6 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî tcmal . Harb. 3 üneü sahifemizde: İngilterenin havacılıkta rolü. 4 üncii sahifemizde: Hıkâye. 5 inci sahifemizde: Nüfus sayımına dair Yahya Kemal Tengirşenk. Adisababa ve Roma mektubları. 6 ncı sahifemizde: Askerlık bahisleri Abıdın Daver. Spor haberleri. J nnhirinnî vıl com. UflUiriflül jfll Sdyi. umhuri t Hayat Ansiklopedisi 89 4(10? W\iâ İSTANBUL • CAĞALOĞLU Telgraf *e tnektap adresl: Cumhuriyet Istanbuj . Posta (cntosu: İstanbul. No. 248 ve matbaa tasmlle Matbaacıhk ve . . PflZflf D BİrİnCllBŞrİfl 1 9 3 5 uncu cüzü çıktı Italyan Ordusu Hâlâ Yerinde Sayıyor! Milletler Cemiyeti Kan ve ateşin Emrivakii Önünde' avaşı siyasadan ayırmak kolay değildir. Afrıka doğusunda başIıyan savaşın haberleri bırıbırını yalanlıyan zıdlıklarla dolu olmakla beraber Italyanların hâlâ Aduayı alama rnış oldukları anlaşılıyor. Daha doğrusu en büyük şöhreti 1896 daki İtalyan mağlubıyeti üzerine kurulu olan bu küçük ıptıdaî kasaba defalarla alınıp verılmış. Demek orada bile savaş çok çetın oluyor. Bu kadarı Habeşlerden beklenmezdı doğrusu. Herıflerin çok lyı çarpış t:klarına hükmetmek lâzım geliyor. Halbuki en uzman (sanatinın ehli) kuman aarruzun dördüncü gününde vaziyet üç kelime danların Habeş kuvvetlerıne verdıklerı ile hulâsa edilebilir: Italyanlar yerlerinde sa rol şu idi: Düzlüklerde cepheden savaş kabul etmiyerek çekilmek, daha ziyaoe yıyorlar. Filhakika üç cephede de çok kanlı ve korkunc dağlık yerlerde dayanmak ve genel surette çete savaşları yapmak. Habeşler yurd muharebeler cereyan etmekte, Italyanlar, uçak, severlık hıslerıni yenemıyerek Adua ön tank gibi bütün modern taarruz vasıtalarını kul • lerınde dahi şiddetli ve devamlı savaşlara landıkları halde Habeş mukavemetini Jcıramamakgırışmekten çekinmemişler ve çekinme tadırlar. Hatta şimal cephesinde evvelce aldıkları mekteler demek olur. Bu hal elbette Habildirilen bazı yerlerin bile hâlâ alınamadığı an • beşıstan hesabına büyük bir fazilettir. Habeşler Aduaya İtalyanlar kadar ehemmiyet veriyorlar demektir. İtalyanların bu yere verdıkleri ehemmiyetin sebebı bellidir: Onlar 1896 mağlubiyetinın iekesini silmek istiyorlar. Habeşlere gelince onlar da o zamanki galibiyetlerinin san ve şerefinı bedavadan ourob eksiğine bırakıp gitmeğe razı olmadıklarını gös Londra 5 (Özel) Doğu Afrikasıntermiş oluyorlar. daki muharebeler hakkında alınan haberBu baslangıc Habeş sınırlarında baş lere göre çarpışmalar bugün de akşama lıyan savaşın pek çetin ve çok sürekli \t kadar devam etmıştır. Bilhassa Adua öuzun olacağınâ alâmettir. Bu manzara nünde çok kanlı muharebeler olmuştur. karsısmda Milletler Cemiyetinin herhan Bazı rivayetlere göre her iki taraf şehri gı bir aceleye lüzum görmiyeceği anlasıl bir iki defa alıp bırakmışlardır. maktadır. İki taraf adeta gümrükten mal Italyan ve Habeş orduları göğüs göğükacırırcasına Cemiyetin usulen aiacağı se, süngü süngüye muharebe etmekte kararları beklemeksizın açtıkları ve gıriş dirler. Birçok Habeş askerleri hançerle tıkleri savasta gırtlaklaşadursunlar, öte çarpışmaktadır. Italyanlar Habeş askertarafta Milletler Cemiyeti meclisı de bu ! lerınin manevıyatını kırmak üzere fazla vaziyet karşısında alınacak hareket hattı mıktarda tank ve uçak kullanmaktadırlar. nı ıncelemış ve sonuclandırmıştır. Savaş Akşam geç vakte kadar gelen haber başlamadan Cemiyet Paktın 12 ncı \e ler, üç gündenberi yapılan bombardı16 ncı maddeleri üzennde idi. Bu mad mana rağmen Aduanın hâlâ mukavemet denin birincısine göre Cemiyet savaşa ettığını bıldırmektedır. başlanmadan yekdığere hasım durumunRomada neşredılen resmî bir teblığ da olan iki tarafa bir mühlet verecek, i Habeş mukavemetının bu sabah çok kuvkincisıne göre ise zecrî tedbirlere başvur vetli bir şekil aldığını haber vermektedirmağı düşünmüş bulunacaktı. Halbuki Dün verilen haberlere rağmen Adig şımdı Cemiyet bırdenbıre savaşın emriva ratın Italyanların eline düşmediği bugün kii karşısında kalıvermiştir. Artık mühlet mehafılinde dahi kabul edilmekvermenın manası kalmamıştır. Çünkü savas fılen başlamıştır. Bıze sorarsanız 15 inci maddenin bile yerı kalmamış, çünkü ıhtılâfh memleketlerın sınırlarında \ ka\ga ateşi parlayıvermıştir! Teıefon: Başımıharrtı *e eri: 22366 Tahrtr H^yetl: 24298. tdare Neşrlyat şırketı 24299 . 2429a Uç gündür yapılan bombardımana rağmen Adua hâlâ mukavemet ediyor, Adigratın da düştüğü tekzib edildi Adua önünde süngü süngüye müthiş cenub hududunda vaziyet pek çarpışmalar az farklı oluyor, Danakil cephesinde 1,300 Habeş, 700 Italyan öldü, Birçok Habeş askerleri hançerle dövüşüyor, Habeşler Italyanların harb plânlarını elde etmişler, tayyarel erin bombardımanları fazlalaştı laşılmaktadır. Buna mukabil Habeşler bu cephede kısmı küllilerinin henüz cepheye bile gelmediğini löylemektedirler. Şimal cephesi gene en »id detli çarpışmalara sahne olan cephedir. ttalyan uçakları burasını ve diğer cepheler civarını bol bol bombardıman etmekle meşguldürler. Vaziyetin hulâsası bundan ibarettir. Dün gelen haberleri aşağıya koyuyoruz: T Üç cephedeki harekât tahalarını gösterir harita Italyanlar Akdenizde Ingiliz gemilerini aramaya kalkıştılar 1 • Adua cephesinde; Italyanın Ingiltereye yaptığı teklifler İngiliz Dış İşleri Bakanı Musolininin evvelki günkü tekliflerini reddetti İtalya Akdenizde alınan ihtiyatî tedbirlerin karşılıklı ilgasmı ve yeniden üç taraflı konuşmalar yapılmasını istiyor Londra 5 (A.A.) Musolini Akdenizdeki bugünkü gerginliğin yerine, kat'î bir kotanş amacile. candan elbiriiği edilecek olsa, harb müddeti azalacağı gibi bansa da yardım edilmiş olacağını İngiliz hükumetine bildirmşitir. Bu bildirik, filen mevcud olmıyan bir tehlikeye karşı bütün ilgılililer tarafından ahnmış ihtiyatî tedbirlerden hemen ve hep birden vazgeçilmesini teklif etmekledir. Bu amacı güden görüşmeler Romada lyı karşılanacaktır. Londra 5 (A.A.) Times gazetes!, İngiliz Dış îşleri Bakanile îtalyan bü } ük elçisi Grandi arasında dün yapıUn konuşma hakkında uzun malumat ver • mektedir. Gazetenin yazdığına göre, Musoiini, Paris ve Londradaki büyük elçileri vasıtasile yeni konuşma tekliflerinde buiunmuştur. Grandi Sir Samuel Hoarea Musolininin çok samımî bir mektubunu vermiştir. Bu mektub, İtalyanın Paris büyük elçisi tarafından Lavale verılenin aynidir. Musolini anlaşmaılığı genişletebile * cek her türlü teşebbüslerden çekinece * ğini bildirmekte ve her iki büyük devletîe teşriki mesai arzusunu tebarüz ettirmek tedir. (Arkası 7 nci sahifedej Taarruzun dördüncü gününde orduların vaziyetini tetkik Süel muharririmizin mütaleaları 1 Adua mıntakasında: En mühim muharebeler dün de gene bu mıntakada cereyan et miştir. İtalvanlar, Adırgat Adua ( Aksum hattmda taarruz etmekte dirler. Buradakı Habeş kumanda nı Ras Sevmun, bütün kuvvetlerini muharebeve sokmamış olması na rağmen. İtalvanlar hâlâ oldukları yerde savmaktadırlar. Buradaki Italyan kuvvetleri üç koldan taarruz etmektedirler. 100 bin kişiden mürekkeb 6 fırka 65 fcilometroluk bir cephe üzerine yayılmıştır. Sol cenahtaki General Santini kolunun hedefi Adigrat, merkezdekı General Biroli kolu nun hedefi Adigratın simali gar bisindekı Debradano ve sağ cenahtaki General Maruvignu kolunun hedefi ise Aduadır. İtalvanların 1 inci ve 2 nci milıî kolordularile yerli askerler kolordu| sunun, vani üç kolordusunun burada Ras Sevmunun bir kısım kuv vetlerı karsısmda çok müşkülâtla ilerilediği muhakkaktır. Bunun en büvük delili hâlâ Aduavı zaptede memiş olmalarıdır. İtalvanların şimdiye kadar 3000 murabba kilo metro arazi işgal ettikleri haber veriliyor; fakat Habeşlilerin ılk mukavemetini kıramamışlardır. Londradan gelen bir habere gö re. Habeş ordusu. Aksum Adua hattını uzun müddet müdafaa et miyecek. asıl ve kafî muharebe cok daha cenubda olacaktır. Bu haber doğrudur: çünkü makttl ve mantıkidir Habe^lilerm, İtalvan (Arkası 7 nci sahifede) Dün akşam saat 9 a kadar gelen haberlerin en mühimmi Aduanın hâlâ İtalyanların eline geçmemış olduğunu bıldıren telgraflardır. Eritre smırma 50 kilometro mesafede bulunan bu kasabanın bü yük bir sevkulceyşî kıvmeti yok tur; onun için düşüp düşmemesi nin de harb hareketleri bakımın dan büyük ehemmiveti olamaz. Bu kasabanın yalnız Italyanlar içın manevî bir kmnet ve ehemmiveti vardır, ki o da 40 yıl önce mağlub oldukları yeri, 40 yıl sonra. Habeşlilerden zaptetmek suretile eski mağlubivetin intikamını almış olacaklardır. Londradan gelen son haberler, İtalvanların yalnız Aduayı değil: Adıgratı da alamadıklarını bildıri yor. (Halbuki İtalvan resmî tebliği kıtaatm buraya 4 birinciteşrinde girdiğini iddia ediyor.) İtalyanların bu mıtakada cok şiddetli bir mukavemete uğradık ları muhakkaktır. Bu mukavemet, tayyare, tank. ağır topçu gibi. Habeşlilerde bulunmıyan bütün mo dern taarruz vasıtalarını kullan malarına rağmen. Habeş müdafaasını tahmin ettikleri kadar süratle kıramadıklarım gösteriyor. Halbuki bu mukavemetin, Habeş ordusunun büyük kısmı tarafından gösterildiğini sanmıyoruz. Çünkü Habeş ordularmın hududa bu kadar yakın yerlerde kafi meydan muharebeleri vermeleri muhtemel değildir. Bu mukaddemeden sonra dun gelen haberlere göre vaziyeti tetkik edelim: Cenevrede dünkü içtima Mütearrızı seçecek bir komisyon ayrıldı, son kararı çarşambaya Asamble verecek Konseyde dün İtalya hücum etmeyip emniyet tertibatı aldığını söyledi, Habeşistan da 16 ncı maddenin tatbikını istedi Cenevre 5 (Özel) Cenevre bugün hummalı bir faaliyete sahne olmuştur. Saat 16 da 13 ler komitesi toplanarak raporunu bitirmiş ve konseye göndermıştir. Konsey derhal gizli bir toplantı yaparak 13 ler komitesinin raporunu incelemeğe başlamıştır. Bu münasebetle ya pılan konuşmalar neticesinde herhangi bir karar verilmezden evvel mütearrızın tesbiti için konsey üyelerinden mürekkeb 6 kişilik bir komisyon teşkili kararlaştırılmıştır. İngiltere, Fransa, Sovyet Rusya, Portekiz, Şili ve Danimarka murahhasları bu yeni komisyona üye seçilmişlerdir. Mütearrızı tesbit edecek Altılar İngiliz delegesi Edenin talebi üzerine komitesine seçilen üyelerden bu komisyon bu akşamdan itibaren işe Eden ve Laval başlıyarak raporunu hazırlıyacak ve pa 16 ncı maddenin tatbik edileceği muhakzartesi günü öğleden sonra toplanacak o kak addedilmektedir. lan konseye verecektir. Aleni içtima Konsey bu raporu esas tutarak mütearCenevre 5 (A.A.) Konseyın u rızı tesbit edecek ve icab eden karann ve mumî toplantısı bugün saat 18 den az rilmesi için meseleyi Asambleye göndere(Arkası 7 nci sahifede) cektır. Asamble çarşamba günü saat 16 da Akından Akına toplanarak Uluslar Kurumu paktına göTarihî tefrikamızı bugünden itibare mütearnza karşı alınacak tedbirieri ren ikinci sahifede bulacaksınız. kararlaştıracaktır. Cenevre mehafilinde mütearnza karşı Dün Milletler Cemiyeti meclisi pek uzun bir toplantı yapmış ve itidal çevres:ni asla geçmıyen çok soğukkanlı bir karar almıştır. Bu karar bittabi mühletli olmak lâzım gelen tavsıye kararıdır. Yani, sizin anlıyacağınız, Cemiyet evvelce savaş yapılmasın diye nasıhatler ederek bunun icın düşünüp taşınma, doludan çıkarıp boşa koyma payı olmak üzere bir de müddet koyacaktı. Şımdi Cemiyet, baslıyan harbin emrivakii önünde alâkadarlara: Şu kadar zaman zarfında savaşı kesin, Dıye nasıhat edecek ve bu müddet içinde kendi nasihatinin dinlenılip dinlenilmediğine bakacaktır. Şimdi artık müddetin azçok kısa olacağınâ hükmolunabilir. Ondan sonra ise, eğer hâlâ savaş bitmemisse, o zaman on altmcı maddenin müeyyedelerini tatbika sıra gelecektir. Bunda da derhal şiddete gidilmiyerek ise ılkönce en yumuşak tedbırlerden başlanacağı anlaşıhyor: Ekonomık ve finajısal tedbirler. Herhalde Cemiyetin YUNUS NADl (Arkası 7 nci sahifede) Habeş zabitleri Istanbulumuzun kurtuluş günü Bugün güzel İstanbulumuzun kurtulduğu ve kahraman ordumu . zun şehre girdiği mutlu gündür. Her seneki gibi bu büyük yıldönümü törenle kutlulanacaktır. Bu husustaki tafsilâtı iküıci sahifemizde tedir. Habeş hükumeti de Adigratın düştüğünü resmen tekzib etmış, şehrin yakınlarında kanlı muharebeler yapıl makta olduğunu bıldirmiştir. Çok telefat vardır. İngiliz gazetelerinin haberleri Londra 5 (A.A.) Bu sabahki İngiliz gazeteleri, Aduanın yakında dü$ecegi fikrindedirler. Soylendiğine göre yüzbin kişilık altı Italyan fırkası 65 kilometroluk bir cep he üzerinde ilerlemektedir. Italyanların şımdiye kadar işgal ettikleri Habeş toprağı üç bin kilometro murabbaı tahmin olunmaktadır. Italyan taarruzu, tayya reler, küçük ve seri tanklar ve dağ top larile takviye edilmiş bir haldedir. Ital yanlar, Adua bölgesının en önemlı stra tejik noktalarından biri olan Ramat snt(Arkast 7 nci sahifede) Sabah» karşl aldığimıı son haberler 7 ncı sahifemiıdedir. V J