27 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

Büyük Millet Meclisinde dünkü müzakereler IBaştaraft 1 inci sahifedel « Arkadaşlar! Millî Müdafaanın geçen seneki bütçesile bu seneki bütçesi arasında 15,000,000 lira kadar bir fark vardır. Bunun 6,5 milyon lirası kara, hava ve deniz teşkilâhmızın genişletilmesi dolayısile artacak olan masraflara kar şılık olmak üzere bütçenin muhtelif fa sıllarına tevzi ve taksim edilmiştir. 8,5 milyonu da Büyük Şefimiz Atatürkün irade ve tasviblerile hazırlanan yeni beş senelik silâhlanma programının ilk senesi taksitleri karşılığıdır. Arkadaşlar! Bildiğiniz gibi büyük küçük her millet, ordulannın teşkilâtını genişletmekte, çoğaltmakta ve bütün varhklarile harbe hazırlanmaktadırlar. Gerçi beynelmilel müesseseler sulhu idame içın insaniyetkârane gayretler sarfedıyorlar.. Sonra devlet adamları, maruf siyasî şahsiyetler tarafından her yerde sulhperverane nutuklar söyleniyor amma bir taraftan da silâhlanma yarışına çıkmış mılletler bırbirlerını geçmek içın olanca kuvvetlerile çalısıyorlar, uğraşıyorlar. Bu haller sulhun tehlikede olduğunu gösteren alâmetlerdir. Bütün dünyayı ateşe verecek ve bize de sirayet edebilecek olan bir harbin zuhur etmiyeceğini hiç kimse id dia edemez; yakın veya uzak olduğu tahmin olunamaz. Böyle olunca her zaman her ihb'male karşı ordumuzu hazır bulundurmak mecburıyetınde olduğumuzu söylemeğe hacet yoktur. Arkadaslar! Kabul buyurduğunuz kanunlarla ve verdiğiniz isabetli kararlarla ordumuzu en son sistem harb vasıtalarile teçhiz ederek milletimizin yüksek menfaatlerini lâyıkile koruyacak bir hale koymuş bulunuyo ruz. «Bravo sesleri ve şiddetli alkışlar» Bu sayede bugün cihan hâdiselerini sükunetle takib etmekteyiz ve aleyhimizde vuku bulabilecek herhangi bir teşebbüs ve hareketi şiddetle ve ehemmiyetle karşılamağa amade bulunmaktayız. «Bravo sesleri, şiddetli alkışlar» Kuvvetimizin en büyüğü, Büyük Şe fimizin yüksek kudreti, ve her hususta yüksek kabiliyetini göstermiş olan mille timizin fedakârlığı<Iır. «Şiddetli ve sü rekli alkışlar» Maddî ve manevî kuvvetleri iftihara değer olan ordumuzun Atatürkün yük sek sevk ve idare ve kumandası altında nekadar büyük işler başarabileceğini takdirinize bırakırım. «Şiddetli alkışlar» General Kâzım Özalp bu izahatından sonra bütçenin kabulünü rica ederek sözlerine nihayet verdi. vaffak olamaması bir hocanın vazifesini iyi yapmadıgına Maarif Vekâletince delil addedilmiştir.» Hüsnü Kitabcı sordu: « Bu şekildeki mütalealar ve ka rarlar muallimlerin aşk ve şevkini kırmaz mı, onların böyle bir zan altında kalmamaları için talebelerile daha ziyade meşgul olmamağa şevketmez mi?» Berç Türker de söz aldı. Memleketin doktorsuzluk, eczacısızlık derdi yanında bir de muallimsizlik derdi olduğunu kaydederek intihab dairesini dolasırken alt katı ilkmekteb, üstü ortamekteb olan bir müessesenin orta kısmında muallim bu lunmadığından şikâyet etti. Bundan sonra İstemat Özdamar kürsüye geldi, kültür işleri konuşulurken kendisini heyecan içinde bırakan bir hassa siyetin sardığını ifade etti ve dedi ki: « Bu haleti ruhiyenin hiç şüphe yok bir sebebi vardır.. O da şudur: Yurdun içinde yurd bayrağınm himayesi altında barınan, nimetlerile perverde olan mezhebi ne olursa olsun her Türk vatandaşını her sahada olduğu gibi Türk kültürü hamuru içerisinde vahdet halinde hiçbir infirad ve zerre kadar ayrılık gölgesi göstermiyecek vaziyette kaynaşmış görmek istiyorum. Benim bugüne kadar güttüğüm, ölünciye kadar tapacağım ve ölürken de oğluma vasiyet edeceğim imanım budur ve bunun ancak Türk külürü içinde bulunulacağma kaniim. Geçen sene, mekteblerin imü lanları sırasında bir fırsat bularak Türk lili ile okutulan derslerden memleket oktasından ne gibi faydalar hasıl oldujunu anlamak istedim ve en küçük sınıfardan başladım. Çocuğun ruhunu, kalbiokudum. Bütün samimiyetimle arze iıyorum. Şu kanaate vâsıl oldum: Bu çocuklar ileride vatana bağlı Türklüğe sadık olarak hizmet edecektir. Türk mualmlerinin bu sahadaki mesailerinin bu ıl daha fazla randıman verdiğine kani Idum. Gönül ister ki Türk muallimi bu•alardaki mezhebi her ne olursa olsun Türk çocuklara «Türküm ne mutlu baa» vecizesini de bütün yüreklerile okutmuş olsun.» 27 Mayıs 1938 CUMHURİYET tlk tedrisat hakkında bu sene neler yapılacak? îzin verirseniz ilk tedrisat hakkında bu ene ne yapmak imkânını ve fırsatmı buacağız, onu arzedeceğim. Arkadaşlar, biz memleketin kültür ihlyacmı şu suretle mütalea ediyoruz: Bir ere şehir ve kasabalar 800 nüfustan fazolan 800400 arasında nüfusu olan :öyler vardır. Nüfusu 400 den aşağı o an köyler vardır. Bu suretle bir tasnif rapmak mümkündür. Bugün elimizde ilk ıhsil ve ilk tedris muallimi olmak üzere 4 bin küsur kişi mevcudsa da nüfusu 00 den fazla veya sekiz yüz ile 400 araında olan köyler de dahil olmak üzere >ütün kasabalara ve bütün bu kabil köyere vermek üzere daha 12 bin muallime htiyacımız vardır. Nüfusu 400 den aşağı Dİan 32 bin köy bunlardan ayrıdır. Bunun çin mevcud muallim mekteblerini tak iye ederek mümkün olduğu kadar bu 2 bin muallimi az zaman zarfında yeştirmek için bu sene aldığımız tedbirlarlen biri de muallim mektebleri talebesi aedini çoğaltmak olmuştur. tatbika başlıyacağız. Bundan başka geçen sene kanunun bir fıkrasının tadi inden bilistifade Galataraya leylî meccanî talebe vermiş bulunuyoruz. Bu mikarı bu sene elliye iblâğ edeceğiz. Ve nınlardan lisan hocası yetiştireceğiz. ^eylî talebenin yüzde yetmiş beşini muıllim yetiştirmek üzere gelecek seneden tibaren Yüksek Muallim mektebine alacağız. iaya kürsüye gelerek şu izahatı verdi: Nafia Vekilinin beyanatı da da mutlak surette bitecektir. (Alkış lar». Meslekî tedrisat Meslekî tedrisat için arkadaşlarım, çok lutufkâr ve cemilekâr sözler söyledikleri çin fazla birşey ilâve edecek değilim. Buradaki sergide san'at mekteblerindeki evlâdlarımızın eserlerini gördük. Yalnız unların adedleri pek azdır, mahdud dur. .Memlekette fabrika, atelye inkişaına mütenazır olarak talebe yetiştire memekteyiz. Kıymet itibarile yetişiyor. Fakat aded itibarile kifayet etmiyor. Dün bir tahrirat aldım. Millî Müdafaa Ve kâletine merbut olan Askerî Fabrıkalar Umum Müdürlüğü bu sene için bizden muhtelif meslekte olmak üzere bu tale beden 450 tane istiyor. Fakat maalesef bu sene çıkacak talebenin adedi bunun ancak yarısıdır. Eğitmen kursları muvaffakiyetli oluyor Universite işlerimiz: Büyük Şefimiz Atatürk, yılbaşı nu tuklarında Üniversitelerimize hakikaten şerefli bir vazife tahmil buyurdular: Bu vazıfe, memleket davalarının ıdeolo]isıni anlıyacak, anlatacak, nesilden nesile yaşıyacak ferd ve kurumlar yaratmak gibi çok esaslı bir vazifedir. Bu hususta memleketin üç bölgeye ayrılmasını, garb bölgesi için, Universitede başlamış olan slahata radikal bir şekilde devam olunmasını, merkez bölgesi için, Ankarada bir üniversite kurulmasmı ve şark bölgesi için de Van gölü sahillerinde bir kültür sehri yaratılmasım irade buyuruyorlar. Bunlardan İstanbul Üniversitesi normal inkişafını takib etmektedir. Geçen sene kabul buyurmuş olduğunuz tahsisatla Köy mektebleri Gurabadaki hariciye paviyonu, kulak, Demin arzetmiştim ki, nüfusları 400 burun, boğaz, doğum pavıyonları bitmişden fazla olan köy ve kasabalar için 1 L. tir. Hasekideki tedavi paviyonile CerrahÖzdamar, bu mekteblerde Türk hoca bin muallime ihtiyac vardır. Muallim pasadaki göz paviyonu bitmek üzeredir. arının aldıkları cüz'î paraların da altı mektebleri, talebesini ekseriya şehirlerden Cerrahpaşadaki hariciye paviyonu ihale hr. Şehir nüfusları ise bugünkü istatıs edilmistir. Bunlar bitip dahilî tesisatı ikyda bir verildiğini söyledi, alkışlandı. Osman Şevki (Uludağ) söz alarak mü tiğe göre, 3,500,000 3,700,000 arasm mal edilince İstanbul Üniversitesi 475 taleasını söyledi. Sözlerinin nihayetin dadır. Halbuki memleketin nüfusu 17 yatağa daha kavuşmuş olacaktır. Ankara de musiki bahsine temas etti. Atatürkün milyon küsurdur. Sonra köylerde öyle ka Lniversitesi için, Dil, Tarih Fakültesi üz kızartıcı bir şekilde bulduğu şimdiki biliyetler var ki bu kabiliyetlerden behe esas teşkil eder. Gelecek sene 939 senesi musikinin hâlâ bu şekilde devam ettiğin mehal istifade etmek lâzımdır. Bunu mayısında bina hazırdır. Bin yataklı bir den bahsile Maarif Vekili Saffet Arıka şöyle bir denemeye başvuTduk ki, b' da pansivon ve bin yataklı hastanesile beranın, ben musikiden anlamam, demesine köy zekâsım toplıyarak muallim mekteb ber Ankara Tıb Fakültesi için vermiş olKahraman ordumuza Meclisin lişti. Süleyman Sırn Yozgad olgunluk lerine almak ve buradan muaîlim yetiş duğumuz kredi gelecek seneden itibaren selâm ve sevgisi mtihanları hakkında bir temennide bu :irmek, geçen sene kabul buyurduğunuz kullanılmağa başlanacaktır. Malumu âlitahsisatla satın alınmış olan Kızılçullu nizdir, kredi Sıhhiye Vekâleti elindedir. Bundan sonra fasıllara geçildi. Millî undu. Şu halde Ankaradaki Universite bu Müdafaa, kara, deniz, hava, askerî fabBunlardan scînra Maarif Vekili Saffet mektebi (İzmirde) bu şekle konmuştur. suretle teessüse başlamış demektir. Beş vilâyetin zekâsım burada toplarikalar ve Harita Umum Müdürlüğü Ankan kürsüye gelerek şu beyanatta budık. Son aldığımız raporlara göre size ifbütçeleri kabul olundu. Millî Müdafaa lundu: Van Universitesine gelince, o havalide bütçemizin kabulü münasebetile biri Raiharla arzedeceğim ki, bunların yüzde kış mevsiminde arazi üzerinde tetkikat Maarif Vekilinin nutku sih Kaplan, Aziz Akyürek, diğeri Şükrü 96 sı tam numara almak suretile sınıflarını yapmak imkânı olmadığını tasdik buyu « Sayın arkadaşlar, Kocak imzalarmı taşıyan iki takrirle bübitirmişlerdir. Bu kabil bir mektebi gene rursunuz. Yalnız bu kış mevsiminde haTetkik için huzurunuza sunulmuş olan ayni suretle beş vilâyetin zekâsım topiı tün milletin emniyet ve itimadını kazanva rasadlan ve etnografik yönünden tetmış olan Cumhuriyetin kıymetli ordusuna Maarif bütçesinin müzakeresine geçil yacak şekilde Çiftelerde açmış bulunııyo kikat esasını hazırlamış bulunmaktayız. yüksek Meclisin selâm ve sevgileri izhar mezden evvel bu bütçenin ne gibi esaslara uz. Bu sene Trakyada da açacağız ve Yakında sehircilik mütehassısı mimar ve edildi ve bu takrirler şiddetli alkışlarla dayandığım ve 938 939 ders yılında bu mümkün olduğu kadar bu mektebleri ço muktedir ilk ve orta tedrisat elemanlarile bitçedeki mevzuat ve tahsisatla neler ğaltmak kararındayız. karşılandı. beraber bu sitenin nerede kurulması lâ yapılmak istenildiğini kısaca ve sizi sıkzım geleceğini tetkike gideceğiz. Bu haMaarif Vekâleti bütçesi Orta mekteblerin vaziyeti mıyacak şekilde arzedeceğim. Bundan sonra Maarif Vekâleti bütçeOrta tedrisat: Arkadaşlarıma geçen valinin inşa mevsimi, vasıtalan ve malzeVekâlet bütçesindeki zamlar sinin konuşulmasma geçildi. İlk sözü yıl da bilmünasebe arzetmiştim ki hakı mesi mahduddur. Gerek bunlar, gerekse nereye safedilecek? Nakiye Ergün (Erzurum) aldı ve bütkaten Maarifin en büyük sıkıntılarından inşaat plânlarının hazırlanması müsaid oBu sene bize verilen para yani zam birisi de orta tahsilde bulunan talebenin lursa inşaat faaliyetine de giriseceğiz.» çesinde kültür hareketlerine yıldan yıla Vekil bundan sonra Güzel San'atlar daha fazla tahsisat vermeğe gayret eden molunan paranın yekunu 2,631,000 lira kemali memnuniyetle kaydediyorum, arAkademisinin ve Ankara Konservatuar Cumhuriyet hükumetine şükranlarını söy dır. Geçen sene de arzetmiştim ki, Kül tımı nisbetinde muallim kadrosunun darledi ve Kültür Bakanlığının bu fazla tür Bakanlığının bütçesi diğer bütçeler lığıdır, artmamasıdır. Geçen sene orta flârmonik orkestrasının inkişaf halinde tahsisatı gayet faydalı şekilde kul den farklı bir mahiyeti haizdir, o da oto mekteblerde ve liselerde mevcud talebe olduğunu söylemiş ve bu sene mekteb lanmakta olmasını da takdir ve teşekkür matik olarak artm?k zaruretidir. Sebeb lerimizin adedi, liselerde 18,270, orta kitablarının eylulde mahallerine göndele andıktan sonra sokaklarda tesadüf edi heyeti âliyece malumdur. Orta mekteb mekteblerde 71 bin küsurdu. Buna mu rilmek üzere tertibat alındığını bildirmiş, len kimsesiz çocuklardan bahsetti. Na talebeleri artıyor. Bu artış nisbetinde mu kabil muallim artması geçen sene alınan maarif işleri hakkında temennide bulunan kiye Ergün, bu serseri çocukların ara allim, teçhizat, tesisat ve bina nisbetier tedbirler de dahil 300 350 de kalmıştır. hatiblere cevab vererek, kimsesiz çocuk sında sun'ileri de bulunduğunu, fakat de artıyor. Bu paranın tevzii hususunda Gazi Terbiye Enstitüsünde açtığımız lar için bir yurd açmak için etüd yapıldıkendisinin bunları istihdaf etmediğini yüksek Başvekâlet .Vekâletimize şu di kursta yetişen muallimler bu sene yap ğını söylemiş, program meselesini izah etkaydederek «benim kasdettiğim talihin rektifi vermiştir. M ıaş ve ücret fasılları tığımız müşahedelerde hakikaten mu miş, orta mekteblerdeki talebelerin va herşeyi kendisinden esirgediği, anasını ihaleye raptedilmiş olan inşaat fasl vaffak olmuşlardır. Binaenaleyh bu kurs ziyetini anlatmış ve sonra demiştir ki: « Muallimsiz köy adedinin nekadar babasını aldığı çocuklardır. Bunlann yal bir de Gazi Terbiye Enstitüsünde yetiş lara memnunr>retle ve atiyen büyük bir tirilmekte olan orta mekteb muallimi kurs ümidle devam edeceğiz. Muallim adedi bine baliğ olduğunu biraz evvel arzetmişnız sinei milletten başka şeyleri yoktur.» ları eğitmenlerin tezayüdünü nazarı dik ni istenilen hadde çıkarmak için bu kurs tim. Bizim vazifemiz mümkün olan çarededi. kate almak şartile bütçemizin tevzinidir. tan büyük istifadelerimiz olacağını dü ye başvurarak biran evvel lâzım olan muNakiye Ergün dikkatle dinlenilen ve 2,631,000 liranın, 811,000 liras şünüyoruz. Bu sene demin arzettiğim 81 1 allimleri yetistirmektir. Eğer aldığımız beğenilen bu sözlerinde, bu çocukların bin lira maaş zammile ortamektebler için tedbirler meyanında daha başka tedbirler korunması ve kurtarılması için yurdun bir maaşata, 329,000 lirası ücretlere ve köşesinde bir yatı mektebi kurulmasın ca 410,000 lirası eğitmenlere, 299,000 410 muallim yani gerek yüksek mekteb alınmas'.nı istiyen arkadaşlar varsa onları istedi ve Maarif Vekilinden bunun için lirası kursa, 231,000 lirası geçen senede den, gerek Gazi Terbiye Enstitüsü ve da maalelmemnuniye dinleriz. Biz mualbir söz beklediğini ileri sürerek dedi ki ki tahsisata zamimeten, ihalesi yapılmı ehliyetnamelilerden 410 muallim gelece limleri bunun ve şunun diye asla tefrik ğini tahmin ediyoruz. Şu halde bu sene etmiyoruz. Hepsi kültür ailesindendir ve « Bugün Maarif kanalından yapa olan inşaata, 124,000 lirası leylî mec hepsi ayni salâhiyete malik zevattır. cağımız bir yardımı esirgersek sakındığ canî taîebenin 1500 e iblâğına ve ilâh. 2600 adedinde bulunan orta tahsil mualTalebe artımı nisbetinde muallim arttahsis edilmek suretile 2,387,000 lira tev lim adedi 3000 e çıkmış olacaktır. Bu mız parayı yarın onlara sıhhî ve adlî ka arzettiğim tahmınî bir hesabdır. mamıştır. Ötedenberi davamız da budur. nallardan hastane veya ceza evleri için zi edilmiş bulunuyor. Bunlar büyük :a Beden terbiyesi hakkında geçen sene bikamlardır. Bunu zammedilen paradan çı Leyli meccanî mektebler ödiyebiliriz.» Demin arkadaşlardan bazıları buyur ze vaki olan tenvir evi ikazlarının tutul Nakiye Ergünden sonra Hüsnü Kitab karırsak 244 bin lira kadar bir para kaiı: ki bu parayı da tekaüdiye, harcirah, ıkra dular ki yatılı leylî meccanî talebenin a madığından bahsettiler. İyi hatırımdadır cı söz aldı, Maarif bütçesi münasebetilı serdettiği mütalealar sırasında kıtabsızlık miye ve saire gibi haklara bir de taleb dedini gecen sene gösterilen arzuya tev ki geçen sene beden terbiyesi için müte bahsine de temas etti. Liselere alınan artımı nisbetinde tesisata ıaşe masraflarmc fikan 1500 e çıkarmış bulunuyomz. Mu hassıs doktorlardan istifade edilmesini allim yetiştirmek için bu sene aldığımız söylemişlerdi. İleride bir beden terbiye meccanî talebenin artırılmasına teşekkü ve mübrem ihtiyaclara serpistirmiş bulu nuyoruz. Bütçenin heyeti umumiyesind tedbirlerden birisi de lisan muallimi için enstitüsü açılmak tasavvuru vardır. O arettikten sonra bu miktarm yakın zaman bunu arzetmekle bu sene bize yapılmış o Galatasaray veya İngiliz ve Alman mek zulan o zaman tahakkuk edecektir. Yalda artırılması lâzım olduğu kanaati lan zammı istısgar etmiş olmuyorum. Ni teblerinden herhangi birisinde tahsillerini nız ısrarla istedikleri bir şey var, muhakni izhar etti ve müfredat program hayet bu dar sahada Maarif Vekâle bitirmis senclerden alıp bir sene lisan tah kak ben musikiden anlıyayım. (Gülüş ları hakkındaki mütalealarını da söyli işlerini ayakta tutabilmek ve talebe teha sil ettirdikten sonra içerisinden muvaf meler) Bu sene çalışmağa eğer imkân varyerek önümüzdeki sene Maarif şurasının teşekkül edeceğıni kavdetti ve bir sene cümünü önliyecek imkânı verebilmek için fak olanları bir sene müddetle Avrupaya sa insallah gelecek seneye kadar öğreniiçin program çizilmesini doğru bulmadı bu parayı bize temin ettiklerinden dolay gönderip okutmayı ve lisan hocası yap rim. Maruzatım bundan ibarettir. Maarif Vekilinin beyanatmdan sonra Hüsnü Kitabcı sözleri arasında bir ga şerek Başbakanımıza ve gerek Maliy> mavı düsündük. Maarif bütçesi konuşuldu ve kabul edilVekili arkadaşımıza teşekkür etmeği bor Bu suretle iyi lisan hocalan elde ede• ^etede okuduğu fıkravı da kaydettı. Bı c bilirim. ceğimizi zannediyoruz. Bu sene de bunu di. Sıra Nafıa bütçesine geldi. Ali Çetinıkraya göre «talebelerin imtihanda n Nüfusları 400 den asağı olan köyler çin 1931 senesinde yapmış olduğumuz :ğitmen kursu tecrübesi hakikaten muvaf: akiyetle bitmiştir. Bu muvaffakiyet ve ecrübenin faydalı olduğuna kanaat ge irerek, geçen sene 400 küsur eğitmen etiştirdik. Trakyada, Eskişehirde, Er incanda ve Karsta açılan kurslardan yetişenler büyük yaşta olan erkek ve ka dınlan ckutma faaliyetleri haric olmak zere 1819 bin çocuk okutuyorlar. Bu okutma faaliyetlerini memnuniyetle hu zuru âlinizde tebarüz ettirmek isterim. Hakikaten bu eğitmenler köylerde cum uıriyetin feyzini, medenî kanun, vergi kaunları ve ferdin hak ve vazifelerini öğ etmek hususunda da çok faydalı olmakadırlar. Üniversite işlerimiz « Nafıa Vekâleti bütçesi geçen seneler gibi memleketin umran, terakki ve inkişafı hususundaki seyrini takib etmek esasına müstenid olarak tanzim edilmiştir. Tetkik buyurdunuz, âdi bütçemizde 8 milyon küsur lira vardır. Bunun üç milyon küsur lirası, diğer Vekâletlerin yaptırmak istedikleri yapı işlerine aid bir paradır. Ve usulen Maliye Vekâletinin arzu ve tensibile bizim bütçemizde gösterilmektedir. Şu halde âdi bütçemizde bize aid olmak üzere 5 milyon lira kadar bir paramız vardır. Bundan gayri olarak fevkalâde bütçede 24 milyon lira kadar bir tahsisatımız vardır. Bu da fevkalâde o larak memleket dahilinde yapılmakta olan imarı yükseltme işlerini, şimendiferierin, su işlerinin masraflarım karşılamak üzere konulmuştur. Yani Nafıa Vekâleti hizmetleri hükumetçe ehemmiyetle ve tabiî seyrinde düşünülerek takib edilmek tedir. Zannederim ki, yapılan ve yapıl makta olan işler yüksek heyetin ve memleketin arzularını tatmin edecek mahiyettedir. Bununla tabiî biz de vazifemizi yaptığımıza kail olarak müsterihane ça lışmamıza devam ediyoruz ve edeceğiz. Şimdi işlerimizin veçhi üzerinde uzunboylu izahat vererek sizleri taciz etmeyi faydalı görmüyorum. Hulâsaten bazıları ü Büyük su işlerimiz Bu işlerimiz malumunuzdur. Büyük su işlerine ehemmiyetle başladık. 31 milyon liralık bir tahsisat aldığımızı biliyorsunuz. Memleketin büyük su işleri üzerinde her tarafta bilfiil çalışılmaktadır. Etüdler yapılmış ve her türlü hazırlıkları bitirilmiş olan yerlerde münakasalara koymakta ve ihale etmekteyiz. Bir çok yerlerde ihaleler yapılmıştır. Bir taraftan da hazırlıklar yapıîmaktadır. 38 senesi içinde diyebilirim kı her tarafta ihaleler yapılmış olacaktır. Bu 31 milyon liralık tahsisatı Ziraat Bankasının temin etmesi kararlaştırılmıştır. Bunda Ziraat Bankasının esa*lı bir vazifesini temin etmiş olmak ve ayni zamanda mutlak surette halka feyizli bir iş, sulama cihetinden müstahsillere bu sahada hizmet temin etmiş olmak ciheti düşünülmüştür. Yani bu su işleri fayda verebilecek sahalarda düşünülmüş oldu ğu içindir ki, üç sene sonra sulama ame liyesine başlamış olacağız. Bu suretle hesab edildiği için ve bunu yapabileceğimize kani bulunduğumuz için Ziraat Ban kasının koyacağı bir para ile iki üç se ne sonra fevizli toprakları sulamağa başlıyacağız. Bundan hem banka, hem halk ve hem de hükumetm fayda temin edeceğini zannediyoruz. İnsallah bunda utanl i 31 zerinde tatmin edebilecek derecede iza mıyacağız. Büyük su işleri için 31 il hat vereyim. konmakla beraber ötedenberi halkın gösMilli şoseler terdiği arzuya ve çalışmasına hükumetçe Millî şoseler: Evvelce bütçe hakkında yardım olmak üzere sedler ve köprüler Maliye Vekili arkadaşımızın sözleri es gibi halkın yapamıyacağı feyizli işleri de nasında diğer bazı arkadaşlar da temas biz yapıyoruz. İki taraflı bir çalışma ile etmişlerdir. Bunda hepinizin hakkı oldu ufak sulama işlerini de başarmış oluyoruz. ğunu ve memleketin ehemmiyet vermesi Bunu bütçemi^de göreceksiniz. lâzım geldiğini ben de sizinle beraber kaYapı işleri bul ve tasdik ediyorum. Fakat maalesef Bir de yapı işlerimiz vardır. Bir şube bunun üzerinde 23 senedenberi durdu tesis ettiğimizi hatırlarsınız. Bu şubede ğumuz halde fiile iktiran ettirecek bir ıs Vekâletlerin bütün inşaatın nezaretini ve tikamete götüremedik. Evvelce bir pro kontrolunu yapmakta, plân ve projeleri* je hazırlanmış ve Şurayi Devlete gönde ni hazırlamakta ve devlete aid, resmî mürilmişti. Memlekette yol yapılması için esseselere aid inşaatın bir intizam dani « nasıl hareket edilmeli ve nasıl para teda linde cereyan etmesini temin etmekteyiz. rik edilmelidir? Bu esas üzerinde yaptığı Bu büronun mesaisi çok güzel semereler mız proje Şurayi Devletten geçti. Geçen vermeğe başlamıştır. Şimid devlet inşaasene ve daha evvelki sene bunu Mecüse tı, mektebler, hastaneler, şu, bu, her ne getiremedik. Bu sene Erkânıharbiyenin işler varsa bu büronun kontrolu altında gösterdıği lüzum üzerıne bu ışı Başve yapılmakta ve plân ve projelerinin bir ukâlet makamı da aldı ve yenıden tanzim sul ve sistem dahilinde ve mümkün olduedildi. Fakat bildiğiniz veçhile yol para ğu kadar bir nizam içinde yapılmasına sı isi idarei hususiyelerle karışık vaziyette devam edilmektedir. Bu hususata çok büyük neticeler elde edilmi'tir. Zannedi dir. Yani yoîları kanunla temin edilmiş o yorum ki bu suretle 8 9 milyon liralık lan parasile yapabılmek içın îdarei Hu inşaat vapılmıştır. Bu sene konulan tahsusiyelerle olan karışık vaziyeti ıslâh et sisatla da bu vazifesine gene devam edemek icab ediyor. İptidaî maarif, sıhhiye, cektir. ziraat için muktezi bir takım masraflar Asfalt yollarımız vardır ki, yol parasile karşılanıyor. Bu Asfalt yol işi: paranın hükumetçe tefrik edilmesi lâzımBu sene yalnız Lüleburgazdan öte tadn\ Bütçenin son zamanına rastgeldiği irafa devam etmek için bir milyon lira çin hükumet bunun önümüzdeki seneye kadar bir tahsisat aldım. Bir taraftan da kadar tehir edilmesini, 1939 senesinde projelerini hazırlıyoruz, hemen az za gözönüne alınmasını kararlaştırdı. Bu hü manda ise başlıyacağız. istanbul An kumetin de ehemmiyet verdiği bir vazi kara meselesi de hatırımızdan geçer. Ve yettir. Her halde buna da başlıyacağız. Garbdan şarka doğru bir otomobil yo « Ve elimizden geldiği kadar sür'atle yap lunun da uzaması şayanı arzudur. Yal mağa çalışacağız. nız bu büyük bir iştir. Şimendifer işi deŞimdi şoseler işinde bizim yüzde 15 va vam ederken bir taraftan da pahalı olan ridatımızla ve bütçemize koyduğumuz 300 asfalt yol işine fazla para koymak tek * bin lira kadar bir para ile mühim gördü lifsizce bir hareket olur. Ötekini bitir * ğümüz hususlara alâka göstermekteyiz. dikten sonra sıra ile buna geçeceğiz. Yal Transit yolları Bir de transit yolu vardır. Bu yolu birkaç senedır yapmaktayız ve yakında bitirilmesine çalışıyoruz. Trabzondan Karaköseye kadar lâzım gelen tamirlsr yapılmıştır. Bugün Karaköseye kadar vasıtalarımız emniyetle işliyor. Hududa kadar olan kısım ki 80 kilometre kadardır, bu seneki paralarla yapılacaktır. Sonra yapılmış olan yolları daimî bakıma tâbi tutuyoruz. Evvelce de söylemiş tim, bunda çok lüzum ve fayda hissettik. Daima nezaret altında bulundurmakta yız. Bunun için de bir miktar para koy duk. Bu paradan büyük sular üzerinde bulunan köprüleri yapmak si yasetine devam ediyoruz. Yapıl mış olan 80 kadar büyük köprüye bu sene 30 köprü daha ilâve edeceğiz. Vilâyetlerin yapamıyacağı büyük köprüleri bu suretle biz yapmış olacağız. nız bunun üzerinde de ufak bazı hare • • ketler yapmaktayız. Tayyare meydanına kadar olan 9 kilometrelik bir kısmı yap « tık. Etimes'uda kadar bu yol uzatılacaktır ki bununla 19 kilometre olacaktır. Yani ihmal etmiyoruz, hatırımızdadır. Böyle fırsat buldukça ufaktefek yapmak is1 temekteviz. Posta ve telgraf servisi Posta Telgraf bütçesi geldiği vakit gene izahat vermek mümkündür. Şimdiden söyliyeyim ki, tasarruf sandıkları üzerinde arkadaşımız durdular. Bu san • » dıklar üzerinde esaslı tetkikat yaptırmaktayız. Bunu herhalde yapmak istiyoruz. Çünkü bizim memleketimizde kolay para yatırmak, kolay para almak işi çok faydalı neticeler verecektir. Bundan halk çok istifade edecektir. Buna kani oldu ğumuz içindir ki bu işi yapmak istiyoruz. «Bravo sesleri, alkışlar» Demiryollarımız ilerliyor Genclik parkı için 300 bin lira koyŞimendifer işlerine gelince: Bu siyase duk. Yakında bu parkı yapmağa başh <* te devam etmekteyiz. 1938 senesi içinde yoruz. Zonguldağa kadar gittik ve bu hattı iş Ecnebi şirketler meselesi letmeye açtık. Sıvas Erzurum üzerinde Ecnebi şirketler meselesi üzerine ar Çetınkayadan Malatyaya kadar olan ıltı kadaşım temas etti. Umumiyetle şirketlerî sak hattının da açıldığım biliyorsunuz. millileştirmek prensipini Vekil olduğum Ondan sonra Divrıke kadar olan hattı iş gündenberi takib etmekteyim. Ve takib letmeye açtık. Bu sene teşrinlerde, Cum ediyoruz. «Alkışlar». Geçen sene vadethuriyet bayramında Erzincana mutlak su tiğim gibi teveccühünüze ve itimadınıza rette varacağız .«Bravo sesleri». mazhar oldukça bitireceğim dediğim bu Dün ve yahud evvelki gün Ilıçta kadar işi Allah nasib etti, bitirdik. İstanbul Edemir ferşiyatı bitmiştir. Kemaha yaklaş lektrik şirketi işi hallolundu. «Sürekli almak üzereyiz. Erzincana kadar olan top kışlar ve bravo sesleri». Diğer iki üç şirrak tesviyesi tamamen bitmiştir. Demir ket kalmıştır. Onlar da kolaylıkla halloköprülerin bazı aksamı kalmıştır. Önü lunuyor. müzdeki günlerde ray ferşiyatına devam Arkadasların başka arzusu ve sualî edilecektir. varsa söyliyeyim. «Bravo sesleri ve al Erzincandan Erzuruma kadar olan kışlar» kısım üzerinde ehemmiyetli tesviyei türaAli Çetinkayanın şiddetle alkışlanan biye ve köprüler kısmen bitmiş ve kısmen beyanatmdan sonra Nafıa bütçesi kabul bitmek üzeredir. Her halde 38 senesi içe olundu ve İktısad Vekâleti bütçesinrtı [Lutfen sahifeyi çevirlnizl risinde demir ferşiyatma başlanacak, 39