardım etmiş olacaktır. Bilhassa sayısı milyonlan bulan yabani zeytinlerin ıslahı takdirinde bu servet kaynağımn inanılmıvacak bir dereceyi bulacağına şüphe edilmemek edir. Filhakika tarihen müsbet bir hakl kattir ki, ta Finikeliler ve Yunanlılar zamanında ve bilhassa Roma ve Bizans devirlerinde bu mmtakadaki zeytincilik ve zeytinyağcılığı çok geniş bir faaliyet mevzuu olmuştu. O zamanlardan kalma asirhane enkazı ve istihsal edilen mühim miktardaki zeytinyağlannın sahile kadar künkler içinde akıtılması maksadile vücude getirildiği anlaşılan tesisat bakiyesi, bu faaliyetin vüs'at ve şümulünü ispat eden en canlı birer vesıkadır. Asırlarca ihmal edilip yüzüstü bırakı lan bu servet hazinelerini, artık bun dan sonra olsun, bu perişan halden kurtarmak ve Türk millî servetine kuvvetl} bir kaynak olarak ilâve etmek zamanınm geldiğıni takdir eden Currjhurijet hükumetimiz, aldığı yeni kararlarla bu ayenin tahakkukunu tacil etmiş bulunuyor. Halkımızın uyanıklığı ise, bu sahadaki muvaffakiyeti temin için en müessir bir garanti savılabilir. Mersinde dikilmesi takakrrür eden «Atatürk heykeli ve abidesi» işi son günlerde kat'î ve nihaî bir safhaya girmiş bulunuyor. Filhakika deniz kenarına yakın bir yerde ve vali konağı bitiiğinde tanzim edilen Atatürk parkına dikilecek bu heykel ve abidenin, san'atkârlar arasında müsabakası yapılmış ve Güzel San'atlar Akademisındeki jüri arafmdan da en münasibi kabul edil miştir. Keyfiyet, Belediyemize bildirildiğin den bu abidenin yapılması isi pek ya kmda müteahhidine ihale edilecektir. için Reis muavini Lutfinin başkanhğmda bir komisyon teşkil etmiştir. Bu komisyon, evvelce verilmiş olan temizlik işlerine aid bütün rapor ve vesikaları dosyalarile birlikte buldurmuş, tetkike başlamıştır. Bu meyanda Frankfurt, Viyana ve Münih'te ve Avrupanın diğer sehirlerinde toplanan ve murahhaslarımızın da iştirak ettiği kongreler mu karreratı gözden geçirilmektedir. Komisyon, şehrin umumi temizlik işlerinin ne yolda yürütülmesi icab ettiği hakkmda bir rapor hazırlıyarak makama verecektir. Mimar Sinanın tarihî ( Şehir ve Memleket Haberleri ) eserleri tamir ediliyor Yabani zeytin Temizlik işleri Sular idaresinin geîstanbul Sular idaresinin 938 senesı hcsab raporunun Sehir meclisine verildiğini yazmıştık. Bu rapora nazaran bir yıl içinde inşasına başlanan Terkos makinesine aid makine ve kazan daireleri, bu sene tamamlanmıştır. 60 metre büyüklüğündeki betonarme bacanın 1 1 mefre derinlikte başlıyan temellerile toprak seviye sinden itibaren 25 metrelik bir kısım mşaatı bitirilmiştir. Siyasî icmal İspanyanın girdiei ittifak eneral Franko merkezî Ispanyayı da zaptederek payıtahtı tekrar Madridde kurduktan ve Fransız harb limanlarına iltica eden İspanyol donanmasmı istirdad ettikten sonra ilk iş olarak şimdiye kadar ve hatta Umumî Harbde daima ittifaklardan uzakta kalmış ve bitaraflığını muhafaza etmiş bulunan İspanyayı Almanya, İtalya ve Japonya arasında merkezî Moskova olan komünist enternasyonali aleyhine birlikte mücadeleye mahsus ittifaka ithal tmek olmuştur. Buna aid vesika Japon, Alman, İtalyan büyük elçilerile General Franko arasında imzalanmıştır. İspanya bu ittifakm esas muahedesile muhtelif protokollarını da kabul etmiştir. Bu suretle mücadeleyi idare eden müşterek erkânıharbiye heye tıne İspanya da iştirak etmiş oluyor. Malumdur ki bu ittifaka Macaristan dahi dahildir. Japonyamn müttefiki ve mahmisi Mançurye imparatorluğu da ahiren bu ittifaka dahil olmuştu. Umumî Müfettişliğin delâleti ve Vakıflar Umum Müdürliiğünün 16,000 lira sarfile aslı şeklini muhafaza etmek csası dahilinde tamir edilmekte olan Havzada Mimar Sinan eserlerinden Sokullu camiinin tamirden evvel ve inşaat esnasmda alınmış resimleri Edirae, (Hususî) Son yıllarda sı için tamiri kararlaştırılmış ve bu suretTrakyanm muhtelif yerlerînde tarihî ve le yeni şehir plânında başlıca yer a'an bu mimarî kıymetteki eserlerin tamiri ve or büyük eser temiz bir durumda crtaya çıtaya çıkanlmasr için büyük ve canh bir kanlmış olacaktır. hareket başlamrştır. Birinci Ahmed devrinde 18 yıl defterEdirnede bım<lan uç yıl once kuruîan darlık etmiş olan Emekçioğlu Ahrred «Edirne ve yöresi eski eserleri sevenler Paşanm büyük bir değer taşıyan kervankurumu» millî âbidelerimizi onarmak, sarayının tamiri için mühim felakârlıkonlann değerlerini tanıtmak, temizhkleri lar yapılmış, son zamanlarda yük^ek Mane itina etmek, hangi devre aid olursa ol liye Vekili Fuad Ağrahnm himmet ve asun bütün yapı ve eserleri incelemek ve lâkalarile iki defada gönderilen 4000 lira tamirleri için gereken makamlarla teşeb derecesindeki para ile Mimar Sinan ckubüse girişerek bunların meydana çıkma lunun yetiştirdiği Türk mimarlar nın yapsına çahşmak gibi yüksek bir vazire al tığı bu güzel eser kurtarılmıştır Göndermış bulunmaktadır. diğim resim büyük Sinanın 984 hicrî yıMillî âb'deler bakımından Türkîyennı lında Sokullu Vezir Mehmed Paşanm en zengin bir şeJıri olan Edirne ile Trak oğlunun ruhuna ittihafen Havsada yapyanın belli başlı büyük şehirlerindeki Mi tığı camiin bugünkü tamir durumunu gösmar Sinana aid eserlerle, diğer mimarî trmektedir. ve tarihî eserlerin üç yıl içerisinde or.arılHavsa camîsi Avrupa Istanbul asfalt maları bilânçosu bize bu çalışma kudreyolunun birinci merhalesi üzerinde çok tinin verimini gösterir. harab bir vaziyette göze çarpıyordu. Bu cümleden olarak Edirnede SelimîUmumî müfettişlik bu kıymetli e<°rin ye ve Üçşerefeli gibi büyük şaheserlerin kurtarılması için yüksek Başvel:âlete ve tamirleri her yıl bir program altında devamı temin edilmiş ve üç senedc yap'lan Vakıflar Umum Müdürlüğüne başvuratamirlerde bu kıymetli eserin bütün ori rak 16000 lira ile bu işin başarılmasını temine delâlet etmiştir. jinal güzellikleri ortaya çıkanlmıştır. Havsada bu camiden başka Sokullu Bundan başka Edirnede Hayreddinîn büvük eseri Beyazıd camii de tamir edil Vezir Mehmed Paşanm Sinana yaphrdımis ve bu cami külliyahndan olan Tıb ğı büyük kervansaray ve hamam, ile imamedresesi, ve imaretin tamir edilmek ü ret ve bir de mekteb mevcud iken bütün bunlar H65 hicrî yılmdaki büyük zelzezere keşiflerı hazırlattınlmışhr. Edirnedeki mimarî kıymeti bulunan e lede cami ile birlikte harab olmuslardı. serlerden Muradiyenin, Eskicamiin, Ga Bunlardan cami o vakittenberi tamir etzi Mihalın, 3 a h Melek ve Sarıcapaşa ca tirilemiyerek bu harab vaziyetini muhamilerinin tamirleri yapılmış ve durumla faza etmekte idi. Bu kere cami kurtarılmış bulunuyor. Hamam Eski eserler tahn güzelleştinlmiştir. sisatile iyi bir şekle sokulmuş ve kervansaSinanın sivil mimarideki en kıymetli raym da yalnız kemerli geçiti kalrmştır. eserlerinden biri olan Rüstempaşa hanının Başlı baş.na büyük mimarî bir değer büyük masraflara tevakkuf eden tamiri için de bu büyük eserin plânlar umumî taşıyan bu kemerler de camiin tamir; tamüfettişlikçe plânlan yaptmlmış ve gere mamlandıktan sonra tamir edüecek ve bu ken makamlarla temasa geçilerek bu e suretle İstanbul Avrupa asfalt yolu üzerinde Sinanın bu mimarî rmnzumesi serin kurtarılması çareleri aranmışhr. Gene Edirnede Çelebi Mehmed dev bütün kıymeti ve güzelliğile or'aya çıkarine aid tarihî bedestanın da knrtarılma nlmış olacaktır. Atatürk heykeli f Ankarada kapalı yüzme havuzu ı KÜLTÜR tSLERt Orta tedrisat muallim kadrosu Öğrendiğimize göre, Maarif Vekâleti >rta tedrisat muallim ihtiyacını tespit çin tetkiklere başlamıştır. Bu tetkikat neticesinde yeniden almacak muallim miktan tespit edilmis olacaktır. ÜNtVERSlTEDE Prof. Pitard'ın konferansı Profesör Pitard bugün Üniversitede lk konferansmı verecektir. Ankara Çocuk Esirgeme Kurumu binasında modern kapalı bir yüzme havuzu vücude getirilmiştir. Yukarıki resim, Ankarada büyük bir ihtiyacı karşıhyacak olan havuzu ve banyo yapan küçükleri göstermektedır. Hayvan Borsası idare heyeti intihabı Hayvan Borsasının yeni idare heyeti seçimi önümüzdeki cuma günü Sütlıcedeki Borsa binasında yapılacaktır. Se im, ondafl on ikiye kadar devam ede cektir. f Dursunbeyde yakalanan kaçakçılar ı Hıfzıssıhha müzesi yeniden tanzim ediliyor Divanyolundaki Hıfzıssıhha müzesinin tevsi ve tanzimi işine başlanmıştır. İlk iş olarak Müze binasmm altmdaki üç dükkânın istimlâki yapılmış bu lunmaktadır. Bu dükkânlar da müzeye lhak edilecektir. Müzenin bütün salonlan yeniden tanzim ve tasnif olunmaktadır. Bundan başak Müzeye üç kısım daha ilâve edilmiştir. Bunlar, anotomi ve fiziyoloji ve zehirli gaz kısımlarıdır. Diğer üç kısım da esaslı bir şekilde tevsi ve tanzım edilmiştir. Yakalanan kaçakçılar jandarma muhafazası altında Bundan başka Müzede ayrıca bir sinema tesisine karar verilmiştir. Dursunbey (Hususî) Bir müddet lar idaresine ihbar edilmiştir. Alınan sıkı tertibat sayesınde yedi kiYakın bir zamanda Müzenin bahçe tenberi kazamız mülhakatma külliyetli miktarda kaçak yaprak ve kıyılmış tü şiden mürekkeb kaçakçı şebekesi tütün sinde faaliyete geçecek olan sinemada tün getirlmekte olduğu ve bunu bir ka ve beygirlerile birilkte yakalanarak Ad Sıhhiye Vekâleti tarafmdan Almanya dan getırtilen filimler gösterilecektir* çakçı şebekesinin idare ettiği İnhisar liyeye teslim edilmişlerdir. Fabrikadan şehre sevkedilen su miktarını ölçmek için reflman borularmın tesisatı yapılmış, Terkos fabrikasında 8 milyon 855,252 kilogram kötnür sarfedil miştir. Yıl içinde fabrikadan 13.445,199 Bu sene Belediye bütçesine temizlik metre mikâbı su basılmıştır. işleri için fazla para konulmuştur. Çöp60 milimetrelik yangm muslukları 90 lerden istifade şekli de gözönünde tutu milimetrelik musluklarla değiştirildiği gilacaktır. Tetkikatın yakında neticelene bi yeniden 16 tane 90 milimetrelik musceği umuluyor. Bu sene yaz mevsiminde luk da ilâve edilmiştir. Musluklann sayısı Bu anlaşma tam manasile ve bilâkayd caddelerin geceden yıkatılması ve gün (539) a çıkanlmışhr. Kırkçeşme ruları ve şart askerî mahiyette ve tedafüî ve düzleri birkaç defa sulanması için terti nın kesilmesi dolayısile yeniden 112 Ter tecavüzî bir ittifaktır. Bunun son delili bat alınmaktadır. kos çeşmesi açılmıştır. ahiren Alman ordusu başkumandanı von tdarenin geçen seneki geliri 1,626,104 Keitel ile İtalya umumî erkânıharbiye reisi General Pariani arasında şimalî Ti lira olarak tespit edilmiştir. rolde İnsbrük (İnsbrück) te akdolunan SEHÎR tSLERt içtima ve burada kararlaştırılan harb plâplânın Karaköy köprüsü dubaları nıdır. Buzapt ve ilk eseri îtalyanın Arnavudluğu işgal ederek Balkan yaBelediye, Karaköy köprüsünü tamire rımadasınm şarkma ve içine yerleşmiş olkarar vermiştir. Köprünün dubaların masıdır. italya bu hareketile YugoslavVali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdann dan bir kısmı tamire muhtacdır. Bu seya ve Yunanistanı karadan sararak tecİstanbulun hastane ihtiyacını gözönünde ne dört duba esaslı surette tamir edi id etmek istemiştir. lecektir. tutarak yeni bir hastane açmağa karar Îtalyanın Arnavudluğu işgal etmesile Deniz hamamlari verdiğini yazmıştık. Bu hastane için Balkan yarımadası ikinci bir orta AvruBelediye, geçen sene deniz hamam 436,036 lira tahsis edilmiştir. pa halini almağa adeta numzed oluyor. lan hakkmda hazırlanan raporlan tet Hastanenin nerede yapılacağmı tah Diğer taraftan cenubî Avrupanın ikinci kike başlamıştır. Şehrin muhtelif ma kik ettik. Aldığımız malumata göre, bu 'üyük yarımadası İberya îspanyanın Alhallerinde halka mahsus deniz hamamhastanenin Beyoğlunda şimdiki Zükur lan açılması hakkındaki teklifler göz manya ve İtalya ittifakına girmesile bitahastanesinin bulunduğu binanın yanında den geçırildikten sonra ihtiyac nisbe rafhktan ayrılmıştır. Bu yarımadanm ikinyapılması mutasavverdir. Zira bu 80 ya tinde deniz hamamı açılacağı anlaşılı ci devleti Portekiz ötedenberi faşist rejimini kabul etmiş olduğundan İspanyadaki taklı hastane, ihtiyaca kâfi gelmemekte yor. dahilî harbde rejim itibarile muhabbet ve dir. Yeni yapılacak hastane, 200 yataklı ÎNHtSARLARDA teveccüh gösterdiği General Franko'ya olacaktır. Masraf encümence kabul daima hayırhahhk ve muzaherette bulunYeni tayinler edildikten sonra binanın plâm müsaba muş olduğundan bundan sonra İngiltere kaya konulacak, icab eden istimlâk ya înhisarlar idaresinde münhal bulu ile üç asırlık bir ittifakı bulunmasına rağpıldıktan sonra da inşaata başlanacaktır. nan mühim memuriyetlere tayinler ya men hakikatte ve filiyatta daima yeni İspılmıstır.^Münhal Tuz İşleri müdürlüp panya ile beraber hareket edecektir. ne Tuz Şubeler müdürü İbrahim, İdare Yeni ispanyanın gayesi eskisi gibi cimüdürlüğüne ufnumî muhasebe müdü hanşümul bir İspanyol devleti muazeamarü Hurrem, Müskirat şubesi müdürlüğü sı yaratmaktır. İspanya; Almanya ve ne kimyager Ekrem Necmi tayin edl talya tarafına geçmekle bütün halklan mişlerdir. Tütün şubesi müdürlüğünü aslen Iberyalı olan orta ve cenubî AmeFabrikalar şubesi müdürü Ömer Refik rika kıt'aları şimalî Amerika müttehid Yaltkaya vekâleten ifa edecektir. hükumetleri büyük cumhuriyetinin siyasî ve harsî nüfuzundan tedricen çıkacaklarDün, Fındıklıda ve Pangaltıda birkaç Bir sigara yüzünden ateş dır. îspanya İngilterenin Cebelüttarık hırsızlık yaptıktan sonra yakalandığım müstahkem mevkii etrafında istihkâm alan taksi yazdığımır Artinin sabıkalı hırsızlardan yapmaktan ve büyük {oplar koymaktan 1843 numarah taksi otomobil1, Tepe :endisini meneden ve 1904 senesinde akolduğu anlaşılmıştır. başı durak yerinde müşteri beklerken dolunan îngiliz ispanyol muahedesini Filhakika Ahmed Kirkor oğlu Ge birdenbire ateş almış, otomobil yanma 'eshederek Cebelüttarık boğazının da hagork, namı diğer Hasan Artin, 1 nisan ğa başlamıştır. kikî sahibi ve hâkimi olmuştur ki bu hal akşamı, Pangaltıda Halâskârgazi cad Vak'adan haberdar edilen İtfaiye, der dünya politikasında daima mühim bir adesinde 192 nucnaralı bakkal Todorinin dükkânına girmiş, bakkal dükkânı kapa hal yetişerek ateşi söndürmüştür. Ya mil teşkil edecektir. Muharrem Feyzi TOGAY nıncıya kadar içeride gizlenip kalmıştır. pılan tahkikat neticesinde yangınm biraz evvel otomob.lden inen müşteriler Pangaltı zabıtası, yaptığı tarassudlar tarafmdan atılan bir sigara ile vukua neticesinde hırsızm içeride bulunduğunu geldiği anlaşılmıştır. tespit etmiş, tertibat ?lmıştır. Artin, sa baha karşı faaliyete geçmiş, rahat rahat Suç üstünde yakalanan Bursa, (Hususî) Orhangazinin çelışırken, dükkânın kapısını açarak içesabıkalı Narlıca köyü kahvesinden içeri tabanca riye giren Pangaltı polisleri tarafmdan iş Göztepede odun deposunda bekçilik ile ateş ederek kahvede oturanlardan Reüzerinde yakalanmıştır. cebi öldüren ve İsmaili yaralayan YusuDükkândan çıkarılarak merkeze sev yapan Yusufun kulübesine girerek parfun muhakemesine Ağırcezada başlankedilen sabıkalı hırsızm hüviyeti tespit desü, iskarpin ve saire çalan sabıkalı mışür. İlk celsede delilik alâmetleri gösedilmiş. Artinin 26 mart akşanu da ayni Niyazi yakalanmış ve çaldığı şeyler sa teren Yusuf Tıbbı Adlîye sevkedilerek şekilde Valikonağı caddesindeki 93 nu hibme iade edilmiştir. muayene ettirilmiş olduğundan Tıbbı Ad maralı tütüncü dükkânından 77 lira çalBisikleti kaçırmak istemiş lî raporu okunmuştur. Raporda: Yusufun dığı anlaşılmıştır. deli olmadığı, cezayı kaldıracak bir illetKadıköyünde Söğüdlü caddesinde biArtin, Emniyet İkinci şubeye gönde le malul bulunmadığı bildirilmiştir. Yurildiği zaman, arkadaşlarını söylemiş, sikletçi Necatinin dükkânından kira ile »ufa bu rapora karşı ne diyeceği sorulunbunlann Şükrü ve İstefo olduğu tahak bisikleti tutarak kaçırmak teşebbüsün ca: de bulunan Fikret, polis tarafınc*an yakuk etmiştir. Köye gitmek istiyorum! ıcevabmı Suçlular bugün Müddeiumumiliğe tes kalanmış ve bisıklet sahibine iade edil vermiştir. miştir. lim edilecektir. Davacı vekili bu vaziyet karşısında, kendisinden ölüm tazminatı olarak bin lira istediğini ve Yusufun deli rolü oynayarak cezadan kurtulmaya çalıştığmı anlatmış, rapor üzerine hareketinin tam bir taammüden katil olacağını ilâve ederek onun cezalandınimasını istemiştir. Yusuf a tekrar: Senden bin lira tazminat îstiyorlar ne dersin? diye sorulmuş. Yusuf: Evet hakkıdır ister ya Beyim! demiştir. Neticede evrakın mütalea için Müddeiumumiliğe tevdiine karar verilerek muhakeme talik edilmiştir. Yeni hastane Bina, Beyoğlu hastanesinin yanında yaptırılacak Sabıkalı hırsız Gece içeride çalışırken polisleri karşısında gören adam nasıl tutuldu? Bursada deli rolü yapan katilin muhakemesi... r Ankara Kızılay Cemiyetinin senelik kongresi j C u m h u ri yet Abone şeraiti: Ankara Kızılay cemiyeti senelik kongresini yapmış ve hazırlanan rapor heyeti umumiye tarafmdan kabul edilmiştir. Resmimiz, cemiyet azalarını içtima halinde göstermektedır. Nüsbası 5 knruştnr. Türkiye Barîc için için 1400 Kr. 270ü Kr. Senelik AJb aylık 750 > 1450 > Üç ayhk 400 • 800 > B u avlık 150 * î o k t u t ,