4 Ekim 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON ALTINCI YIL. No: 5097 Adımız andımızdır 4, İLKTEŞRİN 1935 CUMA yi li çaadirnelaken aa Kamutay, bugünkü toplantısında birçolk Bnemli kanunları görüşecektir. — Ankara- da talobalerin okulsuz kalmamaları için ge- reken tedbirler alınmıştır. — Hukuk fakül. tesinde yatılı talebe kadrosu dolmuştur. Her yerde 5 kuruş Habeşistan seferberlik ilan etti İtalyanlar Adua ve Adigrat'ı bombardıman ettiler Tigre'nin kuzayında italyanların — Dil hakkında püskürtüldükleri söyleniyor Adisababadaki italyan elçisile elçilik işyarları dün Cibutiye gittiler - Uluslar sosyetesi konseyi cumartesi günü toplanıyor Gündelik 'TÜRKİYEYİ YAPARKEN... F.R. ATAY Bir devir, bir asır, veya _bır medeniyetten yeryüzünde güzel sanat eserlerinden, kitabtan ve yapıdan başka ne hatıra _kılıbı— lir? Ulusların ve devletlerin ol duğu gibi, rejimlerin tarih ve de- ğerini de, ancak, onun b"lk_"_ıf bu hatıralarla muhakeme ıde:lınz. Bu memlekette eski türk me - deniyetinin bütün bıraktıkları ile göğsümüz kabarıp öv_ünüyını'ı_ Şunu söyliyelim ki yeni medeni - yetin eserleri, esaslı olarak, bi - zimle başlamıştır. Osmanlı impa- ratorluğunun garb medeniyeti çer- çevesi içindeki eserleri, pek hazin bir düşüklük manzarası göste - rir. Ne üniversitesi, ne mimarlığı, ne resimi, ne musikisi, bayındırlık ve kültür. bakımından övünülür şayler değildir. O vakittenberi de İstanbul'da ve bütün imparatorluk şehirlerinde büyük yapılar, kasa- bâalar, bahçeler, dekorasyon, her şey yapılmıştır. Fakat bugün bize zevkli garb adamlarmın tavsiyesi, “.. Para harcanan Bü eserleri yı- kâamazsmız. Hiç olmazsa kül ren- gi badanalarila şehirlerinize hâkim olmaktan menediniz!,, sözü ol maktadır. Bu çirkin yapılar, daha asırlarca Tür! iye manzarasını bo- zuüp gidecek k ıdar da sağlamdır- lar. Eski türk medeniynleriıîî_n Anadolu ve Türkiye manzarası ..: son asır osmanlı manzarası arasın- dâa Atatürk cumuriyetinin manzc rası ne olacaktır? Rasgele bir ka saba meydanıma koyduğunuz anıt, gelişigüzel kurduğunuz yapı, _bır devlet yapısı içine astığınız resim. açtığınız sokaklar, çizdiğiniz bıh çeler, hep ayrı ayrı bir manzara"- nın birer parçasıdırlar. Hep lîu- araya toplandığı zaman cumuri - yet devrinin kültür. ve zevkinin muhakeme edileceği esaslar bun - lar olacaktır. - Niçin şehircilik, mimarlık - ve heykel tenkidleri için bu kadar yorulup duruyoruz? Aziziye ka - rakollarına, Sultan Hamid kışla - larına, düyunuumumiye ambarına, eski postane uydurmasına, evkaf hanları iskandalıma bakdığımız vakit, imparatorluğa karşı duydu- ğumuz hiddeti, kendimiz hakkın- da çocuklarımıza duyurmamak için! " Yapacağımız, kuracağımız, - rakacağımız her şey güzel, kültür- lü ve zeokli olmalıdır. Dava bun- dah ibarettir. Hiç bir demagojinin dalgasına ka Ptlmıyarak, bu ana mesuliyet d, gusundan kendimizi - kurtarmağa savaşmalıyız. Eğer türk genci Iıe_- nüz şehir ortasına konabilecek bir heykel yapacak halde değilse, var kuvvetimizle onu bu hale - getir - mek için çalışırız. Biz ancak hiç bir «&hir meydanını ona öldürt - Meyiz. Sayım bayındırlık bakanı dev- let yapı işlerini düzenlemek işini üstüne almıstır. Özel yapı işleri uravlaran kantrolu altındadır. Ala- tağımız tedhir için düşünceler ol (Sonu ?. ci sayıfada) Adisababa, 3 (A.A.) — İmpa- ratorun bütün Habeşistan için ge- nel — seferberlik emri, bugün sa- at 11 de eski sa- rayın kabul 3- lonunda büyük törenle — saray protokol bakanı tarafından okun muştur. Adisa - babada bulunan bütün gazeteci - ler saray kori - dorlarında top - lanmış bulunu - yordu. Saldırımın başladığını bil - diren - haberlere göre, italyan uçaklarının A - dua ve Adigrat üzerine yaptık - ları bombardı - manda bir çok evler yıkılırtış ve pek öoçk kadın ve çocuk ölmüştür. Ç.H.P. Genyönkurulu toplantısı Dün C.H.P. Genyönkurulu haftalık toplantısını yapmış ve B. Rahmi Apak'ın batı illerindeki gençlik örgütleri hakkındaki ra - poru okunmuştur. Dış Bakamımız geliyor İstanbul, 3 (A.A.) — Dış Ba- kanı B. Tevfik Rüştü Aras, bu sa- bahki ekspresle Cenevre'den şeh- rimize dönmüş ve Sirkeci'de tö . renle karsılanmıştır. Dış Bakanımız bu akşamk' trenle Ankara'ya gidecektir. Talebelerin otobüs ücreltleri Ayın birinden beri işlemekte olan Ankara uray otobüslerinde, başka yerlerde olduğu gibi, tale be icin özel bir tarife hazırlanma. mış olması bir takım sızıltılara se- bebe olmuştu. Bu iş hakkındaki düşüncesini öğrenmek üzere dün kendisine başvurduğumuz Ankara İlbay ve Şarbayı B. Tandoğan bize şu ce - vabı verdi: “—Buişi inceledim. Başka yerlerde talebe için teneilâtlı ta rifeler 15 yaşıma kadar olanlara (Sonu $. ci saprfada) N dır. Htalyan hücumu haber alınır alınmaz, Ras Seyum (başkuman - İtalyanların bombardıman ettikleri yerleri gösteren bir harta dan) uluslar ıoıyeteı_inı bir. tel- graf çekerek yardım istemiştir, Aydın hattında yenilikler Aydın hattının eski şirket za manında İstasyon rıhtımları, Dev- let Demiryolları vagonlarının bu hatta geçmesine elverişli değildi. Şimdi bu nhtıı!ılu baştan ba - şa yeniden düzeltilmiş ve normal hale getirilmiştir. Yapılan tecrübe seferi de çok iyi başarılmıştır. Bu hatta balastsızlık yüzünden tren- lerin hareketi sırasında 0 derece çok toz kalkıyordu ki Aydın hat- sımda seyahat bir azap olu- yordu. Bayındırlık bakanlığı bu işi de eline almış ve hattın baştan başa yeniden balastlanması için emir vermiş ve balast işlerinin mü- nakasasına da başlamıştır. Yakm zamanda hattın balastlanması bit- tikten sonra bu çok kötü durum da sona oem!'e olacaktır. Yunanistanda kıral - lık meselesi Atina, 3 (A.A.) — Bir toplan tı yapan halkçı parti üyeleri B. Çaldaris'i dinlemişler ve rejim selesinin geneloy yolu ile kotarıl - ması hususundaki hükümet sıya sasını onamışlardır. Baskan B Çaldaris, taclı demokrasi rejimi nin ulusun dileği ile kurulacağı kanaatini yeniden bildirmiştir. Kırallığın yeniden kurulması için savaşa girişmek üzere bir ko mite teskil edilmistir. Eski bakan. laydan Teotokis. Mavronihalis ve Konstantin Çaldaris bu komite nin üyeleri arasında bulunmakta (Sonu S. inci xavıfada) Ogaden eyaletinde de çarpış - malar başlamıştır. Burada savaşın merkezi Agamendir. Adisababa, 3 (A.A.) — Bu . gün öğleden sonra Adua'dan alı - nan haberlere göre, italyan uçak- * Ğ Emir bekliyen habeş askerleri cepane sandıkları üzerinde dinleniyorlar ları açık şehir üzerine 70 bomba atmışlardır. İlk bombalar, kızil - haç işaretini taşıyan hastanenin üstüne düşmüştür. Bir habeş dağ topü müftesesi yürüyüş halinde İkinci bombardıman, iki uçak tarafından saat 10 da yapılmıştır. Adisababa, 3 (A.A.) — Röyter ajansından: Adua'nın italyan u - çakları tarafından bombardımanı sırasında ilk bombalar kızılhaç hastanesinin üstüne düşmüştür. Londra, 3 (A.A.) — Röyter Ajansı Adisababa'dan öğreni yor: Tigre'in şimalinde şiddetli bir savaş olmuştur. Habeşler italyz.ı ları geri cekilmeğe mecbur ettik - lerini iddia ediyorlar. Geri cekil - me hareketi uçakların koruma> altında olmuştur. n (Sonu Z. ci sayıfada) Etimolojik —— Bir anket 1- Sabah, sabahleyin 2- Öyle, öyleyin 3- İkindi, ikindiyin - ikindileyin 4- Akşam, akşamleyin 5- Yatsı, yatsıyın - yat- sıleyin 6- Gündüz, gündüzün - gündüzleyin 7- Gice, giceleyin. ) Yukardaki kelimelerin ilk ve asıl kökleri nelerdir? M) Bu kelimeler nasıl teşek- kül etmişlerdir? HiI) Bu kelimeleri teşkil etmek Içhı_köh ilâve olunan ek- ler nelerdir ve eklerin her birinin mana farkları ba- kımımdan rolleri we ol- müuştur? IV ) Bu araştırma neticesinde: A - Türk dili kökleri, ve, B - Türk dili ekleri, ve, C. Türk sözlerinin teşek- külü hakkında bir ka- ide çıkarmak mümkün müdür? Dil davasını kendi davası bil- miş olan Ulus, yukarıki anketi açarak bütün bilginleri cevab ver- meğe ve memleketteki bütün ga- zeteleri de kendisine yardıma ça- ğireyor. Mesele, yukarda — işaret et- tiğimiz gibi, dilimizdeki kelime lerin kökleri, ekleri ve teşekkülle- ri hakkındaki görüşleri anlama': tır. Bilginlerden ricamız cevabları- mı gazetemiz yazı işleri direktör | lüğüne göndermeleri, Meslekdaşlarımızdan ricamız bu dileğimizi bütün memlekete yaymalarıdır. MAAAAAAADARAAAAAAAAAAANA Yeni Romanımız Anatol Frans'ın En ünlü eseri Kırmızı Zanbak birkte güne kadar Ulus'ta çıkmaya başlı: yı:r*(ıl.'lırğ ARARARARANANAR