29 Haziran 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

29 Haziran 1937 CUMHUKIYET SON TEIEFON HABERLEP TELCRAF vcTELSîZLE \ Hâdiseler arasında Köylülere zatî ihtiyacları İzmitin kurtuluş yıldönümü için orman veriliyor Dün candan ve coşkun Köylü, ihtiyacmı ihtiyar heyetlerine tasdik ettirdikten sonra Orman idarelerine bildirecek Ankara 28 (Telefonla) Köylülerîn ev, samanhk, ahır ve alâtı ziraiye gibi zatî ihtiyacları için devlet ormanlarından kesecekleri kerestelik ağaclarla köylüle rin iştirak edecekleri küçük artınna ve .serbest satışlar hakkında Ziraat Vekâleti bugün vilâyet orman müdürlüklerine yeniden bir tamim gönderdi. Bu tamime göre köylüler zatî ihtiyaclarını, köy ihtiyar heyetleri tarahndan tasdik edilecek bir beyanname ile orman idarelerine bildireceklerdir. Beyannamede bildirilen ihtiyaclardan mubalâğalı görülmiyenlere derhal izin verilecektir. Ihtiyacından fazla kerestelik ağac istiyenlerin istekleri en çok bir ay zarfmda intac edilecektir. îzin kâğıdlan toplu bir halde köy ihtiyar heyetine verileceği gibi alâkahlara, istedikleri takdirde ma halle mahalle veya grup halinde de verilebilecektir. terdikleri miktann dörtte bir tarife bede lini vereceklerdir. Köylü, mamulâtını hazırladıktan sonra verilecek nakliye tez kerelerile ormandan çıkararak köyüne getirecek ve evini, ahır ve samanlığını ya pabilecek veya tamir ettirecektir. Tamimde, köylüler arasında küçük artırmalar hakkında da şu kayidler vardır: URDDA AZILAR Yazan: ismail Habib Bayraksız ülkenin kızları atay anketimizde okudu • nuz: Orada, lise son sınıf talebelerinden on sekiz yaşında br genc kız, doğduğu gündenberi millî bayrağının hür bir hava içinde dalgalandığını görememek azabı içinde olduğunu anlatıyor. Esaret altında yaşamamış olanlar için bayrak hasretini anlamak gücdür ve bu mevzuda en kuvvetli tahmin, tam bir idrakin yerini asla dolduramaz. Fakat şu kadarcığına şimdiden emin olabiliriz ki Hataylı kızlardan herhangi biri, henüz şekli tayin edilmiyen bayraklarına kavuşabilmek için, bütün ömürlerinde giyecekleri en güzel kumaşlan, en zarif elbiseleri ve tuvaletleri feda etmeğe hazırdırlar. Bu şekil tayin edildigi gün, Hataylı kızların hepsi, çeyizleri hazırlanırken duydukları heyecanı kat kat aşan bir ümidin coşkunluğu içinde bayrak dikeceklerdir. Bayraksız ülkenin kızları için en büyük düğün, istiklâle nişanlanan Hatayın hususî bayraklan bütün e v lerde, hatta bütün pencerelerde dalgalandığı gün olacak; çünkü o za> man Hatay, kendisini yeryüzünde bir sığmtı ve yanaşma olmaktan kur< taran istiklâlin sembolünü gözlerile görerek yıllardanberi çektiği hicranın sona erdiğini anlıyacak. Bayraksız ülkenin kızlanna biraa daha sabırlı olmalarını ve gittikçe yaklaşan o güzel günün ümidine sanlarak yaşamalarını tavsiye ederiz. Bu derin hasreti gidermek için, hür bir toprak üstünde yükselen Türk bayrağma bakmalan da kâfi gelecek merasimle kutlulandı İzmit 28 (Telefonla) îzmit, kurtuluşunun 17 nci yıldönümünü bugün coşkun merasimle kutlulamıştır. Her taraf bayraklar, yeşil ağaclarla süslenmiş, yollar temizlenmiş, bütün İzmit caddeleri kalabalık bir halkla dolmuştur. Kahraman yiğit askerlerimizin, milis kuvvetlerimizin ve sırtmda cepane taşıyan köy kızlarının şehre girişlerinı gösteren temsil çok muvaffak oldu. Halk kendüerini şiddetle alkışladı. Atatürk heykelinin bulunduğu Hü kumet meydanında bütün İzmitin kaynaştığı görüldü. Burada halkın Atatürke bağlılığı nutuklarla ifade edildi. Cumhuriyet Halk Partisi köylüleri miz şerefine 300 kişilik ziyafet verdi. Halkevinin polikliniği de merasimle a çıldı. Şehidlikte vatan için hayatını seve seve verenlerin aziz hatıraları anıldı. Şu saatte İzmit coşkunluk içindedir. Belediye bahçesinde Halkevinin balosu devam ediyor. Atatürk heykelinin her tarafı çiçekler. çelenklerle doludur. İz mit tam manasile millî bir bayram yaşıyor. Karlar içinde facia Enver Paşa, Kafkasyayı fethedeceğiz, diye 68 bin askeri karlara nasıl gömdü? 1 Cihan Harbinin ilk ayları. Ruslar Şarkî Prusya'nm Mazurya bataklıklannda ordu ordu kurban veriyorlar. Kafkasya cephesinde çok zayıftırlar. Yüzlerle yıldır her çeyrek asırda bir cenkleştiğimiz Moskoftan bütün mazinin intikamını almak için tam fırsat. 914 yılmın birinciteşrin sonlannda Köprüköy harbini ya pıyoruz. Düşmanın dört fırkasına karşı altı fırkamız var. Bütün kuvvetimizle soldan yükleniversek bütün Rus ordusunu Arasa atacağız. Ordu kurnandanı Hasan îzzet Paşa çok ihtiyatlı. Önündeki düş manı değil mazideki Rusu düşünüyor Cenah çevirmesine cüret edemedi, sadece cepheden itti. Kuvvetliyiz, düşmanı geri çektirtik; cüretsizziz, mahvedemedik. Başkumandan Enver Paşa kızar. Kânunuevvel iptidalannda cepheye geliyor. Ordunun kumandasını eline almıştır. Teşrinde çok ihtiyat, kânunda büsbütün ihtiyatsızhk. O zaman cüret azdı, şimdi de yalnız cüretiz. Zafer ihtiyatla cüretin birleşmesinden doğar. Yazık, birincide ikinciyi, ikincide birinciyi unuttuk; ve iki kumandanın elinde de feerazinin yalnız birer kefesi var. Cephedeki iki kolorduya üçüncü bir kolordu daha eklendi. Düşmanın altmış binine karşı doksan biniz. 11 inci kolordu cephenin cenubunda düşmanı işgal ede cek ve 28 binlik dokuzuncu kolordu ile yeni teşkil edilen 40 binlik onuncu kolordu düşmanı şimalden çevirecek. Bu iki kolordunun askerleri hep şark vilâyetlerinin behadır çocuklandır. lyi talim ve terbiye görmüşlerdir. Hepsinin yüreği polad gibi. Ruslar Karadenizde Mithatpaşa va purunu batırdılar. Bu vapur ordunun kışlık teçhizatını götürüyordu. Enver Paşa cepheyi teftişten sonra 3 kânunuevvel tarihli bir beyaname neşretti: Askerler hepinizi ziyaret ettim diyor; sırtınızda palto ve ayağınızda pabuç olmadığmı da gördüm diyor; fakat düşmanı çevirip Kaf kasyayı fethedeceğiz. Sizde olmıyan herşey orada var! Sırt hafif, çarık yırtık, dağarcık sıska, yaz kıyafetli ve kuru peksimetli bu 66 bin asker, karakış içinde, üç binlik dağlar üstünden, üç metroluk karları göğüsliyerek, patika yollan izliye izliye harekete geçti. Hem dağlann sarplığmı, hem kışın amansızlığını, hem düşmanın yamanlığmı yenecekler. Karadenizde batan paltoyu Kafkasyada bulmak için yiğitliklerinin hamlesile kendüerini zembereliyerek, içine gömüldükleri karı içlerinin alevlerile erite erite gidiyorlar. «Ötedenberi kereste yapıp bunları kendi vasıtalarile iç pazarlara götürüp satmakla geçinen köyler halkma bu ih tiyaclannı temin edecek vüs'atte orman aynlarak kendi aralannda küçük partiler halinde artırmaya konulacaktır. Fırtınadan devrilmiş ağaclar da köylüler ara sında satışa çıkartlacaktır. Köylü, alıcılara parasını, ilki peşin olmak üzere üç taksitte ödiyeceklerdir. Tamimde (şimdiye kadar yapıldığı Bu iş için ayrılan orman, köy ihtiyar gibi kısa müddetli mukaveleli, serbest saheyetine teslim edilecek ve kat'iyata baş tışlara devam) olunacağı da alâkadar latılacaktır. Köylüler, ihtiyac olarak gös lara bildirildi. .mntmınıinıınnillllllllllllllllllllltlinililllllllllllinillllllllllıınaıııo Mareşal Blomberg Eski Rumen Nazırı Titulesco'ya göre Peşteye geldi Alman Harbiye Nazırı burada üç gün kalacak Budapeşte 28 (A.A.) Mareşal von Blomberg kızile birlikte tayyare ile Berlinden buraya gelmiş ve tayyare meydanında Harbiye Nazın General Roe dor, Italyan ve Alman sefirleri ve diğer bazı zevat tarafından karşılanmıştır. Öğle zamanı Mareşal, General Ro edor tarafından şerefine verilen ziyafette rıazır bulunmuştur. Mareşal akşam da Kanya tarafından verilecek akşam ye meğinde hazır bulunacakür. Yarın Da ranyi Alman Harbiye Nazınnm şerefine bir öğle yemeği verecek ve çarşamba güjıü Mareşal Naib Horty tarafından ka bul edilecektir. Mareşal von Blomberg'in Budapeş tede ikameti üç gün sürecektir. Alman Hariciye Nazın yakında Londraya gidecek Paris 28 (Hususî) Alman Hariciye Nazırı Baron von Neurath'ın ya kmda Londraya gideceği haber veril naektedir. îngiliz Hariciye Nazın Eden evvelce yaptığı daveti yenilemiyecektir. Buna mukabil, Baron von Neurath sa dece teaahhure uğradığını bildirerek Londrayı ziyaret edeceğini Îngiliz hükume tine haber verecektir. Ücretli memurlar Yeni bir kanunla zam görecekler Ankara 28 (Telefonla) Ücretleri bntçelerin masraf tertiblerindeki tahsisattan verilen ve kadrolan Vekiller Heyeti kararile tatbik edilmekte bulunan me murlar hakkmdaki son kararnameyi bil dirmiştim. Vekiller Heyetinin bu karan, maaş ve ücretler arasında zarurî görülen teadülü temin etmiştir. Esasen Mecliste bu yolda bir kanun lâyihası da vardır. Lâyihanm önümüzdeki içtima yılında kanunlaşacağı muhakkak sayılıyor. Filha kika bütçenin E cetveline dahil olanlara bu sene geçen seneki ücretlere nazaran mühim zamalar yapılmıştır. Zam görenler 1936 malî yılı kadrolarile tesbit edilmiş ücretlerini iki sene ve yüksek tahsil görmemiş olanlar ise üç sene müddetle almamış bulundukları takdirde bu zamlardan istifade edebileceklerdir. Kadro larma daha fazla zam yapılmış olanlar da ancak ücretlerinin tekabül ettiği memuriyet maaşlarile bunlann bir derece üstündeki maaşlar arasındaki farklan alabileceklerdir. Bundan başka bu kadro lara dahil ücretli vazifelere yeniden alı nacaklara, tahsil derecelerile diğer va sıflanna göre girebilecekleri maaşh memurluk derecesinin ancak bir derece yükseğine aid maaş hasılına tekabül eden miktarda ücretle tayin edilebileceklerdır. Fransa Avrupadaki mevkiini kaybediyor Paris 28 (A.A.) Bir müddettir Fransada bulunmakta olan eski Ro manya Hariciye Nazırı Titülesko, Bordeau'da söylediği bir nutukta kat'î olarak faşist devletleri aleyhinde cephe almış ve Fransayı bu memleketlere karşı faaliyet etmemekle muaheze ederek demiştir ki: t Bu gayrifaal siyaset dolayısile Fransa merkezî ve şarkî Avrupadaki mevkiini kaybetmektedir. İngilterenin Fransaya olan yardım taahhüdü Fran sanın bir istilâya uğradığı takdirde fili olabileceği kaydi bu taahhüdün kıymetini düşürmez. Bu taahhüd metni belki de daha fazlasım ihtiva etmektedir. Binaenaleyh bunu gözönünde tutarak ona göre hareket edilmelidir.> ihata manevrasım Napolyon da yapa mazdı değil mi? Ha, ha, ha! Kendisinde Napolyon'dan bir kırmık bile bulunmadığınm nasıl belli olduğuna bakın: Kaçan yanm alaya bir setir müfrezesi bırakıp bütün kuvvetile Oltiden Bardize geleceğine bütün kolordusunu o yarım alayın arkasmdan Ardahana doğru koşturarak tam iki gün kaybetti. Ooh Rabbim, burada bir kolordu bir alaylık işin peşinde, ötede Başkumandan iki kolorduluk işi bir fırkaya gördürmek keşmekeşinde. Biri beyhude fili saldırtıp öteki beyhude file saldırıyor. Bu onuncu kolorduda bir sakarlık var. Olti cenubunda o Rus alayının yarısını mahvedip kumandanını esir eden 31 inci fırka şimale doğru ilerlerken soldan müthiş bir düşman ateşine uğradı. Oltinin garbinde bulunan 32 nci fırka da sağından kendisini çevirmek istiyen bir düşman kuvvetini görünce... Avcıya yayılan iki taraf arasında âmansız bir cenk. Avcılar birbirine yaklaşıyor, yaklaştı. Birden bir şüphe; öteden işaret, beriden işaret; hemen ateş kesilir; iki taraf kollannı açarak birbirine koşuyor; sarmaşlar, tir. dolaşlar, ve aglayışlar. Meğer dört saattir kendi iki fırkamız birbirini düşman sanarak cenketmiş. Kazanın bilânçosu fecidir. İki taraftan iki bin şehidimiz var. Cepheye zaten kırk beş günlük istirahatsiz yürüyüşlerle gelen bu kolordu böyle feci kazalardan, dört günlük çetın hareketlerden, Ardahan yollannda beyhude takiblerden sonra 12 kânunuevvel akşamı bitkin ve ezgin Allahıekber dağlarınm şimal eteklerine geldi. Dağ dimdik bir sed halindedir, dağ kefenlere bürünmüş bir ölüm kabartısı heybetile korkunc korkunc uzanıyor. PEYAMI SAFA Eski Fransız Başvekili bîr takrir hazırladı Yeni Fransız Maliye Nazırı takib edeceği malî siyaseti anlattı Paris 28 (A.A.) Queen Mary vapurunda telsiz telgrafla beyanatta bu lunan George Bonnet, ezcümle demiştir ki: « Yükleneceğim vazifenin güç ve ağır olduğunu saklamıyorum. Bu yükü ben güç ve ağır bir vazife olarak kabul ediyorum. Fakat Fransız milletinin ve Fransız demokrasisinin, Fransa gibi bir memlekette serbest bir maliye, sağlam bir para ve mütevazin bir bütçe mevcud olması lâzım geleceğini anlıyacağma şüphem yoktur. Bilhassa demokrasiler maliyelerinin istiklâlini temin etmeleri lâzım geldiğine kanaat getirmelidirler.» Diğer cihetten maliye müsteşan Rene Brunet, radyo vasıtasile Bonnet ile gö • > rüştükten sonra şunlan söylemiştir: « Ben de dostum nazır Bonnet gibi yeni hükumetin ilk yapacağı işin maliyemizin süratîe ve tamamile ıslahı olduğuna kaniim. Para yarası, bilhassa Fransa gibi muvazeneli ve zengin bir memlekette, öldürecek kadar tehlikeli değildir, fakat bütçenin muvazenesini ve maliyemize elzem olan refahı temin etmek için kat'î bir gayret sarfedilmesi lâzımdır. Birkaç gündenberi Pariste ve bazı ecnebi piyasalannda görülen spekülâsyon hareketleri muhik gösterilemez. Bu gibi ^spekülâs yonlara teşebbüs edenler bu hareketlerine belki pişman olacaklardır. İnadcı ve u ZUH bir gayretle gelecek seneden itibaren normal bütçemizi tamamile tevzin ve tedricen iki üç sene zarfında da fevka lâde bütçenin bütün masraflannı normal bütçeye ithal etmek mümkün olacaktır.» Eski Fransız Başvekilinin hazırladığt takrir Paris 28 (A.A.) Blum ile Paul Faure, 10 temmuzda Marsilyada topla nacak olan sosyalist kongresine bir takrir tevdi etmeğe karar vermişlerdir. Bu takrirde ezcümle şöyle denilmektedir: « Cumhuriyet kanunu esasisinin ve yahud bu kanun ahkâmmın fena surette tefsirinin milletin reyiâmı ile tezahür eden iradesinin yerine getirilmesine mâni ol masmı veya bu iradeyi tahrif etmesini kabul etmeğe artık imkân yoktur. Kongre, 14 temmuz 1935 te yemin etmiş olan bütün fırkalardan ihtilâfa vazıyed ederek bunun bir daha tekerrür etmesine ^mâni olabilecek teşriî ve kanunî her türlü tedbirleri almasını taleb eder. Meseleyi âyan meclisi ortaya atmışhr. Binaenaleyh mesele, mevcuddur.» ağustosuna rağmen ben de 914 kânunundaymışım gibi titriyerek ve kilisenin çan kulesinde bulunmamıza rağmen ben de şu Turnagöl sırtlanndan şu vadiye iniyormuşum gibi yüreğim parçalana parçalana ben de o cengin işinde yaşadım. Almanya Çekoslovakya arasında geçimsizlik Londra 28 (A.A.) Avam Kama Bursa Osmanlı Bankasını soyanlar mahkum oldular Bursa 28 (Telefonla) Bursa Osmanlı Bankası soyguncularmın muhakemesi bugün bitmiş ve karar tefhim edilmiştir. Karara göre înegöllü Süleymanla Ahmedin Bursa Osmanlı Bankasınm şubesini güpegündüz soydukları eldeki delâille sabit görülmüş ve müdafaalanmn reddile Türk ceza kanununun 494 ve 497 nci maddeleri mucibince 7 şer sene ağır hapse, 7 şer sene nezaret altında yaşamağa mahkum olmuşlardır. Ayrıca hukuku âmmeden de müebbeden iskal edilmişlerdir. Bratislâva kongresi açıldı Belgrad 28 (Hususî) Milletler Cemiyetine müzaheret cemiyetlerinin beynelmilel kongresi bugün Bratislâva'da açılmıştır. îktısad Vekilinin gardenpartisî Ankara 28 (Telefonla) îktısad Vekili Celâl Bayar tarafından çalışma yıhnın bitmesi ve yeni çalışma yılının başlaması dolayısile İktısad Vekâleti memurlanna bir gardenparti verilecektir. Cardenparti temmuzun onundadır. İrlanda Başvekilinin bir nutku Dublin 28 (AJ^.) Başvekü De Valera söylediği bir intihab nutkunda denaiştir ki: < İngiltere ile İrlanda arasında sulh ftncak İngiltere İrlandaya hâkim olmak hevesinden vazgeçtiği anda kabil ola bilecektir. O vakit iki memleket yan yana müşterek menfaatlerini gözeterek tam bir mutabakat halinde yaşıyacak lardır. Şimalî İrlanda halkı da sulh zihniyetile hareket ederek cenubî îrlanda$ra iltîhak eylemelidir.> rasmda işçi meb'us Dalton, Alman Ha riciye Nazınnın Londrayı ziyareti esnasmda hükumetin Alman matbuatı tarafından Çekoslovakya aleyhine yapılan neşriyatı teessüfle karşıladığmı mumai leyhe ihtar edip etmiyeceğini sormuş ve Eden de buna «İngiliz hükumeti, Almanya ile Çekoslovakya arasında her Zonguldak 28 (A.A.) Zonguldak türlü geçimsizliği teessüfle karşılar» ce Halkevinin Köycülük şubesinin köy ve vabını vermiştir. köylü davası üzerinde çalışmaları git Bursa orman müdürünün tikçe inkişaf etmekte ve şümullü bir mahiyet almaktadır. Hâkim, baytar, zimahkumiyeti temyizce raatçi gibi mütehassıslardan mürekkeb nakzedildi Halkevi heyetleri sık sık köyleri gez Bursa 28 (Telefonla) Genc kız mektedirler. Bu heyetler arasında mü ve kadınlan ormanlara ve uzak yerlere nevver aileler de bulunmaktadır. Köygötürmek yüzünden mahkumiyetine ka lüler de Halkevinin ziyaretlerini iade etmek üzere Zonguldağa geleceklerdır. rar verilen Bursa Orman Müdürii HüsKöylülerin gelecek] eri 30 haziranda nüye aid karar, Temyiz mahkemesi ta köylü günü yapılacaktır. Köylüler şe rafından muhtelif noktalardan nakzedil refine 300 kişilik bir şölen ve zengin miştir. Muhakemeye yenibaştan Bilecik programlı bir müsamere tertib oluna ceza mahkemesinde bakılacaktır. cak ve köylüleri aydmlatacak konuş malar yapılacaktır. Yakında köylere giBursada iki kişi feci decek Halkevi heyetinin başmda Vali şekilde yandı ve Parti başkanı Halid Aksoy buluna Bursa 28 (Telefonla) Şehir civa cak ve köylülerin ihtiyaclarile bizzat rındaki Karapınar değirmeni esrarengiz meşgul olacaktır. Köy hareketleri membir şekilde yanmıştır. Değirmenin içinde lekette derin bir alâka uyandırmıştır. bulunan Arif ve Lutfi admda iki zavalYunanistanda tes'id edilen h ile birkaç canlı hayvan da kurtulamıbir yıldonumu yarak yanmışlardır. Müddeiumumilik Atina 28 (Hususî) Kavalanın Bulhâdiseye vazıyed etmiş, fakat yangınm garlardan kurtuluşunun yıldönümü mesebebini henüz anhyamamışhr. rasimme dün büyük bir debdebe ile başlanmıştır. Şehir baştanbaşa donan Paris sergisinde eğlence mış ve müteaddid zafer takları yapıl yerleri kapandı mıştır. Limana giren Doksas zırhlısın dan atılan toplarla merasim açılmış ve Paris 28 (A.A.) Beynelmilel Pa sonra Kavala dördüncü kolordusunun ris sergisindeki eğlence yerlerini tutanlar bütün kıt'alannın iştirak ettikleri bü • sergiye giriş biletlerile herkesin serginin yük bir geçid resmine başlanmıştır. Esher tarafına girebilmelerini istemişler ve ki muhariblerle mekteb talebesi de gebu talebleri kabul olununcıya kadar da çid resmine iştirak etmiştir. eğlenco yerlerini kapamağa karar vermiş Amerikada grevcilere karşı lerdir. Serginin öğlence yerleri bugün asker gönderiliyor kapatılmıştır. Chicago 28 (A.A.) East Chicago belediye reisi Andre Rouney, İndiana valisinden örfî idareyi üân ve grevcileParis 28 (Hususî) Paris Borsasmın rin tehdid etmekte oldukları nizam ve bugünkü kapanış fiatları şunlardır: asayişi iade edebilmek üzere âcilen asLondra 110.55, Nevyork 22,42, Berlin kerî kuvvetler göndermesini istemiştir. 898, Brüksel 378,62 1/2, Amsterdam îndiana valisi, bu talebi kabulden im1233,25, Roma 117,95, Lizbon 100,50, Ce tina etmiştir. , nevre 513,87 1/2, bakır 62 1/2 64, kaVali, ancak beklenilmiyen bir takım lay 255,12,6, altın 140,08, gümüş 19,15,16, kargaşalıklar zuhuru takdirinde asker kurşun 23,18,9, çinko 22,10. gönderecektir. Zonguldak Halkevinin müsmir faaliyeti PARİS BORSASI Başkumandandan acele bir emir: Kolordu hiç durmadan dağı aşıp Sankamışa gelsin. Sabaha karşı, alacakaranhkta, bir çorba bile içemeden, kuru bekseme dini geveliyerek, paltosuz ceketleri, parçalanmış papuçlarile bütün asker kendini dağa vurdu. Kimse gözünü kırpmadan, hiçbirinin ağzmdan bir söz çıkmaksızm, hepsi yiğit yiğit tırmanıyor, tırmanıyorlar. Yokuşu bitirince îniş gelecek sanıyor dular. Halbuki alabildiğne bir dağ yaylası ve birdenbire çıkan müthiş bir tipi. Vücude iğne iğne değil çuvaldız çuval dız batan tipi. Dağı aşmak için tam on sekiz saat didindiler. Yürüyenler duru yor, duranlar donuyor donanlar..» Kansız ölüm, beyaz ölüm, ruhu nefes halinde bile gövdeden çıkartmıyarak gövdeyi Sarıkamışın bir günlük şimali garbisin içindeki ruhla beraber apansız katılaştıde Bardiz denen bir köy var. Dokuzuncu ran ölüm. kolordu düşman cephesine müvazi şekilAllahıekber dağlannda beyaz facia, de altmış kilometro yukarı kayarak ve o Sankamışta da kızıl facia: Enver Bar nuncu kolordu daha üstten doksan kilo • dızdan kaparaka Sarıkamışa getirdiği metroluk çark yaparak Bardizde birleşe 29 uncu fırkaya gece taarruzu yaptıra cekler. Artık düşmanı yandan bastırmış, cak. Kolordumuz erkânıharbiye reisi onu Arasa atmış, artık Kafkas yollan a kaymakam Şerif Beye «bizim asker geçılmış ve Kafkas halkının kıyamile... ce taarruzu yapamaz amma yapsın ba • Bunlar hayal değil, iki kolordu Bardizde kalrm» diyor. Bu şerif Bey mütarekeden birleşsin, o hayal en kat'î bir hakikat o sonra «Sankamış» kitabını yazandır. Elacak. lindeki tek fırkaya kumar zan atar gibi 9 kânunuevvel, hareket günü. 9 uncı gece taarruzu yaptınldı. Asker hiç orman kolordu yürüyüşe kalkarken müthiş bir ti manevrası görmemiş; taburlar birbirini pi patlar. Sisler, boralar, beyaz karan kaybeder. lıklar. Zaran yok, yürüyüş güç olacak Bereket fırka kumandanı olan er amma düşman da hiçbir şey göremiyecek. kânıharb miralayı Arif Beye. Kitab oNitekim öyle oldu. Kolordu üç gün düş nun için şöyle der: «Karlar içinde bitab roana birşey sezdirmeden bir hayalet gi kalan taburlar ancak Arif Beyin süratli bi kayıyor. 11 kânunuevvel akşamı intikali ve himmeti sayesinde ve ancak 29 uncu fırka Bardize girmiştir. Düşma onun karan zatisile şu derin ormanların nın beyni kizasına bir çivi gibi saplan müzlim uçurumlu derelerinden alınarak..» dık. Bu Arif Bey şimdi, on yıldanberi Nafıa Başkumandan Enver on dört saat at Vekâleti müsteşarlığını yapan zattır. Bu teperek Alman erkânıharblerile beraber satırları yazan on bir yıl önce Antalya Bardize geldi. Harb meclisinde herkesin mıntakası maarif emini iken o Antalyada fikri şudur: Burada yalnız 29 uncu fır vali idi. îyi dost olmuştuk. Bir sene dostka var, diğer iki fırka da gelmek üzere. Iuk yaptığımız halde ne o bir satır Sarı10 uncu kolordudan ise henüz hiç haber kamıştan bahsetti, ne ben onun Sankamış yok. Oyleyse biraz bekleyip bütün kuv faciasının en mühim kahramanı olduğunu vetlerimizi toplıyarak düşmana öyle sal bildim. dırmak. Bu hareket zaferin kilidini bir Fakat tesadüfün umulmaz tecellisine anahtar gibi açacak. bakınız. Ben geçen yaz doğu seyahatini Fakat Enver düşündü ki ya Hafız yaparken o da oralarda teftiş seyahatine Hakkı Bey yarın sol taraftan gelip Sa çıkmış. Gezişi birleştirdik. O iyi dosta en nkamışı alıverirse? Sankamış fatihliğini lâzım olan zamanda raslamıştım, Sankaneye ona bırakmalı; mademki elde bir mışta her yeri gören ve her yerden göfırka var, orayı gidip kendisi alacak. rünen büyük kilisenin çan kulesinde beKıskandığı miralay Hafız Hakkı Bey raberiz. On gün süren kanlı boğuşmanın 10 uncu kolordu kumandanıdır. O da bütün cenk sahalan yer yer hep gozü Enver gibi «Damadı Şehriyarî» dir. O müzün önünde: Işte fu Turnagöl da onun gibi Balkan felâketile Cihan sırtlanndan geldik ve... Söyliyen yalnız hatıra anlatmıyor; Harbi arasındaki kısa zamanda gencleştirilen ordunun toy bir kumandanıdır. söyliyen yirmi iki yıl evvelbe gitti ve yirOltide bir Rus alayının yarısını mahvetti. mi iki yıl evveli bulunduğumuz yere geEsir edilen Rus miralayma karşı poh tirdi. Ben artık Sankamış cengini yalnız pohlanıyor: Nasıl bu karakışta bu, okumus, değil, yalnız dinlemiş değil, 936 İSMAİL HABİB