8 Aralık 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

•>. BUGÜ N 2 nci sahifede: Siyasî icmal Muharrem Feyzi 3 uncü sahifede: «Dört bin sene evvelki Turk tiyatrosu> 4 uncü sahifede: Hikâye, Bibliyoğrafya 5 inci sahifede: İzmir mektublan Or. han Rahmi Gokçe Meseleler: Genclığe neler okutmalıyız Peyami Safa 6 ncı sahifede: Spor haberleri Adana Korkunc Bir Feyezan Felâketi Geçirdi 50 kişi öldü, binlerce vatanTeklif ediyoruz! IIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIII IIIIMIIIIIIIMMIMlllllllllllllllMMIMinilllllllMIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIfllMIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII J „ .. .. . , İC17 UnUÇUfiCU yil S3Jflî 401/ n umhuri tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mefrtuö adresl: Cumhurlyet, İstanbul Posta knrasu: Etanttui, NO z*o Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyetl: 24298. tdare ve matbaa Jasnu 24299 . 24290 Mevsimin en güzel roma Baştan sona kadar heyeca 400 sahifelik bir eser tanesi 100, cildli 12 . Ahmed Halid Kitati SlNEKLİ BAKKAL Yazan: Halide E Salı 8 Birincikânun 1936 Antakyada vaziyet ve hâdiseleri tetkik için Havas ile müşterek bir tahkik heyeti teşkil edelim! daş sular altında çırpınıyor ((Times» diyor ki: Vaziyet Havasın Iddiası gibi Olmaktan cok uzaktır Havas Ajansının faciaları b'rt bas etmek istiyen tebligine rağmen mesele fena teferruatın arkasındaki yüksek esastadır. Bu yüksek esas Sancağın istiklâle olan hiç söz götürmez haklarından ibarettir ransanın resmî Ajansı Havas nıhayet baklayı ağzından çıkararak İskenderun Antakya ve havalisinden bahsetti, amma orada zikre şayan fevkalâde hiçbir hâdise olmadığını beyan ve ilân etmek için! Umumî Harbde bazı erkânıharbiyelerin neşrettikleri kısa tebliğleri hatırlarsınız: Fılân cephede yeni bir hâdise yoktur, şeklinde. Aradan çok zaman geçmeden bütün dünya öğrenmekte gecikmemişti ki ortalığı sütlimanlık gösteren asıl bu kısa telgraflann zımnında uzun ve büyük hâdiseler sakhdır. Erkânıharbiyeler mahşer gününü andıran büyük ve şiddetli çarpışmaların kendileri için muvaffakiyetsizlik teşkil eden neticelerini îşte böyle kısa telgraflarla örtmeği itiyad etmişlerdi. Fılân cephede bir yenilik yoktur sözü bundan dolayı aksine alınacak ifadelerin en belâgatlisi olmak üzere dünya edebiyatına malolmuş ve Umumî Harbin en karakterisk yadigârlarından birinı teşkil etmiştir. Havas Ajansı, Fransız hükumeti veya mandayı icraya memur Suriye müstemleke idaresi İskenderun Antakya ve havalisindeki intıhabat kepazehklerini setretmek için, ne garibdir ki, Umumî Harbin en cılk formülüne müracaat etmiş bulunuyorlar. Ajans Havasın bu tebliği bütün sarahat ve manidarlığile «İskenderun Antakya ve havalisinde çok şeyler var amma biz söyliyemiyoruz ve elımizden gelirse onları örtbas etmeği iltizam eyliyoruz» manasınadır. Hakıkaten ortada zıkre şayan hâdiseler yoksa Havasa göre böyle tebliğ neşretmek külfetine ne lüzum vardı? Onun boğazını sıkan yoktu ya, şimdiye kadar olduğu gibi susmakta devam ederdı. Havasa bu tebliği neşrettirmek ihtiyacı şundan ileri gelmıştir ki Türk matbuatınm hâdiselere ve vak'alara müstenid neşriyatı hududlarımızı aşarak dünya efkârının dıkkatini celbetmeğe başladı. İngiliz matbuatmda hâdiseyi enineboyuna mütalea eden yazılar görüldü. Alman Ajansı vak'aları radyo ile hikâye etti. Artık Fransa daha ziyade sükut edemezdi. Haydi söyliyeyim dedı, ve Suriyedeki müstemleke memurlanndan aldığı gayet marifetli malumata dayanarak Havasa bu tebliği neşrettirdi. İşte Havas tebliğinde vaziyetin hakikati bundan ıbarettir. Ancak, guya Türk matbuatını tekzibe yeltenen bu tebliğle, Ajansm Fransaya herhangi bir muvaffakiyetin en küçük zerresini bile teminden âciz bulunduğu ve bulunacağı çok meydandadır. Bilâkis hakikatleri saklamaktan Fransanm kâr yerine zarar göreceği şüphesizdir. Çünkü hakikati bu kadar inadla inkâr eden bir idareye hüsnüniyetten azamî derecesinde mücerred ve mahrum nazarile bakmakta biz mazur oluruz. İntihabat münasebetile İskenderun Antakya ve havalisinde fevkalâde hiçbir hâdise olmamış mıdır? En ufak tahkikle ipliği derhal pazara çıkacak bir yalan resmî bir Ajansın ağzile dünyaya nasıl îlân olunabilir? Halkın yüzde seksenden fazlası intihablara fılen iştirak etmedi, ve geriye kalan % 20 üzerinde de her türlü tazyık ve tethişlerin azamisi tatbik olundu. Ahalisinin bu kadar çok miktannın iştirak etmediği intihablar hakikatte yapılmamış, yapılamamıs demekken Su Sancakta şekavet ve capulculuk! Sayısız bina yıkıldı, birçok yerlerin ve yüzlerce kisinin akıbetinden korkuluyor. Güzel Adanamız bir tufan felâketi içinde... Halk kaçmağa başladı Türklere meydan dayağı atılıyor, evler soyuluyor, Fransızlar Ermenileri teslih etmektedir Sancakta asker tahşidi devam ediyor. Hapsedilenlerin yekunu arttı Yardım teşkilâtı genişletildi Sıhhiye Vekilinin beyanatı Sancak davasmda Türkler haklıdır! «Antakyada yaşıyan akrabalarının korkulartna Türkiyede Türklerin iştirak etmemeleri şayant hayret olurda» Londra 7 (A.A.) Röyter bildiriyor: Times gazetesi Fransa ile Türkiye arasında îskenderun meselesinden do ğan ihtilâfı anlattıktan sonra ezcümle diyor ki: <Vakıâ bugün Fransa Suriye mandasından sarfınazar ederse vaziyetin ne olacağını nazarı dikkate almamış olduundan dolayı eski itilâfları tenkid etmek kabildir. Çünkü bu vaziyet şimdı husule gelmiştir. Fransa ve Türkiye hükumetleri bu eski itilâfları başka şekillerde tefsir etmektedirler. Türkiye efkârı umumiyesi ise Antakya ve İs kenderundaki Türklere karşı alâkasız olmaktan pek uzaktır. «Türkler Sancak dahilinde kat'î bir Kurtarılmasına imkân bulunamıyan vatandaşlar talihlerine terkedildi. Ova köylerinden haber yok Adana felâketine sebeb olan Seyhan nehrine bir bakış Ova köylerinden bir kısmında evlerin çoğu yıkılmıştır. Birçok yerlerden habef alınamıyor. Zarar ve ziyan çok büyüktür, felâketzedelere ilk müdavat yapılmıştır. Pek çok müessit hâdiselerin cereyan ettiği Kırıkhanda Hükumet caddesî Haleb 6 (Hususî muhabirimiz luyorlar. Yüzlerce Türk şehri terk den) Antakyada zulüm ve iş • etti. Sancağa asker sevkine devam kence ve hakaret haddini aştt. Dün olunuyor. sabah 200 asker şehri talân etti. Halka meydan dayağı Yüzlerce Türk evi ve memleketin atıyorlar ileri gelen eşrafından olan ve TürkAntakya 7 (Hususî muhabirimiz lerce sevilen Abdülgani Türkme den) Antakya Belediye Reisi Hacı nin evi basıldı. Bir çok kimseler so Ethem hiyanetinin cezasından korkmuş yuluyor, dayakla kışlalara gö'türü ve çarşaf giyerek kaçmıştır. lüyorlar. Polisler, liste mucibince Muhtemel herhangi bir hâdisenin önü[Arkast Sa. 2 sutun 1 de] evlerden, dükkânlardan adam top Şark Şimendiferleri satın alınıyor Ankaradaki konuş malarda fiat üzerinde anlaşma oldu Ihtilâlci tayyareleri Barselon üzerinde Katalonyada muntazam bir ordu ihdas eden yeni bir kararname neşredildi Adana 7 (Hususî muhabirimizden) Seyhamn taşkınhğı yavaş yavaş azalma[Arkast Sa. 6 «âtun 2 de] ğa, irtifa seviyesi düşmeğe başlamıştır. Maamafih seylâbın şimdiye kadar ika ettiği zarar ve ziyan milyonlara balığ olmaktadır. Mevcud vesaitle kurtarılabilen 700 kişi camilere yerleştirildi. kurtarma ameliyesine devam edilmektedir. Boğu lanların miktarı resmen 41 dir, maamafih bunların yüzü geçtigi tahmin edilmektedir. Hakıkî vaziyet, sular çekildikten sonra anlaşılacaktır. Su altındaki yerlerde ağaclar ve yıkılmıyan evlerde imdad bekliyenlere maaleAnkara 7 (Telefonla) Şark şi sef şimdiki vesaitle yardım imkânı görülmendiferlerinin satın alınması için evvel" memektedir. ce başlanmış olan müzakereye müşterek tâli komisyonların mesailerini bitirmela rine intizaren teşrinievvelin yirmi üçünde fasıla verilmişti. Tâli komisyonlar, işlerini bitirmişler, aradaki fasıladan bilis tifade memleketlerine gitmiş olan şirket murahhasları M. Veyl, Viedeman, Bakl bugün tekrar Ankaraya dönmüşlerdır. Nafıa Vekâletinde müzakerelere öğla den sonra başlandı. Öğrendiğime göre bu ilk temas neticesinde muharrik ve mü* teharrik malzemenin satış fiatı üzerinde mutabakat hasıl olmuştur. Diğer mese leler üzerinde yann müzakerata devam edilecektir. I Sıhhiye Vekilinin verdiği tafsilât Ankara 7 (Telefonla) Adanadaki seylâb felâketzedelerine yardım için acil tedbirler alınmaktadır. Sıhhiye Vekili Refik bugünkü Mecliste bu felâket hakkında malumat vererek alınan tedbirleri şu suretle izah etti. « Dün aldığımız bir telgrafta Seyhan nehrinin taşmasile şehirde büyük bir afet husule geldiği bildirildi. Mahallele[Arkası Sa. 6 sütun 5 te} Habeşistan ilhakının tanınmasını temin için Tana gölü civarını Ingiltereye ve Harrarî Fransaya terketmeğe hazırlanan Italya buna mukabil ilhakm tanınmasını istiyormuş i Balıkçılık Kongresi işini bitirdi Iktisad Vekili kongreyi kaparken çok mühim bir nutuk söyledi Ankara 7 (A.A.) Balıkçılar kongresi bugün Izmir meb'usu Rahminin riyasetinde toplanmıştır. Toplantıda İktı sad Vekili Celâl Bayar da bulunmakta idi. Müzakereye teşkilât ve tetkik encümeninin bir haftadanberi yaptıkları müzakereler neticesinde hazırladıklan ra porun okunmasile başlanmış, bunlar üze rinde münakaşalar yapılmıştır. Müzake relere nihayet verilirken balıkçı murahhas Madridi bombardıman eden ihtilâlcilerin bataryalart lar balıkçılıgm istikbali için çok ehem Madrid 7 (A.A.) Pazar günü tien radyosunun bildirdiğine göre, Navar miyetli ve faydalı neticeler verecek olan muhariblerin vaziyetlerindc hiçbir deği gönüllülerile kuvvetlenmiş olan Burgos kanun projesinden ve bahkçılara karşı [Arkası Sa. 6 sütun 4 te] şiklık olmamıştır. Hükumetin topçu kuv kıt'aları Mondragon civarında yeni hü vetleri, Carabanchel ve Bruneto mıntaka cumlarda bulunmuş ve hükumetçileri püslarında asilerin mevzilerini bombardıman kürtmüştür. etmiştir. Asilere bu mıntakalarda müte Burgos tayyare kuvvetleri, Barselon madiyen takviye kıtaatı gelmektedir. Bu limanı üzerinde gittikçe genişliyen faali kıtaatla pek yakında kat'î taarruza geçi yette bulunmuştur. Aynca otuz bombar Arkadaşımtz Peyami Safantn leceği söylenilmektedir. dıman tayyaresi Moncla mahallesi üze bu mühim yazıst bugün * Ihtilâlci tayyareler Barselon rine birçok bomba atmıştır. Bu bombar5 nci sahifemizdedir üzerinde dıman şimdiye kadar yapılan bombardı [Arkası Sa. 7 sutun 5 te] Salamanka 7 (A.A.) SanSebas Habeşistanın yukarı kısmile, tngiltere ve Fransaya verilmek istenen kısımlarım gösterir harita ' Paris 7 (A.A.) Madam Tabouıs, Oeuve gazetesinde diyor ki: Londra ve Romanın iyi malumat almakta olan mehafıli, Fransanın İtal yanın Habeşistan fütuhatım yakında tanıyacağma kani bulunmaktadırlar. Bundan başka Londranın Roma kabı nesine Fransanın iştiraki olmaksızm Akdeniz hakkında «muvakkat bir iti lâfname> imzalamıyacağını bıldırmiş olduğu söylenmektedir. Fransız hükumetinin resmî organı olan «Presse Colonıale» gazetesi, 2 kânunuevvel tarıhli sayısında, şu haberi veriyor: «Bazı yarıresmî haberlere göre, Londra ile bir mukarenet tesisine çalışan Romanın teşebbusleri üzerine Habeşistan tmparatorluğunun tanmması mese[Arkası Sa. 6 sütun 2 de] Genclere neler Okutmahyız? YUNUS NADl lArkası Sa. 6 sutun 1 de]