29 Mayıs 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İÇ SAHİFELERDE 3 üncüde: Atina ziyaretinden enstantane görüşler İhsan Arif 4 üncüde: Hikâye 5 incide : Mekteblerde imtihan vakti yaklaşırken Kandemir 6 ncıda : Otobüsle Kemerburgaza seyahatin hikâyesi. Nejad Ferhad j Onuçuncö yıl sayı: 4684 umhuri f n s s Ha Ansiklopedisi Her eve lâzım olan çok faydalı bir eserdir. ÎSTANBUL CAĞALOĞLU * • on ıı 1QQ7 p Telgrai ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul, No 246 UlMlfinBSI l\i MEJflS löUİ Teleion: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 Ilk tedrisatta büyük bir inkılâb lüzumuna dair îlkmektebden ileride tahsili ne devam imkânı bulamıyan çocuğa daha etraflı ve bilhassa ameliliğile faydalı müsta kil bir ilkmekteb programı yapmağa mecburuz aanf işi hiç şüphesiz en muğlâk işlerden biridir. Elbette maarifm ilk ve son gayesi kültürdür: Mıllî kültür ve insanî kıiltür. Bunun için büyük Fransız inkılâbınm esasen bılgi fıkrinde bir inkılâbdan doğduğunu düşünmek yeter. Ancak kültürün tekâmülü okuma ve okutma devirlerinin en iyi şekillerde takib ve ikmal olunmasına bağlıdır. Bu devreler Üniversite tahsilile nihayet bulur. Orada nihayet bulur ifadesi de yalnız bir şekli gösterir. Belki hakikî öğrenme işi Üniversiteden sonra başhyacak ve oraya kadar okuyanın eline bütün bu tahsıllerle hakıkî hayat ve hayatî hakikat kapılannı açacak anahtarlar verilmiş olacaktır. Bu işlerin yanıbaşında bir ılk okutma devresi var ki bizce ayrıca ve başlıbaşına bir mesele olarak nazarı dıkkate alınmak ister. Bu hususiyetin ilk basit sebebi şudur ki ilk tahsil mekteblerine devam edenlerin çokluğunu bu tahsili daha ileriye götürmek kudret ve imkânından mahrumiyetle ilkmektebden sonra hayata girmek mecburiyetinde olanlar teşkil ediyor. Memleket çocuklannm pek çoğu için tahsil, ilk tahsilden ibaret kalıyor. Bu devrede ise biz çocuklarımızm kültürel tamamlığını temin etmek iddıasında bulunamayız tabıî. Fazla olarak şurası nazarı dıkkatimizi çekiyor ki kültürel tamamlıklannı temin edemediğimiz bu çocuklan hayatta kolaylıkla yürüyebilecekleri bazı bilgilerle teçhız de etmemiş bulunuyoruz. Bizce işte bu büyük bir noksandır. Okuyup yazmanın kendisî, ve her çeşid ve derecesi mutlaka iyidır. Bunda ittifak etmemekliğimiz mümkün olmaz. Fakat eğer bir çocuk için tahsil denilen nimet yalnız beş yıllık bir ilkmekteb hayatından ibaret kalacaksa, ona yalnız okuyup yazma öğretmek ve biraz da kültürel malumat vermiş olmak elbette ki kâfi değildır. Eğer ılkmekteblere devam eden çocuklann çokluğu tahsillerinı bu mekteblerle kapatmak ıstırannda kalıyorlarsa ilk tedrisatı ayrı ve müstakil bir mesele olarak mütalea etmeğe ihtiyac vardır demek olur. Tek bu devre kendi başına ve kendi imkânları dairesinde şöyle böyle bir bütünlük teşkil edebilsin diye. Aksi takdirde ilk tahsil denilen işin şimdıki şekli vatan çocuklarının çoğu çin faydası az bir zaman kaybetme olmak mahkumiyetinden kendısini kurtaramaz. İlk tahsilin şimdıki şeklini ikmal eden çocuklar okuyup yazmadan başka hesab, hendese, tarih, coğrafya gibi umumî bilgilerden de biraz nasıb alıyorlar. Elışleri derslerile işe biraz tatbikat çeşnisi bile katıyorlar. Dedığimiz gibi bunların hepsi iyidir. Fakat tahsilleri bu çağda ve bu derecede kalacak çocuklar için çok noksandır. Tahsili bu çağda ve bu derecede kalacak çocuğu hayata hemen hiç hazırlamamış bulunuyoruz. Bu büyük eksikliktir. Kültürel bilgiler ise bizzarure güdüktür. Bizce büyük yanlışlık bizde ilk tahsilden lise sonuna kadar varan okumanın lier devresi yekdiğerini ikmal edecek veçhile bir kül teşkıl edecek gibi düşünülmesi ve programlann da bu maksadla yekdiğerlerini ikmal eden bir silsile halinde tanzimidir. Mademki ılkmekteblere giden çocuklann pek çoğu tahsillerini orada bırakmağa mecbur oluyorlar, programlann bir kül teşkil edecek veçhile birıbirlerini kovalamalan onlar için ancak noksanı ilâm eden yeni bir delilden başka birşey olamaz, ve ayni sebebden dolayı ilkmektebIerin programlannı mabadi ile alâkasım pek düşünmiyerek müstakil bir mevzu halinde ele almahyız. Ezcümle oradan rremen hayata geçecek çocukları hem nisbetle daha kuvvetli kültür sahibi, hem de hayatta kolaylıkla yürüyebilecekleri bazı amelî malumatla mücehhez kılmalıyız. Hatta ilk okullann şimdiki okutma müddetlerini, bilhassa tahsil devreleri bu müesseselere inhisar edecek çocuklar için, biraz uzatmağı ve altı yedi yıla çıkar Bir Türk kızının kazandıgı muvaffakiyet Tayyareci Sabiha Gökçene merasimle madalya verildi Başvekilimiz mühim bir nutuk söylediler «Bir memlekeL havasmdan emin olmak istiyorsa mutlaka o memleket vatandaşlarının genclikten itibaren havayı severek canlarını tehlikeye koyacak surette çalışmaları lâzımdır.y> Cenevrede dün Ispanya işi görüşüldü Hatay anayasasının tesbit edilen esasları Projede Türkiyeye Iskenderun limanından tam bir surette istifade hakkı verilmektedir Dr. Aras, Konsey riyasetine seçildiğinden yüzlerce tebrik telgrafı aldı Cenevre 28 (A.A.) ~ Milletler Cemiyeti konseyi bugün İspanya hükumetinin dahilî harbe ecnebi müdahalesi hak kındaki muhtırasile meşgul olmuştur. İspanya delegesi Delvayo Almanya ve 1 talyaya şiddetle hücum ederek Italyanın İspanyadaki askerî hareketlerini uzun u zadıya izah etmiş ve Almanlar tarafın • dan Cuernica'nın bombardımanı meselesi üzerinde durarak İngilterenin bu hu Hancıye Veküımız Dr. Ruştu Aras susta bir tahkik komisyonu teşkil için izHar etmiş olduğu arzuyu hatırlatmıştır Yunan gazetelerinde dostane Mumaileyh ademi müdahale siyasetini ten yazuar kid etmiş ve tavassut teşebbüsünün adilâne Atina 28 (A.A.) Proia gazetes! bir hareket olmadığım beyan ederek red yazıyor: detmiştir. Keza, Milletler Cemiyetinde aDoktor Tevfik Rüştü Arasın Milletza bulunan devletlerin menafiini aza ol ler Cemiyeti Asamblesi başkanlığına se« mıyanların menafıine feda etmekle itham çilmesi Asamblede temsil edilen devlet • eylemiştir. lArkası Sa. 7 sütun 1 dei Büyük Tarih kongresi eylulde toplanıyor Türk semalannda gösterdlği muıaffakiyetten dolayı murassa madalya iîe taîtif edilen k&hraman tayyarecîmiz Dun çok kıymetlı bir hıtabede bulunan Başveküimtz Ismet Inonu Sabiha GoRçen Ankara 28 (Telefonla) Atatürk şükranlarımızı sunanz. Tam iki yıl evvel Türk çocukları bu yüksek emri alır almaz kızı Sabiha Gökçene bugün saat 18 de Büyük Kurtancı, Turkkuşu açılırken bütün azim, irade kuvvetlerini, fedakârlık Türk Hava kurumu merkezinde mera Türk gencliğıne şu emri vermişlerdi: hislerini bir araya toplıyarak canla başla simle murassa bir madalya verildi. Me « Türk, yurdun dağlarınia, or • çalışmağa başladılar. 935 te ıki plânörle rasimde Meclis Reisi, Mareşal Fevzi manlannda, ovalarında, denizler'mde, her işe girişen Türk Hava kurumunun TürkÇakmak, Başvekil, Vekiller, meb'uslar, bucağında nasıl bir bilgi ve kendlne gü kuşu kolunda ilk adımda yirmi genc Millî Mudafaa erkânı ve hava subayları venle yürür ve dolaşıyorsa yurdun asü toplanmıştı. Bu genclerin başında Ata bulundular. manında da ayni suretle dolaşabilmeli türk kızı Gökçen yer alıyordu. Bu kız, Hava Kurumu başkammn nutku dir. Bu işe Türkii çocukluğundan vatan büyük inkılâb Şefinin havacılığa verdiği Hava kurumu başkanı Fuad Bulca şu kuşlarile vaian havası içinde yarışa alış geniş ehemmiyetin bir sembolüydü. Türkttrmakla başlar. Türk çocuğu! Her işle kuşunun kanadlan altında bu bir avuç nutku söyledi: «Türk Hava kurumu bugün, Türkku olduğu gibi hacacüıkla da en büyük ku gence düşen vazife çok çetindı. AtatürBundan evvel toplanan kongreden bir hatıra şunun ilk kadın uçmanını, kahraman ve zeyde, gbkle, seni bekliyen yeri az za • kün emirlerini yerine getirmek ve Türk Büyük Tarih kongresi bu sene eylul him bir sergi de açılacaktır. Bu sergi için çocuğunun muvaffak olamıyacağı hiçbir değer biçilmez bir Türk kızını taltif et manda dolduracaksın.» Büyük Şefin işaret ettiği yolda hergün çalışma sahası mevcud olmadığım bütün aymda Dolmabahçe sarayında toplana lâzım gelen hazırlıkları yapmak üzere mek için bu toplantıyı hazırlamış olmakla caktır. Tarih kongresinin toplantısına Bü Maarif Vekâleti Neşriyat müdürü Faik bahtiyardır. Davetimizi kabul etmek lut biraz daha ilerliyen ve dünya genclıği a dünyaya göstermek gibi iki büyük ödevi [Arkası Sa. 6 sütun 1 de] yük Önderimiz Atatürkün şeref verecek Reşidin başkanlığmda Müze müdürü A funda bulunan muhterem misafırlerimize rasında lâyık olduğu şerefli mevkii alan leri de ümid edılmektedir. Bu kongreye ziz, Topkapı sarayı müdürü Tahsin, iştirak etmek üzere Avrupa ve Asya taAnkara Etnografya müzesi müdürü Osrihşinaslarından maruf profesörler davet man Ferid, Eski Türk ve İslâm Eserleri edıleceklerdir. Kongreye pek çok mühim mevzuların arzedıleceği ve birçok tarihî Müzesi müdürü Abdülkadir, Vekâlet Ismet İnönü büyük hakikatlerin vesaikle ortaya konacağı an Ilk Tedrisat şube müdürü Hayrullahtan mürekkeb bir komisyon teşekkül etmiştir. merasimle karşılandı laşılmaktadır. Tarih kongresile birlikte Dolmabahçe Komisyon Dolmabahçe sarayında çalı Ankara 28 (Telefonla) Başvekil İsmet Inönü bugün 10,40 ta hususî tre de eski Türk eserlerini ıhtiva eden mü şacaktır. tıııımıın ııııııııııııııııııııııı ı ııııııııııııııııııiııııııııııııııııııııııııııııııı ıııııııııııııtıııııııııııııııııııııtıliHiı nile Ankaraya geldi. Gar, Meclis Baş ıııııııııııııı kanı, meb'uslar, generaller, hükumet erkânı, şehrimizdeki bütün sefirler ve kordiplomatığe mensub zevat ve kala balık bir halk kütlesile hıncalıınç dolu idi. Uzun bir seyahatten muvaffakiyetle [Arkası Sa. 1 sütun 2 de] soyliyen Turk Hava Kıtrumunun kıymetli başkanı Fuad Bulca Kongreye Büyük Şefin başkanlık etmesi çok muhtemeldir, müzakerelere Avrupah alimler de iştirak edecek Bütçenin müzakeresine dün de devam edildi Başvekil Ankarada Dünkü celsede Iktısad Vekâleti bütçesi uzun müzakerelerden sonra aynen kabul edildi Karadeniz vapurunun başına gelenler Ingiliz kabinesi çekildi Newil Chamberlain Başvekil oldu Malıye Vekıli Fuad Ağralı Muğla saylavı Hüsnü Kitabct Ziraat Veküı Muhlis Erkman Ankara 28 (Telefonla) Meclis bugün 14 te Tevfik Fikret Sılayın reis liğinde toplanarak bütçe müzakerelerine devam etti. Çarşamba günkü celsede saat yirmi bire kadar Iktısad Vekâleti bütçesi üzerinde konuşulmuş, Vekilin beyanatmdan sonra söz alan hatibler bulunduğundan müzakere bugüne bırakılmıştı. 936 senesinin varidat fazlasından ayrılan 3,5 milyon Hra tahsisatın tevzii hakkındaki lâyiha Maliye Vekilinin talebile tercihan müzakere edildikten sonra İktı sad Vekâleti bütçesine geçildi. Ispanyadan vapura binen 730 mülteci, Siragüza limanında kendilerini denize atarak karaya çıktılar İktısad Vekâleti bütçesinin müzakeresi Hüsnü Kitabcı (Muğla), Vekilin be yanatında temas ettiği bazı noktalar hakkındaki mütalealarını söyledi. Bu sırada, fiatların kontrolü bahsine temas ederken fabrikatorlardan bir kısmınm bu karar hilâfına hareket ettiğini kaydetti. İktısad Vekili bu sırada karar hılâfına hareket eden bu fabrikatorlar hakkında malumat vermesi temennisinde bulundu. Bu te lArkası Sa. 5 sutun 1 de] Kral, siyasetten çekilen Baldwine kontluk rütbesi verdi Londra 28 (A.A.) Baldvvin, Buckingham sarayına giderek Krala istifasını vermiştir. Kral, bu istifayı kabul ettikten sonra Baldwin'in tavsiyesi üzerine Chamberlain'i çağırtarak kendisini kabineyi teşkile memur etmiştir. Chamberlain işe başladı Karadenız vapurunun dun lımanımıza getirdıği 8 ispanyol multecisi YUNUS NAD1 lArkası Sa. 3 sütun 5 te\ Londra 28 (A.A.) Neville Chamîspanyada sefarethanemize iltica eden dün sabalı limanımıza gelmiştir. Valânsiberlain, Başvekil olarak, Başvekâlet dai leri memleketimize getirmek üzere V a yadan 730 mülteci yüklemiş olan vapurİArkası Sa. Z sutun 6 da] lânsiya'ya gitmiş olan Karadeniz vapurul lArkası Sa. 4 sütun 4 te]