18 Nisan 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifede: Siyasî icmal 3 üncii sahifede: Rusyadan tajlar Nadir Nadi röpor 5 inci sahifede: Boğazlar meselesinin tarihçesi M. Turhan Tan 6 nci sahifede: Spor haberleri 7 nci sahifede: Çocuk sahifesi jfll S3yi.' 4283 umhuriyeC relgraf ve mektub adresi: Cumhurtyet, tstanbul . Posta tcutıuu: Istanbul, No 240 GUTT13rÎ6Sİ 1 8 NİS3I1 1 9 3 6 Hayat Ansilclopedisi • • > Telefon: Başmnharrtr ve evl: 22366 Tahrlı heyeti: 24298. fdare ve matbaa kısmlle Matbaacüık ve Neşriyat şirketl 24299 • 24290 üncü cüz çıkıyor Italyanlar Harrarı da Rusya ve Ingiltere Boğazlara dair Türk teklifini aldıklarını söylüyorlar tetkike hazır olduklarını bildirdiler Fakat bu haber resmen teeyyüd etmemiştir; Hakkımızın Tasdikma Doğru Notamıza ilk müsbet cevablar geldi Teklifimiz 11 mayısta Milletler Cemiyetinde görüşülecek Dost Rus notasmda «Sovyet hükumetî Boğazlann her zaman Türk hakimiyeti mutlakası altında bulunmasına taraftardır» denilmektedir Kanlı muharebeler oluyor oğazların tahkimi için yaptı JDün Avrupada çıkarılan ğımız teşebbüsün ilk safhası muvaffakiyetle neticelenmiş Ihu haber Anadolu Ajansı tir, diyebiliriz. Filvaki, dostumuz Sovyet Itarafından tekzib ediliyor Rusya ile bu işte, şimdiye kadar, en zi Ankara 17 (A.A.) Boğazlar yade mukavemet göstermiş olan îngiltere, Londra 17 (Hususî) Havas aBoğazlar meselesinin Cenevrede müzake hakkındaki Türk notasına devletlerin cejansının muhabirıne göre, Türkiye resini esas itibarile kabul etmişlerdir. vabları gelmeğe başlamıştır. Boğazlardakı gayriaskerî mınta Ingiltere ve Sovyet Rusya hükumet kaya asker göndermeğe karar verGerçi diğer devletler, henüz notamıza cemıştır. Bu hususta Londrada her vab vermemişlerse de, bu memleketlerin leri müsbet cevablar vermişlerdir. Bu nohangı bır malumat mevcud olma talar ancak Ankaraya geldikçe muhte matbuatı ve efkârı umumiyesi Boğazlan dığından Fransız ajansının bu hatahkim hakkımızı tasdik etmektedirler. viyatının neşredileceği haber alınmıştır. beri büyük bir ihtiyatla kayde Hatta bütün dünya matbuatı ve efkân Rusyanın cevabı dılmektedir. umumiyesi de, bu meselede Türkiyenin Moskova 1 7 (A.A.) Haridye koLondra 17 (A.A.) Royter ajanhakkı olduğunu kabul etmiştir. Yalnız Isı büdiriyor: miserliği Sovyet hükumetinin Boğazlar talya gazeteleri, henüz susuyor. Ankaradan alınan gayriresmî bir hakkındaki cevabını bugün Türkiye büFakat, İtalyan efkârı umumiyesinin de yük elçiliğine tevdi etmiştir. habere göre, T,ürk askerlerinin dün Boğazlann gayriaskerî mıntaka ve hükumetinin de yurdumuzun en mühim Bu cevabî notada, Boğazların Türkilanna girmiş olduklan teeyyüd etsevkulceyşî mevkilerini tahkimatsız bırak ye hakimiyeti mutlakası altında bulunmaGayriresmi bir habere göre ttalyanların aldıkları mamaktaki hakkımızı tasdik edeceğine «ına her zamanki gibi taraftar olduğunu Rusya Haricıye Komiseri Kamarad LHvinof mektedır. • > Harrar sehrinden bir manzara Anadolu Ajansının notu: şiiphe yoktur. bildiren Sovyet hükumeri, Boğazlar re Bu notada vaziyerin dominion hükumetTahkikatımıza göre bu haberin Hükumetimiz, Boğazlann tahkimi me jıminin yeni esaslar dairesinde tanzimi leri tarafından da tetkiki lâzım geldiği Dün, Romadan gelen bir haber, îtal madığı gibi, Harrarın bulunduğu Somali aslı voktur. selesinde, o kadar iyi ve dürüst, o kadar için müzakereye amade olduğunu tebliğ işaret edildikten sonra Ingiltere hükumeyanların Harran işgal eylediklerini bil cephesinde de «sadece piştarlann harekâdiplomatça hareket etmiştir ki tezimize etmektedir. dirmektedir. Fakat, bu haber, henüz res tı daha kesafet peyda etmiştir» denilmektinin kendi hesabına Türk tekliflerini bimuhalif hiçbir ıtiraz sesi yükselmemiştir. men teeyyüd etmemiştir. Diğer taraftan tedir. Mareşalın 186 numaralı tebliği de, lâ teahhur ve icab eden yollarla münakaIngilterenin cevabı Gerçi Boğazlann tahkimi, bizim en aşişaya değer bulduğu kaydolunmaktadır. Mareşal Badoglionun 187 numaralı res bu cephede «mühim keşif kolu hareket kâr, hatta en mukaddes hakkımızdır; Londra 17 (A.A.) Deyli Telgraf [Arkası Sa. 8 sütun 5 te] mî harb tebliğinde de bundan bahis olLondra 17 (A.A.) İngiliz hükuçiinkü memleketimizin emniyet ve raasu gazetesinin diplomatik muhabirinin öğ meti, Boğazlar hakkındaki Türk nota niyetine taalluk eden bir meseledir. Fa rendiğine göre, Boğazlann tekrar aske • sına dün cevab vermiştir. kat hakh olmak başkadır, haklı olduğunu rileştirilmesine imkân verilmek üzere LoNew Chronicle gazetesi, bu babdaki kabul ettirmek başkadır. Nitekim bu me zan muahedesi ahkâmınm tadili hak ilk teşebbüsün Milletler Cemiyeti konsele, daha Lozan konferansında müzake kmdaki Türk teklifleri Britanya hüku leyinin 11 mayısta basjıyacak olan toptindf.^ miisaid !iir cvab almıştır. Bu lantısmda yncdhrifcm haber aimakta re ^düirkea de hakkjmız vardı: fak?t. o babdakı Ingiliz notası, dün 1 ürkiyenin dır. vakittenberi ne zanıan ortaya atılmak istenildiyse muhalefetle karşılandı. Hüku Londra büyük elçiAıe tevdi olunmuştur. [Arkası Sa. 8 sütun 3 te] metimiz, bu defa, demiri tavında iken dövmüş ve hakkımızı bütün dünyaya tasdik ve kabul ettirmeğe muvaffak olmuştur. Son senelerde hiçbir siyasî mesele üzerinde, bütün dünya efkârı umumiyesi nin, bu derece tam bir ittifak gösterdiği görülmemiştir ki bu da îsmet Inönü hükumetının cidden büyük bir muvaffakiyetidir. Bu noktayı kaydettikten sonra, meselenin esası müzakere edılir, yani Boğazlar mukavelenamesinin tadıli ve gayriaskerî mıntakaların ilgasıle Türk yurdunun her • IİK/0EN MEVbakımdan en mühim parçası üzerinde tam CUPOLAN •VfNI TAPllAN hükümranlık hakkımızın tesisi mevzuu Cenevre 17 (Hubahsolurken de dünya efkârı umumiyesisusî) Fransız nin bizimle beraber olacağım ümid ediYenı hattın muhıtını ve guzergâhını delegasyonu s u l h yoruz. gosterir harita müzakerelerinden hâ Filvaki, Boğazlann tahkimi, tamamiBurdur 17 (A.A.) Baladız Bur • le tedafüî bir iştir. Çünkü Boğazm kıyı â ümidvar olmakla dur demiryolunun ray ferşiyatına bu • Bomba bulunan ev bekçisi hâdiseyi muharririmize anlatıyor lanna yapılacak tahkımat ve kurulacak beraber Ingiliz de [Arkası Sa. 8 sutun 4 te] [Soldaki resim ev sahıbı Karlodur] bataryaların, uzak yakın hiçbir devlete legasyonu zecrî tedkarşı tecavüzî bir mahiyeti olmasına im birlerde musırdır. Büyükderede Bağlar caddesînde 16 larak Belediye memurlarından Kemal oBritanya hüku kân yoktur. Boğazlan müdafaa edecek sayılı Karlonun evinde üç bomba bulun turmaktadır. Türk topları, ancak ve yalnız mütecavize meti zecrî tedbir [Arkası $a. 8 sütun 3 te] muştur. Bu evin bir tarafında kiracı o ııniMiı ı ıı ıııııııııııııııı UIIIIIIIIIIMIIIIIIIII tıııııııııııınııııııııııınııııııınniHiıııııııı ııuııııııııımııııını haddini bildirecektir. Bazılannın, belki lerin teşdidi için derbilgisizlikten, belki de kasden ileri sürdük hal 18 ler komite leri gibi, Boğazlar kapanacak değildir; sinin toplanmasmı isbilâkis, sulh zamanında, herkese açık ka temektedir. 13 lerin dün ge lacak, harb zamanında da kapanmaması ceki gizli toplanbsı temin edilmiş olacaktır. Osmanlı İmparatorluğu, bazan sıkıştıkça torpil dökerek çok mühim olmuş ve Boğazı bitarafların ticaret gemilerine kar bütün murahhaslar tki düşman heyeti arasında tavassut eden şı da kapardı. Fakat, bunu bitaraflan za bir anlaşmıya varılM. dö Madriaga ve M. Avenol ması için çok çalışrara sokmak için değil; Boğazdaki tahre, en kısa yol İtalyan heyetile Habeş hekimatm zâfından dolayı korkusundan ya mıştır. Neticede M. Madariaga ile M. Avenolün Habeş ve îtalyan delegasyonları yeti arasında müzakerelere başlamak olapardı. Türkiye Cumhuriyeti, Boğazlan caktır. İtalyan heyeti komitenin müzakeciddî bir surette tahkim edince, bu tedbi nı temasa getirerek uzlaştırmağa çalış reler neticesinden haberdar edilmesine re müracaatte muztar kalmıyacak ve bita malarına karar verilmistir. muvafakat eylemektedir. Komite, bu suraf gemiler, Türk toplannın himayesi al 13 ler komitesinin diinkü tebliği Cenevre 17 (A.A.) 13 lerkomi retle, her dakika alınan neticelerden hatmda Boğazlardan geçebilecektir. Bilâ berdar olacak ve lüzum görülecek iş her kis, Boğazlarda esash tahkimat olmaz da tesinin bugünkü içtimaı sonunda aşağı türlü iş birliği için iki heyetin emrine a herhangi bir büyük denizci devlet, bir daki tebliğ neşredilmiştir: Komite başkanı, 13 ler komitesine, bu made bulunacaktır. gün bir baskınla Boğazlan eline geçirirse, 2 Bu tebliği dikkatle tetkik ettikten asıl o zaman, Türkiyenin ve Boğazlann gün öğleden evvel Habeş heyetile yaptığı konuşmalar hakkında izahat vermiştir. sonra Habeş heyeti, birinci İtalyan tebbitarafhğı ihlâl edilmiş olur. liğile bunun arasında büyük bir fark görMuahedelere daima riayet etmiş ve sö Komite başkanı, bu konuşmalar esnasınmemektedir. Bunun için Habeş heyeti, ilk züne sadık kalmış olan Türkiye, Boğaz da Habeş heyetine ,dün İtalyan h«yetile tebliğinde ısrar eylemektedir. Habeş heSpor kongresinde gruplar içtima halinde En güzel ve en kuvvetli eserlerinı lann tahkimile geçiş serbestisinin asla ih yaptığı konuşmalar neticesini bildirmiş yeti, Habeş hükumetine konsey tarafın «Cumhuriyet> te vermiş olan arkadaşıtir. lâl edilmiyeceğini ve bilâkis daha emin Ankara 17 (Telefonla) Spor kon olduğunu söyledi. Habeş heyeti, komite başkanına aşa dan yapılan teklifi samimî surette ve hiç mız kıymetli edib Peyami Safanm yabir hale geleceğini taahhüd ettikten sonMuhiddin tekrar söz alarak dedi ki: gresi bu sabah 9 da toplandı. Müzakerebir şart ve kayidsiz kabul etmekte olduğu züarını yarmdan itibaren tekrar gazera, artık hiçbir devletin tahkim hakkımızı ğıdaki tebliği tevdi eylemiştir: « Sözlerim, haksızsa geri alabilir 1 Bize italyan heyetile yaptığınız hakkında ilk tebliğini tekrar eyler. Çin temizde okuyacaklarım aziz karileri ler sırasında Samsun murahhası Muhidfanımamakta ısrar edeceğini sanmıyoruz. dim. Fakat bunu icab ettiren bir vaziyet heyeti, aldığı teklif mucibince, Milletler mize haber vermekten büyük zevk du din, spor işlerindeki teftiş teşkilâtmm boÇünkü böyle birşey yapmak siyasî bir gaf ikinci konuşmanın verdiği neticeleri bildizuk olduğunu, kurumlann senelerce çah yoktur. Esasen isim de tasrih etmemiş lArkası Sa. 6 sutun 5 te\ yuyoruz. olur. Bütün dünyanın tanıdığı bir hakkı riyorsunuz. İtalyan heyetinin fikrine gö 0nun hâdiselerdeki ince realiteleri şıp başarmak üzere olduklan işlerin iki tim. Mahmud Ağabey üzerine almdı. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHHI"'" "" "" " "" """ "" """"""" """" tanımamanın, Türkiyeyi emniyet ve mabirer vecize halinde tebarüz ettiren satırhk raporla heder olduğunu söyledi. Yarası olan gocunur.. suniyetini müdafaa imkânlanndan mah edilmesin diyenin, kendisi için yolu açık teşkil eder, diyoruz. Hiçbir hükumetin, kudretli fıkralarını gene her gün üçünBaşkan Ali Hikmet müzakereyi kâ Müfettişlerden Mahmud Ağabey, bu rum bırakmağa çalışmanın bir tek ma ve müdafaasız bırakmak istediği anlaşıl bu gafı yapmıyacağını ve Boğazfar me cu sahifede bulacaksınız. fi gördü ve diğer bahislere geçti. Bu sıyoldaki tarizin doğru olmadığını, müfetselesinin dâleğimize uygun bir şekilde Makale ve romanlarım da muntaza nası olabilir ki o da, bunu yapanın, Bo maz mı? rada Ajans Müdürü Muvaffak Mene man gazetemizde takib edebilecek tiş olan zevatm hava almak için seyahagazlara ve Türkiyeye karşı fena niyetler İşte bundaa dolayı, Boğazlan tahkim halledileceğini ümid ediyoruz. [Arkası Sa. 8 sütun 1 de] te çıkmadıklarını, çalışmalannın yennde siniz. ABİDtN DAVER beslemekte olmasıdır. Boğazlar tahkim etmemize muarız olmak siyasî bir gaf Boğazlara asker gönderdiğimiz şayiası Musolıninin evvelce verdiği teminata rağmen, Italyanlar AdisAbabaya da mitralyöz ateşi açtılar Askerî muharririmizin mlitaleaları Baladız Burdur demiryolumuz Dün büyük merasimle ray döşenmeğe başlandı Sarıyerde bir evde üç a bıılıınrlıı Sulh akim kaldı Ev sahibinden intikam almak istiyen üç kişi kazdıkları kuyuya kendileri düştüler Habeşistan İtalyan teklifini protesto etti, Konsey içtimaa çağırıldı Ingiltere zecrî tedbirlerin şiddetlendirilmesinde musır; Fransa Ingiltere ile Italyadan birini tercih etmek mecburiyetinde... Edib Peyami Safa Tekrar «Cumhuriyet» ailesi içinde... Spor kongresi Cezalı sporcuların kanunî olmıyan cezalarının affı için bir takrir verildi 1 1 1 11 11 1 1 1