9 Aralık 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

2 ncl sahifede: Siyasî icmal . Muharrem Feyzi, Bir kahramanlık menkıbesi Abidin Daver 5 incl sahifede: Sovyet Rusya, Almanya ve Japonya paktına nasıl cevab verebi lir? Vinstön Çurçil, Zaharofun yegâne sulh işi nasıl suya düştü? 6 ncı sahifede: Muvaffak sahne daima ayakta Kandemir, Spor haberleri 7 nci sahifede: Şanlı donanmamızın Akdeniz ziyaretleri Orhan Rahmi Bugün 1 2 sahife umhuri » OKUL VI • ETMEN Yılmın •• İlk okul mdKlJjmlerımn y e g â n e mesfejc mecmuası i 19 3 6 Onüçüncü yıl sayı: 4518 Telefon: Başnnıharrtr ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24298. tdare ve matbaa fcısmı 24299 . 24290 Te igrai ve mektub «1»*: cumhurıyet, tstanbui. Posta kutusu: fatanini, Nö a * Çarşamba 9 Birincikânun 1936 Son onuncu sayısı çıktı. Bütün abonelere yollandı. Perakende satılmaz. Çıkaran: ÜLKÜ BASIMEVİ J Kimi tehdid ediyorlar? Adanada felâketzedelerin Halka yardım hareketi genişliyor Cumhuriyetin Fransız idaresi ve Havas Ajansı acaba bu manzaraya ne derler; İntihab günü Türk halka mitralyözle ateş açan zırhlı otomobıller ve bu hain kurşunlarla şehid düşen bir Türk milliyetperverinin sokak ortasın daki cesedi yekunu 8,000 kişiyi buldu 1500 ev tamamen harab olmuştur yardım listesi Türk Fransız Dostluğunu ıstıraba Düşüren tezad • Sancağa mütemadiyen asker yığılıyor! Bizim hududa da kuvvet gönderdiler Antakyada ceza olarak her evden bir silâh istiyorlar, sokaklarda kadmlar bile çevrilip eza ve cefaya maruz bırakılıyor Şurası şimdiden ve kat'iyetle malum olmalıdır ki bizim Fransa dostluğuna ehemmiyet verişimiz Suriyedeki müstemleke memurlarının Sancak Türklerine karşı zulüm ve itisaf hareketlerine vesile teşkil etmemelidir ve edemez H skenderun Antakya ve havalisi II Türklerinin maruz bırakıldığı elim vaziyet yüreklerimizi yaktığı için bir müddettenberi bütün efkân umumiyemizm sıkı alâkasile ve önüne geçilemez bir heyecanla bu mesele üzerinde acı tatlı konuşmaktan birgün bile, biran bile fariğ olduğumuz yoktur. Bunu pek tabiî görmek lâzımdır. Yaralanan bağıracaktır. Dostlarla görüşürken ve sükunla düşünürken bu vaziyette bizi bir değil, iki meselenin ıstıraba düşürmekte olduğunu pek iyi farkediyoruz. Biri Antakya ve havalisi meselesinin fecaatinden mütevellid ıstırab. diğeri bu macerada Fransız Türk dostluğunun geçirdıği dehşetli imtihanın ıstırabı. Biz Türkler son pürüzlü meselelerin hallile normal inkişaf yoluna girmiş olan Fransız dostluğuna lâyık olduğu kıymet ve ehemmiyeti verıyoruz, ve onun muhafazasile beraber hatta artırılmasına itina ediyoruz. Ve zannediyoruz ki Fransa da Türk dostluğunu kezalik lâyık olduğu kıymet ve ehemmiyetle karşılıyor. Daha doğrusu çok samimî bir inanışla bu ikinci şıkkı böyle sanıyorduk. İskenderun Antakya ve havalisi işinde Fransanın tutumu bizim bu sanımıza uygun çıkmadı ve ondan dolayı ıstırabımız katmerli oldu. Hiç olmazsa Suriyedeki Fransız müstemleke memurlarının hareketleri tarzı Antakya Türkleri dolayısile Türkiyeye karşı düşmancadır. Bir aralık bu müstemleke memurlarının fazla işgüzarlık göstermek gayretile metropol Fransanm siyasetini solda sıfır bırakan bir yolda yürüdüklerine hükmetmek ve bununla müteselli olmak istedik. Fakat Beyruttan alınan yalan malumatla Ajans Havasa neşrettirilen tebliğden sonra düşünmeğe mecbur olduk ki İskenderun Antakya ve havalisine aid Fransız taahhüdlerini hiç kale almaksızm Suriye müzakerelerini Fransız Hariciyesi icra ve intac etmiştir. Diyelim ki Fransız Hariciyesi bu işte müstemleke memurlarının verdiği yanlış malumatla hareket etmiştir. Nitekim Ajans Havasın tebliği dahi müstemleke idaresinin Beyruttan verdiği yalan haberlere istinad etmektedir. Fakat nihayet bu müstemleke memurlan Fransanm memurlan değil midir, ve onların yalan dolandan ibaret te olsa bütün hareketlerinin mes'uliyeti metropol Fransasına teveccüh etmez mi? Bu çetref il vaziyetler karşısında hangi yollarla salim neticelere varılabileceğini tayin etmek ve ezcümle FransızTürk dostluğunu bu tezadın arabayı ön ve arka iki müteakis tarafa çeken kargaşalığından kurtarmak pek kolay değildir. Zaten meselenin bu safhasının başlıbaşma ıstırab membaı olması da işte bundan ileri geliyor. Arasma bir tredüniyon koyarak TürkFransız dostluğu dediğimiz keyfiyet ancak mütekabil itina ile ayakta durabilir bir keyfiyettir. Yukarıda da söylemiş olduğumuz veçhile biz kendi hesabımıza bu dostluğa lâyık olduğu fazla kıymet ve ehemmiyeti veriyoruz, bütün bir sami Tahrir heyetlmizden bir kısmı 25 İdare heyetimiz 20 Tertib heyetimiz 8 La Republik 11 Ermeni Patriği Mesrup Naroyan 25 Meclisi Cismani relsl Bedros Horasancı 20 Meclisi Umumi reisl doktor Andre Vahram 15 Beyoğlu Akarat heyeti relsl doktor Arşak Sürenyan 15 Gelenbevi ortamektebi talebelerl 9 50 248 50 Adana felâketzedelerine yardım edelim! Yersiz, yurdsuz kalan vatandaşlar yerleştiriliyor. Esami Llra K Zenginler felâketzedelerin imdadına koşuyorlar Başmuharririmiz ve ailesi 100 Nehrin suları yavaş yavaş inmektedir Hariciye Vekilimiz Cenevreye gidiyor Bu içtimada Sancak davası da görüşülecek Hama 8 (Hususî) Binbaşı Kole kumandasmda Şamdan gönderilen bö lüklerin îskenderuna sevkedildikleri söyleniyor. Beş kamyon Fransız kü çük zabitile top ve tankın da sev kolunduğu haber almmıştır. Bu binbaşı Kole, Suriye hâdiseleri sırasmda Şamda Arabları mitralyözlerle biçen ve kılıcdan geçiren adamdır. Lâzkiye 8 (Hususî) Suriyenin şi mal ordusu ve Cezire kumandanı er kânıharbiyelerile birlikte Kırıkhan, Hacılar ve Beylan mmtakalarında ve Türk hududları civarında bir tetkik seyahati yaptıktan sonra Halebde toplanmışlardır. Erkânıharbiye dairesinde 4 gündür içtima yapılmaktadır. Bu dairenin bulunduğu sokaktan bir haftadır kimse geçemiyor. Şamdan gönderilen iki bölük süvari şimal hududuna Reyhaniye ve Hacılar yoluna sevkolunmuşlardır. Bu süvari bölükleri bir takım başı bozuklardan mürekkeb olup başlarında 150 liklerden Receb kaptan vardır. Fransız Erkâmharbiyesinin tetkikleri Meb'us olmak için Türk olduğunu ınkâr eden Suriye İktısad Veziri Mustafa Kuseyri M. Blum; dostluğumuz kuvvetlidir, diyor, amma Paris 8 (A.A.) Anadolu ajansr nın hususî muhabiri bildiriyor: M. Blum meclisteki nutkunda bizim için demiştir ki: « Türkiye ile münasebatımız arızî bir müşkülâta rağmen hiçbir vakit bu günkü kadar dostlukla mütemayiz olmamıştır.» M. Delbos elçimizle görüştü Paris 8 (Hususî) Hariciye Nazırı M. Delbos bugün Hariciye Nezaretınde Her evden bir silâh istiyorlarmış Türkiye büyük elçisi Suad Davazı ka Hama 8 (Hususî) Abdülgani Türk bul etmiştir. Mülâkat İskenderun A n meni gören iki Fransız zabiti Antakya takya meselesi etrafmda cereyan etmiş [Arkası Sa. 7 sütun 4 te~\ tir. Kahraman denizcilere merasim istiyoruz! Donanmamız dün öğleden sonra Çanakkaleve müteveccihen İzmirden ayrıldı Güzel Adanamızda bir tufan gi bi pathyan seylâb afeti; yurdun o parçası için hakikî bir felâketten daha ileri facialar yaratan bir hâdise oldu. Bugün bilâistisna bütün memleket bu faciaya ağlıyor, demekte hata yoktur. Ölenler için maalesef mukadderat diyip geçmekten başka çaremiz yok gibidir. Fakat onların millete bıraktıklan perişan aileler, ve seylâbın kahnna uğramış zavallı vatandaşlar bugün yalnız büyük milletin şefkat ve merhametine mevdu bulunuyorlar. «Cumhuriyet» Adana ve havali sinde aç, sefil, yersiz ve yurdsuz in liyen binlerce kardeşmizin imdadına koşmak üzere bir iane listesi açmağı düşünerek bunu tatbik mevkiine ko yuyor. Vatandaşlanmızın tebemıalan hergünkü listemizde isimlerile beraber neşrolunacaktır. Adanada felâkete ugrıyan kardeşlerimize yardım hissi, vatandaşlan kendiliğinden harekete getirmiş ve dünden itibaren gazetemize müraca atler başlamıştır. Bu cümleden olarak Gelenbevi ortamektebinin hamiyetli talebeleri, dün aralarında 950 kuruş toplıyarak matbaamıza teslim etmiş lerdir. Adana felâketi Ermeni yurddaş larımız arasında da derin bir teessür uyandırmıstır. Başta Patrik piskopos Mesrup Naroyan olmak üzere Ermeni ileri gelenleri Adana felâketzedelerine yardımda bulunmak üzere dün gazetemize müracaat etmislerdir. Gerek talebelerimize, gerek Ermeni vatandaşlara teşekkürler ederiz. Sık sık feyezanlara maruz kalan Adanada bir seylâbdan sonra manzara... Ankara 8 (Telefonla) Adanadaki feyezan hâdisesi ve tahribah hakkında buraya gelen resmî malumata göre bo ğulanlar 30 kişidir ve 3420 kişi tamamen açıkta ve muhtac bir haldedir. Bunlar muhtelif evlere, camilere ve medreselere yerleştirilmişlerdir. Bir kısmına da yiyecek ve giyecek temin edilmiştir. Atatürk İ ? O lira O O O teberru ettiler Ankara 8 (A A ) Reisicumhur Atatürk Adana felâketi münase betile Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekılı ve Kızılay cemiyeti reisi doktor Refık Saydama aşağıdaki mektubu göndermiştir: «Seyhan nehrinin taşmasile A Civar köylerden 4000 kisi yiyeceksiz kalmıştır. Bunlara ekmek ve buğday yetiştirilmiştir. Adanada hamiyetli kadınlar Kızılay namına vazife alarak mahallelerde dolaşmakta, elbise ve çamaşır teber dana zengınlerı derhal aralarında 4500 lira toplıyarak Kızılaya vermislerdir. rularını temin etmektedirler. Ti t Naktî teberrular devam etmektedir. Dahılıve Vekâletine gelen malı*" '' a Adana eczacıları kazazedelere yar dım olmak üzere 1000 receteyi parasız yapmayı taahhüd etmislerdir. Temellerı su ıçınde kalmıs olan Tıcaret mektebı inhıdama yüz tutmuştur. Su sevıyesi yavaş yavaş inmektedir. Feyezanın verdiği heyeran dinmıstır. Felâketzedeler 8 bini buldu Adana 8 (Hususî Muhabirimizden) Felâketzede vatandaşların yardımına ko. Tuğyanın fecaati günden güne daha iyi şan Gelenbevi talebesinden bir grup anlaşılıyor. Resmî tesbite göre şimdiye göre bu sabah Parti binasında Vali Tev kadar şehirde ve ırtibat tesis edilen altı fik Hadinin başkanlığında toplanan A[Arkası Sa. 8 sutun 1 de] Türk Yunan dostluğu Atina gazetelerinde hararetli neşriyat Hükumet kuvvetleri şimalden ilerliyor Milletler Cemiyetinin fevkalâde toplantısma Ingiliz, Fransız, Sovyet, Leh ve Rumen Nazırları iştirak etmiyorlar Kahraman filomuzun AmircA gemist Yavuz İzmir 8 (Hususî muhabirimizden) Donanmamız bugün limanımızdan ayrıldı. Halk bütün sahıleri doldurmuştu. Saat onda evvelâ denizaltı ana gemimiz Erkin, iki buçukta tahtelbahirler, sonra Yayuz, muhribler ve dün gelen Peykişevket hareket etti. YUNUS NADt tArkası Sa. 6 sütun 3 ie] Donanmanuı Çanakkale ye Gelibolu da bir gün kaldıktan sonra perşembe gü nü İstanbula hareket etmesi muhtemel dir. Filonun Malta ve Faler seyahati halk arasında sevinc ve gurur verici bi mevzu olarak dolaşmaktadır. "P "P *P Donanmamızın yarın yahud öbürgüı lArkası Sa. 8 sütun 5 fej Atina 8 ( A . A . ) Atina ajansı bildiriyor: Gazeteler, Reisicumhur Ata türk ve Başbakan îsmet İnönünün ve Dış İşleri Bakanı Dr. Tevfik Rüştü Arasın Elen gazeteciler birliği reisi Zariffise yolladıklan cevabî telgrafları büyük bir memnuniyetle tefsir etmektedirler. Elefteron Vima ezcümle diyor ki: «Türkiye ile Yunanistanı birbirine bağlıyan dostluk ve ittifakın kıymetini şuurlu bir surette bilmekte olan Elen efkân umumiyesi Türk büyüklerinin sözlerini çok büyük bir memnuniyetle telâkki eylemiştir. Elen matbuatı bu derece üüyük bir şerefe mazhar olduğundan ve iki memleket arasmdaki bağların kuvvetlendirilmesi hakkındaki tarihi esere yardımınm bu derece tanınmış bulunmasından dolayı büyük bir heyecan duymaktadır. Elen matbuatı, her halde iki hükumet tarafından kurulmuş bulunan bu büyük tspanya cumhuriyetinin S inci yıldönümü münasebetile Madridde esere olan imanını bu vesile ile, bir kere merasim yapılırken civara düşen bir bomhantn yaptığt panik daha ilânı kendisine bir vazife bilmek Salamanka 8 ( A . A . ) Dün verilen Logrono, Pâiencia ve Villarkay bölge • tedir.» Belşite Aragon bölgesinde Ierinde sükun mevcud olduğu bildirilmekBütün diğer gazeetler de ayni tarzda tebliğde asilerin bir hükumet taarruzunu defettiği tedir. lArkası Sa. 8 sütun 1 de] hararetli makaleler neşretmektedirler.