7 Ekim 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

7 Birinciteşrîn 1937 CUMHURİYET Filistin Lübnan Erdün Suriye Hatay BİR JEY^HATİM NOTLARI Bir Yahudi liderile mülâkat «Arablarla anlaşmak güç değildir; ancak biz hakikî mümessillerile başbaşa kalmalıyız» Yugoslavyada yeni iş programı Kabinede değişiklik bu maksadla yapıldı Bono mukabili satılan emlâk Müterakim vergi borcları taleb edilmiyecek NÎCÎN BOSANIYORLAR? Avukat C. Ferid diyor ki: «Boşanma davalarında en büyük âmil geçimsizliktir. Herşeyden evvel bununla meşgul olmak lâzımdır» Belgrad 6 (A.A.) Yugoslavya Gayrimübadil bonolarına mukabil radikal birliği fırkasmın naşiri efkân olan satışa çıkarılan Yunanlı emlâkinin sa Sarrouprava gazetesi, başmakalesini pa tışları, müterakim vergilerinin veril zartesi günü kabinede yapılmış olan tadi mesi malı alanlardan ısrarla istenil lâta tahsis etmiştir. mekte olduğundan durmuş gibidir. Bu «Kabinedeki tadilâtın manası» un yüzden bu binalar saülamamakta, muAnketi yapan: Salâhaddin Güngör Yazant KANDEMİR vanlı bir makalede bu gazete, bu tadilâ hafazası da müşkül bir şekil almaktayhn kabineyi yeni bir takım işler görmeğe dı. Maliye Vekâleti vilâyetlere gönder 3 [Tarihin, hiçbir devrinde; hiçbir kahazırlamak maksadile yapılmış olduğu diği bir tamimde, bunlarm müterakim vergileri hakkmda Büyük Millet Mecnunî tazyik, hiçbir hükumet müeyyedenu yazıyor ve diyor ki: lisine bir kanun lâyihası arzedilmek üsi, boşanmaları ortadan kaldıramamış «Kabinedeki mevkilerini terketmiş olan hükumet erkânmın, yerine doğrudan doğ zere olduğunu ve satış esnasında vergi tır. Vakıâ, kimse boşanmak niyetile evlenruya halktan gelen ve binaenaleyh hü boıvlarınm tediyesinde ısrar edilme mesini bildirmiştir. mez. Fakat, itiraf etmeli ki, günün birinkumeti milletin ihtiyacatından iyice ha de, boşanmak ihtimali olmazsa, gene berdar edebilecek bir vaziyette bulunan kimse evlenmez. Kaçınılması kabil olmızevat getirilmiştir. yan bazı vaziyetlerde, boşanmak, bir Stoyadinoviç hükumeti, en büyük kurtuluştur. düşmanlannın da kabul ve teslim etmesi Biz, bu ankette, sadece boşanmanm lâzım gelen meziyetlere maliktir. Bu hüiBa$taraft 1 inci sahUede) ebeblerini araştırmak istedik. kumet, hiçbir zaman şahsî bir siyaset taMüftinin müracaat ettiği hükümdarlar Ve bu işle uğraşanlara: « Niçin kib etmediği gibi hrka siyaseti de takib şunlardır: boşanıyorlar?» diye ayn ayn sorduk. etmemiş, daima devletin hayatî menfa Kral Gazi, Kral İbnissüud ve Yemen Görüştüğümüz avukatlar arasında, bo atlerini müdafaa etmiştir.» îmamı Yahya. şanmanın mes'uliyet ve hatalannı kadınBu gazete, netice olarak kabinenin Cumadan sonra, Arab gazetelerinde çı lara da, erkeklere de yükletenler oldu. Yugoslavya radikal birliği mahiyetini Kudüste Siyonist ilim müesseseleri muhafaza etmekte olduğunu, çünkü fır kan tefsirlerde hükumetin bu hareketine Bu arada boşanma isteğile bizzat Kudüste Filistin Arablanm temsil e başka bir millet söyliyebilir misiniz? kanın, şefi olan Stoyadinoviç'e olan sada rağmen Arab meselesinin müstaceliyetini «ahkâmı şahsiye» mahkemelerine müra lyi amma, diye tekrar ettim, Arab kat ve merbutiyeti sebebile bunun hilâhnı muhafaza etmekte olduğu ve adalet dai caat edenlerle de konuşmağı ihmal etmeden müfti ve arkadaşlarile uzun uzadıya görüştükten ve gerek orada, gerek diğer lar sizin buraya yerleşmenizi istemiyor tasavvur etmenin mümkün olmadığınf resinde halli lâzım geldiği kaydedilmekte dik. Niçin boşandıklannı, onlann kendi Avukat Cevdet Ferid taraflarda birçok Arab rüesasile de ya lar. yazmaktadır. ağızlarından. dinliyerek, iddialan hak dir. kından temas ettikten sonra anladım ki; Biz buraya yerleşeceğiz. Çünkü kmda hüküm vermeği karilerimize bırak yok ki, sefaletle, sefahet kolkola yürü Gazetelerin umumî tonu mutedildir. yen iki içtimaî musıbettir. Bu iki musibeFilistin davasında Arablann şıan şudur: burası Arabistan değildir Burası eski tık. Telefon muhabereleri açıldı Filistin Arablanndır! Yahudi yurdudur. Sonra da bizim gideÇok umanz ki, bu yazı serisini oku tin birleşmesinden fuhuştan başka ne doKudüs 6 (A.A.) İngiliz maka cek başka yerimiz yoktur, Arablann ise Fakat ötede, dünyanın dört bir taraduktan sonra: «Niçin boşanıyorlar?'» ğabilir? Yuvaya karşı, kadm veya erkekmatı haricle yasak olan telefon muhabefından gelerek bu topraklara yerleşmiş uçsuz bucaksız memleketleri var. sualine, kendiliğinizden kolaylıkla cevab ten birinin gösterdiği lâkaydî, alâkasız ratına yeniden müsaade etmiştir. lık kadmdan geliyorsa erkeği, erkekten dört yüz binden fazla Yahudi, kaşla göz Bugün Filistinde mevcud olan dört verebileceksiniz. ] îtalyanın işi sonuna kadar takib ede Yahudi Davar gazetesi iki gün müd geliyorsa kadını ayni yola sürüklemekte arasında denecek kadar kısa bir zaman yüz bin Yahudi, sizce bir yurd kurmağa ceğinin son zamanlarda şüphe götürmi detle tatil olunmuştur. Karaköypalastaki yazıhanesinde kıy gecikmez. Kadın, kocasmdan, koca kada, yepyeni şehirler, limanlar, kasabalar, kâfi midir? yecek bir şekilde tezahür ettiği noktası metli hukukçumuz avukat Cevdet Ferid nsından intikam almağa kalkışırlar. Böy* * * köyler kurmuşlar, fabrikalar açmışlar, Asla.. diye yerinden oynadı, asla. na da aynca işaret edilmektedir.» le karşıkarşıyayız: le uygunsuz şartlar altında yaşıyan bir çiftliklerinde, tarlalannda, bağ ve bah Yeryüzündeki on altı milyon Yahudinin Müftinin gizli faaliyeti Bir gemi zorla götürülüyor Çok nazik bir sual açtınız! diye ailede, ahlâk telâkkilerinin nekadar baçelerinde harıl harıl işliyerek, ayni sesi hiç olmazsa onda ikisi buraya gelmeli Sunday Ejcpress'in Kudüs muhabiri söze başlıyor. Tanca 6 (A.A.) Telsiz telgraf yağı bir dereceye düşeceği meydanda duyuruyorlar: Filistin Yahudilerindir! dir. yazıyor: istasyonu tarafmdan alınmış olan tesirat Ve sonra, ağır ağır, önündeki buzlu değıl midir? Filistin Yahudilerini temsil edenler, Yani üç milyon! dolayısile bo.uk bir telgrafta ezcümle gazozdan, birer yudum alarak devam eKudüs Müftisi Hacı Emin Elhüseyni, Kudüsün bir tepesinde kurmuş oldukları Sonra, en fecii, çocuklar!.. Evine kar Evet üç milyon.. Ve Filistin bu şöyle denilmektedir: Camii Omerin derinliklerindeki kayalarm diyor: muazzam siyonist sarayında otururlar. şı soğuk bir baba ile, kadınlık gururunu kadar Yahudiyi bağrına basacak, bes «Frankistler, bizi Palma'ya gitmeğe içinde ve ancak en mahrem adam Kanunlar ihtiyaç ve zaruretîerden Faaliyeti bir an bile sekteye uğramı lıyecek kadar büyük ve zengindir. Bu çiğniyen bir ananın arayerinde kalan, icbar ediyorlar. Vaziyet: 20.30 derece larının methalini bildikleri gibi oda doğar. Bu sebebden, zaruret varsa, boşan yavrucaklara, asıl bunlara acımalıdır. yan ve bir karınca yuvasmı andıran bu noktada meramımızı bir türlü anlatamaarzı şimalî, 2 derece tulü şarkî. Kuman sından, îngilizler aleyhine tertib et ma da olacaktır. Bütün mesele, bu zaruçatı altında, beni, liderlerden doktor Kodığımızı söylemeliyim: Biz muhaceretin dan: Cassidaige. Avrupanın birçok yerlerinde örneklemekte olduğu harekâtı idare etmek retin neden ileri geldiğini arayıp bulhen kabul etti. devamını ve toprak satın almamıza mü rini pek çok gördüğümüz çöküntülere, Geminin ismi meçhuldür. tedir. Müfti saklandığı yerden Ingi maktadır. Bürosunun arkasında büsbütün ufalı saade edilmesini istiyoruz. Halbuki buMilletler Cemiyetinin kararı Bana boşanmanm sebeblerîni soru Türk aile çatısında henüz raslanmıyor, lizler aleyhine müslüman mukavemetini veren, fakat bakışlan panl panl parh gün Ingilizler bu muhacereti fena halde Cenevre 6 (A.A.) Dün akşam teşkilâtlandırmaktadır. Müftinin bulun yorsunuz. Ne garibdir ki, aramızda en kadınlığımızın yuvaya bağlılık duygulayan doktor Kohen, muvaffak olmak tahdid ermiş bulunuyorlar. Toprak sa toplanan mecli», Valans hükumeiinin fdtrftı yerde telefonu yoktur. Haricle olan fazla görülen boşanma sebebi, gayet n, birçok mılletlerden ileridedir. için propagandayı ilk safa almış bir teşBurasını iftiharla kaydetmekle bera • • tın almakta da büyük güçlüklerle karşı Akdenizin emniyeti hakkındaki talebini tetpasını ma^hremi esrarı olan haberciler te müphemdir: Geçimsizlik. Kanunun tarif ber her nasılsa fazilet yolundan çıkma kılâtın başlarından olduğunu hissettiren tervic eden bir karar snreti kabul • ettik' laşıyoruz. Tasavvur ediniz ki; §u anda, leri haricinde kalan bu müphem sebeb bir sıcak kanlılık ve samimiyetle Yahudi mm etmektedirler. Müftinin Camii Ömeten sonra içtima devresine nihayet ver yüzünden binlerce yuvanın yıkıldığına temayülleri gösteren kadınlarımızı da Filistinda ziraate elverişli toprağın an davasmı membaından öğrenmek için burin içinde bulundukça en kuvvetli istih miştir. şahid oluyoruz. Mahkemelerde gördüğü kurtarmak lüzumunu hatırlatmaktan kenralara kadar gelerek uzun boylu zahmet cak yüzde beşine sahibiz. kâmlardan daha emin bir yerde saklanı Munharebe vaziyeti müz boşanma vak'alarının hemen yüzde dimi alamıyorum. Benim bir türlü akıl erdiremediğim lere katlanışımıza bir hayli teşekkürler yor, demektir. Çünkü burada kendisini Çocuklanmıza, ciddî terbiye veren asekseninde, geçimsizlik âmildir. 5u halSalamanca 6 (A.A.) Karargâhı ettikten sonra, ağır ağır anlatmağa baş cihet şudur: Arablarla nasıl anlaşabile tevkif etmek imkânı yoktur. de herşeyden evvel, geçimsizliği tetkik et nalarm çoğalması lüzumuna, bilhassa iumumî tebliğ ediyor: ceksiniz ? ladı: Müfti vaktinin bir kısmını uzun dualar meli! Niçin geçinemiyorlar? şaret etmek isterim. Çocuk, bir fotograf Asturia cephesi: Cora, Lleriga ve da Arablarla anlaşmak güç değildir. Siyonist davası bir cümlede topla geçirmektedir. objektifi gibidir. Ne kaparsa, onu alır. ha bazı sırtlar kıtaatımız tarafından işgal Bence, buna verilecek cevab şu olabilanabilir: Yahudi milleuni ba'sü ba'del Onlann bize karşı kin beslediklerini zanBirçokları Müftinin Camii Ömeri ter lir: Ve ileride, aldıklannı neşreder. Ağır küedilmiştir. mevte erdirmek! Ve daha vazih konu netmiyoruz. Yalnız feodalite devrinin kederek komşu memleketlerden birine ilfürlerle havası bozulan evlerin muhitin « Ieon cephesi: Bazı kasabalarla Maîki taraf da birbirini anlamağa ve birşabilmek için; vatansız kalmış dünyanın devamını menfaatlerine uygun gören butica ve İngiliz aleyhtarlığını oradan idare birlerile anlaşmağa vakit bulmadan evle de anasından, babasından boşama ve bogiendome dağ silsilesi kâmilen işgal edilen eski mılletıni, asırlard.r hasretini çek günkü Arab rüesası ortadan çekilmeli ve edeceğini zannetmektedirler. şanma tehdıdleri dinliyerek yetişen bir niyorlar. tıği ilk \e mukaddes yurduna kavuşturup biz Arablarla, onlann hakikî mümessil miştir. Düşman sahada birçok ölü terketçocuk, elbette iyi bir aile babası ve elbetmiştir. Kıt'alanmız şimal istikametinde Fikirce, meşrebce, ahlâkça, seviyece, Caminin duvarlan haricinde müftinîn yerleştirmektir, diyebilirim. lerile başbaşa kalmalıyızSanjuste geçidini geride bırakarak iler kaçmaması için sıkı tertibat alınmış bu görgü ve bilgice yekdiğerile denk ol te şefkatli bir ana olamaz. Ve bir kalabahğa hitab eder gibi co Filistinin taksimi projesi sizi memlemişlerdir. lunuluyorsa da gene bir kolayını bulup mıyan çiftlerin uzun müddet bir arada Teessüf edılir ki, köylerde de boşanşarak: nun etti mi? Diğer cephelerde topçu ve piyade ate buradan kaçması ihtimalleri mevcuddur. yaşamalanna imkân yoktur. Bunlar, er ma vak'aları az değildir. Köy dedim de Niçin vatansız ka'dık, diye devam Hayır... Biz taksim istemiyoruz, şi teati edilmiştir. aklıma geldi: Kadınlann çocuk doğur Müftinin maiyetinden beş kişi îngilizler geç ayrılacaklardır. etti. Bunun giınahı biznn değildir. Bu esasen bu bizim hkrimiz değildir. Amma Valans 6 (A.A.) Millî Müdafaa tarafından tevkif edilmiş ve Hind deni Ancak, kafa ve ruh itibarile anlaşabi mayışları, köylerde en mühim ayrılık seradan koğulduktan sonra dünyanın bin bir emrivâki karşısında kalınca, boyun Nezaretinin bir tebliğine göre bu ayın leceklerini akılları kesenler evlenmelidir beblerinden biridir. Kadın, kısır olunca, bir köşesine dağıldık. Fakat hiçbir tarafta eğmekten başka birşey yapamayız. Bize zindeki Seychelles adalarına sevkedilmiş5 inci günü cephenin şarkında milisler, ler. Halbuki, iş böyle olmuyor. Anî ve kanun onu terketmek hakkını, kocaya vekimseye fenalık etmedik. Tembel, mis kalsa şimdilik manda dltında Arablar Cabra'nın şimahnde Canvas yolu üze tir. 1922 de Zaglul Paşa da ayni ada gelişigüzel verümiş bir kararla, dünya eriyor. Fakat, kısır bir erkekle evlenen kakın, âciz kalmadık. lnsan gibi çalıştık. la kardeş gibi geçinmek isteriz. Elbette rinde 408 râkımlı tepeyi işgal etmişler lara sürülmüştü. Müftinin amcazadesi vine giriliyor. dm, mahkemeye boşanma talebinde buİnsan gibi yaşamak istedik. Ancak, FiCemal Elhüseyni tagayyüb etmiştir. Bamandanın şeklinde tadilât lâzımdır. An dir. Bilhassa içtimaî bakımdan, kan ile ko lunamıyor. listini bir lâhza bile unutmadık Unuta cak asîı baki kalmalıdır. Fakat tekrar Cenub mıntakasında Luguero kasa zılan Cemal Elhüseyninin Bağdada git ca, yekdiğerini tamamlıyan insanlar ol mazdık.. Unutabilmemize imkân yoktu!. Sanırsam, bu aykırılığın önüne geçmek edeyim ki en büyük arzumuz, haricde bası civarında milisler düşmanın iki ta tiğini, bazıları da amcasile birlikte Camii malıdırlar. Bıze zaman zaman şurada burada çok zamanı gelmiştir. Erkeğe olduğu gibi, kaÖmerde saklanmakta olduğunu söyle Hayatı, ayrı zaviyelerden gören, ayn mümbit, mahsuldar ve kendi tabirlerile ıstırab çekmekte olan Yahudilerin ana arruzunu defederek asileri ağır zayiata dına da ayni hak verilmelidir. mektedirler. usratmıslardır. düşüncede ve ayn karakterde insanların (cennet gibi topraklar) vermek istediler; yurda gelmelerini ve burada toprak sa Salâhaddin Güngör bir araya gelişleri, cemiyet için kâr değil, düşünmeden, tereddüd etmeden hepsini hibi olmalarını temin etmekten ibarettir. Doktor Kohen'e, demindenberi dilimin zarardır. Çünkü, bunlardan doğacak çoreddettik. Çünkü bunlarm hiçbiri Filistin cuklar da, çok defa, kendilerini dünyaucunda takılı kalan suali sordum: değildi! ya getirenlerden birinin tarafım tutarak, Istırab çeken Yahudiler... Birçok Bir yurd kurmak için mutlaka Fibütün ömürlerince; betbaht olacaklar yerlerde başgösteren, hatta gittikçe artan listin topraklan mı lâzımdır? dir. Yahudi düşmanlığmın, sizce sebebi ne Bizim için, evet.. mutlaka. Yahu dir? İktısadî sebebleri de unutmıyalım: Evdinin ruhundaki Filistin o kadar kökleşliliğin külfetlerine tahammül edemiyen miş o kadar içe sinmiştir ki, emin olunuz, Geniş, loş oda derin bir sessizliğe gö fakir kocanın isyana mütemayil ruhundabugün dünyanın en mamur mıntakala müldü. Yahudi davasının alemdarlannki ateşi körüklemek için, kadının bazan rında refah içinde yaşıyan Yahudiler dan olan muhatabım çenesini avuçlannm küçük bir hırçmhğı kâfi gelir. bile kendilerini oralara yabancı sayarlar içine aldı, gözlerini gözlerime dikerek: Evlılik, mütekabil «feragab> e, ihtiyac \e ancak buraya ayak bastıklan zaman Şimdi en mühim suali sordunuz... hissettiren bir bağlıhktır. Taraflardan yurdlarına kavuşmuş olduklanna inanır Ve kanayan yaramıza dokundunuz.. O biri, feragatkârlıkta kendine güvenemi lar. Geçmişe bakmız; iki bin senedenberi, halde dinleyiniz, dedi. yorsa hiç evlenmemelidir. Kadm, kocasıYahudi hükumeti yıkıldktan sonra, bu KANDEMtR na karşı gösterdiği alâkanın, bir kısmı topraklarda başka hiçbır hükumet ku nı, onun kara günleri için de saklamak rulamamıştır ve biz darTiadağm olduk Yunan manevraları mecburiyetindedir. Yuva, ne yalnız katan sonra Filistinden başka bir yerde Dost Nazırın Ankarada istikbali Atina 6 (Hususî) Yunan ordusu dınm, ne de yalnız kocanındır. Karı, kohükumet kurmağı aklımua getırmemi (Baştarajı 1 inci sahlfede) daha büyük bir inkişafa nail olacağm casmın, koca karısının saadetini olduğu nun Serez ovasmda yapmakta olduğu şizdir. büyük manevralar muvaffakiyetle de • Aziz misafirimizi, şehrimizden mü dan da kat'ıyetle emin bulunuyorum. Ve ıstırabı deşilmiş bir insan halile vam etmektedir. Dün öğleden sonra farekatinden evvel Ankarapalasta ziya Burada çok fazla kalamadığıma mütees gibi, derdini, felâketini de paylaşmak zaruretindedir. Umumî Harbden sonra, tekrar etti: kırmızı, yeşil ordulara mensub kıt'a ret ettim. Ekselâns, İstanbuldayken ga sirim. Fakat araya bildiğiniz bir takım Evet.. Mutlaka Filistin! Allah lardan bir kısmı daha karşı karşıya zetemize vaki olan beyanatımn söyle vazifeler de girmiş olan üç aylık mezu dünyanın her tarafmda artan sefalet; böyle istemiş, tarih böyle istemiş, mukad gelmiştir. Plân mucibince zayıf düm diği şekilde neşrinden dolayı memnu niyetim bu ayın başmda bitmiştir. Bu geçim güçlüğünü doğurdu. Geçim güç sebeble işimin başma dönüyorum.> lüğü ise, bilhassa evliler üzerinde tesirini deratımız böyle istemiştir. dar kıt'aları karış karış araziyi müda niyetini ifade ederek gerek şahsı ve Windsör Dükü ve Düşesi beş Ekselâns Tevfik El Suveydi pek az gösterdiği için, küçük bütçelerle idare egerek kardeş Irak milleti hakkında Fakat, dedim, Ar^blar böyle iste faa ederek çekilmekte ve bu sure+le gündür Paristedirler ve geziyorlar. zaman kaldığı cihetle Cumhuriyet bay dilen yuvalarda sarsmtılara yol açtı. miyorlar. düşmanı asıl hatta çekerek neticeli bir gösterilen sempatiye teşekkürlerini beResimde, Paris sergisindeki Kanada rammda Ankarada bulunamıyacağmı. Ancak, gelirini giderine uydurmağı bi yandan sonra dedi ki: Doktor Kohen beni işitmemiş gibi gö darbe indirmeğe hazırlanmaktadır. paviyonunu gezerlerken görülüyorlar. « Ankarada umduğumdan fazla bir fakat ilk fırsatta ve en kısa zamanda len kadın, geçim güçlüğünü de bazı tedr'Jnerek sözünü kesmedi: Kraltn tetkikleri hüsnü kabul görmüş olmakla bahtiya memleketimizi tekrar ziyaret emelinde birlerle önliyebilir: Kocasının kazancına Yirmi asırdır her Yahudi, ibadetîngilterede grev Atina 6 (Hususî) Yunan ordusu nm. Bılhassa büyük Atatürkü tanımış olduğunu kaydettikten sonra Türk uygun bir hayat dekoru içinde yaşamak; lerinde, mütemadiyen ayni cümleyi bir nun Serez civarında yapmakta olduğu olmak hayatımm en mes'ud hatırasını Irak kardeşliğinden bahisle hükumet Londra 6 (A A.) Şimalî Galles'deyemin gibi tekrar etti: Gelecek sene Ku manevraları takib etmekte bulunan teşkil etti. Ankaranın kısa zamanda tebeddüllerinin dahi bu kuvvetli rabı aza kanaat etmek; ve mümkün olmıyanı ki kömür madenlerinin üçünde müte istememek, hatıra gelen tedbirler arasmdüste! Kral dün Ustrumca ırmağı havzasmda mamur ve muhteşem manzarasını hay taya asla tesir edemiyeceğini ima edehassıs amele grev ilân etmiştir. GrevciBana, idealine bu kadar kuvvetle, bu Kerkini gölünde yapılan sedleri ve ku ranlıkla temaşa ettim. Bir akrepol di rek dedi ki: « Yolumuz daima Anka dadır. Daha sonra ahlâkî sebebler.. Şüphe ler 5000 kişidir. kadar inadla ve sabırla bağlı kalabilmiş rutulmakta olan araziyi teftiş etmişt'i yeceğim bu şehrin pek yakm bir atıde dan geçecektir.> Filistin Müftisi yardım istiyor Mussolini İspanya işini sonuna kadar bırakmıyacak İ Irak Hariciye Veziri Ankaradan ayrıldı Windsor Dükünün Pariste tetkikleri