5 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyast tcmal Orta Avrupada yeni ihtilâflar. 4 üncü sahifemizde: Iş kanununun tam metni. 5 inci sahifemizde: Nüfus sayımında ulusal ödev Abidin Daver. Adisababa ve Roma mektubları. 7 nci sahifemizde: Çocuk sahifesi. 8 inci sahifemizde: Askerlık bahisleri Abidin Daver. önbİrİDCİ jflf S3yi! umhuri 4092 Telgraf re mektnp adresî: <re matbaa kısmfle Matbaacılık Cumhuriyet, tstanbuj . Posta fcutasn: tstanbul, No. 246 GUIHSrÎBSI 5 OİrİflGİTBŞrİD 1003 Teiefon: BasnmharrİT re erl: 33366 Tahrlı bryetl: 24298 tdare TO Neşrıyat şırKeu İ42»« 2429a Italyanlar Adigratı Aldılar, Adua da Düşüyor Üç cephede kanlı muharebeler oluyor, şimalde Habeşler bir mağlubiyete uğradılar, Ogadende iki bin Habeş öldü, DanakiFe bomba yağıyor Afrika doğusu Savaşının Avrupadaki Yankılan avaşın başladığını nihayet Italya da resmen ve açıkça söyledi. Bunu dunyaya Italyadan önce Habeş hududlarında gürliyen toplarla, Habeş dağlarında patlıyan uçak bombaları, daha gürültülü bır ilânla bildirmiş ti. Bu defa kulaklarda büyük bir duyarlık hâsıl olmuş gıbıdir. Habeş topraklarında patlıyan îtalyan top ve bombalarının yankıları (akisleri) daha ziyade Avrupada yayılıyor ve duyuluyor. Savaşı korku ile hatırlıyan insanlar bu top ve bomba sesleri önünde tepeden nrnağa kadar sarsılarak uyandılar. Bir sömürge zabıta vak'ası denilen Habeş savaşının bu kadar kuvvetli ve bu kadar tesirli akislerle herkesi ürpermeler içinde bırakacağı düşünülemezdi doğrusu. Top tarrakaları önünde Ingiliz kamoyu yerinden oynamış bir yanardağın ilk homurtulannı andıran bir heyecana tutulmuştur. Fransızlar bile az çok harta ve puslayı saşırmışa benzıyorlar. Ote yanda ise Habeşlerle Italyanlar yakapaça tutuşarak dağ ve dere gırtlaklaşıyorlar. Bugün Milletler Cemiyetıne düne nisbetle daha büyük bir uğraşma konusu çıkmıştır. Cemiyetten evvel :ÎI*1 fiabeşler cenubda îtalyanları püskürterek birçok esir aldıklarını söylüyorlar, Adua cephesinde bir îtalyan tayyaresi düşürüldü ttalyanların büyük kavvetlerle taarruza geçtikleri Adua mıntakaıüil ve Îtalyan uçaklarımn sevkulceyfi uçuflar yaptıkları Takkaze nehrini gösterir kabartma harita malcta büyük bir zevk buluyor görünüyorlar. Bugünkü telgraflar içinde Alman Propaganda Bakanı Göbbelsin bir söylevmden ufak bir parça var, ki ibretle görülecek bir durum gösteriyor. Göbbels: Oooh, dıyor, ne iyi etmişiz de silâh eşitliğini elde etmişiz. Şımdı top ve tüfek gürültüleri arasında korkulu düşler görmeden dünyayı rahat rahat seyredebiliyoruz! Bu bir şey değil, Ingilteredeki manzara daha manalı: Orada bütün partılere mensub adamlar büyük bir toplantıda: Varsa kuvvet, yoksa kuvvet! Nakaratı üzerinde birleşmiş bulunuyorlar. Ingiltere dün Avrupa batısı memleketlerının hava kuvvetlerince en ıleri memleketi ohnak karannı vermiş ve donanmayı ise alabıldiğıne kuvvetlendirmek lüzumu üzerinde birleşmiştir. Bütün muhakemelerin şu sonuncda karar kılmış olması dıkkat ve ıbretımızı hakketmeğe yeter: Bansı ancak kuvvet tutabilir. Afrika doğusundaki top ve tüfek sesleri önünde Avrupalılar adeta can hevline tutulmuşa benzıyorlar. Herkes bir şey yapmak için ıhtiyannı kaybetmiş gibidir. Her tarafta sağa sola koşanlann telâşlı manzarası görülüyor. Halbuki olan şey Italyanın aylardan ve aylardanberi hikâyesi dinlenilen Habeş seferinin filiyatına geçilmiş olmasmdan ibarettir. Ne eksik, ne fazla, sadece bu hikâyenin fıliyatı. Savaşın ilk günlerindeki fevkalâde vaziyetleri nihayet mazur görebiliriz. Gün]er geçerek bu işin de normalleşeceğine güphe yoktur. îlk günlerde îtalyanlann İlerleyişi 2030 kilometro derinliklerine doğru nisbetle kolay oldu, ve bu sahalardaki gülle ve bomba sesleri kulaklan yırtan çığlıklarla aksetmiş bulundu. Şimdi îtalyan kuvvetleri dağlık topraklara gireceklerdir. Oralardaki ilerleyişlerin zarurî yavaşlığı herkesi yavaş yavaş savaşa alıştıracak, yıkılacak Habeş kulübesi kalmaihgı zamansa bombalann kıymeti azalacaktır. Bunun neticesi olarak Avrupada uyanan ürpertili heyecan yerine akıl ve jnantık icablarının kaim olmağa başladığı görülür sanınz. j Avrupada Milletler Cemiyeti makineeini yürütebilmek için başlıca iki kaptan Ve iki makinist olan Ingiltere ile Fransa kendi aralannda esash bir anlaşmanın çejtin konuşmalannı yapıyorlar. Fransızlar Jtidalle davranmak esasını elden bırakinamakla beraber Avrupanın kendilerini YUNUSNADİ (Arkan 3 üncü tahifede) \fmnA\ .îlSkl J~» H 1 italyan tayyareleri ve Habeş toprakları abeşistandaki harb üç cephede cereyan et • mektedir. Bu cephelerin biri Eritre müstem lekesi hududlarındaki Adua, diğeri Eritre, Frantız Somalisi ve Habeşistan topraklarının birleçtikleri mıntakada bulunan Danakil, üçüncüsü ttalyan Somalisi hududundaki Ogaden cephesidir. ltalyanlar her üç cephede de ilerlemeğe çalışmakta, Habeşler ya topraklarını müdafaa ede ede çekilmekte, yahud mukavemet etmektedirler. Bu yüzden kanlı muharebeler olmaktadır. En mühim harekât Adua cephesinde cereyan etmektedir. Burada Habeşler bir mağlubiyete uğramışlar ve başka bir hatta [Camhariyet resaamıtıın kompozityonu] H kilmiçlerdir. Adua iukut etmek üzeredir. Danakil cephesinde ltalyanlar 96 tank ve birçok tayyare ile ilerliyerek Cibuti • Adisababa demiryolunu kesmek istemektedirler. ' Ogaden cephesine gelince burada da kanlı muharebeler olmuş, Habeşler 2000 maktul vermişlerdir. Bu cephede İtalyan menabiine göre ileri hareket devam etmektedir. Habeşlere göre ise İtalyan kuvvetleri geri püskürtülmüş, birçok esir alınmıştır. Muharebeler hakkında dün gelen telgrafları aşağıda sırasile veriyoruz. Uluslar Kurumunun bugün zecrî tedbirlere karar vermesi bekleniyor Londrada dün durdurmak teklif ler gece İtalyanm harbi İngiltereye yeni yaptığı söyleniyor x 4 üzere Aduaya ilk bombayı Musolininin çocuklarile damadı atmışlar, şehir yeniden bombardıman edildi, Habeşlerin mukavemeti gittikçe artıyor Fransız kabinesi dünkü toplantısmda Ingiltereye hâkim olan Ramat dağını zaptetmişlerdir. hareketi büyük güçlükle karşılaşmaktadır. 1 Adua cephesinde: elbirliği için müspet cevab vermeyi kararlaştırdı Adua şehrinin mukadderatı bu gece ltalyanlar Aduayı işgal etmek ve daha yahud yarm sabah belli olacaktır. Adisababa 4 (Özel) Adua cep Bu bölgeden gelen son haberlere göre hesinde ilerliyen îtalyan kuvvetleri bugün sehrin önünde büyük bir savaş baslamıştır. Adua sehrine yaklaşmışlardır. Şehrin 20 kilometro uzağında ltalyanlar Ras Se Habeşler, kendi mevzilerine mükemmel yumun kumandasındaki Habeş kuvvet surette yerleşmişlerdir. îtalyanlann ileri lerile karşılaşmışlar ve Habeşlileri mağ Sabaha karşı aldığımız lub etmişlerdir. Bu ilk zaferden sonra son haberler 6 nci ltalyanlar biraz daha ilerliyerek sahifemizdedir. iyi mevzilere yerleşmek için büyuk gay ret sarfediyorlar. Her ıkı tarafın zayıatı çoktur. Şehirde ve civarında 50,000 kadar Habes askeri toplanmış bulunmaktadır. Marebden sonra yol yoktur ve îtalyan kuvvetleri 16 kılometroluk bir mesafeyı dar geçidlerden yürüyerek bin metro yük(Arkan 6 nci sahifedr) Londra 4 (Özel) Fransız kabinesi bugün üç saat süren önemlı bir toplantı yapmıştır. Bu toplantıdan sonra neşredılen bır teblığe nazaran, kabine Lavalin îtalyan Habeş da\asında gerek şımdıye kadar tuttuğu, gerekse bundan sonra tutacağı yolu müttehiden tasvib etmiştir. Bundan başka Cenevrede Lavalin ya pacağı temaslar ve konuşmaların şekli de görüşülmüş, bunlar da tasdik edilmiştir. Kabine ayni zamanda Ingiliz notasına verilecek cevabı da hazırlamışhr. Bu cevab bu gece Londra hükumetine bildirilmif" rir. Siyasal mehafilden alınan malumata göre, Fransa son durumdan sonra îtalyanın mütaarrız vaziyetinde bulunduğuna dair verilecek karara iştirak edecektir. Bu takdirde Uluslar Kurumu paktı(Arkan 6 nci tahifede) Taarruzun 3 üncü günü bize neler anlatıyor? SÜEL MUHÂRRÎRÎMÎZlN MÜTALEALARI Dün gelen haberler, Îtalyan ta arruzunun inkişaf etmekte olduğunu göstermektedir. Bu taarruz üç mıntakada yapılmaktadır: 1 Şimalde: Eritre hududunda Adua cıvarmda, 2 Şımali şarkide: Musaali dağı mmtakasında, ' 3 Cenubda: Somali hududun ı da, Ogadende. Bu üç mıntakada vuku bulan muharebe ve hareketleri hulâsa edelim: Gönülîü İtalyan gencleri dün Istanbuldan ayrıldılar Kafile törenle ve analarınm gözyaşları , arasında hareket etti 1 Adua mmtakasında: En mühım hareüatın ve şıddetlı muharebelerin Adua civarında cereyan ettiği muhakkaktır. Burada Îtalyanlann Aduayı al mak üzere olduklart ve belkı de aldıkları Habeş tebliğ ve haberlerin(Arhası 3 üncü tahifede) hıusolininin Habeşistanda ilk bombayı atan tayyareci çocukları Ogaden cephesindeki Habeş tiperleri ve Habeş askerleri Vapur hareket ederken îstanbuldaki faşist İtalyan genclerın Sıyah gomlek giymiş ve siyah kıra den 38 kışılık ilk gonullu kafılesı dün vat takmış olan İtalyan genclerı hare sabah saat 11 de Çıta dı Bazi vapunle ket saatıne kadar vapurun baş tarafın İtalyaya hareket etmiştir. (Arkan 3 üncü aanifede)