16 Aralık 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Ansiklopedisi Her eve lâzım olan çok faydalı bir eserdir. umhuriyet Ondördöncu yıl sayı: 4882 Telefon: Basmunarrlr ve evl: 22366 Tahrtı heyetl: 24298. tdare ve matbaa tısan 24299 • 24290 T Viyana Coğrafya Enstitüsü mc£b< da bastlan / Prof. Faik Sabri Duranır» L '1 abıı ve Sıyası I urkıye haritası j 1/2.000.000 mikyasmda o ^ Ş vilâyet taksimatma göre yapaar&bu y rita alfabe sırasile endeksi a«L muhtevidir. Fiatı 50 kuruştur. Kanaat Kita"bevi eigrai ve mefctub a n » * cumhunyet. tstanbuj Posta kutua: istanbtn NO 246 Perşembe 16 Birincikânun 1937 Japonya cihanglrliğe azmetmiştır Onun uzun vadeli emperyaJist siyasetinin önüne geç mek için, tngiltere, Amerika, Fransa ve Souyet Rusyanın^ ittifak ve icabmda harbetmelerinden başka çare yoktur; bu da, şimdilik mümkiin görünmüyor. zakşarkta, Japonyanın, zahiren Çine, fakat hakikatte Avrupaya karşı açtığı harb, gittikçe kızışînağa başladı. Japonyanın hedefi üç cephelidir: 1 Çinin zengin topraklarını kendi emri Jtına almak, 2 Bu topraklarda Sovyet Rusyaya karşı bir sevkulceyşî hareket üssü hazırlamak, 3 Çin piyasasından Avrupalılan ve Âvrupa sermayesini kovmak. Bir taşla üç kuş vurmağa çalışan Japonya, üçüncü kuşu vurmakta biraz fazla ileri gitmiş gibi görünüyor. Fakat, Japonlar, Avrupa ve Amerikanm zâfını anlamışlardır. Onlarır harbden korktuklannı ve aral .rındaki büyük ihtilâflar yüzünden birbirlerini yemeğe hazırlandıklarını, binaenaleyh Japonyaya karşı ne münferid, ne de müşterek bir harekette bulunamıyacaklarını biliyorlar. Japon siyaseti, daima azamî emnîyet Ve ihtiyatla is görür, fırsat kollar. Çarlık Rusyasına karşı, senelerce hazırlandıktan, İngiltere ile ittifak ederek gerilerini emniyete aldıktan sonra harbe girmişti. Harbe girerken bu siyasî emniyet ve ihtiyatkârlığını, sevkulceyşî sahada da gösterHi. Port Arthur'de Rus donanmasına ilânı harbsiz bir baskm yaparak Çuşima zaferinın temelıni daha harbin başında atmış oldu. Hükumetin protestosu Allahın evinde işlenen büyük günaiı! Bir papas kilisede bir kadınla münasebette bulunurken yakalandı Hatay intihabı için yapılan talimatnameyi reddettik Mandater hükumet makamlarile temas edilerek yapılan bu projenin hiçbir kıymeti yoktur Hükumetimiz, Hatayın hakikî sahib ve sekenesinin intihabatta Türkliiklerini göstermelerini menedecek olan bu talimatnameyi • Milletler Cemiyeti nezdinde protesto etti Ankara 15 (Telefonla) Hatay intihabatı için hazırlanmış olan talimatnameden gayriresmî surette haberdar olan hükumetimiz, Cemiyeti Akvamı protesto etti. Oğrendiğime göre, talimatname, Hatay Türkleri hesabma mümkün olduğu kadar kötü hazırlanmıs ve bunda adeta Hatayın hakikî sahib ve sekenesinin intihabatta Türklüklerini göstermeleri menedilmiştir. Hataydaki seyahatlerinde sadece karşılanna çıkanlan adamlarla temas etmiş olmalarına rağmen müşahidlerden bu yolda bir talimatname beklenmemekteydi. Sadece bir tarafın arzusile hazırlanmış görünen bu talimatnameye karşı hükumetimiz derhal har.ekete geçerek Akvam Cemiyeti nezdinde teşebbüste bulunmuştur. «Hatay» da mandater hükumet makamlarile daîmî temas halinde bulunarak hazırlanmış olan bu proje Milletler Cemiyeti devairi tarafından gayriresmî surette ve yalnız malumat husulü için Türkiye hükumetine bildirilmiş ve Konsey reisinin tasdikından sonra mandater hükumete, tatbikatına geçilmek üzere resmen tebliğ edileceği ilâveten beyan olunmuştur. Milletler Cemiyeti kararlannın tam olarak tatbikı îçîn întihabatm cereyan tarzı ehemmivetle nazarı itibara almacak bir merhale teskil ettiği halde bu intihabatı tanzim eden talimatnamenin al?kadar devletlerden birile daimî temas ve müsavere halinde bulunarak hazırlanmıs olmasına mukabil ayni derecede alâkadar ikinci devlet olan Türkiyeye gavTİresmî ve malumat husulü zımnında bildırilmîs olmasıni hıVbir verh'Ie kabili tecviz förmiven Cumhurivet hükumetî, Milletler Cemiyeti umumî kâtibligine, takib edüen bu usule kanı Drotesto ettiSinî v? taJîmatname üzerinde kat'î kuvudu ihtiraziye serdeylediğini bildiren bir telgrafname göndermîştir. lArkası Sa. 7 sutun 5 tt\ Balat muhitini heyecana düşüren bu vak'anın kahramanları cürmü meşhud mahkemesinde dörder ay hapis cezasına mahkum oldular Cürmü meşhudu hazırlıyan Turisina manastın İstanbul vekili keşiş Kiprüyanos vak'ayı muharririmize anlatıyor Dün, îstanbulda eşine az raslanır bir cürmü meşhud vak'ası tesbit edilmiştir. Halicin bulanık sulanna bakan tenha Balat kıyısında, meşhur Ayayani kilisesinin keşiş dairesinde, Mukaddes Turisina manastın keşişlerinden elli yajında ak sa' kallı Dositeos ile şehrimizin zahire tacirerinden H... nin eşi otuz sekiz yaşında Eleni, zina suçunu işlerlerken, cürmü. meşhud halinde yakayı ele vermişlerdir. Bütün Balat halkını heyecana düşüren, ve mcrakla sokaklara döken bu vak'a, bir yandan iki yıla yakın bir zamandenberî sürüp giden bir sevdanın, bir yandan da o civarda (Balat Rasputini) diye anılan bir keşiş hırsinın nihayet içyüzlerini meydana vurmuştur. Şimdi meraklı bir romana benziyen bu garib sergüzeşti dinleyiniz: Tam on bir buçuk ay evvel kânunusanînin birinci cumartesi günü Mısır hu dudları dahilindeki mukaddes Turisina manastınnda başpiskopos Porfiryosun rilArkast Sa. S sütun 1 de\ Ajanstn tebliği Ankara 15 (A.A.) Anadolu Ajansının haber aldığına göre Milletler Cemiyeti tarafından Hataya gönderilen komisyon, intihabatın sureti icrası hakkmda 87 maddelik bir talimatname hazırlamış ve Milletler Cemiyeti Konseyi reisi tarafından tasdik edildikten sonra mer'iyete girmek üzere kâtibi umumiliğe tevdi etmiştir. Bir iaraftan Japonya, 1914 te de emniyet ve ihtiyatkârlıkla hareket ederek Almanya, Avrupada meşgulken onun Çinde kiraladığı Kiao Çeo müstemlekesini zaptetti. Büyük Harb içinde, fırsatfan istifade ederek endüstrisini, donanmasmı kuvvetlendirdi. Japonya, harbden sonra, İngiltere ve Amerikadan daha küçük ( 3 5 5 nisbetinde) bir donanma bulundurmağa razı olmuştu. Çünkü, eğer Son zamanlarda piyasada satılmakta razı olmasaydı, İngiltere ile Amerikanın olan gayrisıhhî mahlut yağlar son derece müthiş deniz kuvvetleri daha büyüyecek çoğaldığı için Belediye bunlarla ciddî suve binnısbe fakir Japonya, bu silâhlanma rette mücadeleye karar vermiş ve bir yarışında o zengin devletlerle asla başa müddettenberi de buna başlamıştı. Ya çıkamıyacaktı. Fakat o zaman, Japon de pılan sıkı teftişler sonunda Tütüngüm • * nizcilerinin ve Japon milletınin gücüne gi rüğü, Zindankapı, Tahtakale ve Taşçıden deniz silâhlarınm tahdidi, bugün lar mıntakasında bu kabil yağları yapan Uzakşarkta, Japonyayı hâkim vaziyete otuz kadar gizli imalâthane meydana getiren en mühim amil olmuştur. Çünkü, çıkarılarak hepsi kapatılmış, yaptıklan şimdi, ne Amerika donanması, ne de în yağlar musadere olunmuştur. Asıl şayanı giliz deniz kuvvetleri, Japonyayı yıldıra dikkat olan nokta, bu yerlerin doğrudan cak kadar kahir bir üstünlüğe sahib değil* doğruya imalâthane halinde olmayıp dirler. Hele, Akdenizde İtalyaya, Şimal maskeli bir halde bulunmalarıdır. Bun denizinde ve Atlas Okyanusunda Al ların hepsi de meselâ: On kısımları berrnanyaya karşı koymak mecburiyetinde ber, derici, bakkal gibi dükkânlar halinolan İngiltere, bugünkü vaziyette, Uzak de olup arka taraflarında yağlar yapılşarka Japon donanmasının hatta yansı maktadır. Bunları yapanlar madenî yağkadar bir kuvvet bile gönderemez. larla hayvan yağlarını ve diğer yağlan birbirine kanştırarak yemek yağı halinde Japonlar İngiltere ile ittifak ederek piyasaya çıkarmaktadırlar. 1904 te Çarlık Rusyasını tepelemişler; Musadere olunan yağlara zehirli mad1914 te Almanyayı Çinden kovmuşlarde kanştırılmış, ancak sanayide kullanıdı. Simdi de Almanya ve İtalya ile ittifak labilecek bir şekle sokulmuştur. îmalât ederek İngiltereyi, Amerikayı, Sovyet Rusyayı, Fransayı ve bütün Avrupayı hane sahibleri de haklannda takibat ya Kapatılan lokantalara asılan kâğıdlar pılmak üzere Müddeiumumiliğe veril miş ve ayni fırınlar cezaya çarpıldıktan Uzakşarktan kovmak için çalışıyorlar. mişlerdir. bir, iki saat sonra tekrar teftişlerinde ikinci Japon siyaseti, evvelâ, azamî emniyet ve ihtiyat temin ettikten sonra, şimdi de azamî cür'et ve cesaret gösteriyor. Çünkü, siyasî ve sevkulceyşî vaziyet kendisine fevkalâde müsaiddir. Zayıf Ingiltereden ve harbetmek istemiyen Amerikadan pervası yoktur. Ingilterenin silâhlanması ve bilhassa denizde yüksek bir kuvvet haline gelmesi ancak 1942 de tahakkuk edecektir. Japonyanır 1942 ye kadar, bütün emellerini elde etmeğe çalışması pek tabiî desil midir? İngilterenin, 1942 ye kadar beklemekt" mrn(a*ti olmasına mukabil, Halkın sıhhatini bozan pis Maruf bir İngiliz gazetecisi geldi yağlar, hamur ekmekler M. Herbert, Atatürkten Belediyenin yaptığı sıkı teftişler neticesinde gizli hayranlıkla bahsediyor Evlâd hasreti çeken bir kadın, kendine emanet İngiliz muhafa • imalâthaneler meydana çıkarıldı, bunların zakâr fırkası organbırakılan kız kardeşinin çocuğuna sahib çıkıyor arından «D a i 1 y sahibleri Adliyeye verildi Paylaşılamıyan çocuk Telegraph» gazete İstanbul birinci asliye ceza mahkemesi, Lula, ister istemez bu teklife razı ola • sinin siyasî muhar bir çocuğun, iki kız kardeş arasında, pay rak, henüz iki aylık çocuğunu ayda on iki rirlerinden M. Herlaşılamamasından doğan yeni bir dava lira mukabilinde, kız kardeşi Katinaya b e r t Sidebotham ile meşgul olmaktadır. Davacınm iddiasr terkediyor. memleketimiz hak na göre vaziyet şudur: Lula adlı bir ka Aradan uzun bir müddet geçiyor. kında tetkiklerde dın, Su şirketinde çalışan Argiro ile mü Günlerden bir gün, Katinanm, kız kardebulunmak üzere şehnasebet peyda ediyor ve bu nikâhsız ya şinin çocuğuna, kanı kaynamağa başlıyor. rimize gelmiş ve dün kınlıktan bir erkek çocuğu dünyaya geli Zaten de evlâd hasretlisi bir kadın olduakşamki ekspresle yor. Ancak, Argiro, bir müddet sonra, ğundan kocası Milâ ile başbaşa vererek M. Sidebotham Ankaraya gitmiştir. çocuğu kabullenmek için bir çare düşü Scrutator müstear adı ile yazdığı si başını alıp Amerikaya gidiyor. Lula da, nüyorlar ve aralarında verdikleri karar yasî makaleler sayesinde beynelmilel bir çaresiz kalarak, Balatta boğazı toklüğu üzerine, çocuğu Kurtuluştaki Evangelis şöhret kazanmış olan misafir îngiliz ga na bir hizmetçilik buluyor. Yalnız bir tra kilisesine götürüyor ve yeniden vaftiz zetecisi şerefine dün Parkotelde istanbul şartla: Çocuğunu başka bir yere bıraka ettirerek adını Con Mikel koyuyorlar. Matbuat cemiyeti tarafından bir öğle zi cak! [Arkast Sa. 5 sütun 3 ie] yafeti verilmiştir. """""" «ııtıııııı ııiMMimıııııı ı ı ıiMiııııı ııı ı MiııııriMMiıııı ııı ıı rııııtiMi ııııllıllıılılıınıııııııııııııııııııııııııııııııtıııın ııujıı istanbul gazeteleri başmuharrirlerinin de hazır bulunduğu bu ziyafet çok sa mimî olmuştur. M. Herbert Sidebotham ziyafette bir nutuk irad ederek ezcümle şunları söylemiştir: « İstanbula ilk defa geliyorum. Fakat ümid ederim ki bu son gelişkn olmıyacaktır. Bnndan sonra da, gene, memleketinizi ziyaret etmek arzusundayım... Geldiğimdenberi daima nezaketle kar Uzakşarktaki harbin yeni safhası 50 bin Japon, cenubî Çinde taarruza geçiyor JArkast Sa 5 sütun 4 te~\ Hamur ve eksik ekmekler Diğer taraftan ayni şekilde fırınlarla da mücadeleye devam olunmaktadır. Yapılan teftişler neticesinde bir kısım fınnlann hamur ve noksan ekmek çıkar dıklan görülerek kendilerine ceza verilllllinlllllllllllHIIIIIIIIMIIIIIIIIII ıııııııııııııııııııııııııııııııııııı ağız ekmekleri de gene hamur ve noksan çıkarmakta olduklan göriilmüştür. Hatta bu fırınlardan birinin çıkardığı ekmek içinde küçük bir fare de bulunmuştur. Bu kabil fırıncılar hakkmda sıkı takibata de[Arkası Sa. 5 sütun 5 te\ ıııııııııııııııııııııniHimnınııııııınıııııııııııııııııııııııiHiMinıııiMiııııtı ingiliz mıntakası hududunda bir hâdise! Japonya, Panay hâdiselerini tahkik için bir heyet gönderdi. Amerika, teminatı kâfi bulmuyor. İngiltere de dün bir nota verdi Her yerde Pek yakında : Eğlenemiyen İstanbul Muharrir arkadaşımız SALÂHADDIN GÜNGÖR ün büyük bir anketi Japonyanın menfaati o vakte kadar işini namik millet, esasen, cenuba doğru yayılbitirmektedir. mak emelindedir. Çünkü şimalin soğuk Japonya, uzun vadeli bir siyasetin ana iklimi yüzünden, Japonlar buralara muhattını çoktan çizmiştir. Evvelâ «şimale haceret etmemektedırler. Japon emperdoğru» yayılacak; Çinin şimal eyaletle yalizminin simalî Çini ele geçirmekten rinde daima kendine râm ve muti bir Çin maksadı, Siberyayı almak için, bu memidaresi kurduktan sonra, Sovyet Rusya leketi basamak olarak kullanmaktır. Sidan Siberyayı almağa calışacaktır. Sov beryayı zaptetmekten gayesı de, bu çok yet Rusya da, bugünkü İngilterenin vazi zengin memleketin ham maddelerile bir yetindedir. Avrupada Almanya ve İtal kat daha kuvvetlenerek asıl hedefi teşki yanın taarruzuna uğramaktan korkacağı eden «cenuba doğru» yayılma siyasetin için, hakikaten çok uzak bir memleket takib imkânını elde etmektir. olan Uzak 5 a r kta, bütün kuvvetlerile JaCenubda da, Amerikanın Philippines ponyaya karşı koyamıyacak, ağlebi ihti(Filipin) adaları, Fransanın Hindiçin' mal, mağlub olacaktır. müstemlekesi Hind Felemengi denilen Bu suretle Japon istilâ siyasetinin «şizengin adalar, Avustralya, hatta Hindismale doğru» merhalesi katedilmiş olacaktan vardır. tır. Ondan sonra, «cenuba doğru» merAB1D1N DAVER halesi başlıyacaktır. Kelimenin maddî ve manevî manasile kabına sığmıyan bu di[ArKası Sa. 3 sütun 6 da] Arayınız! Cenubî Çinde taarruza hazırlanan Japon kıt'alarından biri, sun'i sis perdesi arkasından ilerliyor (Yazısı 7 nci sahifemizdedir)
