4 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

3 Bîrfndfeşrtn 193S CUMHURtYET Rumen uçmanları SKERLIK BAHÎSLER Adisababa ve Roma mektubları Dün sabah YeşilkÖyden Bükreşe gittiler Evvelki gün Ankaradan Istanbula geen ve yarbay Negreskonun başkanlığı altında bulunan yedi uçaktan mürekkeb Rumen hava filosu dün sabah Bükreşe gitmişlerdir. Dost ve misafir uçmanlar saat 8 de Perapalas otelinden otomobil lerle Yeşilköy uçak alanma gitmişler ve saat 9,35 te de havalanarak memleketlerine dönmüşlerdir. Rumen uçakları Yeşilköyde uçmanlarımızla Türk Hava Kurumu başkanı îsmail Hakkı, Rumen konsoloshanesi erkânı tarafından uğurlan mışlardır. Kim galib gelecek? Habeşlilerle îtalyanların silâh ve harb vasıtalarî, ordu teşkilâtı ve harb sahası olan arazinin vaziyeti bakımından bir tetkik Yazan : Abidin Daver 1 Habeşler "Umumî seferberlik olunca Italya ordumuzun büyüklüğüne hayret edecektir,, diyorlar Habeşistanın Italyan müstemlekelerine hücum için bütün kuvvetlerini topladıgı yolundaki iddialara Habeşlerin cevabı: «Bu iddialar bundan evvelki tecavüz harblerinde çok görülmüş manevralardandır!» Roma 29 Bu sabah, gazeteler, Osmaradan gelen bir telgrafı neşrettiler. Bu telgrafta, Habeş askerlerinin hudu dun 30 kilometro içerisine çekildikleri haberinin doğru olmadığı bilâkis, tarassud mevkilerinin kuvvetlendirildiği ve imparatorun, harbe başlamak isriyen Ras ları zaptedebilmek için pek çok zorluk çektiği bildirilmektedir. Habeş ordusu, burada, bir milyon ki§i tahmin edilmektedir. Bu rakam üze rinde ısrar edilmektedir. Îtalyanların evvelce de, Habeş kuvvetlerini, 80,000 le 2 milyon arasında tahmin e^ kleri unu tulmamalıdır. Habe? ordusunun sayı bakımından bu önemi, toplanması ve harb hazırhklan, Italyan gazetelerinin, H a beşistanı mütecaviz telâkki etmelerine sebeb olmaktadır. Branko Lazareviç Yeni Yugoslav Elçisi bu sabah geliyor Yugoslavyanın yeni Ankara elçisi M. Branko Laza reviç bu sabahki Semplon ekspresi le Belgraddan îs tanbula gelecektir. M. Branko La zareviç, Yugoslav diplomasisinde sür ttalyantn ağtr dağ obusleri atle yükselerek par Italya Habeşistan harbi başlamış, dusu halinde olmamasıdır; Italyan or • lak bir mevki yagibidir. Musaali dağının batısında H a dusunun karşısına bir Habeş ordusu de « pan bir zattır. beş topraklanna giren îtalyan kıt'alan, ğil, teşkilâtsız veya iptidaî teşkilâtlı HaBundan evvel herhalde, oralarda keklik avına çıkmış beş cengâverleri çıkacaktır. Tek tek, çok Yugoslavyanın Var M. Branko değillerdir. Îtalyanlar, buralarda Erit cesur, çok mukavim, çok kanaatkâr inşova elçilığinde bu Lazareviç re Habeş hududunun çizilmemiş oldu ianlar olan, vuruşmaktan ve öldürmek • lunuyordu. ğu vesile ve bahanesile belki de harb ilân :en zevk alan Habeş cengâverleri, Ne * M. Lazareviç 1885 te Negotinede doğmuş, 1911 de Belgrad Üniversitesi Ede etmeden, daha içerilere girecekler, bu :aşinin (Necaşi, Negüs, yani Habeş biyat Fakültesinde yüksek tahsilini bi suretle Japonyanın Çine karşı yaptığı împaratoru demektir) 4000 ile 10,000 Giomale d'îtalia, Habeşistan ezeli bir tirerek, bir sene Roma ve Pariste eko «ilânıharbsiz harb» siyasasını tutacak arasında tahmin edilen hassa kıt'alan mütecavizdir ve kısırlaştınlmadığı tak nomik ve siyasal staj görmüştür. Bal ardır. Bu usulün faydası var; zaran müstesna olmak üzere, bölük tabur, alay, dirde tecavüzüne devam edecektir, di kan Harbile Büyük Harbe yedek subay yoktur. Ilânıharbde, artık geri dönül fırka gibi teşkilâtı olmıyan bir kalaba yor. olarak iştirak etmiş ve 1916 da harici mesi mümkün olmıyan kat'î bir adım atıl ıktır. Yedi orduya, daha doğrusu ye ye mesleğine gırmiştir. Tribuna gazetesi, «îtalyanın kuvve dığı halde, böyle bahanelerle yapılacak di cengâver grupuna ayrılmış olan H a 1916 da Vaşıngton elçiliği kâtibliğine hareketlerde, etrafı yoklamak, tehlikeli beşliler talim ve terbiye görmemiş, tat te başvurması, haklı, tevsik edilmiş, ilân ve bir müddet sonra Şikago başkonso bir durum peyda olursa durmak ve geri bikat ve manevra yapmamış, bir zabit edilmiş ve anî hiçbir mahiyeti olmıyan losluğuna ve müteakiben de Vasington bir harekettir» diye yazmaktadır. dönmek imkânlan da vardır. Biz, Mu katl'osu tarafından kumanda ve idare maslahatgüzarlığına tayın edilmiştir. saali dağının batısında başlıyan harekeRiccola gazetesi, şu yazıyı neşrediyor: M. Branko Lazareviç sadece süel ve «Habeşlerin banşçılık maskesi düştü. sivil meziyetlerıle değil, diplomasideki ti, Italyan Habeş harbinin başlangıcı Uluslar Sosyetesi şimdi ne yapacak? yüksek kıymeti, bu vazıfelerde edin sayarak ona göre mütaleamızı yürütelim. Bu tetkiki, iki tarafın 1 Silâh ve harb Yüz binlerce kişi derhal silâha sanlabidiği derin tecrübeler ve kültürel ol gunluğıle tanmmıştır. Ayni zamanda vasıtalan, 2 Ordu teşkilâtı ve 3 Harb lir. Arazinin müsaadesinden istifade e sahası olan arazinin vaziyeti bakımın kuvvetli bir edebiyat mensubudur. derek, iki uzun hudud hatb boyunca t Birçok eserler yazmış, birçok dünya dan yapacağız. talyan kıt'alarına hücum edebilirler. Şimgazetelerinde çıkan mühim makalele di tehdidi yapan kim? Hücuma kim haSilâhlar ve harb vasıtalan rıle nazari dıkkati celbetmiştır. Yu müsavi değİl! zırlanıyor?» goslavyanın birçok buj'ük edebî ve si Cenevrc, ttalyanın verdigî ithamna 1 Bu harb, Avrupada olduğu giyasî mecmualarına fıkır ve kalem ar meye şimdiye kadar önem vermedi. Sa bi aşağı yukarı müsavi şartlarla, eşit sikadaşlığı yapmıştır. yısız hudud tecavüzleri, Sosyetenin en Emmız ki kıymetli Yugoslav diplo lâhlarla yapılan bir harb değildir. Bir Habeşistanda eepheye munımmat »evkiyahndan bir görünüş hassas üyelerine bile tesir etmedi. Hâlâ matı bu meziyetlerinin yeni misallerini tarafta tayyare, tank, zehirli gaz, zırhlı .iimıyeceği ve binaenaleyh, Uluslar Sos likler, kendi tebaalarını memleketlerine yeni memuriyetinde de gösterecek, iki otomobil, her cinsten traktörlü top, alev hakikatten tecahül edilecek ve îtalya alehinde harekete devam olunacak mı? yetesi üyelerinin, paktın mündericat ve sevketmek üzere tedbirler alacaklardır. dost ve müttefik memleket arasındaki saçan makine, hafif ve ağır makinelitü împaratorun, genel seferberlik emrini sıkı iş birliğini ve alâkayı kuvvetlen fek, telsiztelgraf, telefon, ışıldak, pırıl Büyiik miforlannt giymij olan tüfekl\ Italya büyük Avrupa devletlerinın, üç ruhuna uyarak, «hak ve adaletin müdadak, maske, dıkenli tel gibi bugünkü fenasırdanberi bütün dünyanın her tarafın faası uğrunda» hareket serbestlıklerini e imzaladığını öğleyin haber aldım. Fakat dirmeğe çalışacaktır. ve kalkanlt Habeş kumandanlart Yeni elçiye yeni vazifesinde de mu nin ve teknığin en son harb vasıtalarile le alacaklan yolundadır. emirname, memleket âdeti veçhile he da yapmış olduklan bir işi, diğer devletedılmiyen, nakliye, levazım, ikmal gibi teçhiz edılmis, sevkülceys ve tâbiye usul muntazam geri hizmetlerinden mahrum Bu takdırde, îngilterenin İtalyaya kar nüz ilân edilmediğinden, bu tedbirin vaffakiyetler dıleriz. lere karşı bin türlü itinalar göstererek ve kaidelerini yani harb etmeği bilir, yapmağa çalışıyor. Italya, o Avrupanın şı şiddetli hareket etmekten çekineceğı kat'î mahiyeti ne zaman alacağı henüz ~ŞEHİR İŞLERİ 250 ilâ 300 bin kişihk mükemmel ve bulunan bir kalabalıktır. (Bütün ordu • kestirilememektedir.. indinde bugün suçlu mu sayılacaktır? tahmin olunuyor. da kelimenin Avrupalı manasile yetişmiş muntazam bir Avrupa ordusu var. (ParisSoir) Bereket versin ki Yahuda aslanı kükreBütün memleket gittikçe hararetlenen 200 zabit vardır.) Böyle bir kalabalığın Yağ Halde satılacak Bu ordunun karşısında ise, yansı tü azcok müdafaa kabiliyeti olsa bile bü * Adisababa 29 Habeş Imparato dı!» bir intizar içindedir. Her muhitte, sinitli Uray, yağcıların, yağlarda yaptıkları Resmî gazete üç kararname daha neş adamlar, kolunuzdan çekip bir haber so runun tercümanı efkân olan bir zatla gö hilenin önüne geçmek için yumurta ile fek, yarısı kılıc kalkan, kargı ve ok fcul yük bir taarruz yapacak kabiliyeti yok « lanan yarıvahsi bir Afrikalılar sürüsü... tur; hele yeni silâhlar karşısında... Buretmiştir. 1907 süvari efradı, 1909 ve ruyor veya bir fıkir danışıyorlar. Gaze rüştüm. beraber yağlann da toplu satışının yeni Gerçi 40 yıl önce Aduada bu yarıvah nunla beraber, Habeş, askerleri yüksek' Bana dedi ki: 1910 otomobil efradı ve yarsubaylan, telerde «Daha ne zamana kadar?» «DaHalde yapılmasma karar vermiştir. Yaşi Afrikalılar sürüsü, o muntazam Av cengâverlikleri ve harikulâde bedenî « împarator henüz seferberlik ilân kında bu hususta yağcılara ve yumurta 1912 sıhhiye efradı, ve ancak üç ay hiz ha nekadar bekliyeceğiz?» gıbi başhklar rupa ordusunu mağlub etmişti; amma mukavemetlerile pekâlâ muvaffakiyetler etmemiştir. îtalyanların bu yoldaki iddi cılara tebligatta bulunulacaktır. met görecek olan 1912 efradı silâh altı görülüyor. bugün vaziyet, 1896 dakinin ayni de kazanabilirler. ası yerinde değildir. împaratorun taarruna çağırılmıştır. Adisababa mektubu za geçmek icin zerre kadar niyeti yoktur. Gıda maddelerinin muhafazası ğildir. O zamanki bir avuç Italyan kuvBu izahattan sonra iki tarafın silâh ve Erkekleri silâh altına alınan kadınlaBeledıye zabıtası gıda maddelerinin veti yerine bugün kocaman bir ordu varAdisababa 27 Habeşistanda yağ Pek iyi biliyoruz ki Habeşliler tara teşkilât bakımından vaziyetleri şöyle hura yardım parası günde 3 liretten 4 lirete murlar hâlâ devam ediyor. Bu mevsım fından yapılacak herhangi bir hücum bakkal ve sair dükkânlarda nasıl muha dır ve kırk yıl önceki Îtalyanların silâh lâsa edilebilir. çıkarılmıştır. de, bu hal görülmüş şey değildir. Gerçi, bütün dünya önünde Habeş davasını faza edildığini araştırırken bılhassa bak larile bugünkü îtalyanların silâhları araA Îtalyanlar tarafında teşkilâtli Gabbiano gemisi, Cenovadan 1500 kal dükkânlarının yüzde doksanında bu sında Habeşistanın dağlan kadar bü bu yağmurlar, ekin için çok zararlıysa da, kaybettirecektir. muntazam ordu, Habeşliler tarafında îşçi yükliyerek Afrikaya hareket etmişmaddelerin iyi muhafaza edılmediği, fare, yük farklar vardır. Buna mukabil, H a süel harekâtı geciktirdiğinden, ahali buHabeş kuvvetlerine dair malumat böcek ve saır haşerattan korunmak üzere beşliler, aşağı yukarı hâlâ 40 yıl önce teşkilâtsız cengâverler kalabalığı var * tir. nu falihayır addediyor ve «Allah H a dır. Habeşistanın şimalinde ve cenubunda tertibat ahnmadığı görülmüştür. Bunun ki vaziyettedirler. Miraglia vapuru 30 bombardıman taybeşlerle beraberdir» diyor. B Silâh ve teşkilât bakımından toplanmıj. ordularımız vardır. îtalyanlar için Uray gıda maddelerinin muhafazası yaresi ve 380 tayyare efradı alarak NaHabeşlilerin silâhları îtalya elçisi Kont Vinci, Rişafu mm umumî seferberlik yapıldığı zaman bu Italya, Habeşistandan ölçülemiyecek kapoliden kalkmıştır. hakkında bir talimatname hazırlamaktaHabeşistandan alınan haberlere gö dar üstündür. takasına, yazlığa gitmiştir. orduların mevcudünün ve kudretinin fev dır. Bunlar farelerle haşerahn giremiye (Temps) re, Habeş ordusunun elinde 300,000 tüŞenlıkler sırasında îtalya hakkında kalâde arttığını göreceklerdir. C Habeşistan sayı bakımından Italyanın mal almak için ceği yerlerde saklanacaktır. fek vardır. Bu tüfekler arasında, dünya îtalyaya üstünse de bu üstünlüğün fay « bazı hakaretli sözler söylenmiş olmasın M. Musolininin harbcuyane evza ve anlaşttğt devletler * tüfek fabrikalan açıldı açılalı yapılan dası şüphelidir. Çünkü bu çokluk, ev * dan dolayı, hareketinden evvel, împara harekâtı ve tehdidleri karşısında Habe. İtfaiyenin yıldönümü bugün Roma 28 Italyan şefinin zihnî ha tor nezdinde protestoda bulunduğu söy Istanbul itfaiyesinin onüçüncü yıldö eski yeni bütün modelleri bulursunuz velâ silâhsız ve teşkilâtsızdır; sonra da, împaratorunun gösterdiği sabır fevkalbeleti bugün artık tereddüdlü olmaktan lenmektedir. nümü bugün saat 15 te törenle, Fatıh Bu bakımdan Habeş ordusu, bir tüfek harbde, sayı üstünlüğü, ancak, kat'i neser birşeydir. Düşman memleketimizi istiçıkmıştır. Son dakikada bir manda teklifi koleksiyonudur. Habeş Imparatoru ticenin alınacağı yerde bulunduğu ve Uallaga ili komutanı General Ate lâ ederken hâlâ menfi aavranacağımız deki itfaiye kumandanlığıncia kutlula kaydi ihtiyatisile karannı vermiş bulunu500,000 veya iddia edildiği gibi toplandığı zaman bir kıymet ifade eder. nacaktır. Bu törene bine yakın zevat işMariamla Sidomo ilı komutanı General Uluslar Kurumu beklememelidir.» yor. Artık geri dönmesi kabil değildir. 750,000, hatta bir milyon asker çıkarır Bir memlekete yayılmış olan büyük in « tirak edecektir. Manakaşa, kıt'alara ders vermek üzere Habeş Harbiye Nezareti eyaletlere sa, bunun ancak 300,000 neferi silâh san kuvvetleri, bir muharebe meydanı Hatta, kendisine karşı ileri sürülen teh Adisababaya çağınlmışlardır. seferberlik emirnamesinin matbu nüsha bulacak demektir. Fakat îngilizlerin e na toplanmadıkça, hiçbir şey demek de didlerden birkaç güne gelinciye kadar Tigre komutanı Ras Seyum, kendi iline lannı gönderdi. Împaratorun vereceğ bir ecnebi müşahidin tahminine göre Ha altından Habeslilere tüfek verecekleri duyduğu ürküntü bile azalmak istida ğildir. Habeşlilerin ise, teşkilâtlı bir orasker sevkinin durdurulmasını istemıştir. emri müteakıb bunlar neşredılecektir. beşistan tüfekli olarak 500,000 asker çı ne, hatta verdiklerine şüphe yoktur. dındadır. Son günlerde, diplomatik sa du halinde bulunmıyan insan kuvvetleriRas Seyum, Tigrede mevcud efradın kâHabeşistanın îtalyan müstemlekeleri karabilecektir. Bundan 200,000 aske: hada fazla faaliyet göstermiş, Italyanın Habeş ordusundaki hafif ve ağır ma ni, kat'î meydan muharebelerinin olacafi olduğu mütaleasındadır ve iaşe husu ne hücum için bütün kuvvetlerini topladı asrî ve son sistem tüfeklerle müsellâh okinelitüfekler 200 ve toplar da 100 ka ğı yerlere tam zamanında toplıyabilmekısa sürecek olan seferi esnasında muh sunda güçlük çektiğini söylemektedir. ğına daır îtalyanın neşrettiği tebliğ A lacaktır. dar tahmin ediliyor. Tabiî bu silâhlar da leri zordur. Bunun için, bir kumanda ve tac olacağı iptidaî maddeleri, bedellerinin împaratorun şahsî dostu olan ve Ha disababada derin bir infialle karşılandı. Harb tehlıkesi meydana çıkalıberi Ha çeşid çesiddir. Habeşlilerin elinde 2 mil erkânıharbiye heyeti, büyük, orta, kü * yüzde yirmi beşini peşin, yüzde yirmi bebeş Kızılhaç teşkilâtını tanzimle uğrasan Bu nesrıyat bundan evveiki tecavüz beşistan hükumeti alenî olarak memleke yon fişek bulunduğu söylenıyorsa da çük se\k ve idare, sevkülceys ve tâbiye {ini kredi ile ve yüzde ellisini de mal oAmerikalı doktor Lambienin, Avrupaya harblerinde kullanılan manevralardan te 100,000 tüfek ithal etmiştir. Gizli o bu rakam pek azdır, herhalde Habeşli larak vermeği birkaç memlekete kabul bilgileri, muhabere ve nakil vasıtalan isyaptığı bir geziden dönüşte, gaz maske başka birşey değildir. Mütecaviz taraf larak memlekete sokulan eslihanın mik lerin daha fazla cepanesi olsa gerektir, ettirmiş ve onlarla anlasmıştır. ter ve bütün bunların muntazam ve mütan malum değilse de külliyetli olacağı Habeşistanc'i silâh ve cepane fabrikası kemmel bir surette işlemesi için, modern harbi böyle behanelerle açar. «Daha ne kadar bekliyeceğiz!» leri getirdiği söyleniyor. (Temps) împaratorun îtalyan askerlerinin hu zannolunmuyor. yoktur. Bundan sonrası için Necaşinin bir ordu teşkilâtı ister. Bunlar, Habeş Diğer taraftan, îtalyanın Uluslar Adisababa 27 Yakında genel se duddan çekilmesi için İtalyaya müracaat Habeş kuvvetlerinin en ziyade tahsid bütün ümidleri, îngilizlerin vereceğı ce lilerde ya hiç yoktur, yahud da en ipti Sosyetesinden ayrılması da mevzuubahisferberlık ilân edıleceği haberi Adisaba ettiği haberi de doğru değildir. împara edildıği saha simalî Habeşistandır. Fa paneye kalıyor. tir. Macaristanın da İtalyaya iştirak e daî bir şekildedir. Bu tafsilât gösteriyor deceği söylenmekte ve bu haber garib bada şiddetli bir heyecan uyandırmıştır. tor musademe ve temasların önünü almak kat burada saha çok geniş olmadığın Tayyareciliğe gelince, îtalyanların ki 250 ilâ 300 bin kişilik bir îtalyan or görünmekle ve teyıde muhtac bulunmak Vatanseverlerin gösterileri tekrar görül için kendiliğinden Habeş kuvvetlerini dan mütehaşsid kuvvetlerın bütün mev yüzlerce son sistem makinesine mukabil dusuna karşı Necaşinin 500 bin ilâ 1 hududlardan geri almış, bunu Italyanın cudundan istifade . olunamıyacaktır Habeşlilerin elinde muhtelif cins ve mar milyon cengâveri olsa dahi, bu üstünlük, ]a beraber Lehistanın da aynı şekilde ha meğe başlamıştır. Eli silâh tutan bütün erkekler Oga mütekabil harekette bulunmasına talık Ogadende ve diğer hududlarda kuvvetli kada 1 1 tanecik te tayyare vardır. eğer toplu olarak yerinde kullanılamaz reket etmesi ihtimali fısıldanmaktadır. garnizonlar bırakmak icab edecektir. Asa kâğıd üstünde kalır, istifade edılemez. Macar Basbakanının Hitlerle görüştük dene ve kuzey illerine gıtmişlerdir. Ye etmemiştir. Habeş ordusu yok, Habeş niden silâh altına alınacak efrada nasıl Umumî seferberlikle Habeşistanın çı razi yolsuz ve arızalı bulunduğundan uMesele, bu sayı üstünlüğünü silâhlandıten sonra Romaya geleceği rivayeti varcengâverleri vardır silâh ve cepane tedarik edılebileceği bel karacağı kuvvetın mevcudü hakkında ya zak yerlerdeki rüesa kuvvetlerini hududrabilmekte ve yerinde kullanabilmekte • • dır 2 Harb silâhı ve malzemesi bakı li değildir. Fakat seferberlik emrinın, bil pılan tahmınler muhteliftir. lara getirinciye kadar haftalar geçeceic mından hasmına nazaran çok zayıf olan dir, ki Habeşler bunu yapabilirlerse muBurada üç gündenberi mevcud kana hassa manevî tesiri pek büyük olmustur. Uzun müddet Habeşistanda oturan tir.» Habeşistanın bir zayıf noktası da Habeş vaffakiyet âmillerinden birini temin et * It, hiçbir zecrî ledbire ittifakla karar v« Vaziyet daha fenalaftığı takdirde, elçi , ve askerî işlerle de münasebeti bulunan (DeyU Telgraf) kuvvetlerinin muntazam bir Avrupa or A [Lutfen sahifeyi çeviriniz]