7 Kasım 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 8

CUMHURÎYET 7 fidnciteşrin 1936 Ilk kâğıd fabrikamız dün Izmitte merasimle açıldı IBaştarafı l inci sahifedei Maliye, Gümrük ve İnhisarlar Vekilleri ile Büyük Millet Meclisi Reis vekili Nuri Conker ile diğer meb'uslan getiren tren bir saat kadar teahhurla geldi. İs tasyonda, Kocaeli valisi, belediye reisi, kara ve deniz kumandanlan generallerle amiraller, Kocaeli vilâyeti ve Parti erkânı, îzmit kız ve erkek izcileri ve kesif bir halk kütlesile Sümer Bank umumî müdürü Nurullah Esad ile bankanm diğer erkâm tarafından istikbal edildi. Her iki trene davetliler için bağlan • mış olan vagonlar birleştirildi ve istas yondan beş dakikalık mesafede bulunan fabrikanın önüne götürüldü. Tren fabrika sahasma girerken fabrikanm ve lokomo tiflerin düdükleri uzun uzun çalarak bu mes'ud hâdiseyi alkışlıyordu. Orada askerî bandosu, bir piyade ve bahriye böIiiğü ile izciler, fabrika erkâm ve İzmit halkı toplanmıştı. Vekiller, meb'uslar ve davetliler trenden inerek fabrikanm nhtıışına çıktılar. Orada askeri selâmlayıp teftiş ettikten sonra, fabrika direktörlük binasının önündeki meydanda kurulmuş olan kürsünün etrafına toplanıldı. sevgili İnönümüzün ümid, medeniyet ve hayat getiren huzurlanndan büyük bir hamle ve kudret aldı. Sevgili İsmetimiz o gün bu büyük medeniyet abidesinin temelini attı. İki sene süren devamh çalışmanın ve binbir emeğin mükâfatmı bugün göğüs lerimiz kabarark görüyoruz. Türk milletinin en büyük talihi olan eşsiz kurtarıcı ve emsalsiz yapıcı Ata türkümüzün direktif ve işaretlerile, mil letimizi her sahada ve en yüksek medeniyet seviyelerinin üstüne çıkarmakta o lan cumhuriyetimizin İsmet İnönü hükumeti endüstri sahasında da yalnız bizim değil fakat bütün dünya milletlerinin gözlerini kamaştıran ve onları da hay retler içinde bırakan muvaffakiyetlerile milletimize nihayetsiz varhkblar ve ni metler veriyor. Muhtac olduğu en basit bir maddeyi de imal veya istihsalden asırlarca mah rum kalmış ve bırakılmış olan büyük milletimize ve bu meyanda Izmitimize ne mutlu günler. 14 ağustos 934 günü fabrikanm temelini atan İsmet İnönünün bu münasebetle irad buyurduklan tarihî beyanatlarında İzmıtimiz için hususî ve ebedî kıymet taşıyan şu sözler vardır: « ızmitte kâğıd fabrikasımn kurulması ileri bir irfan, cumhuriyet inhilâb larına hususî bir bağlılığı olan İzmit için iyi bir tesadüftür. Fabrikanın bir samimiyel muhilinde bulunması müesseseye alâka ve yardım gösterileceğine delildir. Kendisini seven, kıymetini anlıyan ileri bir muhiile yerleşmesi fabrika için de iyi bir talihtir.» izmit Belediye reisi bundan sonra, yaşadığımız devre kâğıd devri denildığini söyliyerek Atatürk, Başbakan, îktısad Vekili ve diğer Vekiller için «var olsunlar, sağ olsunlar» temennilerinde bulundu. Ve nutkunu şöyle bitirdi: « Kalblerimizde hâkim olan varlığınıza rağmen Atatürkü, îsmet înönünü ve sayın Vekillerimizi aramızda daha sık görmek ihtiyacındayız. Altı okun gösterdiği nurlu yollarda tereddüdsüz yürüyen biz cumhuriyet ço cuklan, bütün eserlerinizi bağrımıza basıp muhafaza etmeğe ve onları gayele rine götürmeğe and içtik. Izmitlilerin en derin saygı ve bağhlıklarıhı minnettar lıkla arzederim. Yaşasın büyük Türk milleti.» iktısad Vekilinin söylediği nutuk «Sanayümizin yükselmesi hususundaki muvaffakiyetlerimiz Atatürkün dâhiyane idare ve irşadları altında tevali edecektir.» [Baştarafı 1 inci sahifedei mızı fikir itibarile ortaya atanlar, plân ve programının hazırlanmasında çalı şanlar ve bunların inşaatmı yakın bir dikkat ve liyakatle takib edenler mem leketimizin çocuklarıdır. Bunu, bu su retle bahsetmekteki ehemmiyeti ifade i çin diyebilirim ki her açılan fabrikanm inşa kudreti, teknik vaziyeti, verimli olması ve binnetice teknik esaslar dahilinde hüsnü idaresi bîzim için bir kudrettir ve bu kudreti gösterenler genc eleman larımızdır. Bu genc elemanları takdiri nize arzetmek suretıle söze başlamak istiyorum. Bu fabrika üç milyon üç yüz bin li raya mal olmuştur. Senevî istihsal kapasitesi on iki bin tondur. Çıkaracağı malın kıymeti iki milyon sekiz yüz bin liradır. Bizim millî ekonomi hayatımızda çok şayanı dikkat safhalar vardır. Bunlar dan birisi de işe başladığımız andaki öl çünün her an artmakta olmasıdır. Programlanmızı fikir ve proje halinde ortaya attığımız anla, bunların tatbikına geçil diği kısa zaman arasında görüyoruz ki millî ihtiyac ilerlemiş ve hesablarımız bu ihtiyacın karşısmda küçülmüştür. Bu milletimizin dinamik hayatınm bir ifadesi ve memlekette refah seviyesinin gittikçe artmakta olmasmın bir işaretidir. Bugün açmak üzere bulunduğumuz bu fabrikayı bir ihtiyac nisbetinde kurmak istedik; fakat inşaatı bitinciye kadar geçen zaman içinde ihtiyacın artmış oldu/ ğunu gördük ve büyültmek mecburiyet'mde kaldık. Bugün açılma resmile birlikte, bu fabrikanm tevsiine aid vaz'ı esaa da yapacağız. Bu tevsiat için bir milyon 750 bin lira sarfedilecektir. Bu tevsiatla fabrikanın istihsal kapasitesi on iki bin ton artacak, senelık istihsal kıymeti de 2 milyon 800 bin lira ziyadeleşecektir. Sanayi hareketleri ilerledikçe bu ölçülerimiz mütezayid bir surette kendini g&stermektedir. Sanayi manzumesi daima birbirini ikmal etmektedir. Progranumı za dahil esaslardan biri de sellüloz fabrikasıdır. Sellüloz kâğıdın ve Gemlikteki sun'î ipek fabrikasımn mayasını teşkil etmekle bereaber ayni zamanda bir harb maddesidir. Gerek askerî ihtiyac, gerek millî iktısad bakımından büyük ehemmiyeti olan bu fabrika iki milyon liraya kurulacak, senelik istihsali bir milyon iki yüz bin lira kıymetinde 12 bin ton ola caktır. Izmît kâğıd fabrikasımn açılış merasimine aid intıbalar ı İzmit Kâğıd fabrikasımn umumî manzarası Kocaeli Valisinin nutku Kürsüye evvelâ, Kocaeli valisi Hâmid çıkarak mühim kısımjarını aldığımız şu nutku söyledi: « Atatürk devrinin memleketin her tarafında ve memleket işlerinin her sahasında yarattığı ilerleme hamlelerinden birmin de burada bir kâğıd fabrikası halinde tecellisini görmekle, ne kadar sevin sek ve iftihar etsek yeridir. Dün; bir toprak yığını halinde bulu nan bu yerde, azametle yükselen, ince ve müstesna bir zevkin mahsulü olması hasebile, İzmit şehrini cidden süsliyen bu eser; endüstri hayatımızda, başhbaşma bir muvaffakiyet teşkil etmekte ve bütün i r fan âlemimizi yakından alâkadar etmektedir. Bununla beraber; bu muazzam eser, Ismet înönü hükumetinin, memleketin dört bir tarafında kurduğu endüstri abidelerile bir arada mütalea edilince; bu nun memleketi kuşatan ve kuşatacak olan endüstri halkasmın tek bir parçasından ibaret addetmek doğru olur. Bu fabrika; şimdilik dört yüzden fazIa vatandaşa iş ve geçim temin etmiş ve şehirde büyük bir canlılık ve hareket uyandırmıştır. Bu muhteşem fabrikayı burada kurmak ve diğerlerinin kurulmasma da hazırlan • mak suretlie kendilerine, en mes'ud günler yaşatan, Büyük Ismet tnönüne ve endüstri hamlelerimize en verimli bir istikamet veren pek kıymetli Ekonomi Bakanına, ve huzurlarile İzmite pek müstesna ve tarihî bir gün yaşatan muhterem misafirlerimize; Kocaeli halkının can dan minnet ve şükranlarım arzederim.» Vali Hâmid, bundan sonra «Sümer Bankm değerli müdürüne, banka ve fabrikanm güzide ve mütehassıs erkânına da Kocaeli halkı namma teşekkürlerini» sunduktan sonra, Cumhuriyet rejiminin ve Ismet İnönü hükumetinin çok isabetli endüstri programmı ve bu programı tatbiktaki yüksek kudretini kaydettikten sonra demiştir ki: « Atatürkün, dâhiyane işaret ve îdaresi altında, bugüne kadar tahakkuk ettirilen inkılâblar kadar, yapılan bütün terakki hamleleri de iyice dikkat edilirse, görülür ki birbirini tamamlıyan, mantıkî ve makul bir tertib takib eyliyen bir kiilden, bir silsileden ıbarettir. Ben bir tanesine işaret etmekle iktifa edeceğim: îsmet İnönü; eğer bundan on sene e v vel kurduğu şimendifer siyasetine her müşküle rağmen, daima artan bir azim ve imanla devam etmemiş olsaydı; bugün endüstri programımızın yer yer tatbikına imkân bulunabilir miydi? Yanılmadan, iddia edebiliriz ki, Ismet İnönü hükumetinin şimendifer siyaseti ile endüstri siyaseti, birbirini tamamlıyan, birbirine bağlı bir silsilei icraattan başka birşey değildir. Sevgili yurddaşlar, Hayat, kuvvet ve enerji veren Atatürk Güneşi, başımızm üstünde, memleke timizi ve milletimizi aydmlattıkça ve Ismet İnönü hükumeti Partimizin prensip lerine dayanarak, memleket işlerine el koymuş bulundukça; memleketimizin, az zamanda en mamur bir hale geleceğine ve bütün yuddaşlann yaşama ve geçinme seviyyelerinin yükseleceğine asla şüphe yoktur. O halde, Yaşasm Atatürk, Yaşasın Ismet İnönü hükumeti, Yaşasın Yüce Türk milleti.» tktısad Vekili nutkunu irad ederken Fabrika müdürü, üzerinde «Türkiye Cumhuriyeti» yazılı zarflan Vekile gösteriyorlar Vekiller, fabrika müdüründen izahat alıyorlar lktısad Vekilimizin nutku Belediye reisinin alkışlanan sözlerin den sanra, İktısad Vekilimiz Celâl Ba yar kürsüye gelerek şiddetli alkışlarla sık sık kesilen güzel nutkunu irad etti. (Bu nutuk gazetemizin ayn bir kısmındadır.) Küşad resminden evvel, tktısad Vekilinin nutku dinleniyor Fabrikanın açılışv Nutuklar bıttıkten sonra, fabrika ile müdiriyet binasını ayıran demiryolundan geçildi. Maliye Vekili Fuad Ağralı, kapınm önündeki kordelâyı kesti ve içeri girildi. Bu muazzam ve muhteşem fab rikanın bütün daireleri birer birer gezıl di. Fabrika modern tekniğin cidden bir şaheseridır. Fabrikanın bir tarafından giren odunlar öte tarafından mektub kâğıdı, gaze te kâğıdı, ambalâj kâğıdı ve karton olarak çıkmaktadır. Kâğıd ve kartonu yapıp kurutan iki büyük makine hakikaten a zametli şeylerdir. Fabrikanın gezilmesi bittikten sonra, üst kattaki büyük kâğıd depolanndan birinde istirahat edildi ve hazırlanmış olan zengin büfede davetliler yiyip içtiler. Davetlilere fabrikanm kâğıd ve zarf larından birer paket hediye edildi. Başta İktısad Vekili olmak üzere Vekıller, Medis Reis vekili Nuri Conker ve mebuslar fabrika hakkındaki ihtisaslarını, takdirkâr duygulannı fabrikanm hatıra defterine yazdılar, Sümer Bank Umumî Müdürü Nurullah Esadla fabrika mü dürü Mehmed Aliyi hararetle tebrik ettiler. Bütün bu işleri kendisine emniyet ettiğimiz Sümer Bank teknik esaslara da yanarak bize muvaffakiyetli eserler Amiral Şukru, Inhısarlar muduru Mıthai verdiğinden dolayı bu büyük millî mü ve Yazı mudurumuz Abidin Daver, jabrika onunde bir musahabe esnasında.. esseseyi de sevginize, takdirinize arze derim. Endüstri plânımızdan hisse ve pay alan diğer millî müesseseler de ayni mu vaffakiyeti göstermişlerdir. Gerek işçi, gerek mühendis, gerek iktısadcı olsun, bütün elemanlar Türk milletinin müm taz istidadını ispat eden büyük liyakatler göstermişlerdir. Bize daima tevcih edilen bir sual vardı; deniliyordu ki: «Türkler ekonomik cihazlarını kurmak için belki para bula bilirler, fakat bunlan kuracak elemanları nereden bulacaklar? Fabrika kurmak kulay; fakat kurul muş fabrikaj* teknik esaslar dahilinde nasıl işletec*klerdir?» Arkadaşlar, biz bütün bu suallere nazarî olarak cevab veriyoruz. Bilfiil kurduğumuz fabrikalanmızın mümtaz ve verimli vaziyeti, buna bizzat cevab vermektedir. Bu fabrikalar mamulâhnın nefaseti, metaneti ve ucuzluğu piyasaya ve memlekete şimdiden kendisini sevdirmiş bulunmaktadır. Sanayi hareketinin memleket hayatında oyandırdığı eserin yambaşmda malî vaziyetimizi görmek ve mütalea etmek bizim için çok faydalı bir iştir. înönü hükumetinin iktısadî ve malî siyese ti birbirini tamamlamaktadır. Bu iki kuvvetin birleşmiş olması programları mızın tahakkkukunda en mühim amil olmuştur. Bu münasebetle yüksek liya katli arkadaşım Maliye Vekili Ağralı nın hatırasmı huzurunuzda şükranla yadederim. Maliyemizin muzaheretine her zaman mazhar olmaktayız. Bu mu zaheret devam ettikçe, birinci ve ikinci olduğu gibi, üçüncü, dördüncü, beşinc sanayi programlarımızm realizasyonunu hep beraber tes'id edeceğiz. Vekiller ve Meclis ikinci reisi Nuri Conker millî kâğıdı tetkik ediyorlar Fabrikalarm temei atma merasimi Belediye Reisinin nutku Vali Hâmidin çok alkışlanan bu nutkundan sonra İzmit Belediye reisi Kemal Öz de bir nutuk irad etti. « Asırlarca süren ihmal ve harabiden sonra cumhuriyetin ışıklarile nurlanmağa ve kalkınmağa başlıyan îzmitimiz 30 mayıs 934 te kıymetli îktısad Vekilimız Celâl Bayarın ve 14 ağustos 1934 te Bundan sonra, fabrikanm marangoz hanesi, makine tamirhanesi, ocak, motör ve elektrik daireleri, müdiriyet binası gezildi. Fabrikanın yanındaki memurin evleri görüldü ve yeni yapılacak olan ikinci kâğıd fabrikasile sellüloz fabrikasımn temelatma merasimi yapıldı. Saat üç buçukta biri Ankaraya, diğeri İstanbula müteveccihen hareket eden iki uzun treni dolduran yüzlerce münevver davetli cumhuriyetin ilk kâğıd fabrikasımn kıymetli armağanı olan kâğıdlan, çoktanberi beklenilen bir sevgili gıbi göğüslerinin üstüne muhabbetle bastıra rak îzmitten aynldılar. Fabrikanm birini açarken ikisinin te melini atan cumhuriyet rejimine ve İs met İnönü hükumetine gazetemiz namma şükran ve minnetlerimizi takdım etmeği ve muhterem îktısad Vekili Celâl Ba Törenimizi, sereflendiren hâdiseler yarla Sümer Bank ve Kâğıd fabrikası erkânmı hararetle tebrik eylemeği bir va den biri de millî iradenin tecelli eltığ Büyük Millet Meclisi Riyaset Dıvan zife biliriz. Yeni Kâğıd fabrikasımn temeli atılıyor azasının Ankaradan buraya kadar gelerek aramızda bulunmalandır. Bütün misafırlerimize ve fabrikanın kuruluşun danberi sıcak bir muhabbetle muzaheret gösteren sayın İzmitlilere teşekkürü vazife bilırim. Dâhi Önderimiz Atatürk, milletin yükselmesi hususundaki büyük azim ve iradelerini sanayi sahasma da tevcih et tikleri içindir ki muvaffakiyetlerimiz, bariz bir surette kendini gösteriyor ve dâ hiyane idare ve irşadlan altında bu muvaffakiyetler tevali edecektir. İktısad Vekili nutkunu irad ediyor Millî ekonomimizi, tam manasile memleket dahilinde cihazlandırdığımız zamandır ki millet refaha kavuşacaktır. millete karşı büyük mes'uliyet almış o lanların tek arzusu milletimizi mes'ud müreffeh görmektir. Yaşasın sevgili mılletimiz, yaşasın Kâğıd fabrikasında bilet makinesi başında, verilen izahat dinlenirhen Büyük Önderimiz!»