5 Şubat 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

5 Şubat 1939 J İİ3.İ.A C t i .£il Büyiik davalar Ruzvelt'in nutku Alman gazeteleri Amerika Reisicumhurunun son Müdafaa Şurası, yeni nutku üzerine şiddetli neşriyat yapıyorlar inşaat için üç buçuk Vaşington 4 (a.a.) Âyandan Pitt hükümlerini ihlâl ve sonra «îspanyol bolman, Ruzvelt'le görüştükten sonra gaze şevistlerine» muzaheret etmekle itham milyon lira ayırdı tecilere şu beyanatta bulunmuştur: eylemekte ve «Amerikalıların kızıl İspan« Bazı gazeteciler, Amerikalıları Reisicumhunın siyasetini değiştirmiş ol duğuna ikna etmek istiyorlardı. Böyle bir itham doğru değildi ve Amerikan milleti buna aldanamazdı. Ruzvelt'in son beyanatı, bizim ittifaklara iştirak etmiyeceğimize dair teminat Ur. Bir ecnebi hükumetin sulh zamanında hususî Amerikan sanayi âleminden tayyare de dahil olmak üzere malzeme satm almasını meneden bir kanun yoktur. yol ordusuna kaydedildiklerini» bildir mektedir. Nihayet gazete, Ruzvelt'i Avrupada müdahalesine imkân veren bir sureti tesviye kabul ettirdiğinden dolayı muahaze etmektedir. Mısır donanması tensik ediliyor On sene sonra.. Yazan; H. G. WELLS îngilterenin, Avrupa diplomasi âle minde bir dedidiği iki olmıyan bir kuvvet mahiyetini kaybetmesi, yeni bir Avrupa haritası çizmeği icab ettirecek gibi görünüyor. Almanya, zahiren öyle görün memekle beraber, M. Çemberlayn'in, bütün dünyayı hayrette bırakarak ken disine bezlettiği azametli muvaffakiyet karşısında bir müddet daha mütehayyir ve kuşkulu vaziyetini muhafaza edecektir. Kazandığı parlak zaferi, hakikat olduğundan şüphe edilecek derecede fazla güzel bulduğundan, henüz, mahirane tertib edilmiş bir tuzağa düşürüldüğü zannmı taşıdığı dakikalar oluyor. Maa mafih, en sade tabirile azametli diyebileceğimiz yeni imkânlarını idrakte gecik miyecektir. Bu cihet böyle olmakla beraber şunu da hemen ilâve edeyim ki, Almanya işlerinin, ilânihaye, Hitler ve arkadaşları elinde kalacağını zannetmiyorum. Hitle rin, şan ve şerefin zirvesine çıktığı mu hakkaktrr; fakat, tatbik ettiği rejim, ebedıyen kendi kabuğuna çekilip, diğer milletlerle her türlü manevî alâkadan uzak yaşaması imkânsız olan Alman milleti için, sanırım ki fazla şiddetli bir rejimdir. Lâkin, yakm veya uzak bir atide, Hitler, Göring ve Göbels'in, millî kahraman ve millî kurtancı rolünü bir daha oynamak üzere ortadan çekildiklerini farzetsek dahi, onların, Almanyanın siyasî hayatın dan uzaklaşmalan, zannetmem ki Avru payı Cermenleştirme sistemini, durdur mak şöyle dursun, bana çok seri ve derin görünen o sisteme mâni olabilsin. Ne olursa olsun, bu harikulâde üç şahsiyetin ayni derecede harikulâde olan şansi devam etsin veya etmesin, bir nokta vardır ki şüphe götürmez şekilde tahakkuk etmiştir. Üçler, Almanyayı, iktidar mevkiine geldikleri zamana nazaran çok daha müttehid, daha yüksek ve daha refahlı bir vaziyette bırakıp çekilecekler dir. Onlar, memleketlerinde büyük bir temizlik yapmışlar, Almanyayı bir yığın hanedan bakiyyesinden ebediyen kurtarmışlar; yepyeni malî ve smaî sistemler kurmuşlar, memleketi, bir kere daha kö künden sarsmadıkça, bu sistemleri kaldırmak mümkün olmıyacak bir tarzda ci hazlandırmışlardır. Almanlar, şu sırada, dediğim gibi hakikaten çok kudretli olan talihlerinin zirvesinde bulunuyorlar. Yakında tahakkuk edecek olan neticeler, hiçbir kâhinin tahmin edemiyeceği şahsî hâdiselere, üç Alman diktatörünün doğrudan doğruya sıhhatine, zekâsına ve meharetine bağlıdır. Fakat, ahval ve şerait ne olursa olsun, Alman istilâsı, gerek cebrî bir hareketle, gerek mahir ve ısrarlı bir propaganda ile, cereyanını takib edecektir. Büyük Britanya, Avrupa oyunundan çekilirken partiyi terkeden yegâne devlet değildir. Rusya dahi, Avrupa siyaset sahnesinin baş oyuncularından biri olmak vaziyetini kaybetmiştir. Binnetice zuhura gelen mütekabil kültür cereyanları ve, vaktile çok büyük bir amil vazifesi gören «muvazenei düvel» in bugünkü yokluğu, Avrupa için müstakbele aid bir ufak harita tanzimini zarurî kılıyor. Almanca konuşan fakat Almanya hududlarının haricinde yaşıyan milletlerin, kendi isteklerile Nazi rejimi altına girecekleri şüphelidir. Bunlar, her türlü diplomatik ve sair mahiyette entrikaların haricinde kalmağı tercih edeceklerdir. Bununla beraber, Alman istilâsının cazibesi altında bulunduklan da muhakkaktır. Bu milletler ve hususile genclik, Cermenleştirilmiş bir Avrupa ortasmda, tamamen yutulup mahvolmaktansa, gamalı haçın rnuvakkat esaretini tercih taraftarıdır. Mantıktan büsbütün mahrum olmıyan bu düşünüş, almanca konuşmalarına rağmen Alman olmıyan milletlere münhasır değil, ötedenberi Alman ve îngiliz manevî tesirleri arasında bocalayan şimal memleketlerinde de caridir. Meselâ İsveç, bu memleket, bundan on iki sene evvel olduğu kadar müstakil ve sarsılmaz bir vaziyette midir? Bu hür memleketin, uzun müddet müstakil kalamıyacağmı bile bile bu suali soruyorum. Baltık denizi sahillerinde bulunan birkaç memleket daha var ki, onlar da ayni vaziyettedir. Bu memleketler, asırlarca müddet, kâh Almanyaya, kâh Rusyaya teveccüh etmişler, burjuva sınıflan da aristokrat sınıfları da, ötedenberi, her iki memleket lisanını mükemmelen ve muntazaman konuşmuşlardır. Bunlar, Al manyanın, garba doğru yapacağı müthiş akına mukavemet edebilecekler mi? U mulmaz. Nazi Cerrpanyasmm, Büyük Britan yanın Hindistan siyasetini taklid etmesi ve Avrupada, tav'an veya kerhen, kendi himayesi altında toplanmış bir takım devletler vücude getirmesi ihtimali pek kuvvetlidir. Bu devletlerden bir tanesi, hiç şüphe yok ki, eski Çekoslovakyada kalan arazide bulunacaktır. Bu talihsiz arazi parçası her türlü siyasî ve iktısadî istiklâlden mahrum kalacağı için, M. Hitler, Pragda, şu veya bu şekilde bir Alman mümessil bulunduracak ve memleket, dahilî işlerinin tanzim ve idaresinde, sö zümona bir millî hürriyete sahib olacak tır. Bohemya bürcü, Almanyayı, çok büyük bir ehemmiyet arzeden Romanya pazarına bağlıyacak ve bir «imparatorluk yolu» teşkil edecektir. İhtiraslarına payan olmıyan ve sahib bulunduğu vesait, bü yük bir hakimiyet tesisine müsaid olan Almanyanın, bu himaye sisteminden çok hoşnud kalacağına göre, plânını tatbik mevkiine koymakta gecikmiyeceğini kuvvetle tahmin edebiliriz. 1949 Avrupa haritası, bize, yalnız, Prusya mavisine boyah bir «en büyük Almanya» göstermekle kalmıyacak, Reich himayesi altına konulmuş, açık maviye boyalı bir memleketler salkımı da gösterecektir. Fransa hududlarınm, 1944 senesine kadar bir değişikliğe maruz kalacağını zannetmiyorum. Çemberlayn'in telkin ettiği paniğin kurbanı olan Fransa, bir faşist monarşjsi tehdidine karşı mücadele etmek vaziyetindedir. İspanya ise, çok parlak bir vatanseverlik duygusile devam eden kahramanca müdafaa ve mukave metinden sonra, hiç değilse, bir müddet için, Alman veya İtalyan sistemi bir diktatörlük içine gömülecektir. Cebelüttarıkla, Maltanm ve Kıbrısın, 1949 senesi haritasında, İngiliz kırmızısile boyalı kalıp kalmıyacaklarını bile mem. Cebelüttarık, İspanya tarafından bombardıman edilecek olursa, bir enkaz haline gelebilir. Küçülmüş bir imparatorluk için de, Malta ile Kıbrısın ne kıymet ifade edebilecekleri cayi sualdir. Maa mafih, totaliter memleketlerin, zavallı İngiltereyi, eski satvetinin bu değersiz bakiyyelerinden mahrum etmelerine de bir sebeb göremiyorum. Avrupanın on sene sonraki haritasını, büyük bir ihtiyatla ve büyük bir acı ile çizdim. Bununla beraber, dünya yüzünde, hakikaten mühim birşey yapılıyor muş zannmı veren ayni sosyal havanın devam edeceğini, ayni siyasî temayüllerin, ayni menfaat kaygularının, ayni şahsî emeller peşinde koşmalarm sürüp gideceğine şüphe yoktur. O tarihte, Londranın, mütareke yıldönümünü gene tes'id edip etmiyeceğini de ayrıca suale lâyık buluyorum. |HEM NALINA MIHINA! Almanyanın deniz silâhları üyük harbin sebeblerinden birî de Alman deniz ricaretinin Alman donanmasının İngiltere için, gittikçe korkulu bir rakib olması idi. 1914 senesinde, îngiliz donanması, 2 milyon küsur tonla birinci, arkasmdan Almanya, takriben 1 milyon tonla ikinci geliyordu. İngiltere, Almanya, harbden muzaffer çıkarsa, îngiliz deniz ticaret ve satveti ile İngiliz müstemleke İmparatorluğunun tehlikeye düşeceğini anladı ve harbe girdi. Büyük harb sonunda, o koca Alman donanması, esir vaziyetinde İngiltereye götürüldü; orada mürettebatı taraf mdan batmldı; arkasmdan Versay muahedesi Almanyaya azamî 10,000 tonluk 6 zırhlı, azamî 6000 tonluk 6 kruvazör ve 12 torpidobot bıraktı; fakat Almanyanın tek denizaltı gemisî sahibi olmasına müsaade etmedi. Alman deniz ticaret filosu da, Alman denizaltı gemilerinin itilâf devletlerinin d«niz ticaretine indirdikleri korkunc darbeleri telâfi için, galibler. arasında yağma ve taksim edildi. Bu da, îngilterenin harb hedeflerinden birinin, Alman ticaret ve harb filolarının rekabeti^ni ortadan kaldırmak olduğunu ispat eden delillerden biridir. Almanya 1935 senesinde, karada, nizde ve havada, tekrar serbestçe silâ! lanmağa başladığı zaman, İngiltereyi kuşkulandırmamağa çok <Mkkat etti. Çünkü, bir ada d«vleti olan ve denizaşın bir împaratorluğa sahib bulunan İngilterenin, denizyollarmın tehlikeye düşmemesine pek ziyade ehemmiyet verdiğini, I 9 H te harbe bunun için girdiğini ve Almanyayı mağlub eden muhtelif âmiller arasında en mühimminin, İngiliz donanmasının ablukası olduğunu biliyordu. Hitler, ingiltereyi şüphelendirmeden silâhlanabilmek için, Alman deniz kuvvetlerinin îngiliz donanmasile muayyen bir nispeti muhafaza ederek büyümesi esasını kabul etti. Bu yüzden deniz üstü gemilerinde yüzde 35, denizaltı gemilerinde, şimdilik yüzde 45, ilerisi için tam müsavat istedi ve bu esas üzerinde İngiltere ile anlaştı. Almanlar, denizaltı gemilerinde evvelâ tedafüî bir siyaset takib ettiler. Bir sürü 250 tonluk küçük denizaltı gemisi yaptılar. Tonaj itibarile îngiliz denizaltı filotillâsının hatta yüzde 45 nispetine varmadan gemi adedi itibarile ha^H ilerilediler. Böylece, Alman kıyılannı müdafaa edecek bir denizaltı filosu vücude getirdikten sonra, şimdi, büyük gemilerden mürekkeb taarruzî bir denizaltı filosu yapmağa başladılar; ayni zamanda da müsavat hakkım kullanmak istiyorlar. Bu müsavat tahakkuk ettiği zaman, Almanya, İngiltereye denizaltı gemilerinde tonaj itibarile müsavi, fakat sayı bakımından üstün olacaktır. Almanyanın bu talebi, îngiltere hesabına hayra alâmet değildir. Hitler, müstemlekelerini geri almak için, yalnız söze belbağlamıyor. Sözün müessır olabilmesi için arkasında silâhm da hazır ve keskin olması lâzım geldiğini 1935 tenberi çok parlak neticeler veren tecrübelerile biliyor. Onun için, hava ve kara ordularını azamî kuvvetlendirdikten sonra deniz ordusunu da ötekiler derecesine yükseltmeğe çalışıyor. (Bu yazı, Alman donanmasmırı bugünkü mevcudunu ve yeni inşaatını göstermek maksadile yazılmamış olduğundan fazla izahat vermedim.) Almanyanın 1914 ten evvelki kuvvetli donanma siyasetine dönmesi, bu devletin, artık, îngilterenin kuşkulanmasına filân ehemmiyet vermiyecek kadar kuvvetlendiğini gösteriyor. Bu gidişle Hitler'in eski Alman müstemlekelerini de kerpetenle diş söker gibi çatır çatır koparıp alacağını iddia etmek. pek de yanlış olmaz. Mühim bir ifşaat Nevyork 4 (a.a.) Nevyork He rald Tribuna gazetesi yazıyor: «Cumhuriyetçi senatör Nye, aldığı malumata istinaden, geçen yaz hakkında sıkı bir ketumiyet muhafaza edilen bir hava müdafaa topunun îngiltereye satıldığını bildirmiştir. Hatıra o kadar gizli tutulmuştu ki, yalnız iki kongre azası topu görebilmişti. Genelkurmay başkanı geçen sene bu topun imali için 47 milyon dolar tahsisat istemişti. Ecnebi hükumetlîr mümessillerinin hususî inşaatçıların fabrika veya tayyarelerini görmelerini meneden bir kanun da yoktur. Bence Avrupada bir harbin çıkmasına ve bu harbin Amerikaya sirayet etmesine mâni olacak yegâne çare, her devletin bir Fransaya tayyare satift meselesi hezimete uğramak tehlikesini göze almak Vaşington 4 (a.a.) Senato ordu istememesini temin edecek şekilde askerî komisyonu bugün gizli bir toplantı yapkuvvetler arasmda muvazene vücude gemıştır. tirmektir.» Verilen malumata gb'Te, bu toplantıAlman gazetelerinin hücumu da Fransaya tayyare satılması hakkmBerlin 4 (a.a.) Resmî mahfillerin daki vesikalann neşri meselesi görüşül» naşiri olan İnformation Diplomatique et müştür. Politique gazetcsi Ruzvelt'in Senato orttalyan gazetelerine göre du komisyonundaki beyanatına bir ma Roma, 4 (a.a.) Bütün gazeteler, kale tahsis etmiştir. Reisicumhur Ruzvelt'in matbuata yapGazete «Monroe prensipi Amerika tığı beyanatm çok geç kalmış bir tekzib politikasınm temeltaşı idi» dedikten sonra olduğunu yazmaktadır. Giornale d'ItaAmerikanın Umumî Harbe müdahalesi lia diyor ki: nin «bu an'anenin ilk inkârını» teşkil etti«Ruzvelt, Amerikada bizzat k«ndi beğini kaydediyor ve diyor ki: yanatı aleyhinde gittikçe artan infial fır«Fakat bu harbcu siyaset millet tara tması karşısında tekzib yoluna giderek fından tasvib edilmemiştir. Millet Versay bunun arkasında siper almak istiyor. Halmuahedesini tasdik etmemiş ve Amerika buki tekzib ettiği beyanat, mükerrer defalar ilân edilen ve hiç tekzib edilememiş oMilletler Cemiyetine girmemiştir.» Gazete, Ruzvelt'i daha 1937 de mu lan îtalya, Almanya ve Japonyaya mühariblerin harb malzemesi satm almalan teveccih olan düşmanlığının daha açık bir na müsaade ederek kanunla bitaraflık ifadesinden başka bir şey değildir.» ıııııllMIIIIIIHIIIIIllll Kahire (Hususî) Mısır hükumetinin talebi üzerine, Ingiltere Amiralhğı. deniz albayı, G. T. Philipp. Kahiredeki askerî heyet azası arasında İngiltereyi temsil ve Mısırın deniz ve kara kuvvetlerinin tensiki işine yardım etmesi için Mısıra izam etmiştir. Albay Philipp. Süveyş kanalınm ve sahillerin müdafaasına aid bir plân tanzim edecek. bu müdafaayı temine memur filonun inşası ve icab eden mürettebatın tensiki işlerile mesgul olacaktır. Mısır millî müdafaa şurası. hafif kruvazörlerden. mavin gemilerinden. mayin tarayıcılardan ve denizaltı gemilerinden mürekkeb bir filo inşası için ilk tahsisst olarak 1 023.000 Mısır lirası avırmıştır. Bu filo, iki sene zarfmda tezgâha konacak ve takriben 3.500.000 Mısır lirasma mal olacaktır. Hafif kruvazörler 2500 3500 tonluk olacak. deniz subavları. vakında acıl ması takarrür eden İskenderiye Deniz Akademisinde tahsil göreceklerdir. Burların. akademiden çrktıktan sonra, trîgiltere an a vatan filosunda stai görmeleri de aynca takarrür etmiştir. Harb gemileri. ecnebi memleketler de, bilhassa İngilterede inşa edilecektir. . \ | ] Macaristanda örfî idare Budapeşte 4 (a.a.) Dün, Budapeşte havrasma karşı yapılan suikasd neticesinde hükumet bütün Macaristanda örıfî idare ilân etmiştir. Gerek bu gibi tecavüzler, gerek as kerlere ve zabıtaya itaatsizlik mücrimleri divanıharblerce muhakeme oluna taklardır. Eski Başvekil Kont Bethlen'in gazetesi olan Oraiusag dört hafta müddetle ve nasyonalist meb'us Hubay'ın gazeteei olan Magyarsag sekiz hafta müddetle hükumet tarafından kapatılmıştır. Fransız îngiliz görüşmeleri İngilterenin sivil müdafaa işi Memleket on iki mınta Japon tayyareleri şehirleri bombalıyor kaya taksim edildi Londra 4 (a.a.) Anderson, harb halinde derhal tatbik edilebilecek bir sivil müdafaa plânının hazırlandığını bildirmiştir. Projenin esasları şunlardır: « Bütün memleket on iki bölgeye taksim olunacak ve harb halinde her bölge daha banş halinde tayin edilecek olan bir bölge komiserinin kumandasına verilecektir. Bir harb ihtimaline karşı herşey hazır olacak ve sivil ve askerî makamlan daimî temas halinde bulunacaklardır. Bununla beraber, komiserlerin salâhiyeti askerî meselelere şamil olmıyacaktır. Hükumetin merkezî ve mevziî endiistrisi ve en mütevazi vatandaşa kadar herkes bir harb halinde vazifelerini görmek için teşriki mesai edeceklerdir.» Henderson diyor ki: « Harb halinde nekadar müttehid olursak, panik ve kanşıklık tehlikesinden o derece az korkulur.» Amery'nin nutku Londra 4 (a.a.) Eski Müstemleke Nazın, sağ cenah muhafazakârlardan Amery, Birmingham'da, gönüllü değil, mecburî millî hizmet halinde bir nutuk söylemiş, mecburî hizmetin bir harb' ha linde memleket ihtiyaclarını karşılıyacak derecede kâfi asker ve talim imkânlarını temin edeceğini söylemiştir. Hatib bundan başka Fransız îngiliz iuifakına olan itimadını beyan etmiştir. Bone'nin Berlin seyahati Paris 4 (a.a.) Berlinden Le Jour gazetesine ve Londradan Oeuvre gazete:ne bildirildiğine göre Bone, yakında Berline gidecektir. Maamafih bu iki gaÇek Alman münasebatı zete, Hariciye Nazırmın yakmında buBerlin 4 (a.a.) Çek hükumetile Aliunan zevatın dün akşam bu haberi tekzib man grupu arasında Çekoslovakyadaki eımiş olduklarını yazmaktadırlar. Almanlarm vaziyeti hakkında müzakeBomba ile yaralanan 'relere başlanacaktır. Yahudiler Prager Zeitung Dienst gazetesi, Çek Budapeşte 4 (a.a.) Dokuz yahu Alman münasebetlerinin bundan sondi, Budapeştede havradan çıkarken, raki inkişafının bu müzakerelere pek meçhul kimseler tarafından atılan iki ziyade bağlı bulunduğunu kaydetmek tedir. bomba ile yaralanmıştır. Çok şiddetli tedbirler alındığı bildirilmektedir. resmen Paris 4 (a.a.) Fransa Hariciye Nafcırı Bone bu akşam ikinci defa olarak İngiltere büyük elçisi Sir Eric Philipps'i ıkabul etmiştir. Hariciye Nezareti mehafilinden alı nan malumata göre, mülâkat, İspanyol muhacirleri meselesi üzerinde cereyan etmiştir, •, • • 1yi malumat alan yerlerde ise, garb devletlerinin Franko hükumetile münaısebetleri ve Fransız âyan azasından ıBerardın nasyonalist İspanyaya yaptığı Hongkong 4 (a.a.) Çin ajansı bildi seyahatin esas mevzuu teşkil eylediği rivor: söylenmektedir. Şansi vilâyeti içinde ve Hupeh vilâyetinin şimalinde Ta Bi Şan şehrinde şiddetli muharebele rcereyan etmektedir. Düşman kıtaatı Hotsin'de hücum [Başmakaleden devam] etmişse de mağlub edilerek piiskürtül rin sırf fikir olarak ileri sürüldükleri iddia müştür. Çin kıtaatı Ta Bi Şan havaediliyor. Halbuki doğrudan doğruya: lisinde 7 bölgeyi işgale muvaffak ol Biz böyle istiyoruz, çünkü menfamuştur. Çin ileri hareketi Ma Çenge atimiz böyle icab ettiriyor! doğru devam etmektedir. Dense, milletler arasındaki anlaşamaGene Son Kiang ve Şanghavda da mazhkları azaltmak hayli kolaylaşırdı. kanlı muharebeler cereyan etmektedir. Düşman takvive kıtaatı istemiştir. Cin Maddî menfaatler mevzuu bahsolduğu liler Fuhu'da düşmana 300 ölü verdir zaman az veya çok fedakârlıklarla ara misler. 3 sahra topu ele geçirmişlerdir. bulmak belki mümkündür, fakat menfaHongkong 4 (a.a.) Çin ajansı bildi atler ideoloji perdesi altında saklanarak rîyor: mücadeleye «madde» nin üstünde bir Birkaç gündenberi Japon tavyareleri mahiyet verildi mi milletlerin barışmasına Şansi vilâyetindeki Hoa Ying şehrini hemen hiç imkân yoktur. bombardıman ediyorlar. İki düşman Demek Roosevelt Amerikanın sadece tayyaresi düşürülmüştür. Hupen vilâ iktısadî liberalizm ve sulh taraftan olduyetindeki Tunçeng civarında cereyan eğunu söylemiş. den muharebeler neticesinde Japonlar Birleşik Devletlerin hududu Ren 600 zayiat vermişlerdir. Fakat iki taraf nehrinden başlar! yerini muhafaza etmektedİT. îddiası yalanmış. Muhterem CumhurFransa, İmparatorluğunu reisi tarafından şiddetle tekzib edilen bu müdafaa edecek söz, ortahğı gürültüye boğmakta menfaat Paris 4 (a.a.) Meb'usan meclisi, bulan bazı zümrelerin icadı olsa gerektir. ittifakla ve müzakere etmeksizin bir takFakat mademki bir defa ortaya atılmış rir kabul etmiştir. Bu takrirde AvrupadaB bulunuyor, üzerinde bir lâhza durup düki Fransa gibi bütün Fransız imparatorlu şünmekten kendimizi alamıyoruz. ğu aksammın Fransa bayrağı altmda ya Acaba demokrasilerle totaliterler şıyan halkile vatanın himayesinde olduğu arasında bir harb çıksa Amerika ne yabeyan edilmektedir. par? Bitaraf mı kalır yoksa yardım eder Fransanın hükümranlığı tecezzi kabul mi? etmez, devredilemez, bu hükümranlık Bu sualin cevabı zannedildiği kadar hakkı niyabet tarikile başkasına verilemez basit değildir. Wash»ngton hükumetinin ve taksim de olunamaz. Fransa ve îngiltereye karşı beslediği sem Çinde muharebe yenîden başladı Bir tekzib üzerinde Bomba hâdiseleri İngilterenin tasavvuru (] KISA HABERLER * LONDRA, 4 Yunan Veliahdi Prens Kont Ciano Varşovaya Pol karısı ile birlikte dün akşam Londraya gelmiştlr. gidecek * PARİS, 4 Devletin müstakbel birçok Varşova 4 (a.a.) Salâhiyettar mahfiller, Kont Ciano'nun Varşovayı ziya yüksek memurlarını yetiştirecek olan siyasî bilgiler mektebinde dün millî müdafaa derretinin şubat sonlarında vuku bulacağı si başlamıştır. Ders İki sen« sürecek ve imnı teyid etmektedirler. tihana tabi olacaktır. pati, bu iki devletin herhangi müşkül bir anında onlara yardım etmesmi icab ettiremez. Evvelâ Amerikan halkınm büyük ekseriyeti Avrupa işlerine müdahale taraftan değildir. Sonra, en mühim sebeb, ortada Japonya denilen bir üçüncü devletin mevcud bulunmasıdır. Amerika, muhtemel bir Avrupa harbine uzaktan veya yakından karıştığı takdirde Japonya müttefiklerinin yardımma koşacak ve Amerikan donanmasını bir noktada mıhlamaya çalışacaktır. Bütün bu fırtınanın sonu nerede biter? Onu şimdiden kestirmek mümkün olsaydı ortada mesele kalmazdı ve belki Birleşik Devletler Cumhurreisi Roosevelt de kendisine atfedilen beyanatı tekzibe lüzum bile görmezdi. (.Baştarafı 1 inci sahifede) (Baştarafı 1 incî sahileâe) mak üzere Avam ve Lordlar Kamara ler mukabilinde Fransanın da tavizlerde lan kapılanna ziyaretçilerin yaklaşma buluîiacağı zannedilmektedir. îngiliz Hariciye Nezareti, konferansın mesaisinden ları menedilmiştir. Fransız Hariciye Nezaretini haberdar eTethişçiler neler yapacaklarmış ? decektir. Londra, 4 (Hususî) Bugün tevkif îngiliz kabinesi azası arasında ihtilâfedilen şüpheli bir şahsın üzerinde tethiş lar olduğu söyleniyor. Hariciye Nezareti, çilerin bombalamak niyetinde olduklan Amerikanın tazyikı altmda Yahudilerin binaların listesi bulunmuştur. Bu listeye menafiini korumak istediği halde müsgöre tethişçilerin Bukingham, Vindsor temlekât Nezareti Arabları tutmak fiksaraylarile İngiltere Bankasını berhava et rindedir. mek üzere bulundukları anlaşılmıştır. DiŞam 4 (a.a.) Polis, talebe tarağer bir listede de öldürülecek şahısların fından buıgün için tertib edilen nümayişe isimleri bulunulmaktadır. mâni olabilmiştir. 50 kişi tevkif edilmiş ve bütün mağazalar tekrar açılmıştır. Hitlerin son nutku ve Berlin gazeteleri Berlin, 4 (a.a.) Nasyonal Sosyalist Partisinin gazetesi, Hitler'in nutku üzerine, Almanyanın ihracatını arttırmak, yahud da eski müstetnlekelerine tekraı sahib olmak istediği yolunda ecnebi mat buatta hasıl olan intibaı tashih ediyor v« diyor ki: «Ya beriki, ya öteki yolunda bir şej mevzuu bahis değildir. Çünkü Almanyaya müstemlekelerinin iadesi, onu ihra: catını arttırmak zaruretinden kurtaramaz Almanya kendi ekonomik kudretine uy gun bir dünya ticareti teminine mecbur dur. Binaenaleyh Alman mütalebatı y; müstemleke, yahud da ihracatın arttın masıdır. Ancak Almanyanın ihtiyacları na karşı büyük bir anlayış gösterilmekl ticaret harbinin önüne geçilebilir. İstihsa li arttırmak için Almanyada ahnacak ted birler maliyet fiatlarmı düşüreceğinde Alman ekonomisi ticaret harbine kar koyabilecektir. Şamda talebelerin nümayişi NADIR NADl Roma 4 (a.a.) Meşhur îtalyan tay Îngiliz Millî Müdafaa Nazırı yarecisi albay Biscceo bugün cenubî Londrada Amerikaya uçmuştur. Hava müsaid olLondra, 4 (a.a.) Yeni Millî Müduğu takdirde hiçbir yerde inmeden dafaa Nazm Lord Chatfield tayyare ile doğruca Rio Janeiro'ya varabileceği ü bugün Hindistandan Sonthamtona «elmiştir. ımidindedir. jRomadan cenubî Amerikaya