12 Temmuz 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Osmanlı raspotini Cinci Hoca . çıktı M. Turhan Tan umhuri Hayat Ansiklo Her eve lâ?ı çok faydalı « . n T o m m ı l , 1QQO uflll \L \Z\M\1L 1300 İSTANBUE C A G A L O G L D TâKrafv«meHııbadre8l:Cumbunyet.lstanbulP(»takata8n;İMânSa. No 24« TeJefont Başmuharrlr ve evl: 22366. Tahrlr heyeti: 24298. Idare ve matbaa taani 24299 24290 Vilâyet merkezlerine Tiirkiye • Suriye konferansı «Hayat» vermeliyiz Ankaradaki müzakereler Toplantı ve eğlence mahalleri olmıyan yer «şehir» olamaz. Bu eksiği yaratmak da gene Cumhuriyet hiikumetirıin başarıcı işleri arasında bulunuyor. Milâno: 7 temmuz Kahraman askerlerimizin Reyhaniyeye girişlerinden v e istikballerinden üç intıba aktile hepsi kendine göre birer devlet merkezi olan İtalyan şehirlerini bizimkilere kıyas edecek değilım. Fakat nedense Triyeslenin bir dansinginde, Venediğin bir musikili kahvesinde, Milânonun lokan talarında, mütemadiyen bizim bu bakımdan pek talıhsiz vilâyet merkezlerimizi hatırlıyorum. «Talihsiz» kelimesini kullanırken mubalâğa ettiğim zannolun masın. Halk arasında «vilâyet merkîzi» tabirinde bile başlıbaşına bir hüzün giilidir. « Ne olacak? derler, nihayet bir vilâyet merkezi». Bu «nihayet bir vilâyet merkezi» bizim başlıca şehirlerimizdendir. Gerek kalabalığı, gerek mesahası, gerek idare tarzı itıbarile çok nüfuslu, geni§ ve mühim bir yer olması lâzımdır. Fakat ne yazık ki vilâyet merkezleriAskerlerimize rozet dağıtan Hatay kızları mize icab eden canlıhğı bir tüılü veremeAnkara 11 Türkiye ile Suriye a veleye mevzu teşkil edecek olan mesele<3ık ve veremiyoruz. Canlılıktan maksad, bir kelime ile, şudur: Hayat. Diğer me»n rasında dostluk ve iyi komşuluk mukave ler hakkında etraflı noktai nazar teatileketlerin nüfus topluluklarının malik bu lesini müzakere etmek üzere toplanan sinde bulunmuşlardır. Eksperler komisyonlan müteaddid toplunduğu bu canlılık, bu hayat bizimkileı Türk ve Fransız heyeti murahhasaları 7 temuzdan 11 temmuza kadar Ankarada lantılar yapmışlar ve bu toplantılar esnade yoktur. Ve bu hayatsızhktan, bu uyutArkası Sa. 7 sütun 4 te] şukluktan daha açıkçası bu ölülükten aptıklan konferanslarda mezkur muka dolayı, bu satırlar muharririnin de bir uzvunu teşkil ettiği Türk genchği Ankaranm, îstanbulun ve belki İzmirin de istisnasile, diğer şehirlerimize gıtmek istememekte, mecbur olduğu zaman da, bunu bir «sıkıntı» olarak kabul etmektedir. Bu sık sık itiraf olunınıyan fakat bununla oeraber kimsenin itiraz etmiyeceği bir hakıkat olan vâkıanın çaresine bakmak Dahiliye Vekâletimizin uhdesine düşen vazıfeierdendir. Evet vaktile hepsi kendine göre birer devlet merkezi olan İtalyan şehirlerini bir tarafa bırakalım da meselâ Niş'i ele alalım. Nış galıba 32 bin nüfuslu ufak bir Yugoslav şehridir. Bizim Edirne gibi bırşey. Bu küçük şehırde üç tane sesli sınema, iki tane kendi halinde mükemmel çalgılı kahve, diğer bir çok çalgısızları, iki tane dans yeri (dansing), eşini İstanbulda bile görmediğimiz güzel ve bol ağaclı bir park var. Bütün bunlar umumiyetle her akşam kadınlı erkekli büyücek bir kalabalıkla dolar ve farkmda olmadan bu kalabalığı teşkil eden herkes kendine göre bir vakit geçirme fırsatı bulur. Zira muhakkak ki biz insanların zaman zaman bir topluluk yüzü görmeğe, bir orkestra sesi dinlemeğe, hatta bir kavga, bir gürültü seyretmeğe, işitmeğe ihti'acımız var. Kabataslak bir tarifle bunlar olmayınca şehir olmaz demekte bü yük bir mubalâğa yoktur. Ve bundan dolayıdır ki bizde şu manada «şehir» biraz güc bulunur. Herşeyden evvel, bu itibarla da, memlekette ordunun yaptığı büyük hizmeti şükranla zikretmemiz lâzımdır. Kolordu merkezi olan bütün şehirlerimizde bir temiz yer, bir tek temiz yer bulmak, meselâ haftada bir olsun balomsu bir toplant:ya iştirak edebilmek saadeti vardır. Bunun haricinde şu hakikati kimseden gizlemıyelim: Vilâyet merkezlerimizde hayat yoktur. Edirnede güzel Meriçin kıyılannda çalgıdan filân vazgeçtik rahatça oturarillllilllllllli KIIIIMItlllllllMltllllllilllirillllMIMIMII eylule kadar tehir edildi Mussolini'nin nutukları ile General Hatayda intihabat hazırhğı başlıyor, halk, Rayhenan'm gizli vesikası Pariste bu sefer tam bir itimad içinde reyini endişe ile karşılandı kullanmağa hazırlanıyor Alman Harbiye Nazırı raporunda «İngiltere ve Fransa Akdenizi kaybetmiştir. Ispanyada harb malzememizi tecrübe ettik ve sevkülceyşî noktalara yerleştik» demekte îmiş Paris 11 Ordre gazetesi, îspanya harbinden alınacak dersler hakkında «gizli bir vesika» neşretmektedir. Söy endiğine göre bu vesika General von Rayhenan tarafından bir rapor olarak okunmuştur. Ordre gazetesine göre, bu vesikanın en tipik cümlelerinden bazıları şunlardır: « İspanya halihazırda bizim harb mektebimizdir. Fransa ile İngiltere Ak denizi kaybetmişlerdir. General Frankoya tamamile itimad edebiliriz. iki sene denberi harb malzememizi tecrübe etmek ve askerlerimizi muharebeye alıştırmak suretile diger memleketleri fersah fersah geçtik. Franko'nun sayesinde îngiltere le Fransanın hayatî sevkulceyş hatlannda yerleştik. Siyaset sahasmda îtalya en iyi sevkulceyşin cür'et oldugunu ve Fransa ile Ingiltereyi korkutmanm güç bir iş olmadığını ispat etti. İspanya harbine istirakimiz en mühim millî vazifelerimîzin ifası içjn kuvvetlerimizin tahşidine mâni olmadı. Bilâkis bu işi takviye etti.» Fransız matbuatının telaşı Franstz gazetelerinin, Mussolini* nin tekziblerinden duyduğu endişeler Paris 11 Gazeteler, Mussolini'nin son matbu nuruklarını tetkik etmekte ve bu tetkik neticesinde hissettikleri endişeyi gizlememektedirler. Epok gazetesinde Henri de Kerillis, söyle yazıyor: «Mussolini'nin bütün matbu nutuklarî bir müddettenberi pek tajılikeli bir haleti ruhiye ihdas etmek istidadını göstermektedir. Karanhk kuvvetlerin vücude getirmek istedikleri korkunc dünya ihtilâfları* nı, hertürlü şahsî ve millî mes'uliyetin haricinde ideolojik kuvvetlerin çarpışmasından husule gelmis bir nevi tarihî kader tArkast Sa. 7 sütun 5 reJ Kıtal, tethiş her tarafta Bir bahrî heyetimiz Londraya hareket ediyor Kömür havzasının tetkikinden birdenbire arttı Çeteler bir askerî kıt'ayı tamamen imha ettiler, şehirlerin birbirile alâkaları kesildi, şimalî Filistinde örfî idare ilân edildi îngiltere ile yaptığımız malî anlaşma neticesinde, harb malzemesi tedariki için ayrıca 6 milyon sterlın temin ettiğimiz malumdur. Bu paraya mukabil, İngiltereye ısmarlıyacağımız harb gemileri hakkında yerinde tetkiklerde bulunup ka rarlar vermek, gemileri yapacak firmaları bulmak, bunlarla fiat üzerinde an laşmalar yapmak ve siparişler vermek üzere M. Müdafaa Vekâleti Deniz Müsteşarı deniz albay Said Almanm riyasetinde bir heyet bir iki güne kadar Lon draya hareket edecektir. Bu heyete, Gölcük tersanesinde inşa edilen gemilerimi zin mühendisi, kıymetli inşajye zabitlerimizden deniz yüzbaşısı Ata da dahildir. Yaptırılacak gemiler arasında ilk parti olarak, diğerlerine tercihan muhribler bulunmaktadır. Filistin ateşler içinde lllllllllllltlllllllllllltlllilllllllllll MIIIIIIIIMITII llllll IIIIIMIII III MIMnilinilllllMIIIIIMIMMIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIMIIIiniMMIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIUininilllllllllllllllMiniMIMIMIMIIIIIIIMIIIIIMIIIIMIIIIIIIIIIMIIIINIIIIMIMIIMIIIIIIinilllllllMIIIMIIMIIIIIIIIHII^ General von Rayhenan Ingiltereye sipariş edeceğimiz gemiler Iktısad Vekili bugün Zonguldağa gidiyor sonra Karabüke gidilerek fabrika inşaatı gözden geçirilecek Yugoslavyadan gelecek göçmenler Hayfaya çıkarılan İngiliz tanklan Şimalî Filistinde vahim hâdiseler cereyan etmiş, birçok şehirlerde Yahudi mağazalan yakılmış, telgraf ve telefon telleri kesilmiş, örfî idare ilân edilmiştir. 60 kişiden mürekkeb bir kuvvetin tethişçiler tarafından tamamen öldürüldüğü haber verilmektedir. lArkast Sa. 7 sütun 4 te} İktısad Vekili Şakir Kesebir, dün Ticaret odasındaki içtimaa riyaset ederken Başvekil Celâl Bayar tarafından ya burada inşaatı ilerlemiş olan demir ve pılması mukarrer Zonguldak ve Karabük çelik fabrikaları tetkik olunacaktır. Dünkü içtima seyahati bugün Başvekil namına İktısad îktısad Vekili Şakir Kesebir dün ögVekili Şakir Kesebir tarafından yapılacaktır. İktısad Vekâleti Deniz İşleri leden sonra Ticaret Odasma gelerek tiMüsteşarı Sadullah Güneyle Sümer caret ve sanayi erbabının yaptığı bir topBank Umum Müdürü Nurullah Sumer, lantıya riyaset etmiştir. Saat 16 da yapılan toplantıya Vekâmatbuat mümessilleri ve daha bazı zevat let Müsteşar vekili Hüsnü Yamanla Sanbu seyahate iştirak edeceklerdir. nayi Umum Müdürü Reşad, İç Ticaret Zonguldak seyahati Denizyollan İdaUmum Müdürü Mümtaz Rek, Oda er; resinin Aksu vapurıle yapılacaktır. Akkânı da iştirak etmiştir. su vapuru akşam saat 18 de Galata nhToplantı yarım saat kadar devam ettımmdan hareket edecektir. miş ve tüccar piyasa vaziyeti, haricî ti Zonguldakta kömür tesisatı tetkik e caret işleri etrafmda Vekile izahat veredildikten sonra Karabüke geçilecek ye rek bazı temennilerde bulunmuşlardır. Hazırlanan itilâf Ankarada parafe edildi Istanbul 11 Komünike Yugoslavyadan Türkiyeye gelecek muhacirlerin muhaceretine aid meseleleri müzakere etmek üzere Büyük millet Meclisi Parti Grupu Reis vekili ve Trabzon meb'usu Hasan Sakanın riyaseti altında teşekkül eden komisyon İstanbulda toplanmış ve İArkası Sa. 7 sütun 5 tel Londra 11 (Hususî) Mısırdan Filistine gönderilen İngiliz takviye kıtaatı bugün Kudüse muvasalat etmiştir. Bu münasebetle Arablar ve Museviler mütekabilen faaliyete başlamışlardır. Akâda bir bomba daha atılmıştır. Hayfa ile Nazaret arasında bir İngiliz zabitile beş. İnCemil Fikret lArkast Sa. 1 sütun 3 te] giliz askeri öldürülmüştür.