3 Ağustos 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r İÇ SAHİFELERDE 2 ncide : Duçe harb istemiyor 3 üncüde: İzmir fuarında son hazırlıklar yapılıyor ESEN 5 incide : İstanbulun taşları. M. Turhan Tan Av ve avcılığa dair Bedri Ziya Aktuna umhuriyet yil Sflyi! 4 7 5 0 Telgraf ve tnektub adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta fcutusu: tstanbüî, No 248 Sall 3 AjjUSlOS 1937 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22368. Tahrir heyeö: 24298. İdare ve matbaa tasna 24299 24290 lecmuamızın 7 nci sayısı çıktı. Bu sayıda resime, heykeltraşlığa, arkeolojiye, musikiye dair en salâhiyetli şahsiyetler tarafmdan yazılmış makaleler, birçok nefîs resimler vardır. Ingiltere ve Italya yeniden Büyük bir petrol deposunda karşılıklı teminat verdiler yangın çıktı. 20 kişi kayıb Yugoslavyadaki dinî buhran Peşte: Temmuz 937 una daha ziyade siyasî bir buhran demek muvafıktır, ve derhal ilâve etmelidır ki siyasî buhranlann en fenası ya dinî sebeblerden neşet edenler, yahud da din kisvesine bürünerek ortaya çıkanlardır. Mesele Hırvatistan ve Slavonya'dakı katolik Sırblar için Yugoslav hükumetile Papalık makamı arasında akdolunmuş olan konkordatonun meclislere tasdik ettirilmesine teşebbüs olunmasından doğmuştur. Sırb ortodoks kilisesi bu konkordatoya muarızdır, ve onun tasdikına mâni olmak için bütün kuvvetile faaliyete geçmiştir. Konkordato meb'uslar meclisinde gürültülu patırtılı müzakerelerden sonra tasdik olunabilmişse de bundan dolayı memlekette meydan alan nümayişler henüz nihayet bulmamıştır. Arayerde ortodoks kilisesi konkordatoyu iltizam eden hükumet azalarından, başta Başvekil Doktor Stoyadınovıç olarak, sekiz kişiyi ve bazı mebusları aforoz etmiştır. Tam bu esnalarda Yugoslav patnği Barnabe'nin vefatı da vaziyetı daha ziyade zoraltan bir mesele ihdas etmiş bulunmaktadır. Yeni patrik intıhab olunabilmek için hükumetin intihab komıtesinde ifa edeceği vazıfe, aforoz hâdısesınden dolayı, müşkülâta maruzdur. Hükumet erkânınm bizzat afolozlu olmaları hükumeti garib vaziyete sokmuş bulunmaktadır. Zarzor meb'uslar meclisınden geçen konkordato âyandan nasıl geçecek? Tehır olunursa böylelikle meselenin muallâkta kalması bittabi memleketteki dedikodunun bitmesi demek olmıyacak. Akdeniz için yapılan itilâf izmirde bir facia Iki Başvekil arasında teati edilen mektublar Yeni bir Lokarno konferansı toplanacak 9 yaralı hastaneye kaldırıldı. İnfilâk ve yangının nedençıktığı henüz anlasılamadı İzmir 2 (Hususî muhabirimizden) İzmirde bugün büyük bir infilâk ve yangın faciası vuku bulmuştur. Burnova ile Bayraklı arasında Olıvier acentası ile Ali Meftuna aid büyük gaz depolannda meçhul bir sebebden dolayı bir infilâk ve bunu takiben yangın zuhur etmiştir. Yangını ahaliye haber veren top sesleri şehir halkı üzerinde heyecan uyandırmış ve halk hâdise mahalline doğru akın etmiştir. Vali Fazlı Güleç, Müddeiumumî ve Emniyet Müdürü de yangını haber alınca derhal hâdise yerine gitmişlerdir. Henüz önü alınamıyan yangının daha ziyade tevessü ve diğer gaz ve benzîn depolanna sirayet etmesînden korkulmaktadır. İtfaiye, asker ve halk tarafmdan müştereken söndürülmeğe çalışılan yangın, bir çok vatandaşlann zıyaına da sebebiyet vermiştir. Şimdiye kadar dokuz kişi hastaneye kaldınlmıştır. Yirmi kişinin de akıbetinden hiçbir haber alınamamıştır. Cehennemî bir manzara arzeden hâdise mahalline yanaşmak imkânsız olduğundan bu nokta henüz esrannı muhafaza etmektedir. Maamafih infilâk esnasında depoda bulunmakta olan tenekeci Hasan, Tank, Osman, Cemil ve Toninin kurtulamıyarak yananlar meyanında olduklan anlasılmaktadır. Yangın yerîni çevreliyen binlerce kişi arasında baba, evlâd ve akrabalannı arıyanların manzarası cok acıklıdır. Hakikî kurbanlann miktarı ve isimleri ancak yann anlasılabilecektir. Yangın mahalline hükumet memurlarından başka birçok ecnebi konsoloslar ve petrol kumpanyalan mümessilleri de gelmişlerdir. Yapılan ilk tahkikat hâdisenin sebebi hakkında bazı şüpheler uyandırmıştır. Verilen ifadeler birbirini tutmamakta ve arada bariz tenakuzlar müşahede edilmektedir. Yalnız bilinen birşey varsa o da infilâkın ve yangının çok anî olarak zuhur etmis olmasıdır. Ingiltere, İtalyaya karşı intikam politikası takib etmiyeceğini bildirdi. Duçede ayni şekilde teminatı ihtiva eden bir mektub yolladı Londra 2 (A. de cevab vermek A.) Londra üe tedir. Roma arasında geSalâhiyettar meçenlerde teati edil hafil, Lokarno devmiş olan muhabe letlerinin müzake ratın arzetmekte relerile esas itiba olduğu ihtimaller, rile Akdenize mü bu sabah Londra teallik ve Londra mehafilinin naza üe Roma arasında zan dikkatini cel teati edilen telgrafbeden mesail me lar arasında bir yanındadır. guna münasebet Gazetenin birisi mevcud olmadığı M. Neville Cham nı tasrih etmekte M. Chamberlain M. Mussohni berlan'in M. Eden'in Berlinin niyet ve dir. tasavvurları hakkında malumat ve tasBu müzakeratın son unsurları, tasrih rihat elde ettikten ve Rornada M. Mus edüdiğme göre, evvelâ M. Mussolini ile solini nezdinde ayni mahiyette malumat M. Neville Chamberlain arasmdaki şiistihsal eyledıkten sonra önümüzdeki fahî noktad nazar teatileri, saniyen 19 ilkteşrin ayında dört Lokarnocu devlet temmuzda yapılan ve geçen cuma günü konferansını içtimaa davet etmek ta Avam kamarasmda M. Eden tarafm savvurunda bulunduğunu haber ver dan tekrar edilen ve Akdeniz münakamiştir. lâtınm Ingiltere için hayatî mahiyetınBu haberlerîn doğru olup olmadığı den ve masuniyetinin behemehal temini sualine resmî mehafil, bu babda bir gu zarurî olduğundan bahis olan ve İngil{Arkası Sa. 7 sütun 4 te] na malumat mevcud olmadığı suretin Kendi kendimizi tenkid: Potsuz iş göremez miyiz? Balkan Antantının temeltaşlarından biri olan dost ve müttefık Yugoslavyada dinî bir meselenin bu kadar şiddetlı şekilde siyasî mahiyetle meydan almış olmasından pek müteessır ve müteessif olduğumuzu saklamıyacağız. Konkordatonun taalluk ettıği katohkler ırkan Sırb ortodokslarile ayni millettendırler, ve dılleri de bırdir. Asırlarca sürmıiş aynlıktan sonra yekdiğerini bulan bu kardeşlerin esasen ayni hıristiyan dinine mensubken bir kısmının ortodoks, diğer bir kısmının katolik olmaları sebebile biribirlerine iyi nazarlarla bakmamaları kolay anlaşılabilir işlerden değildir. Din bakımından bütün halkın müsavatla muamele gören bir emnıyetle yaşamaları bilâkis muasır medeniyetin en zarurî bir icabıdır gibi hatıra gelir. Dınde mezheb farkmm ırkî ve millî vahdete bir mâni teşkıl etmesinın çok acı misalıni Yugoslavyada görmek cidden hazin birşeydir. Bu suretle büyük Kral müteveffa Aleksandr'ın husule getirmek istedıği millî birliğe mukabil, Hırvatıstan ve Slavonya'da zaman zaman kendini gösteren muhtariyet fikirlerine zorla meydan verilecek olması her Sırb vatanseverini cıd.diyetle düşündürecek bir mesele teşkil etmektedir. Çin ordusu şiddetlı bir mukavemete hazırlandı Japon kuvvetleri Tiençin'deki Sovyet konsoloshanesine tecavüz ve Şanghay'daki tekmil Çin mahalllelerini işgal ettiler Galatasarayı kulübünün otuz üçüncü yıldönümü münasebeüle evvelki gün Taksim stadyomunda yapılan merasim ve müsabakalar için alınan tertibler arasında bu merasim ve müsabdkaları iyi takib edebilmeleri düşüncesile ga zetecilere de masalı ve sandalyalı bir yer aynlmıştı. Fikir gayet iyiydi. An cak oraya gelip oturacak gazeteci miktan.no. göre sandalya konmamıştı. Daha jenası ise tatbikatta görüldü. Sahalar Komiseri unvanile koskoca ortada dolaşan yalancı pehlivan kıyafetli biri oturacak sandalya bulamadıkları için ayakta kalan mahsus surette davetli gazetecilere: Bayım ya kendine sandalya bul, yahud burada durma! Diye ahkâm savuruyordu. Otuz üç yulık münevver bir kulübün o günlük bu tesadüjî kahramanı kendi evza ve etvarile Galatasarayın uzun t«rihini çiğnemeğe çalışıyor gibiydi. Bu meyanda gazetemizin fotoğraj muhdbiri Namık da vazifesini ijada müşkülâta uğratılmıştır. Mesleğinde san'atkâr olan Foto Namığı o gün Galatasaray kulübü orada bulundurmağa kendisi lüna etmek mevkiindeydi. Halbuki nobranca muamelelere maruz kaMadrid cephesinde tank kıtaatı lan Namık haksız olarak küstürülmüş ve çok kaba bir eda ile kendisinde daBirçok milisler, grup halinde dün ihAvila 2 (A.A.) Havas Ajanvetiye kartı olup olmadığını soran ada sının muhabiri bildiriyor: tilâlcilere iltihak etmislerdir. Bunlardan mın suratına: Brunete muharebesinden sonra cephe bazılan otomatik silâhlarını da beraber Onu başkasına sattım! de tam bir sükunet hüküm sürmeğe baş götürmüşlerdir. Cevabını fırlatarak sahayı terkedip lamıştır. Artık hükumet toplarının sesi Hükumetçilerin akim kalan çikmağa kalkmıştır. işitılmem*ktedir. Tayyarelerin faaliyeti bir hücttmu Acaba Galatasarayı kulübü otuz durmuştur. Asturie cephesi 2 (A.A.) Havas üçüncü yudönümünün merasim ve müGeneral Varela'nm kumandasındaki Ajansmın muhabiri bildiriyor: sabakalarile meşgul olacak kimseleri, kıt'alar tarafmdan düşmandan alınan Hükumet ordularının kumanda heyeadedleri hiç de az olmadığını pek iyi malzemeyi geriye nakletmeğe memur e ti Oviedo'nun cenubu şarkisinde kâin bildiğimiz irjan ve nezaket sahibi efrad kamyonlardan mürekkeb Ouero şehrine hücum edılmesi için kıt'ave erkânı arasından ayırmağa itina dilen livalar, edemez miydi? kafileler teşkil etmek zaruretinde kalmış lara emir vermiştir. * * lardır. [Arkası Sa. 3 sütun 4 t€\ Ispanya dahilî harbi sükunet devresinde Milletler Cemiyetinin önümüzdeki içtimaında Ispanya hükumeti Almanya ve italyaya karşı zecri tedbir tatbik edilmesini istiyecek Yugoslav anayasası bütün memlekette Pekinin bombardımanı esnasında beynelmilel mıntakaya iltica eden Çinliler esasen din müsavat ve emniyetini tesis ve Tokyo 2 (A.A.) Tebliğ: Çinlilerin bir ric'at ve bir ilân etmiş bulunmaktadır. Konkordato ile Hopei'de askerî harekât sahasında vamuvaffakiyeti yapılan işbu müsavat ve emîiiyetin büyük bir kısım vatandaşlar için ta^bik sahasına ziyet 1 ağustostakinin hemen hemen ay Şanghay 2 (A.A.) Central Nevvs geçirilmesi demektir. Filhakika bugünkü nidir. Alınan malumattan anlaşıldığına gö Çin Ajansı bildiriyor: Dün Pekin Hankovv yolunda yeni Yugoslavyada altı milyon raddesinde re General ÇanKayŞek'in merkezî orkatolik halk vardır. Bir memlekette orto dusuna mensub birçok teşekküller, ge den muharebeler olmuştur. Japonlar bir dokslar kadar katolikler de bulununca çen temmuzun 30 unda YungTingHo den şiddetlı bir hücuma geçtikleri için bunların dinî vaziyetlerine lâzım olan da vukua gelmiş olan muharebede 29 un 29 uncu Çin ordusuna mensub bir alay hürmet ve riayetin gbsterılmesinden daha cu Çin ordusunun yanında harbe iştirak ricat etmek mecburiyetinde kalmıştır. [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] tabiî birşey olamamak lâzım gelir. Kaldı etmislerdir. II IHII I III HIIIIIHIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllMIIMIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIM llllllllllllllllllllllllll ki ta müteveffa Pasiç zamanmdan başhyarak zaman zaman inkıtaa uğradığı ran daha ziyade siyasî mahiyetli ve muğ Sırb olan bir kısım, hem her cihetle mühalde nihayet 1935 senesinde intac olu lâk bir harekettir. Onda hükumetin Ital him bir kısım vatandaşların vicdanları nabilen konkordato müzakerelerinin ne ya ile anlaşmadan başlıyan ve Almanya üzerinde yürünülmekte olduğudur. Meticeleri katohklik bahsinde dahi Yugoslav ya temayül eder görünen siyasetine mua selenin asıl bu safhasıdır ki alabildığine hükumetini hal ve mevkie hâkim kılma raza olduğu gibi dahilî bakımdan şove vahimdir. makta idi. Katolik piskoposlarım namzed nizme kadar giden binbir siyaset cilvesini Çok nazik olan bu vaziyet önünde olarak hükumet gösterecek ve icabında sezmemek mümkün değildir. Muhtelif is dostlarımızın mümkün olan süratle sükun bunlardan herhangi birini hükumet azle fikametli kuvvetler Doktor Stoyadinoviç ve itidale avdet ettiklerini ve yekdığerledebilecektir. Ötedenberi tatbik edilegel hükumetini müşkül vaziyete koymak için rine karşı azamî müsanıaha ve muhabmiş siyasî mahiyetli katolik teşkilâtlarınm konkordatoya muhalefette birleşmişlerdir. betle muameleye başladıklarım görmekkaldırılması kabul edilmiştir. Daha ne is Fakat arayerde unutulan mühim bir ha ten bilhassa memnun olacağımızı söyletenilebilirdi, anlamıyoruz. kikat vardır ki o da konkordatoya muha meğe hacet bile yoktur. lefet olunurken Papalıktan ziyade ırkan YUNUS NAD1 Dinî esasa dayanır görünen bu buh Belgradda dün de 31 yenildik SDorculanmmn Belgrada muvasalatlarında kendilerini kar^ılıj anlarla beraber alınmış resimleri (Yazısı spor sütunlarımızda)