20 Nisan 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifede: Siyasî icmal, 3 üncü sahifede: Sovyet Rusyadan r5 • portajlar Nadir Nadi. 5 nci sahifede: Sağlık bahisleri: Hor mon. tedavisi nedir? Dr. Baha Arkan * > . , ,n»r ÎSTANBUL CAĞALOĞLÜ Jfll Sfljl ı 4/OJ Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: Îstanbul, No 246 . . Telefon: Başmuharrlı ve erl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. tdare n matbaa tasrnile Matbaacütf: ve Neşriyat Şlrketl 24299 24290 umhuri Buna binaen, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği hükumeti ta rafından aşağıdaki hususları nazan ıttılanıza vazetmeğe memur edilmiş bulunuyorum: Sovyetler Birliği hükumeti, Bo ğazlar rejimi hakkındaki fikrini müteaddid vesilelerle ve tam bir vu 7uhla bildirmistir. Mezkur hükumet daima bu böl gede Türkiyenin hakimiyetini tamamen muhafaza etmek lâzım olduğu ve bu hakimiyetin Boğazlarda tjarışın ve huzurun muhafazası için el zem bir şart olduğu kanaatinde bu lunmuştur. Bu prensip Türk Sovyet mua hedelerile telif edilmiş ve Sovyet heyeti murahhasasının 1922 1923 te Lozan konferansında yaptığı teklif İ 20 NİS3II 1936 Edenin uzlaştırma teşebbüsO Boğazlara aid Yalan haberlerle Mücadele oğazlardaki gayriaskeriliğin kaldınlmasmı istiyen notamız, bütün dünyada hem şekli, hem esasî bakımlarından çok güzel tesirler yapan yüksek kıymetli ve yüksek takdirlere lâyık bir vesika olarak karşılandı. Son elli yılın siyasî işleri arasında bunun kadar mükemmel ve muvaffak bir hareket görülmemistir denilse hata olmaz. Notamız bizim için en canalacak bir meseleyi büMoskova 19 (A.A.) Sovyet tün bir kalb açıklığile ortaya koymuştur. Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği hüNotamızın en kuvvetli tarafını samimiyekumeti Dış İşleri Komiserliği tara ti ve hakka mutabakati teşkil etmiştir. fından Türkiyenin Moskova büyük Çoktanberi arsıulusal âlemde böyle doğelçisine verilen cevabın suretidir: ruluk ve dürüstlük görmemeğe alışmış olan cihan efkân umumiyesi notamızla 11 nisan 1936 tarihli notanın ayepyeni ve çok haysiyetli bir siyaset nülındığını bildirmekle kesbi şeref ey munesi karşısmda kalmış oldu. Takdirlerim. Türkiye Cumhuriyeti hüku lerle karışık ilk hayret günleri geçtikten meti, bu notada Boğazlar mukave sonra notamızın siyasetimize temin ettiği lesinin müzakeresine istirak etmis o yüksek muvaffakiyeti çekemiyen bazı talan devletlere, Boğazlar rejimini raflar bu muvaffakiyeti azçok hırpalıyaTürk topraklarınm ihlâlden masu bilecekleri malihulyasile guya bizim gayniyeti irin elzem olan emniyet şartriaskerî mıntakaları şimdiden askerle işgal lan içinde ve Akdenizle Karadeniz ettiğimiz hakkında yalan rivayetler çıkararasında tecim seyrüseferinin müste dılar. Dış İşleri Bakanlığımız bir iki günmir bir surette inkisafı için daha lidür bu yalan haberleri tekzib etmek için beral bir ruh dahilinde tanzimine adeta çetin ve devamlı bir mücadeleye gimatuf anlaşmaların en kısa bir müdrişmiş bulunmaktadır. Bazı mahfillerin det zarfında akdi hakkında müza sistematik bir tarzda bile bile ileriye sürkereye girişmesini teklif etmektedir. dükleri bu yalan haberlerle yapılan mücadele gayet yerindedir, ve onun üzerinde bütün ehemmiyetile ısrar ve devam etmek lâzımdır. Boğazlar üzerindeki davamızın kat'î haklılığından tam ve kâmil bir emniyetle emin bulunan hükumetimizin bütün dünyaca o kadar büyük takdirlerle karşılanan usulden başka bir sistem takibine tenezzül etmiyeceğf aşikâr bir keyfiyettir, ve notamızın her tarafta mazhar olduğu tasvibkâr telâkkiye nazaran böyle bir harekete asla lüzum dahi yoktur. Boğazlar hakkındaki notamı Fenerbahçe G. Sarayı za Sovyetlerin verdiği cevab Beşiktaş Güneşi yendi Dost Sovyet hükumeti, Türkiyenin ciddî bir harb tehlikesi mevcudiyeti hakkındaki endişelerini, bu sebeble Boğazlar rejiminin münasib şekilde tadilini tabiî bulmaktadır lere de esas teşkil etmiştir. Sovyet hükumetinin Boğazlar rejimi mese lesi hakkındaki noktai nazarında hiçbir değisiklik vuku bulmamıstır. Sovyet hükumeti, Türkiye hüku metinin halen genel barıstaki emni yetsizlik ve ciddî bir harb tehlikesi mevcudiyeti hakkındaki endişelerini tamamen haklı ve buna binaen halihazırdaki durum dahilinde arazisi nin emniyetini Boğazlar rejiminin münasib veçhile tadili suretile, mu hafaza hakkındaki emelini tabiî bulmaktadır. Yukanda zikredilen mülâhazaya binaen, Sovyet Sosvalist Cumhuri yetleri Birliği hükumeti, Türkiye Cumhuriyeti hükumetinin teklıfi veçhile, Boğazlar rejiminin Türkiye ve bu bölgelere bans ve huzurun muha Senenin en mühim maçı yapıldı Vefa Eyübü, İstanbulspor Hilâli yendiler, Beykoz da Süleymaniye ile berabere kaldı Galatasaray kalecisi Avni güzel bir kurtarış yapıyor [Arkası Sa. 7 sütun 5 te] Senenin en mühim dıyebileceğimiz lık yacaktı. Buna rağmen saat bir buçuğa maçları dün yapıldı. Havanın bıraz rüz doğru gerek balkon ve tribünlerde, ge gârlı olmakla beraber güneşli ve güzel rekse duhuliye tarafında yer bulmanın olması, Taksim stadyomuna sekiz binı imkânı yoktu. Oyuna başlama vakti bulan bir kalabaiık kütlesini erkend*n yaklaştıkça maç yapacak kulüblere men[Arkası Sa. 6 sutun 1 de] toplamıştı. İlk maç iki kırk beşte ba?lı Türk Mısır dostluk İtaiya Habeş sulhu Italyanlar Cenubda da muahedesi yapılıyor Müzakeratm akim taarruza geçtiler kaldığı ittifakla kabul edildi Habeşlerin burada büyük bir mağlubiyete uğradığı ve Ciciganın düştüğü bildiriliyor 13 ler Komitesi hazırladığı raporu verdi Birdenbire yalan haberlerin meydan AskerT muharrlrimizin mlltaleaları alışı dıkkati celbedecek derecede cür'etKahire 13 nisan (Hususî muhabiri kâr bir pervasızlık göstermiş olması arsıulusal islerde nekadar uyanık davranmak mizden) Mısırın haricî vaziyetini lığımız lâzım geldığini bize göstermiştir. kuvvetlendirmek için, Başvekil Ali MaCenevre 19 (A.A.) Negüs, MiletHavas Ajansı gibi yarıresmî mahiyetli hir Paşa geniş bir siyaset takib etmekteler Cemiyetine bir telgraf çekerek membüyük bir telgraf ajansı Boğazlann gay dir. Tokyo, Stokholm, Oslo ve cenubî leketin «nizamname ruhna mugayir ve riaskeriliğini filen ilgaya teşebbüs etmiş Amerikada yeni sefaretler tesis etti. Bircemiyet azalan tarafından ittifakla tak olduğumuza dair aldığı haberi neşretmek çok yeni konsolosluklar açtı. Bazı dev bih edilmiş» bir şekilde vuku bulan istiten çekinmemiştir. Bunu böyle yapmak letlerle dostluk muahedeleri akdetmek ilâyı durdurmak üzere derhal tedbirler a için ajansın kendisine verilen bu yalan ha çin müzakerata girişti. lınmasını istemiştir. Bu meyanda Türk Mısır dosttuk bere doğru imiş gibi ikna edilmiş olması Bu telgrafta mütecavizi defetmeğe şidicab ettiğini söylemeğe hacet bile yoktur. muahedesi Mahir Paşanın başlıca dü detle azımlı bulunan Habeşistanın, zecrî Herhalde bizce muhakkaktır ki Havas şüncelerindendir. Şimdiye kadar bazı tedbirler tesirsiz kaldığı için İtalyaya karAjansını böyle yalan bir haber neşrine tabiiyet meseleleri ve hukuku şahsî işleri, şı enerjik tedbirler alınmasını beyhude yeFransız hükumeti mahfilleri sevketmiş ol muahedenin imzalanmasına mâni olmuşre beklediği ve bu kadar uzun zaman tu. Fakat Mahir Paşa dosyayı tetkik etmıyacaklardır. Fransanın Boğazlar üzebekledikten sonra «müşterek emniyet öl rinde böyle gayrivaki bir haber uydur tikten sonra muahedenin akdedılmesine müş müdür?» diye sormak hakkına sahib makta hiçbir menfaati olmıyacağı bizce engel olan sebebler kolayca halledilebiolduğu yazılmaktadır. lir kanaatindedir. Müzakerelerin yakın Mısır Başvekili Ali Mahir Paşa muhakkaktır. Müzakeratm akim kaldığı Yunan Başvekilinin Boğazlara guya da Ankarada başlıyacağını bura gazete konferans müzakereleri, Kurban bayraleri haber veriyorlar. ittifakla kabul edildi asker koymuş olduğumuzdan resmen hamında olduğu gibi, paskalya yortuların* Hicaz hükumeti şimdiye kadar Mısır da da tatil edilerek, 16 nisan perşembe Cenevre 19 (A.A.) 13 ler komi berdar edilmiş olduğu yolundaki beyanatarafmdan tanılmamıştı. tesi, dün akşam yaptığı toplantıda, Ha tı bu sahadaki Türk muvaffakiyetini agünü tekrar başlamak üzere talik edil General Graziani cenub cephesinde Karagömleklileri teftiş ediyor Hacca giden Mısırlılar Mekke ve Me miştir» diyordu. beş meselesinin halline aid müzakeratm azaltmak istiyenlerin nekadar ileri gitmiş Harrardan sonra Ciciganın da alındığı riolduklarını göstermekte çok manidar bir dine mahallî memurlan tarafından bir Şüphesiz olan birşey varsa o da bir kim kaldığını bıldiren Madariaganın ra Harrarın zaptedıldığı hakkında cuma [Arkası Sa. 7 sutun 4 te] günü gayrıresmî İtalyan kaynaklarından vayetlerinin dolastığını iddıa edıyorsa da takım zecrî kayidlere tâbi tutuldukları i müddettenberi murahhas heyetleri ara vaziyeti ifşa eylemiştir. Yunan Başvekiligelen haber, tahmin ettiğimiz gibi, teey Harrarın zaptı tahakuk etmemiştir ki Cine olmamıs birşeyi olmuş gibi haber veren çin Mısır hükumeti Hicazla siyasî mü sında söylenmiyen, fakat ^arpışan iki ciganın zaptına inanmak kabil olsun. yüd etmedi. kaynak elbette Türk resmî makamlann nasebat tesis etmek istemiyordu. noktai nazarın yarattığı gerginlik olduk[Arkası Sa. 7 sütun 1 de] Gerci dün gelen bir Roma haberi, Ali Mahir Paşa, Hicaz Kralı İbnissü ça gevşemiştir. Fakat eski gerginliğin dan biri olamaz. Nitekim Yunan BaşveIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII I llllllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllinillllllllllllllllllllllHlimilMI» kili ikinci bir izahında bu haberin Türki uda telgraf çekerek, Kahireye bir mü mevcud olmaması İngiliz ve Mısır nokyeden alınmıs olmadığını tasrihe lüzum messil göndermesini teklif etti. Hicaz tai nazarlannın nekadar birbirine yak görmüsrür. Amma sözüne inanıhr biri Kralı, Mısır hükumeti Başvekilinin tek" laşmış olduğunu kestirmek mümkün deYunan Başvekiline aslı olmıyan bir habe lıfini memnuniyetle karşıladığını bildi ğildir. Aralannı ayıran mesafeyi ölçmek ri aslı varmış gibi vermiştir. O kaynak rerek, Hicaz Hariciye Müsteşarı Fuat kabil olmamakla beraber son günlerde kim ise ve neresi ise aranılarak işte bu ya Bey Hamzayı ğöndereceğini bildirdi. iki noktai nazarın her ümidin fevkinde İki devlet arasında siyasî münaseba yaklaşmış olduğunu iddia edenler de lanın asıl ilk mürettebine kadar çıkıldığı Paris 19 ( A . zamandır ki Türk muvaffakiyetini küçült tın tesisi için müzakereler bu ayın 25 in var. A.) Varşova mek istiyenlerin hüviyetleri ortaya çıkanl de baslanacaktır. Bugünkü beynelmilel vaziyetin kar Mısır tngiliz görüşmeleri mıs olur. Yalancıhk gayretleri devam etşısında menfaatleri müşterek görünen, dan gelen haber tikçe hükumetimizin yalanlamaları da hiç Paskalya münasebetile İngiliz Mısır ayni yol üzerinde bulunan Mısır ve İn ler, Lwow hâdisegiltere, elli senedenberi devam eden bu lerinden sonra, kabidurup usanmak bilmeksizn devam etmesi müzakereleri bir müddet tatil edildi. Neşredilen tebliğ, «samimiyet havası gayritabiî münasebata bir şekil vermek nede mühim deği lâzımdır. [Arkası Sa. 7 sutun 3 te] şiklikler vukua ge Gayriaskerî yerlere şimdiden asker ve mütekabil itimad içinde devam eden lllll lllllllllllllllllll IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIII lllllllllllllllllllltllllllllllllllllllltll llllllllllllllilllllllllllll leceğini göstermek göndermis olduğumuz hakkında yalan tedir. haberler neşir ve işaa edenlerin bunu iki görülen ve takdirle karşılanan müracaati nümunesi sayılacak kadar takdir edilmiş Muahedenin imzalanmasına engel olan maniler ortadan kaldırılıyor, yakında Ankarada müzakerelere.. başlanacak~~ Yunanlılar vasi mikyasta Kabinede miihim değişiklikler olacağı söyleniyor silâhlanmağa karar verdi Bugün toplanacak Liderler Meclisinde bu mesele müzakere edilecek Lehistanda siyasî buhranı basladı maksadla yapmakta olmalanna hükmede ni böyle bir emrivakile teyide lüzum gör tir. Derece derece diğer bütün devletler Başvekil haretehiretti biliriz: miyeceğini beyanda tereddüd etrnemişler Boğazlar meselesindeki noktai nazarunı ketini Varşova 19 (A. Koscialkoıoski 1 Notamızın gerek usul ve gerek dir. Filhakika notamız her tarafta bu ka zın doğruluğunu kabul ve teslim ediyoresas itibarile kazandığı büyük muvaffaki dar hararetli takdir ve tasviblerle karşı lar. Bu şekillerile adeta hallolunmuş vazi A.) Havas Ajansı bildiriyor: Başvekil Koscialkovvski, Budapeşteye yeti gölgelendirmek. lanmış bulunurken bizim herhangi bir yette bulunan meselemîzi cihan efkânnda nahoş tesirler yapacak bir hareketle za bugün hareket edecek iken, bunu baska 2 Her ihtimale karşı bizim Boğaz emrivakile kendi usulümüzden inhiraf etbir tarihe bırakmıştır. Bu karara sebeb olar üzerinde tatbik edeceğimiz hattı hare miş olmaklığımızm hiç bir mana ve müyıflatamazdık. Boğazlar işinde hakkımızın kuvvet ve larak birdenbire hastalandığı bahanesini ket hakkında iskandiller yapmış olmak. nasebeti olamazdı. Yalan haberler kolayca tahkiki kabil Kendilerini Boğazlar işinde en fazla kat'iyetinden emin bulunuyoruz. Bu hak göstermişse de, haber alındığına göre, bir vaziyete taalluk ettiği cihetle bun'a alâkadar sayan başlıca devletler, dünya kı yerine getirmek için en dürüst bir yolda Varşovada kalması, yarıresmî «Gazeta rın mahiyeti çok gecmeden anlaşılabilir. nın geçirmekte olduğu vaziyetler önünde yürümeği tercih ettik. Alâkalı devletlerin Polska» nın Lwow hâdiseleri dolayısile Bununla beraber aklı basında kimseler Türk müracaatinin kabulünden baska ça muvafakatlerile artık hayatiyeti kalmamış yaptığı şiddetli hücumlardan mütevellidYunan ordusu KraL Jorja bu haberler karşısında ayn tahkikler icra re olmadığını açık soylemişlerdir. Büyük kayıdlann kaldınlacağında en ufak şüp dir. Kabinede değisiklik olacağından ve îç Atina 19 (Hususî) Yunanistanın sına lüzum görmeksizin dahi hakikati ta komşu ve dostumuz Sovyetler Rusyası bu hemiz yoktur. Bu neticenin bize tuttuğusavvur ve tahmin etmekte güçlük çekme devletlerin başındadır, ve İngiltere dahi muz dürüst yoldan gelmesini beklemekli Bakanı Raczkievviczin istifa edeceğinden teslihat ve teçhizat işlerini müzakere edecek olan liderler meclisi yarın saat beşte mislerdir. Taymis gazetesile Alman ajan müracaatimizin haklılığını teslimde gecik ğimiz en mantıkî bir zarurettir. İşte haki ısrarla bahsolunmaktadır. Gazete Polska Başvekâlet kararile ka toplanacaktır. Başvekil Metaksas lider tmm mutaleaian bu cümledendir. Bu ik memiştir. Şimalî Amerika Birleşik Cum kat budı». lere davetnameler göndermiştir. YUNUS NADI patılmıştır. kuvvetli müessese Türkiyenin zaten hakl huriyetlerinde Türk müracaati dürüstlük sadakat yemini ederken Başvekil, dün gene bu meseleler için Kara, Deniz ve Hava Nezaretlerinde meşgul olduktan sonra Maliye Nazırile de uzun müddet görüşmüştür. [Arkast Sa. 6 sütun 5 fe]