16 Ekim 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

isijnli en yeni bir eserini neşre başladı. Bugün bütün müvezzilerden ( Y E D İ G U N ) isteyiniz. HALİDE EDiB'in MASKE ve RUH Bu hafta çıkan sayısında büyük muharrir YEDiGUN DnıHnrn vı! *m • &m UIIUUIUUIIUU jll umhuri ISTANBUL r Herkesin okuauğufve n gtr Beğendiği eser: 3 Î~ iyana Di Cumarte^i 16 Ririncitesrin 1937 ıu DIIIIIUIIC9IIII ı*Jul CAĞALOĞLD anın Fevkalâde tarihmomanı M. Tur, odjl < HOZo relgraf ve mefetnb adresl: Cumhurlyet, Istanbul Posta kutustf: ıstanTjul, No 246 UUMiaiıCol Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. tdare ve matbaa kısmı 24299 24290 J Kadix'e yeniden 7000 gönüllü Kahraman ordumuzun bu kudret tezahürünü 100 bin kişi seyretti çıktı, Franco 22 kasaba aldı ihracat işlerimize verdiğimiz pek yerinde dikkat ve ehemmiyet Hükumet bu işte üzerine düşeni daima fazlasile yapmıştır, yapmaktadır ve yapacaktır. Müstahsil ve tacir olarak halkıtnızın kendisine düşen vazifeler üzerinde dikkatli olması ve ezciimle yersız telâş ve endişelerle vaziyeti karıstırmaması lâzımdır. on manevralar münasebetile Ege bölgesindeki gezintileri miz bizi başlıca ihrac mahsullerimizden birkaçı üzerindeki bazı endişe ve tereddüdlere yakından alâkadar kıldı. Hükf imizin bu işler üzerinde bizden çok evvel alâkadar olmuş ve onlarla yakından, ciddî ve müessir surette meşgul olmakta bulunmuş olduğunu da gene bu münasebetle öğrenmiş olmaktan pek çok memnun olduk. Ege mmtakası müstahsillerinden bazıları İktısad Vekili ve Baş vekâlet vekili Celâl Bayara mülâki ola rak derdlerinden kendisini haberdar eylemişler ve hükumetin bu işler üzerindeki mütemadî ve dikkatli takibinden haber dar olarak müsterih olmuşlardır. Ayni meseleler üzerinde hükumetle biz de temas »ttik, Ve aldrâımız tafsilâtm bize verdığı ıntıbaları dun Ankaradan verdıği miz telefon yazımızla ortaya koymuş bulunduk. Yakından takibine karar verdi ğimiz bu işler hakkında bugün aldığımız malumat daha emniyet verici bir mahiyet arzetmekte olduğundan bu satırlan daha büyük bir itimad ve inşirah havası içinde yazmaktayız. Fılhakika ilk alınan malumat bilhassa incir mahsulümüz üzerinde bazı ihracat tacirlerimizin oyun bozanlık etmiş olduklan merkezindeydi, ve bittabi bundan teessür duymamak elde olamazdı. Son tahkiklerin verdiği netice ise yukarıki malumatın tashihe muhtac mubalâğalı noktalan bulunduğunu göstermiştir. Işte bundan da bilhassa memnun olduğumuzu kaydediyoruz. Bu münasebetle ihracat ticaretimîzin artık hakıkaten tarihe karışmak lâzım gelen bazı safhalannı hatırlıyabiliriz. Gerçi ticaret esasen aza alıp çoğa satarak aradaki farkı kazanmak demektir, ve tacir de bu işi bizzarure böyle yapan adam dır amma bu prensip vaziyeti bu ekonomi şubesinin karakterden ve ahlâktan bütün bütün mücerred olarak yürümesi caiz olduğunu ifade edecek umumî bir kaide mahiyetini asla alamaz. Hakikî ticaret satıcı ile alıcı, yani müstahsille müstehlik arasmda her tarafm haklarını gözeten normal, karakterli ve ahlâklı bir tavassut vazifesinin ifası şeklinde teessüs etmiştir, ve öyle de devam eder. Bu son hakikî ve vicdanî izaha göre ticaretin her cepheden ve bütün manasile insaf ve namus şart larma istinad ettiğini anlanz. Her yerde azcok fena olan spekülâsyon fikri tica rette alâkadarları ızrar mahiyetine kadar ilerliyen bir cürüm olabilir. Bugün herkesin bilip takdir ettiği bu prensip kaide üzerinde daha fazla taf silâta girişmeği zaid sayarak yalnız millî mahsulün ihracmda gerek kalite evsafına dikkat, gerek bilhassa fiatlar üzerinde düsüklüklere meydan vermemek gibi vecibeleri hatırlatmakla iktifa etmek istiyoruz. Cumhuriyet hükumetimizin bu nok talara pek ziyade dikkat ettiği ve hatta onları kanunlarla teyide itina eylediği malumdur. Fakat biz Türkiyede ihra cat ticaretile uğraşan kimselerin bu ehemmivetli işlerde kanunî müeyyidelerden ziyade ticaret ahlâkına dayanan bir dü rüstlük göstermelerini temenniye pek lâyık buluruz. Tacirlerimiz ticarette standardlaşmıya bundan dolayı fazla itina ve ihtimam göstermeliler ve millî malm hakikî kıymetini muhafaza edebilmesine Santandere giren milliyetperver ordusundaki gönüllüler Ispanyada italyan askerleri Geçid resmi çok parlak oldu Merasime her smıftan bütün kıtaat iştirak etti. Askerimizin zindeliği, intizamı ve kuvveti bilhassa ecnebi ataşelerin dein takdirlerile karşılandı Başvekil İsmet İnönii, manevra sahasuıda, Başvekâlet Vekili Celâl Bayar ve Millî Müdafaa Vekilile görüşiiyor; solda süvarilerimizin yalın kılınc bir hücumu Bir Fransız gazetesi kahraman tayyarecimizden İngiltere ile Fransa arasında tam bir itilâf var. Her hayranlıkla bahsediyor iki taraf tan da gönüllülerin geri çekilmesi istenecek Salamanca 15 (A.A.) Karargâ hı umumî tebliğ edıyor: Asturies'nin şark mıntakasında kıtaa tımız ileri hareketlerine devam etmişler dir. Birinci yürüyüş kolu ikı sırt ve 8 kasaba, ikinci kol da 2 sırt ve Arriondas da dahıl olmak üzere 14 kasabayı işgal eîmişlerdir. Cenub mıntakasında kıt'alarımız Canto de La Mapoda'vı işgal etmişlerdir. Düşman mukavemet etmek istemişse de bozguna uğramış ve sahada 200 den fazla cesed bırakmıştır. Merkez cephesi: Madrid mıntâkasm da kıt'alarımız Cuesta de La Reina'da düşmamn bir taarruzunu tardetmişlerdir. Mılisler sahada 600 ölü bırakmışlardır. 3 tank tarafımızdan tahrib edilmiştir. Âdemi Müdahale komitesi bugün Londrada toplanıyor Sabiha Gökçen: beynelmilel şöhret 30 tayyare tahrib edilmiş Valencia 15 (A.A.) Millî Mü dafaa Nezareti, hükumetçilerin yüzden fazla tayyaresinin sabahleyin Saragosse yakınmda Garrapinillos tayyare meyda nı üzerinde yapmış oldukları bir cevelân esnasında asilerin 30 dan fazla tayyare sinin tahrib edilmiş olduğunu bildirmek tedir. Valencia 15 (A.A.) Dün saat 13,45 te beş tayyare, Carthogene'i bombardıman etmiştir. Neticede sivil ahali den 10 kişi ölmüş, 20 kişi hafif surette yaralanmıştır. Bu tayyarelerden biri Palas burnu açıklannda cumhuriyetçilerin tayyareleri tarafından düşürülmüşCr. lArkası Sa. 6 sütun 1 de\ Atatürk kızı Sabiha Gokçen keşif için uçuşa hazırlanıyor [Ilim ve fen sahasmdaki çahşmalar, beynelmilel fceşer hayaiında da akisler uyandırdığı zamandır ki âlemşümul mahiyet alırlar. Biıtıin insanlığı işgal eden, umumî vicdan ve kanaat manzumesinde kıymet alan hâdiseler artık bütün beşeriyetin malıdır. Biz; Ataiürk kızı Sabiha Gökçenin Türkiye havacılığmda yarattığı çığırı ve gbsterdiği muVaffakiyetleri iakdir ediyor ve kendisini çok seviyorduk. Fakat dün gelen fransızca «L'Intransigeant» gazeles'mde kahraman Türk tayuarecisine dair neşriualı görünce memnuniyelle müşahede ettik ki artık onun kıumeti, milli hududları da geçerek beynelmilel sahaya intikal eimiştir. [Arkast Sa. 3 sütun 5 te} Aydın 15 (Sureti mahsusada giden arkadaşımızdan) Ordumuz bugün Germencik ovasında büyük ve parlak bir geçid resmi yaptı. Sabahın erken saatlerinden itibaren Aydm, Çine, Nazilli, Söke, Muğla, Denizli, İzmir ve havalisinden muhtelif trenler, otobüsler ve dığer nakil vasıtaları halkı Germencik ovasına taşıyordu. Yüz binden fazla bir insan kalabalığı bu koca ovada toplanmıştı. Kadın, çoluk ço cuk, gene ihtiyar ve her sınıftan halk, kahraman ordumuzun geçid resmini sabırsızlıkla bekliyordu. Mareşal Fevzi Çakmakla generaller, Yunan, İngiliz, Sovyet, Yugoslav, Frani sız ataşemiliterleri ve konsoloslar şerefina Germencikteki ilkmekteb binasında bir öğle yemeği verildi. Yemekten sonra kw sa bir istirahati müteakıb misafirler^ oto i mobillerle resmigeçid sahasına gittiler* Sahanın iki tarafını doldurmuş olan on * binlerce halk, Mareşal ve generallerimizi, ecnebi davetlileri alkışlar arasmda karşw ladılar. Mareşal ve kumanda heyeti, a* taşemiliterler ve konsoloslar, hazırlanan tribündeki yerlerini aldılar. lArkası Sa. 6 sütun 4 tei Sergerdeler, kaçamaklı cevablar veriyorlar Elâziz 15 (Hususî muhabirimizden) Şarkî ve garbî Dersim diye ikiye ayrılan Tunceli muhalefet hareketi nin muhakemesine bugün de devam edildi. Mahkeme salonu çok kalabalıktı. Oğleden evvel Demenan aşireti reisi Cebrail, Yusufanlı aşireti reisi Kamer, Kureyşan aşireti reisi Hisso Seydi, Haydaran aşireti reisi Kamer ile 29 avenesinin muhakemeleri yapıldı. Suçlular arasmda Kahmut köprüsünü yakarak isyan hareketine başlıyan Demenanh Mirza Ah med, Mirza Hüseyin, Mirza Süleyman gibi çetebaşıları da vardı. E\rvelâ Yusufanlı Kamer dinlendi. Reisin muhalefet toplantıları hakkındaki suallerine tevil yolile bocalıyarak cevab lar verdi. Bu toplantılara iştirak etmediğini, hükumete sadık olduğunu, aşiretile [Arkası Sa. 7 sütun 1 dei Dersim asilerinin muhakemesine devam eriildi Teğmen Hakkıyı şehid eden çetebaşı Fındık cürmünü inkâr etti. Diğer suçlular da bocalıyorlar Japonların taarruzu şiddetle devam ediyor Çinliler şimalde muvaffak oluyorlar Japonya, hakkında mütearrız tâbiri kullanılırsa Dokuz devlet konferansına girmiyecek Londra 15 (Hu * susî) Uzak şarkta Çin Japon muharebeleri şid detlenmektedir. Ja ponlar Şansi eyale tine girmişlerdir. Yeni bir taarruza hazırlanmaktadırlar. Japonların dün sabah yaptıkları şid detli bir hücum, Çinliler tarafından geri püskürtülmüş tür. Sanghay'dan a lınan hakerlere göre, müteaddid Ja pon tayyareleri dü şürülmüş, 22 tank tahrib edilmiştir. Japon kıt'aları, dün saat 17,30 da şi mal istasyonu mın takasında hücuma Japonlar Paoting'e girerlerken kalkmışlarsa da muvaffakiyetli ve kat'î bir netice alamamış lerden beşi, hava seddıri aşmağa muvaffak olmus, Tayyare rr. >danını bombarlardır. Çin kıt'alarınm evvelki gün Mingu'yu dıman etmişlerdir. Japon hava müdafaa toplarınm ate: istirdad ettikleri haber verilmektedir, Çin makamlan, 15 gün zarfında Sanghay ci açması üzerine Şanghay'da beynelmile varında yapılan muharebeler esnasında imtiyaz mıntakasında 17 kişi ölmüş, 53 Japon kıt'alarınm yirmi bine yakın ölü kişi yaralanmıştır. Bunlarm hepsi de Çinve yaralı verdiklerini bildirmektedirler. lidir. Gene ]apon tayyarelerinin PengJapon hava filoları, dün akşam saat hu'yu bombardıman etmeleri, sivil ahali1 7,30 da Nankin üzerinde yeniden uç den 30 kişinin ölümüne sebeb olmuştur lArkası Sa. 7 sütun 5 fe] muşlar, bombalar atmışlardır. Tayyare Seyid Rızanın oğullarile birlikte alınmış bir resmi llllllinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll» Filistinde suikasdler ve Fırtına devam ediyor isyan patlak verdi llllllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllMII Büyükdere önünde 15 vapur toplandı Boğaz civarında iki yelkenli daha battı Dört gün evvel başlıyan yağmur, dün ayni vaziyette serpinti nalinde ve fasıla ilc yağmıştır. Hava tedricen soğu.nak tadır. Yeşilköy rasad istaEj onundan aldığımız malumata göre, dün barometro 753 milimetre, sıeaklık en az 10, en fazla da 12,8 santigrad olarak te»bit edilmiştir. Rüzgâr, şimalden saniyede 6 metro siiratle esmiştir. Havanın bugün de kapalı ve yağışlı geçmesi muhtemeldir. Rüzgârların umumiyetle şimal istikametinden şarkî Akdenizde ve orta Anadoluda kuvvetli, diğer yerlerde de orta kuvvette esmesi ihtimal dahüindedir. lArkası Sa, 1 sütun 4 te] İhtflâlciler bir treni berhava ettiler, Kudüste örfî idare ilân edildi, geniş mikyasta tevkifat yapılıyor YUNUS NADI İArkası Sa. 1 sütun 3 te] Filistinde asayişi temine çalışan İngiliz kuvvetleri (Yazısı üçüncii sahifemizde)