19 Nisan 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

19 TVlsan 1936 CUMHURIYET Artistler tatil günlerini nasıl geçirirler? Bir yıldızın yirmi dört saatlik hayatı Yıldızların çalışma zamanlanna ve tarzlarına dair gazetelerde sık sık yazılar görülüyor. Fakat sinema artistleri stüdyoya gitmedikleri günleri nasıl geçirirler. Bu da merak edilecek şeylerden değıl midir? 0 halde gelin sizinle birlikte bir yıldızın tatil gününü kendisile beraber yaşıyahm: Saat 8 Vakittir, haydi kalk.. Birşey değil, rahata alışırsm da diğer gün ler de zamanında yataktan fırlıyamazsın. Şimdi bazılarınız bir yıldızın yataktan kalkışını belki de tıpkı «Aşk resmigeçidi» nde kraliçe rolünü oynıyan Janette Mac Donaldın kalkışı gibi zannedecek ler. Dadılar, dayalar, hizmetçiler, şarkılar, koltuğa girmeler ve saire... Hayır, ekseri yıldızlar sizin gibi benim gibi yalnızbaşlanna, kimsenin yardımına ihtiyac göstermeden yorganı üzerlerınden sıyınr, ayaklannı yere indirir ve terlıklerini geçirirler. Saat 8,30 Jimnastik... Sırtta bir mayo, penceresi açık büyükçe bir odada gjineş varsa onun karşısında «eller aşağı, eller yukarı, beli sağa sola bük!» ve saire tarzında hareketlerle vücudün güzel hatlarını muhafazaya gayret.. Geniş nefes almak, bacaklan seri hareketlerle oynatmak ta jimnastiğin son numaralannı teşkil eder. Saat 9 Beş on dakika istirahat.. Sevimli küçük köpek sahibine hürmetlerini ve sevgilerini arz için koşup yanına gelir.. Bir iki okşanıştan sonra bir şeker parçası, yahud bir ekmek kabuğile taltif edilir. Saat 10 Berber gelmiş.. Saçlar düzeliyor, hafif bir makiyaj yapılıyor.. Biraz pudra, biraz ruj.. Gözlere biraz si yahlık, kâfi!.. Kendısi zaten güzel, fazla süslenmeğe ne hacet! Saat 10,30 Yıldızımız yazı masasının önünde.. Sabah postasını tetkik ediyor.. Alâ, aşk mektubları, imzalı resim istiyenler, izdıvaca talıb olanlar ve saire.. Mektubların içinde çok hissî yazılmış olanlan var.. Fakat öyle de komiklerine rasgeliniyor ki.. Resimlere bizzat kendi yazısile imzalar ve tatlı birkaç kelime.. Lâkin mektublar kâtıbeye havalc. Derken telefon çalıyor.. Çalıyor amma.. Bir defa, iki defa değil, her ıki üç dakikada bir.. Hizmetçi aynı cumleyi tekrar edi yor: «Matmazel evde yok.. Geldıği zaman telefon ettiğinizi söylerim!.. Saat 12,30 Eve dönüş.. Öğle yerneği hazır.. Fakat çok yemeğe gelmez, kilo artar, kadın şişer, kalçalar büyür, yüz yuvarlaklaşır.. Biraz et, biraz sebze, bol yemiş.. Bir bahve, bir sigara.. Saat 1,30 Bu öğleden sonra uykusu encak haftada bir nasib olur. Onun için haydi şezlonga uzan.. Yatağa girmeğe gelmez.. İnsan belki akşama kadar uyur kalır. Saat dörtte arkadaşlarla ran devu var.. [Yıldızın öğleden sonraki hayab gelecek defa]. Marlene Dietrich müşkiil vaziyette.. Holivuddan kat'î surette ayrılmıya karar verdiği söylenen Alman yıldızmın istikbalde ne yapacağı belli değil Hâlâ, bu iş kat'î bir surette anlaşılamadı. Marlene Ditrich Holivudu kat'î surette mi terkediyor? Yoksa dinlenmek üzere mi Avrupaya geliyor? Amerika dan gelen haberler, Alman yıldızınm eşyalarını San Pedroya gönderdiği ve kendisinin de oradan vapura binerek Panama boğazı yolile Avrupaya hareket edeceğini bildiriyor. Marlene Ditrichîn Avrupaya yalnız dinlenmek için geldiğini iddia edenler, onun mensub olduğu şirketle heniiz mukavelesinin bitmediğini ve bir filkn daha çevirmeğe mecbur olduğunu ileri sürü yorlar. Hatta Amerikaya döneceği ayın bile belli olduğunu, yıldızın eylulde tekrar Yenidünyaya müteveccSıen hareket edeceğini söylüyorlar. Amerikadan kat'î surette aynlmakta olduğunu ileri sürenler ise daha ileri gi derek Marlenein bir müddet için sine madan çekileceğini bile ilâve ediyorlar. Bu, yekdiğerine uymıyan haberlerden hangisinin doğru olduğunu söyliyecek olan hiç şüphesiz Marlenein bizzat ken disidir. Fakat umumî kanaate göre o da henüz ne yapacağını kat'î surette bilmiyor. Bilse de hiç gazetecilere söyler mi? *** Marlene Ditrichi Amerikadan soğu tan şrmdiye kadar cereyan etmiş olan bir sürü vak'alardır. Bunlardan birincisi 1935 senesi martında vukua geldi. Yıldız, rejisörü Von Sternbergden aynldı. O, rejisör ki altı sene evvel kendisini yoktan dünyaya getirmiş «Mavi Melek» le san'at âlemine atmıştı. Bundan sonra birlikte çevirdikleri yedi filimde de hiç bir zaman onu küçük bir mevkie düşürmemişti. Fakat filim âmilleri Von Sternbergin filimlerinin pahalıya mal olduğunu göriiyorlar; yapılan masraf nisbetinde varidat getirmedığini iddia ediyorlardı. Onun için kendisine teşekkürle yol ver meği daha münasib gördüler. O zaman Marlene: Hayır, dedi, ben filimlerimi hep Von Sternbergle birlikte çevirmek iste rim. Burada olmazsa Ingilterede veyahud başka yerde... Tabiî bunlan söylerken Von Stern bergin kendisinin velinimeti olduğunu düşünüyor ve yükseldıkten sonra ona velev ki bir mâni dolayısile de olsa alelâde şekilde: Allaha ısmarladık! Diyip gitmek istemiyordu. Halbuki Von Sternberg hiç te mer hamete muhtac bir adam değildi. O, başka kumpanyada kendisine iş bulmuş Peter Lowe ile birlikte Dostyevskinin «Cürüm ve Ceza» yı çeviriyordu. O vakit Marlene Ditrich duyduğu vicdan azabından kurtuldu. Ne senaryoyu, ne de rolünü pek fazla beğenmemiş olmasına rağmen Frank Borzagein idaresi altında «Desire» kordelâsmı çevir meğe başladı ve tam bu esnada Von Sternbergin yerini dolduracak bir adama rasgeldi. O da Ernest Lubitsch.. boşuna çıkacak gibi. Marlene Amerikaya dönse bile muhtemeldir ki başka bir kumpanyaya intısab etsın. Maamafıh, Alman yıldızı sade bu işlerden dolayı değıl, sansür yüzünden de Amerikaya ve Amerikalılara dargındır. Von Sternbergle birlikte çevirdiği «Kadın ve Kukla» kordelâsında sansür, yıldızın «lover âsık» kelimesini söylemesini menetmişti. Diğer taraftan Amerika sansürüne mevzu beğendirmek te çok müşkül olmağa aşlamıştı. Onun için eski mevzuları tekrarlamaktan başka bir şey yapılamıyordu. «Desire» fılmi vaktile Brigitte Hclmin oynadığı «Iyi Günlere Veda!» dan, «Vaktile bir Asker Sevdim!» ise yukanda da söylediğimiz veçhile «Hotel împerial» den başka birşey değildi. Bunlara, evvelâ Von Sternbergle, sonra da Ernest Lubitschten aynlışını ve ocuğunun Gangsterler tarafmdan kaçı ılması teşebbüsünü ilâve ederseniz Marlenein Holivuddan niçin büsbütün soğuduğunu pek güzel anlarsınız. Belki önümüzdeki eylule kadar bun ların bir kısmı zail olur, fakat hepsinin ortadan kalkacağmı kim temin edebilir? Pekâlâ, Marlene Amerikaya dönmedi. Büsbütün sinemadan çekilecek mi? Yoksa Avrupada başka bir memleketiç miçalışacak? Bir kere Almanya ilk plânda mevzuu bahsolmaz sanıyoruz. Vakıâ, Hitlerin sansür heyeti «Desire» filminin Almanyada gösterilmesine mani olmamıştır amma, Marlenee orada :alışmağa izin vereceği biraz şüphelidir. Ingilterede çalışması ihtimali daha ziyade kuvvetlidir. Marleneein kocası Rudolf Sieber Ingiliz stüdyolannı son ziyareti esnasmda muhiti böyle bir teklife pek müsaid bulmuştur. Yalnız Ingilizler Marlenee muvafık bir senaryo bulabilecekler mi? Diğer taraftan onu tatmin edecek milyonlan verebilecekler mi? Hiç füphesiz Paramount şirketi Marlenein diğer bir yerde çalışmasma ve başka bir şirketle kuntrat akdetmesine el altından bütün kuvvetile çalışacaktır. Çünkü böyle bir yıldızın filimlerine sahib olacak diğer bir kumpanya hiç şüphesiz ticaret sahasında Paramounta müthiş bir rakib olacaktır. Henry Garat hiç durmadan dolaşıyor Fransız yıldızı muhtelif yerlerde çalışıyor Fransız yıldızı Henry Garatyı son zamanlarda sık sık göremez olduk. Fakat zannetmeyin ki o sinemadan çekildi. Hayır, bilâkis Amerikaya gidip gelmekle de kalmadı. Şimdi zaman zaman Berlin, Londra ve Pariste görünüyor. Ufanın yaptığı filimlerin fransızca kopyalannm ekserisinde onu göreceğiz. Ingilizceyi iyi bildiği için Ingiliz stüdyolan da kendi filimlerinin fransızca kopyalannı yapmak istediler mi ona müracaat etmekten geri durmuyorlar. Henry Garat Berlinde son olarak çevirdiği «Mavi Fare» filmine aid faaliyetini bitirip Parise dönmek üzere iken yolda kendisini yakalıyan bir Fransız gazetecisine şu beyanatta bulunmuştur: « «Mavi Fare» filmi çok eğlenceli bir filimdir. Almanyada her zaman olduğu gibi zevkle çalıştım. «Şahane Vals» ın almanca kopyasında benim rolümü «Maskeli Kadın» ve «Bitmemiş Senfoni» gibi filimlerin rejisörlüğile kendisinin her sahadaki kudretini göstermiş olan Villy Först oynuyordu. «Mavi Fare» deki şahsiyetim şimdiye kadar olduğu gibi ne bir prens, ne de ilâhî bir mahluktu. Orada alelâde bir memuru temsil ettim. Size bu filme dair vereceğim en enteressan haber orada kanmla beraber oynamış olmaklığımdır.» Asi kız Katherin Hepburn ile Fredtic March «Asi Kız» isminde bir filim çevirmeğe başlamışlardır. Bu kordelânın mevzuu kendisine çok sert ve şiddetli davranan muhitine isyan eden bir îngiliz kızının hayatına aiddir. Yıldızlar dinlenirken.. Marlene Dietrich, Gary Cooperle birlikte «Desire» filmin Onunla yeni projeler kuruldu. Mensub olduklan şirket kendilerine «Vaktile bir asker sevdim!» kordelâsmı çevirmeği teklif etti. Bu kordelâ sessiz olarak Pola Negri tarafmdan oynanmış olan «Hotel Imperiale» den başka bir şey değildi. Marlene, Lubitschin kandırıcı sözleri neticesi mt.zuun kendisine pek münasib ol" duğuna kanaat getirdi ve şöhret bulduğu zamandanberi ilk defa olarak filmin bütün teferrüatma vukuf kesbetmekte ısrar göstermeden oynamıya başladı. Lâkin stüdyoda çıkan bir takım mâ niler filmin çevrilmesini zaman zaman inkıtaa uğratıyordu. Anlaşılıyordu ki Lubitsch ile şirketin idare meclisini teşkil eden şahsiyetler arasında bir anlaşamamazlık vardı. Nitekim bu mücadele ler Lubitschi Paramountun umumî di rektörlüğünden yuvarladı; alelâde bir âmil mevkiine düşürdü. Bu işi izzeti nefsine yediremiyen Lubitsch de üç ay izin alarak Avrupaya seyahate çıktı. Marlenein yemiş olduğu derbe de Lubitschinkinden daha hafif değildi. Nasıl evvelce Von Sternbergle çalışmıya alışdıysa, şimdi de Lubitschile istinas peyda etmişti. Ona fevkalâde itimadı vardı. Halbuki sermayedarlar, ilk rejisörünü ondan ayırdıklan gibi, ikincisini de elinden almış lardı. Bunun üzerine «Vaktile bir asker sevdim!» in çevrilmesi büsbütün durdu. Marlene bir müddet kararsızlık içinde kaldı. Lâkin iki gün süren bir düşünce devrinden sonra Holivudu kat'î surette terketmek istediğini alâkadarlara bildirdi. Paramount işi bir iskandal haline getirmemek için meseleyi şu şekilde halletmek istedi. Guya Marlene ile şirket mümessilleri ittifakla buna karar vermişlerdi. Çünkü bu rol Marlenee münasib görülmemişti. Böyle bir hal sureti hiç te ha kikate uygun olamazdı. Çünkü filme zamana kadar sarfedilmiş olan para bizim paramızla 600 bin liradan aşağı değildi. Onun için Marlenein bu kararı stüdyo sahiblerini çok müşkül bir mevkıde bıraktı. «Sekiz kanlı kral» kordelâsmın mümessili Merle Oberon ve «20,000 senelik majıpuslar» filminin kahraman Bette Davis, Marlenein yerine ikame olunmak istenildi. Derken araya «Kadın asla unutmaz!» ın unutulmaz yıldız Margaret Sullavan girdi. Baş erkek rolünde gene Charles Boyer kalıyordu. *** Bütün bu vaziyet karşısında Marlenein istikbali ne olacak? Hiç şüphesiz Paramount önümüzdeki eylulü bekliyecek ve Marlene Amerikaya döner dönmez kuntrat mucibince çevirmeğe mecbur olduğu son filmi de ona oynatacak. Hatta bazı rivayetlere nazaran Marlenein bu filimden sonra gene Paramounta bağlı kalması için yeniden müzakerata giri şilmek tasavvurları bile varmış. Lâkin görünüşe nazaran bu ümidler Stüdyoda iki sahne arasında yıldızların her biri kendilerine mahsus tarzda dinlenirler. Meselâ Ginger Rogers istirahat işareti verildi mi, hemen bir koltuğa oturur, okumaya başlar. Arkadaşı Fred Astaire ise stüdyonun tenha ve karanlık bir tarafına çekilir. Zannetmeyin ki uzanır yatar. Bilâkis gelecek sahnede oynı yacağı dansların tecrübelerini yapmakla Bütün bu nazariyelerden kendkine meşgul olur. Ann Harding yün örer ve bahsolunduğu zaman Marlene kat'iyyen yavaş sesle konuşur. Tevekkeli, her yiğionlara temas etmek istememis., yalnız: tin bir çeşid yoğurt yiyişi var, dememişler. îcab ederse filim çevirmekten bile vazgeçerim! nından muzafferane çekilmek daha münasib değil mi? Cevabını vermekle iktifa etmiştir. Belki de bu fikri en doğrusudur. ÇünIyi amma, 27 eylul 1936 da henüz okü sinema ona şimdiye kadar, belki de tuz dört yaşına basacak olan Marlenein hiç beklemediği bütün şeyleri getirmiştir: san'at âleminden çekilmeğe karar vereceServet, şöhret ve saire.. Bu derece yüksel ğine de kat'iyyetle hükmedilebilir mi? dikten sonra artık ondan daha ne bekli Bu kadar gene mesleğinden ayrılmış bir yebilir. Bir gün şöhretini kaybedip ikin aktris şimdiye kadar görülmemiştir. Herci derecede roller oynamak mevkiine halde bu muammayı ancak zaman halledüşmektense san'at ve mücadele meyda decek! Ginger Rogers ile birlikte «Amerika Filosu» filminde oynıyan artistlerden Joy Hodget Holivudda yeni parlamakta olan yıldızlardan Ducill*. Ball