29 Ağustos 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

29 Ağustos 1936 CL'^TH' IÎIYET SON TELEFON HABERLEC... TELCRAF vc TCLSiZLE Hâdiseler arasında Habeşler Adisababaya bir hücum daha yaptılar Fakat bir Rasın da iştirak ettiği İtalyan kuvvetleri hücumu püskürttü Roma 28 (Hususî) 1200 kişilik bir Habeş kuvveti çarsamba günii Adis Ababa üzerine yeni bir taarruz teşebbüsünde bulunmuş fakat Ras Hailunun da beraber olduğu italyan kıtaatı tarafından derhal püskürtülmüştür. Habeşler 200 ölü bırakarak firar etmişlerdir. Italyanlardan 15 kişi yaralanmıs, 40 yerli asker ölmüştür. M'tııımMmiltlllllllllllllllüllllllllinillllllllllllllimNlutni'imıuf Yarım asırlık resim ve heykel sergisi • asırhk bir resim ve heykel »ergisinin güzelliği, daha kapıdan içeri girmeden, elli senedir yanyana gelmemiş nesilleri bir araya topltya rak Türk plâstih san'atlar tarihinin mukayeseli bir tetkikine ilk ve en mükemmel fırsatı vermesinden başlıyor. Dün Güzel San'atlar Akademi sinde açılan bu sergi, yeni direktör Bürhan Toprağın başından doğan büyük bir fikirle, bugüne kadar, halkın, hatta ressamların da bilmedikleri yerlerde mahpus kalmıs eski eserlere de beraet kazandırdı. Bunlar küçük bir salonu zor dolduracak kadar bile azdılar; fakat ele geçmeleri için çekilen zahmet, resim tarihinden al dıkları büyük kıymeti bir kat daha artırtyordu. Bu sergi, devir, fikir, ekol, yaş, nazariye gibi nesiller ve zümreler ara • fina örülen kale duvarlarımn hizasını aşan bir yühseklikte, bize, mücerred Türk resminin müşterek vasıflarını, millî kabiliyet ve tekâmül derecesini aramah, üstünde düşünüp durmak fırsatım verdi. Kronoloji zincirinin birçok halka lan, eserlerin simdiye kadar hiçbir galeride muhafaza edilmemesi gibi gayrimedenî bir ihmalden dolayı ek sik ve kopuk kaldığt halde, ressam Hamdiden Fikret Muallâya kadar gelen yolun kalın tekâmül çizgisini farkedebilmek imkânını bulduk. Bugünlük, böyle bir fırstaı bize veren Bürhan Toprağa teşekkür eder ken, Istanbulda bir galeri binası yapdmadan evvel olgun ve bereketlî bir güzel san'at hayatı behliyenlerin, kaştk bulmadan evvel çorbaya dalmak istiyenlerle ayni talih çemberi içinde bulusacaklarım bir kere daha söyle yiverelim. Alman kararının akisleri Fıansa da ayni tedbire baş vurmak istemiyor Son kanunla Alman ordusunun mevcudu 1,300,000 i bulacak. Bunun için de yeni bir vergi ihdas edilecek IHEM NALINA MIHINA Madridde mi, Atinada mı, Istanbulda mı? u yaz, Tepebaşı bahçesi ikiye ayrıldı. Bir tarafına «Halk bahçesi» adı takıldı. Burada şarkılar söyleniyor, mızıkalar çahnıyor, halk eğleniyor. Geçenlerde, bir akşam. burada oturdum. Bakınız, nazan dikkatimi neler celbetti? Etrafrmdaki masalarda yüksek sesle bağırarak konuşanlar, hep ispanyolca lâf ediyorlardı. Hele, îspanyol dansözü şarkı söylediği zaman kıyamet kopuyor, alkışlara, ispanyolca naralar da kanşıyordu. Kendimi Türkiyede ve tsi tanbulda değil; Madridde sandun. Arada bir fark varsa orada insanlar, boğttşuyorlar, burada ise rahat rahat eğlenerek gülüşüyorlardı. Şu bizim Musevî vatandaşlann, kendilerini kapıdışan eden İspanyaya karşı hâlâ yaşıyan bu ölmez bağhhğı ve ispanyolcaya karşı gösterdikleri bu içten gelen heyecan sinirime dokundu. Halk bahçesini dolduran bu adamlara Türk yurddaşı demek için bin sahid lâzım. Hepsi o kadar Îspanyol dili, İspanyol ruhile meşbu... Musevî vatandaşlarımızı türkçe konuşturmak için, kendilerini bizim de Ispanyollar gibi kapıdışarı etmemiz mi lâzım demeğe dilim varmıyor amma onlar, nikel yirmi beşlik kadar iri gözlü Îspanyol dansözünün şarkılarını kendilerini unutacak kadar şevk ve heyecanla alkıslarken ben içimden şöyle düşünüyordum: Ah, ne olurdu, şu anda hepiniz, o bayıldığınız İspanyada bulunsaydınız; aklınız başınıza gelirdi. Cenubî Çinde dahilî harb Iki vilâyet birbirile muharebeye tutuştu Şanghay 28 (A.A.) Sulh müzakereleri yapılmakta olduğu şu sıralarda Kwangsi kıtaatı, Kvvangtungun cenubu garbisinde yeni bir taarruz yapmıslardır. Bugiin bu kuvvetler, Kvvangtungun kuvvetlerile yapmış oldukları çetin mücadelelerden sonra bir çok şehirleri zaptet mislerdir. Kvvangsi kuvvetleri, süratle Pakhaiye yaklasmaktadır. Bu sehrin zaptı, Kwangsi kuvvetlerinin denizde bir rpahrec elde etmelerine medar olacak tır. Dr. Şahtın Paris seyahati neticeleri Nazır fevkalâde memnun görünüyor Paris 28 (A.A.) M. Schacht, Dahiliye Nezaretinden çıkarken Havas ajansmın bir mümessiline şöyle demiştir: « M. Blum gibi bir zata mülâki ol" maktan nasıl olur da memnun olmam.» Bugün öğleden sonra tayyare ile Ber line gidecek olan M. Schacht, seyaha tinin neticelerinden fevkalâde memnun ve bahtiyar oldugunu ilâve etmistir. Alman kıtaatı bir yürüyüş esnasında Temps, Thorezi tenkid ediyor Nankin de taarruz ediyor HongKong 28 (A.A.) Kvvangsiden Kvvangtungun cenubuna binlerce mülteci gelmektedir. Nankin kuvvetleri, Kvvangsiye taarruz etmeğe hazırlanmakfadırlar. Maresal Chiang Kaischekin Çinde kı umumî muhasamata mâni olmak için elinden geleni yapacağı söylenmekte dir. Paris 28 (A.A.) Temps gazetesi, Alman Ekonomi Bakanı Schachtın Pa rısi ziyareti münaseDCtiIe Başbakan Blum ve komünist partisi genel sekreteri Thorez arasında teati olunan mektublardan bah' sederek Fransız hükumetinin ecnebi bir hükumete karşı nezaketle hareket etmiye hakkı olmamasını istiyen Thoreze şid detle hücum etmekte ve böyle bir hattı hareketin Fransa için doğurabileceği neticeleri hiçe saydığından dolayı Thorezi tenkid etmektedir. PEYAMI SAFA Amiral Horti Duçe ile görüşmek üzere İtalyaya gidiyor Viyana 28 (A.A.) .Amiral Horti, bugün öğleden sonra Linze gitmek üzere Hinterrissden hareket etmistir. SöyIenildiğine göre, amiral, oradan Dolbiacoya giderek M. Musoliniye mülâki olacaktır. Bursayı soyan hırsız tnegölde yakalandı Bursa (Hususî) Geçen sene Bur sada bırçok evleri soyan mahir bir hırsız dolaşıyor ve bir türlü ele geçmiyordu. Bu hırsız son günlerde Inegölde yakayı ele vermiş ve buraya getirilmiştir. Yusuf oğlu Mehmed adındaki bu hırsız Inegölde sarraf Yusufun evinden para ve kıymetü eşva çalmış ve kaçarken İnegöl polisi tarafından yakalanmıştır. Bursa Emniyet müdürliiğü yaptığı tahkıkatta buradaki hırsızlıkların Mehmed tarafından yapıl dığını tesbit etmistir. Dr. Şaht siyasî meseleleri de görüştü Londra 28 (Hususî) 4 gündenberi Pariste bulunan Almanya îktısad Nazırı Dr. Saht bugün Berline dönmüştür. Paristen bildirildiğine göre Başvekil M. Blum ve Hariciye Nazırı M. Delbusla görüsen M. Saht siyasî meseleler hakkında da müzakerelerde bulunmuştur. Bu meyanda Almanyada askerlik müddetini temdid eden yeni kararnameler hakkmda izahat vermis ve komünist propagandalarınm iktısadî bakımdan menfi neticeler doğurduğuna isaret etmistir. Dr. Göbles te ttalyaya gidiyor Roma 28 (Hususî) Alman Propaganda Nazırı Dr. Göbels İtalyan Propaganda Nazınnın misafiri olarak yann Venediğe muvasalat edecektir. Doktor ltalyada iki gün kalacaktır. Filistinde karışıklıklar sona eriyor Londra 28 (Hususî) Irak Hariciye Nazırı Nuri Paşa Essaidin tavassutu sayesinde Filistindeki Arab komıtesi iğtişaşata nihayet vermeğe karar vermiştir. Bu haber Londrada miisaid bir tesir yapmıştır. İngiliz Bahriye Nazırı Maltada Londra 28 (Hususî) ki İngiliz üssübahrileri katta bulunmakta olan Sir Samuel Hoare bu muvasalat etmistir. Akdenizdehakkında tetkiBahriye Nazırı sabah Maltaya İngiliz ordusu Mısırdan yirmi sene sonra çekilecek Londra 28 (A.A.) Mısır İngiliz muahedenamesinin başhca askerî maddesi, îngiliz askerlerinin tedricî su rette Süveyş kanalı mıntakasında tahaşşüd edeceğini ve ahval ve şerait müsaade ettiği ve Mısır ordusu kâfi derecede kuvvetli olduğu takdirde İngiliz askerlerinin yirmi sene sonra tamamen Mısırdan çekileceğini derpiş etmektedir. Bu yirmi sene hitam bulur bulmaz, Mısırla îngiltere arasında zuhur edecek bütün ihtilâflar beynelmilel salâhiyettar bir orgariizme havale edilecektir. Amerika bir komünist Ingiliz meb'usunu kabul etmedi Londra 28 (A.A.) Ş'mdi Kanadada bulunan ve beynelmilel sulh hakkında nutuklar söyliyen İngiliz partisinin biricik komünist meb'usu Gallacherin Amerikaya girmesine Vaşington hükumeti müsaade etmemiştir. Ankarada bir kollej binası yapılıyor Milletler Cemiyetinde bir istifa Cenevre 28 (A.A.) M. Avenol, Sovyet Rusyanın Madrid sefaretine tayin edilmiş olduğundan dolayı Millet ler Cemiyeti umumî sekreter muavini M. Rosenbergin bu vazifesinden istifa etmiş olduğunu bildirmiştir. Ahende yapılacak atlı müsabakalar Köln 25 ağustos (Hususî) Ahende yapılacak olan biiyük atlı müsabakalarda Türkiyeyi 7 zabit temsil edecektir. Sü varilerimiz, milletler arasında yapılacak olan Hindenburg kupası müsabaka"sına da iştirak edeceklerdir. Ankara 27 (Hususî) Türkiye İş Bankası dün Yenişehirde de bir şube açmıştır. Bu şube ile İş Bankasımn memleket içinde ve dışındaki şubelerinin adedi «49» u bulmuştur. Şube bugünden itibaren faaliyete başlamıştır. ra saat 4 te Londra istasyonlan tarafından alınmış ve Stalinin gür sesi zannedilmiş olduğu beyan edilmektedir. Siyasî mehafil, böyle bir velvele uyandıracak ve ortaya yeni bir endişe unsuru çıkarabilecek olan bir nutku, Stalinin sebenziyor diye ona isnad etmenin Romanya Kralı ve Yugoslav sinederecede doğru olacağını suale şayan ne Kral Naibi Praga gidecekler görmektedir. Pra? 28 (A.A.) Öğrenildiğine Bu mehafil, umumiyetle hâdiseyi te göre, Romanya Kralile Yugoslavya Naessüfe sayan bulmaktadır. ibi kendlerine Benes tarafından vaki o]an davet üzerine yakında buraya gele Paris 28 (Özel) Paris Borsasının buceklerdir. I5 Sankası Ankarada yeni bir şube açtı Ankara 27 (Hususî muhabirimiz den) Türk Maarif cemiyeti Yenişe hirde bir kollej binası yaptırmaktadır. 150 bin lira sarfile vücude gelecek olan bu mekteb orta ve lise kısımlarını ih tiva edecek ve 600 talebe alabilecektir. Bina bir mekteb için haiz olan bütün tertıbatı haiz olacaktır. Ankarada mekteb ihtiyacını karşıhyacak olan kolle jin teşrinievvele kadar bitirilmesine Diğer taraftan Mısırhlar, istedıkleri çalışılmaktadır. İnşaat süratle ilerledigibi Sudanı tamamile kendi kontrollan ğinden teşrinisanide tedrisata başlanaaltında bulundurmak arzularını yerine cağı ümid ediliyor. getirememişlerdir. Yalnız bu kontrola işStaline atfedilen beyanat natirakleri nisbeti daha ziyade genişletil sıl uydurulmuş? miştir. Bilhassa mahallî zabıta ve saire Londra 28 (A.A.) Evening ?ibi talî işlerde. Nevvs gazetesinin evvelki gün ve Daily Yunanistanda yeni vergi ihMail gazetesinin M. Stalin tarafından das edileceği doğru değil radyo ile bir nutuk söylemiş olduğu ha Atina 28 (Hususî) Başvekil muberi büyük bir sürpriz tevlid etmistir. Bu haber, resmî, siyasî mehafilde son dere avini ve Maliye Nazırı Zaviçyanos istikce heyecan uyandırdıktan sonra Mos raz faiz kuponlan üzerinden vergi alınakova tarafından resmen tekzib edilmiş cağına dair çıkarılan şayiaları kat'î su rette tekzib ederek ahalinin millî eshama tir. Evening Nevvs, vermiş olduğu haber karşı emniyetini azaltacak bu gibi yalan hakkmda dün bir izahname neşretmiştir. şayiaları çıkaranların şıddetle teczıye e~ Bu izahnamede bu nutkun öğleden son dıleceğini gazetecılere söylemıştir. Fakat Istanbul Belediyesinin Halk bahçesi, yalnız, bir Madrid tahçesine mi benziyor? Hayır, orada kendinizi Atinada sanmanıza da hiçbir mâni yoktur. Avrupanm Ispanya hâdiseleri yüzünZannedıldiğine göre, hükumet, ordu den bulanık bir vaziyete gırmesinm Hıt Rum garsonların bangır bangır bağırarak nun artan masrafını karsılamak üzere, leri kararından döndürmediğini görmek herşeyi rumca ısmarlamaları kâfi gelmiyormuş gibi, çalınan havaların ve söyleservetler üzerinden istifa edilecek yeni endişe verici bir müşahededir. Hükumetnen şarkıların yüzde doksanı rumcadır. bir vergi teklifinde bulunacaktır. lerin, vaziyeti daha vahimleştirmemek ısAradabir, bir Türk kızı, yeni tangoları Imparatorluk Almanyasında da tes tırarında bulundukları şu sırada, bu hafilân söylüyor; sonra gelsin rumca... lihat yarışı masarifini karşılamak üzere, reket, ateşe gaz dökmekten başka birşey Ben, böyle bir eğlence yerinde rumHarbi Umumiye takaddüm eden 1912 değildir. ca ve ispanyolca şarkılar söylenmesine senesinde, buna benzer vatanî bir vergi Bu ifraJ derecede teslihin neticesi her ihdas edildiği söylenmektedir. Doktor halde vahim olacak ve biz Fransızlar için muarız değilim amma, bunun bir haddi Şahta gayet mühim bir varidat membaı millî müdafaamızın baştan asağı tensiki vardır. Bir Türk şehrinde, ismi «Halk teşkil edecek olan bu yeni vergi, 10,000 ni intac edecektir. İki senelik hizmeti as bahçesi» olan bir Belediye bahçesinde, en çok türkçe şarkılar söylenir, aradabir, mark ve daha fazla miktarda nakid ve keriye,36 fırkalık bir Alman ordusu ihdadiğer dillerden de bir iki hava çalınır omülk halindeki servetlerin, yüzde 3 ilâsı üzerine hâsıl olan vaziyeti karşılıyabilkunur. Tepebaşı Halk bahçesindeki yüzde 5 i ni'betinde alınacaktır. memizi güçlükle temin ediyordu. Kaldı ki, gibi cıvıtılmaz; cıvıtılmak istenilirse buAlman ordusunun tutacağı yekun hükumet ve erkânıharbiye, îtalyan dostna müsamaha edilmez. Askerlik muddeti ıkı seneye luğunu da hesaba katıyordu ve o zaman, cıkarılmadan evvel Küstahlık derecesini bulan bu ispanAkdeniz meseleleri, Ispanyol isyanile şimyolca ve rumca aşkı karşısında sinirlenediki gibi karışık değildi. Kuvvetlerimizin bir plânçosunu yapmak ve zarurî görü rek o aksam bahçeden çıkarken bir ErAlman ordusu 300,000 nefer nen fedakârlıkları göze almak bizim için meni yurddaşa rasladım. O da, bana: 598.000 > 1914 sınıfı « Bu, nedir; dedi; Yunanistanda bir hayat ve memat meselesidir.» Yekun 898 000 mıyız? Bu kadar çok nımca şarkı söyleM. Archimbaux «Rus ordularım nir mi?» reddedemeyiz» diyor « Işitmiyor musunuz, türkçe de 200,000 nefer s. s. Fransız meb'usan meclisi ordu encüme söylüyorlar, dedim?» (30.000 i kışlada) S. A. 100,000 > ni azasından Leon Archimbaux Alman« Evet, devedekulak kabilinden. 100.000 » Motorlü kıt'alar yada askerlik müddetinin arttınlmasına Daha bol ve daha rahat rumca şarkı 400,000 » Yekun dair yazdığı bir yazıda ezcümle diyor ki: söyliyebilmek için bir iki tane de türkçe «Hitlerin birşeyler hazırladığını bili tango ile göz ve kulak boyuyorlar. Allah yorduk ve Olempik oyunlar biter bitmez, İş kampları 275,000 nefer aşkına yazınız. Biz, Türk kültürile yeHitlerin, bize, yeni faaliyet şeklini göstişmiş Ermeniler, burada boyuna rumAskerlik muddeti iki seneye tereceğini tahmin ediyorduk. Aldanmacıkarıldıktan sonra ca şarkılar söylenmesine tahammül edemışız. Almanyanın hâkimi, muannid ve miyoruz.» haşin bir azımle, eski Pancermanist siya sete devam ediyor.» Alman ordusu 300.000 nefer Türkün civanmerdce tesamühünü sui1914 sınıfı 598,000 j , M. Archimbaux, Alman ordusunun istimal edip Belediye Halk bahçesinin 467.000 » 1915 sınıfı eski mevcudu ile şimdiki mevcudu ara 1 365,000 > Yekun sında ve gene Alman ordusu ile Fransız İstanbulda mı, yoksa Atinada mı, Madordusu arasında bir mukayese yaptıktan ridde mi olduğunu anlaşılmaz bir hale koyanlara, biraz kendilerine gelmelerini sonra yazısına şöyle devam ediyor: 200,000 nefer s. s. «Amma, Maginot hattı elimizde, diye ve Türkiye halkının Türk olduğunu u(30.000 i kıslada) S. A. 100,000 nefer ceksiniz. Doğrudur. Dünyanm en iyi nutmamalannı tavsiye ederiz. Motorlü kıt'alar 100.000 » tankları ve en iyi tayyareleri bizdedir, o 400.000 » Yekun da doğru. Fakat, Hitlerin vaziyeti, bizi bir düsünme silsilesine sevkediyor. Musolini yeni bir nutuk Telâşa lüzum yok. Bütün sükunetimizi İş kampları 275,000 nefer söyledi ve bütün soğukkanlılığımızı muhafazaya Roma 28 (A.A.) M. Musolini, M. Fabry'ye göre mesele Fransa çalışalım. Potenzada irad ettiği bir nutukta ezcümiçin hayat memat meselesidir Bizde, askerlik müddetinin artırılması le demiştir ki: L'intransıgeant gazetesi, Almanyada mevzuu bahsolamaz. Fakat, bu yeni va« Çocuk beşikleri boş bir millet, askerlik hizmeti müddetinin bir seneden ziyet karşısında vazifemiz Rusya ile olan bir imparatorluk zaptedemez. Eğer bir ıki seneye çıkarılması meselesine dair o ittifakımızı muhafaza etmektir. Rusyanın milletin bir imparatorluğu varsa, bir gün larak eski Harbiye Bakanı M. Jean Sovyet olduğunu makamı itirazda söylionu muhafaza etmek ve yahud müdafaa Fabrynin mütalealarını neşrediyor. M. yecekler bulunabilir. Zarar yok. Bir eylemek için büyük güçlüklerle de kar memleket, istediği rejimi kabul edebilir. Jean Fabry ezcümle diyor ki: şılaşabilir. Yalnız fazla çocuk doğuran «Almanyanın 1918 deki 300 fırkayı Sovyetler bize ordularım teklif ediyor milletler, ırklannı bütün dünya üzerine kolayca tekrar teşkil etmesini ve 1 milyon lar. Reddedersek hata işlemiş oluruz.» yaymak azminde bulunan milletler, tek Intransigeant gazetesinin Berlin mu habiri, askerlik hizmetinin bir seneden iki seneye çıkarıldığı haberinden bir gün evvel dolaşan bir şayianın tahakkuk ettiğıni yazmakta ve bu şayiayı şu şekilde ızah etmektedir: Alman Meb'usan Meclisi, Nürem berg kongresi arıfesınde, yani eylulün başlarında, Wormsta, yahud Nürembergde içtimaa davet edilecektir. Hitler, bu içtimada, bolşevik taarruzu tehlikesinî şiddetli bir lisanla izah edecek, vatanın tehlikede oldugunu söyliyerek Alman milletinin fedakârlık duygularına müracaat edecektir. 500,000 kişiyi daimî surette silâh altında bulundurmasını temin edecek olan bu karar hangi siyasetin ese ridir? Bunun bir tek cevabı vardır. Almanya Avrupa cephelerinin hepsinde harb edebilecek vaziyete girmekte her türlü ittifaklara karşı muvazene teminine çalışmaktadır. Sakın bir gecenın sabahında bizı gafil avlıyan bu hâdisenin en şayanı dikkat tarafı, Hitler usulünü bir kere daha tebarüz ettirmis olmus, gece karanlığında bir yıldırım gibi çakmasıdır. Alman kudretin den ziyade Hitlerin metodu korkuncdur. Muntazam ordu: Yarı askerî teşekküller: Askerî hazırlık halinde: Muntazam ordu; Yarı Askerî teşekküller: Askerî hazırlık halinde: olbO îılkB kelime ile ancak erkek milletler, bir im paratorluğa sahib o4mak hakkını haiz dirler.» Leh Başkumandanı Parise gidiyor Londra 28 (Hususî) Leh ordusu Umumî Müfettişi General Smigli bugün Varşovadan Parise hareket etmiştir. General Smiglinin Fransız Leh teşriki mesaisini kuvvetlendirmeğe çalışacağı haber verilmektedir. PARİS BORSASI Göbbels, İtalyaya gidiyor günku kapanış fiatları şunlardır: Londra 76,35, Nevyork 15, 18 3 A, Berlin Londra 28 (Hususî) Almanya i 610,75, Bruksel 256,37 1/2, Amsterdam 1031.25. Roma 119.35, Lizbon 69,15, Cenevkinci tahtetahir filosunu inşa etmistir. re 495,12 1 2, Bakır 42 3 4 . 43 1 4, Kalay Bu hususta tafsilât alınamamıştır. 186. 12/6, Altın 138, 4 1/2, Giımüş 19 1/2. Ikinci Âlman denizaltı filosu Berlin 28 (A.A.) Italya Propa ganda Bakanı M. Alfierinin daveti üzerine, Almanya Propaganda Bakanı doktor Göbbels yann tayyare ile Venediğe gidecektir.