4 Ağustos 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

4 Afuslos 193S CUMHURtYET Almanya, niçin yeşil, Geçen seneki kadar çok Mezbahada kesilen etler yemyeşil bir memlekettir ve iyi yetişti niçin lezzetlidir? Alman ormanlarî, dimdik ve dümdüz çam ağaçlarile saf fıharb nizamında bir piyade alayına benzer Yapılan incelemelerin verdiği sonuca göre bu yılki tütün rekoltesi de keyfiyet ve kemmiyet itibarile geçen seneki kadar iyi olacaktır. Havalann kurak gitmesi tütün ürününe tesir etmemiştir. Bilâkis geçen seneki satışlarm iyiliğinden heveslenerck bu yıl çok fazla tütün ekmiş olan ekiciler, kurak dolayısile gayritabiî bir rekoltenin zararlanndan kurtulmuş bu lunmaktadır. Ege mmtakasında yeni ürünün kınmına başlanmıştır. Tekitler (inhisar lar) idaresi bu yıl da tütün ekicilenne avans dağıtmak üzere şimdıden tedbirler almaktadır. Almanya fntıbaları Tütün rekoltesi Bilmediğimiz bir hakikat Frak Eski Dış Bakanı ve Vaşington büyük elçisi rahmetli Bay Muhtar çok ince, zarif bir adamdı. Bazan, ince bir nükte ile, karşısında, kendisine sataşan yahud ki sinirlerine dokunan bir adamı öyle zarafetle kamçı r lardı ki hayran olurdunuz. Bir gün Muhtar, bir salonda, ayakta duruyordu. Sonradan görme biri, onun yanına sokuldu ve: Beyefendi! dedi. Arkanızdaki bu eski biçim frakı sizin gibi zarif bir diplomata yakıştıramadım.. Bu, galiba harbden evvelki moda olacak. Muhtar, gayet soğukkanlılıkla muhatabını baştan aşağı kadar süzdü ve: Bendeniz harbden evvel de frak giyerdim, beyefendi de.. Ondan! Cevabım verdi. ÖTÜKÇÜ 427 kişinin çalıştığı Karaağac mezbahasmda şehrin eti ve buzu nasıl hazırlanır? Afyon ürünü az Uyuşturucu maddeler tekidinin (inhisarının) resmiğ olarak elde ettiği malumata göre bu yıl memleketimizde yağ mursuzluktan ötürü afyon ürünü az olmuştur. Buna mukabil İran ve Efganır rekolte fazlalığı vardır, Tekid bu ay sonuna kadar bu yılın ve Almanyamn ağaclart asker gibi dizilmiş çam ormanlarındaıf geçen yılın ürününü kendi ambarlarına birinin kışm karlar altmda görünüşü almağa devam edecektir. 1 eylulde bunAlmanyayı görmiyenler de, bu mem1 razlan üstünde sallanan ve bizdeki lara ayrı ayrı fiat verilecektir. leketin askerlik, ilim, fen, teknik, gibi daha ham iken yağma edilmek fesan'at alanlannda yüksekliğini bilir âketine uğramıyan yemiş ağacları u ler, fakat Almanyamn ayni zamanda, anır. Bahçeler, hatta tarlalar bile birdünyanın en yeşil yurdlarından biri ol birinden çit veya dikenli telle değil, Sağda mezbahaya giren koyunlar, solda etler depclara gönderiliyor, Bütün duğunu belki de bilmezler. Bütün batı htiyar ağaclarla ayrılmıştır. Viyana 3 (A.A.) Viner Niyustet, (Baştarafı birinci sahifede) aşağıda etlerin bölünüp damgalamşı ve kanla gübreyi ayıran mak> e memleketleri gibi Almanya da, yeşil, ehirlerin birkaç tane parkı vardır. lide Edıb dün sabahki ekspresle Parisşarbayının teşebbüsü üzerine bazı A İstanbulun etini ve buzunu hazırlı yemyeşildir ve belki de bunların en Caddeler ağac doludur. Berlin, ıhla ten İstanbula gelmiş ve istasyonda kar yan Karaağac mezbahasından bahset vusturya kamun (nahiye) leri Kayzer mur ağaclarile haziran ayında, mis gi deşi Mahmure ve ailesi tarafından karyeşili... Gemayn Denverband (İmparator ka mek istiyorum. 1 kokar. Şehirlerin ortasından geçen şılanmıştır. munları federasyonu) isminde bir kurul Alman smırından geçer geçmez, tren Karaağac mezbahasmı, îstanbul itfakurmuşlardır. Kurulun amacı, M. Şuşdemiryolu boyunca iki sıra ormanlar ramvay yolları, yeşil çimlerle bezen Halide Edib trenden çok heyecanlı bir iyesini işitip te eski İl ve Şarbay Ali niğin Lejiymitislere olan son tuvsiye arasından geçer. Bunlara sun'î orman miştir. Yeni yapılan aşfalt yolların gi hal içinde inmişti. Hararetli bir Haydan hatırlamamak mümkün değillerini gözönünde tutmakla beraber, lar diyebiliriz. Kendi kendine hüdayi diş ve geliş parçalarmı tam ortaların kucaklaşmadan sonra kendisini kar dir. Çünkü bu iki kurumun (müessesebir şılıyan ailesi efradile birlikte ve gene monarşinin geri gelmesine çalışmak nabit yetişmemiş, insan elile dıkilmiş, dan geçen bir metro genişliğinde nin) ilk kurucusu Ali Haydardır. Fa imen yol ayırır. Şoselerin iki tarafın heyecanla gardan çıkmıştır. Üzerinde tır. Yeni kurul, Baron fon Voyznerin bakılmış, büyütülmüş ormanlar. Bu kat onları ilerletmek, bugünkü olgunda saatlerce gidersiniz. Muntazam ara koyu lâciverd bir manto ve gene lâcibaşkanlığındaki Demir halka isimli büormanlarda, ağaclar, Alman milletine laşma derecelerine getirmek şerefi, Şar ıklarla dikili ağaclar, gözün alabildi verd bir kostüm vardı. Kendis^le gö yük monarşi kuruluna iltihak edecektir. hâs intizamla hep saffıharb nizammda ve İlbay Muhiddin Üstündağa aiddir. ve boy sırasile dururlar. Bunlar ağac ine uzanır. Dağlar, tepeler, dereler, rüşmek istiyen gazetecilere kısaca: Karaağac kurumlarının (müessese Amerikada bir tevkif değil, sanki birer Rayşher neferidir ve bina ve tarla olmıyan her yer bir koru« Görüyorsunuz ki çok heyecanlı lerinin) önemini (ehemmiyetini) tam Pittsfield Amerika 3 (A.A.) bunlarm topluluğu bir orman değil; dur. Memur ve amele için yapılan yeni yım. Bir şey söyliyecek vaziyette deği mânasile ölçebilmek için iki küçük Cumurluk Başkanı M. Ruzvelte bir sanki bir piyade alayıdır. Bu orman mahallelerin caddeleri ve sokakları a lim» demiştir. mukayese yetişir. ac doludur. Yaya kaldırımlarında ö mektub gönderip, kendisine el ile lecalarda çarpıkçurpuk çam ağacı göre 1 Ucuz olduğu için halkın almak Öğrendiğimize göre Halide Edib bubek öbek yeşillikler ve çiçek tarhları, vüzde bulunacağını haber veren Corc mezsiniz. Hepsi dimdik ve dümdüzdür. raya torunu Ömeri görmek için gelmiş istediği kaçak etten ve bir de Karaağac Jeffers admdaki adam polisçe yakalan Hepsi sanki kolosal birer şemsıyedir. evlerin önlerinde, arkalarında bahçe tir, bir ay kadar kaldıktan sonra Pa mezbahasmda hazırlanan etten pirzo mıştır. Uzun, dalsız, pürüzsüz gemi sereni gi eri vardır. Bu da yetişmiyormuş gibi rise kocası doktor Adnanın yanına dö la veya şişkebabı gibi iki yemek pi bütün bu evlerin cepheleri sarmaşık bi uzanan narin gövdelerin üstünde Belçika Kralı İtalyada şirtiniz, yeyiniz. Bu ölçme size bir finecektir. yeşil birer şemsiye... Birer metroluk arla sarılarak yeşil bir yuva haline gekir verebilir. Brüksel 3 (Özel) Belçika Kralı fidanlardan tutunuz eflâke ser çekmiş irilmiş, pencerelerinin önü bıle Babil Üçüncü Leopold ile Kraliçe Astrid bu 2 Bundan tam onbir sene evvelere varıncaya kadar her boy ve "Ker Melikesi Semiramisin asıh bahçeleri çıkan kalib ar, gün Lucerneye varmışlardır. Kral üe line gelinceye kadar îstanbul halkmın Buz fabrikasından » bosta ağacîar yanyana muntâzâm ko e" (hadaiki muallâkasma) nazire h»> • aşağıda Mezbaha Müzesindeki Kraliçe îtalyada on We? gün kalacaklar^etini hazırlıyan, Tophane ile Karaköy rular, teşkil ederler. Bunlara ağac tar ine konulmuştur. Bu ne ağac, ne yegaribeler (arasındaki mezbaha ahırlarını ve S P dır. lası demek daha doğru olur. Muayyen şillik ve çiçek aşkıdır yarabbi! imiyedeki mezbahayı hatırlamak ve gönderilerek orada muhtelif hastalıklar Almanyada hava tehlikesine Almanya, o kadar yeşildir ki nehiryaşa girenlerini kâmilen kesiyor, ye bugünkü mezbaha ile ölçmek kâf:dir. aranılır. Lâboratuarm vereceği rapcr karşı hazırlıklar rine başkalarını dikiyorlar. Böylece çok lerinin suları bile çok yerlerde yeşil Buralardaki pislıkler hatıralardan si üzerine hastalıklı hayvan ya öldürü çocuklu bir ailenin evlâdları gibi her akar. Bu memlekette yeşil rengin J Berlin 3 (A.A.) Hava hücum linmiş olabilir. Onun için üç satırla lür, yahud istifade edilmek üzere o yaşta, her boyda olanlan var. Fakat açıklı ve koyulu her türlüsünü. hafif i toklav makinesinden geçirilerek Darü lanna karşı korunmak yollannı öğret hulâsa edeyim. toplulukları itibarile bu ormanlarî on ve keskin her çeşidini, sert ve baygm mek için, bütün Alman köylerinde gez lâcezeye gönderilir. Eski mezbahalarda, celebler tarafıniki senelik bir okulun sınıflanna ben her nüansını görürsünüz. Yeşil, tirşe, k e c i gın (seyyar) öğrtmenler dolaşacaktır. Kesme salonları, ikisi koyun, dan getirilen hayvanlar sıhhî bir mua zetebilirsiniz. Bir tarafta birinci, biraz imonküfü, ördekbaşı, nefti, çağlaba gibi küçük hayvanlara. birisi sığniara En uzak kÖylere varıncıya kadar, kursyeneden geçirilmeden, kanları tahl'l eileride beşinci, daha ötede on ikinci sı demi, camgöbeği... ilâ. lar yapılacaktır. dilmeden, hastalıklı mı, değil mi? Ara mahsus olmak üzere üçe ayrılır. Haynıflar, jimnastik yapmağa hazır bir duYurdun yeşilliği, yurddaçların göz Bunlar, Alman köylüsüne, ürünleri yere nılmadan, pislikler içinde kesilir, ve vanlar burada kesılır kesilmez rumda nasıl sırasıra dururlarsa Alman lerine kadar sirayet etmiştir; yeşil gözyangmdan ve hava bombardımanlann hemen şehre dağıtılırdı. Mukayesrmi sürülmeden havaî tertıbat vasıtasile ağacları da öylece yaşlarma ve boyla lere sıksık rastgelirsiniz. Amerika deniz banyolarında gene ka zi tamamlamak için şimdi bir de Ka yüzülür, barsak ve kırıkları ayrılır. dan korumanın yollannı öğreteceklerdir. rına göre toplanmış dururlar. Bazı yer*»* dınlar güneş kapağı dedikleri, istenilen raağac müesseselerinde, halka satılan Barsaklar, barsakhaneye, paçalar, pa M. Bek Fenlândiyaya gidiyor lerde balta ve daha çok testere, bu güBerlin civarmda Potsdama yakm bir jekilde kesilmiş kâğıd parçalarmı omuzVarşova 3 (A.A.) Polonya Dış etin nasıl hazırlandığını görelim: Kar çahaneye, işkembeler işkembehaneye zel ağacların «endamı hıramanını» ye yerde bizi ağac mektebi denilen bir fiarına yapıştırmakta ve bu suretle gü şımızda müessesenin çalışkan direk sevkedılir. Kalan etlere, hayvanın cin. Bakanı M. Bek, 10 dan 12 ağustosa re serer. Kesilen ağacların dalları ve danlığa götürdüler. Bu kocaman fidanneşte yanmaktadırlar. Bütün vücudları törü Nıhad var. Bizi gezdiriyor. Resmî sine göre damga vurulduktan sonra ge kadar Fenlândiyaya ikıncı bir görette kütükleri santimetro fark etmiyen lıkta 1200 amele ve memur çalışıyor. yandıktan sonra beyaz kalan bu kısım cetvellere, istatistilîiere dayanarak iza ne havaî tesisat vasıtasile satış salon bulunacaktır. parçalara ayrılır, bu parçalar bir ara 1720 yılmda kurulmuş ve o vakitten larına sevkedılir. Burada her tecime da muhtelif şekillerin ortaya çıkması hat veriyor. Bulgaristanda cumurluk cereya toplanarak deste yapüır, bağlanır, beri yani 200 küsur yıldanberi Şpeyt ne (tüccara) mahsus ayrı ayrı paviyongöze çok garib gelmekte ve Amerikah « Mezbahanın ilk binasma 357,333 ormanm kenarma sıralanır... O or ailesi tarafından idare edilmekte bu yanı hakkındaki şayialar ar vardır. Bu paviyonlarm hararet dekadmları pek eğlendirmektedir. Res bin lira sarfedildi. Bu kadar bir para manlarda bizdeki gibi karmakarışık lunmuş olan bu ağac mektebleri çünrecesinin mutlaka, etleri yavaş yavaş Sofya 3 (A.A.) Cumurluk pro mimiz sırtlarma bu tarzda işlemeler ile, arzu edildiği şekilde modern bir odun yığım yerine gene bölük kolunda kü bir tane daha büyüğü de Potsdamsoğutacak şekilde ve kesme salonları pagandası yapmaktan suçlu bir takım yaptıran üç Amerikan kadınını gösterikurumun meydana gelemiyeceği tabıî toplanmış bir piyade alayı intizamile da imiş her tarafa, bu arada Ankaranın hararetinden daha düşük olması Bulgar subaylannm yakalanmış ve yayor. idi. Bunun için ihtiyac hissedildikçe istif dizilmiş ağaclar görürsünüz... ya bile fidan gönderiyormuş. Pek iyi şarttır. Etler bu salonlarda 4 5 saat hud ki Yunan topraklanna sığınmış ol i ilâveler yapıldı. 450 bin liraya bir pay hatırımda kalmadı ama bahçelerinde kaldıktan sonra satış muamelesine baş dukları hakkında yabancı memleketler Almanya, her sene kestiği kadar, hatgaliba 6000 cins ağac, çiçek ve nebat nin muhtelif âmillerinden biri olan mahalli, 434,645 liraya bir buz fabri anır. Etler satıldıktan sonra da gene de yayılmış olan bilgeti (havadisi) Bulta daha ziyade ağac diktiği için, bu orkası ve soğuk hava mahzerleri. Alman generalidir). kasablara teslim edilmez. Çünkü etm gar telgraf ajansı yalanlamaktadır. manlarda, bizim Bay Con Ahmedin varmış. Müessesenin 200 üncü yıldö 178,634 liraya bir memurlar dairesi ve Bütün bu, anıd (abide) ağacların hazmi kolay, gıdalı ve lezzetli bir hale devridaim makinesile yapamadığım ya nümünde İmparator Vilhelm nadide Ajans, ülke içerisinde olsun, ordudaj hepsinde sahibinin ismini ve dikildiği satış salonları, 2,762 liraya bir otoklav gelebilmesi için daha derece derece sopar ve bir devridaim halinde ağac ye bir ağac hediye etmiş. Meşahir bahçe olsun, hiçbir cumurluk cereyanı görül j tarihi gösterir birer pirinç levha var. dairesi, 46,871 liraya kanalizasyon ya ğuk mahzenlerde kalması lâzımdır. İştiştirir ve keser. Bu ağac ve orman bol si diyebileceğimiz bir kısmı var ki oraAlmanların bu ağac'a anıd dikme âdet pıldı. Ayrıca 504,442 lira sarfile m o te kaçak etlerdeki noksanlık burada memiş olduğunu söylüyor. luğu yüzünden Almanyada birçok in da, müesseseyi ziyaret eden veya memleri ne iyidir amma ağacın insan gibi dern makineler getirtilerek bu bina dır. Hazim kabiliyeti, gıda ve lezzet deşaatta beton veya demir yerine ağac lekete önemli hizmetler yapan her büsevildiği yerlerde... lara konuldu. Diğer ufaktefek masraf recesi... Bunun için etler, satış salon ve soğuk hava kısmmda 76 şar bey odun ve kereste kullanıldığım görür yük adamm adma bir ağac dikili. 1884 Ağac mektebinin ve fidanhğmın ba larla beraber, şehrin etini, buzunu, en larından evvelâ, avanfrigoya, sonra da girlık 4 kompresör çalışmakta, saatt sünüz. Hamburg limanının içinde li te dikilmiş Bismark, 1888 de dikilmiş badan kalma direktörlüğünü yapan sıhhî, en fennî şartlara uygun olarak frigorifik salonlarma nakledilir. Bura 228 bin kalori refetmektedir. İhtiyat manı ayıran bir pehlivan gövdesi ka Moltke, 1922 de dikilmiş fon Kluk a hazırlıyan bugünkü Karaağac kurum. da etin hazmini kolaylaştırmak, lezze buz kısmı ise iki kompresörü ihtiva ğacları... (Fon Kluk 1914 yazında Yıl Her Şpeyt, bize: lınlığındaki kazıklar gibi... diyor. Bunların beheri saatte 225 bir dırım gibi Paris üzerine yürüyen, fa Zamanımızda herşey makineleş ları (müesseseleri), Uraya (Belediye tini artırmak için yavaş yavaş dondu (umumî) buz istihsali günde 125 ton Fakat Almanyamn yeşilliği yalnız kat fazla atılganlığı yüzünden Marn miştir ve gün gittikçe daha makinele . ye) 2,450.000 liraya mal oldu. rulur. Bu salonlarda hararet derecesi dur. Fakat son zamanlarda peü fazla bu baltalık ormanlardan gelmez. De Hiç şüphe yoktur ki Uray bu kadar sıfırdan yukarı 7 ile sıfırdan aşağı 2 meydaa muharebesinin kaybedilmest şiyor, dedi; yalnız nebat ve ağac yetişFabrikanm gene miryollannın iki tarafında, meselâ ki masrafı, hem şehir halkma sıhhî ve arasında değişir. Ancak bütün bu ame kalori refediyor. tirmek müstesna... Bu işte de ilim ve rağbet bulan buz dolabları yüzünden fen, uzmanlık (ihtısas) muvaffakiyetin temiz et yedirmek, hem de şehir hal liyelerden sonra etler yenilir bir hale İstanbulun günlük buz sarfiyatı 60 tokının diğer hizmetlerine tam zamanın gelir ve şehre gönderilir. başıdır amma gene tabiatin yerine manu geçmemektedir. kineyi koyamıyoruz. Ben hasretle içi da koşabilmek için bir gelir memoaı Mezbaha lâboratuarmda önemli ( e bulabilmek için göze almıştır. Buz yapılan salonlarda muhtelif mi çektim. hemmiyetlı) hastalıklara aıd örnekler bölmeler vardır. Her bölmede 5S sıra, Bugün, burada, memur ve müstah Ah, ne olurdu, dedim. Ağac ye dem olmak üzere 427 kişi çalışıyor. saklanılmaktadır. Bu cümleden hay her sırada 16 şar kalıb mevcuddur. Bu tiştirmek te makineleşseydi de Sümer Kurum (müessese) bu kadro ile sene vanların karnmdan çıkarılmış galatı ta kalıblara, hususî tertibatla gönderilen Bankın Kayseride ve başka yerlerde de 391.200 lira sarfederek İstanbul şch biat mahluklar, hayvanların midesin Hamidiye suyu 16 saat zarfında buz kurduğu pamuklu dokuma fabrikaları rine 1,067,648 liralık bir gelir tophı den çıkarılmış bıçaklar, hançerter, ma haline gelmektedir. gibi, memleketin her yerinde iki yılda kaslar, çuvaldız. iğne. taş gibi şeyler Buz fabrikasma ekli, bir de soğuk yor.» , milyonlarla ağac yetiştiriverseydik... de vardır. Sonra, Cumhuriyet huku hava depoları vardır. Burada yumur Et nasıl hazırlanır? Fidanlıktan çıkarken, bizim Taksim meünin açtığı mücadele ile, tamamile ta, peynir gibi sıcaktan çabuk bozulur Anadoludan ve Trakyadan, celeblerin caddesindeki en kalın çmarlar kadar memleketimizde izi yok edılen hayvan büyük bir ağacın, başka bir yere di getirdiği hayvanlar, pay mahalhne vebası vak'alarma aid örnekler de bun gıda maddeleri muhafaza edilir. Bu salonlardaki hararet derecesi, nakıs üç kilmek üzere ihtimamla sökülmüş ol gönderilir. Burada hayvanların sıhhat lar arasında saklanılmaktadır tür. Burada mevcud 12 mahzenden alduğunu, bir kamyonla başka bir yere şehaCletnameleri, baytarlar tarafından tısı etler içindir. Altısı da diğer maddeBuz fabrikası taşındığmı gördüğüm zaman, Alman gözden geçirilir. Bu ameliyeden sonra İstanbulun buzlarını hazırlıyan buz ler içindir. Kompresörlerin bulunduğu yanm neden yemyeşil, iklimi ağac ye kesilecek hayvanlar birer birer gnzden tiştirmeğe çok daha müsaıd olan bi geçirilerek hastalıklı olanlar ayrılır fabrikası da bu binalardan birindp ku salondaki hususî tesisat vasıtasile mahzim memleketin neden çorak olduğu Sağlamlıklarmdan şüphe edilmiymler rulmuştur. Fabrıka, iki kısmı ıhtiva et zendeki hararet derecesini heran konkesme paviyonlarına gönderilir. Şüp mektedir. Biri buz ve soğuk hava kıs trol etmek mümkündür. nun sırrını anladım. Berlin civarında ağaç okula denilen büyük fidanlıkta y. ZİYA ÇENK heli hayvanların kanları lâboratuara mıdır. Dığeri ihtiyat buz kısmıdır. Buz ABİDlN DAVER Avusturya ve kralhk Halide Edib dün İstanbula geldi Krallığın geri gelmesi için yeni kurullar İCadın sırtlarında «Giineş kapağı!» fidanlar böyle sulanıyor,