21 Temmuz 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütübhaneyi bir arada evinize geliren en faydalı eserdir. Her evde bir taıe baInnmak lâzımdır umhuriyet Sayi: 4016 Telgnıf Te mektnp adresi: Cumhuriyet îstanbul . Posta kutosu: îstantral, No. 348 P3Z2F 21 TemiîlUZ 1935 Teiefon: Bagmnhanir ve evl: 22368, Tahrlı beyrtl: 24298. îdare n matbaa faamlle Matbaaalık T« Neşrlyat şirfceti. 24299 2429a Hayat Ansiklopedisi 84 •• uncu cuzu çıkn •• •• •• 1 •J' Kral Kostantinin Anadolu ortasında Yıkılan hayali nadolu yaylasmda Kral Kostantinin yalnız hayali değjl, tacı ve tahtı da beraber yıkılti\. Son günlerde Kralın sevgılısme yazdığı mektublar ortaya bazan garib ve gülünç şeyler de koymuştur. Onlardan biri Kralın sevgilisine Eskişehirden bü yük övünmelerle ve yüksekten bakan i nanlarla savurmuş olduğu palavralardır. Sevgilinin gözünde büyümek için Kral Kostantin Eskişehire doğru utkulu yürüyüşlerinin şöyle dudak ucile söyleniverjniş hikâyesini kesik cümlelerde anlatır ken Mustafa Kemalin blöften ibaret kuvvetini sabun köpüğü gibi berhava ettiğini yazıyor ve artık Tiirk ordusunu devlet merkezimiz olan Ankarada tuz labuza döndürmesi birkaç gün meselesi olduğunu haber veriyor. Halbuki o ta rihten bir yıl sonra, Kralın o kadar hafiflikle bahsettiği büyük Türk kumandanının darbeleri önünde Atinanın alü üstüne geliyor ve Kral Kostantin yıkılan tac ve tahtınm enkazı altmdan güçbelâ kurtularak yabancı memleketlere can atıyordu. O zaman şüphesiz tesadüf ettiği sevgilisine bu acıklı sonuncun nasıl olup ta boyle çıktığını kimbilir nasıl anlatabil di. Hatta ölüncüye kadar bu yıkımın onunki gibi eksin bir aklı şaşkınlıklar içinde bırakan dehşeti altından kurtula bilmiş olup olmadığı bile belli değildir. Eğer Kralın yalanlanmış masallara benziyen mektubu ortaya konarak iş taze lenmemiş olsaydı biz artık tarih olmuş, bu hakikatler üzerinde durmağa asla lüzum görmezdik. > Biz o zaman fena önderlerin yanlış yollara sürüklemiş oldukları Yunanlı Jarla şimdi dostuz. Tarihte olup bitmiş, îşlerin vaktile şu veya bu şekilde geçmiş jolmalarv bugüaüa realiulerini ASİ*. bo. eamaz. Yunanistanı çıkmaz bir Anadolu seferine götürmüş olanlann yanlış ha reket etmiş olduklan bugün bütün an'anesile anlaşılmış bir hakikattir. Bu ha reketin ağababalanndan biri olan Ve cizelos tek mazeret olarak ancak: Ben bu seferi çıkar sandımdı, yafiılmışım meğer, Diyebilmiştir. Dünya Savaşma ka Ihlmaktan çekinerek bir parça akıl ve uiak görürlük göstermiş gibi olan Kral İKostantin Anadolu seferine girişmekle Sakıldan uzak ve görürlükten te mahrum olduğunu ispat etmiştir. Hele EskişehirHen sevgilisine yazdığı mektublardaki böbürlenmeleri kendisinin Alman AkaHemilerinde kazandığını söylediği askerlik marifetinde de nekadar yayan olduğunu göstermektedir. Anadolu herhangi bir istilâ ordusu için ileri gidildikçe korlunçluğu artan geniş ve derin bir uçu lumdur. Her ileri adım düşman ordusupu bu uçuruma daha ziyade yaklaştır Jnaktan baska birşey yapmaz. Anadolu fcidalinde Türk kumanda yüksek heyetitun üzerine dayandığı temelli prensiplerıden biri bu idi. öyle bir cidalde ülkenin jtamlığı ve ulusun özbaylığı son kaya parçasınm başında müdafaa edilecekti. İBu son kaya parçası ancak müdafaa ve muharebe azminin bizim taraftaki şiddetini gösterir bir semboldür. Yoksa son kaya parçasına yetişebilecek hiçbhr düş tnan ordusu görülmek ihtimali olmadı gını söylemeğe yer bile yokrur. Nitekim Sakılsız şeflerin sürüklediği Yunan or clusu öyle bir son kayayı görmekten daiha binler ve binlerle fersah uzakta iken bir uçuruma yuvarlandı. O cehennem ideresinin adını tarih şöyle yazıyor: Ankara 20 (Telefonla) Dün Ba yındırlık Bakanı Ali Çetinkayanın Afrikaya gitmemek için kaçan İtalyanlara mâni olmak üzere İsviçre Başkanlığında toplanan komisyonda İstanbul Teiefon sosyetesinin hükumetin filî mürakabesi altına alınmasma karar hududundaki kontrol artırıldı, Habeşler Japonyadan silâh alıyorlar, verilmiş ve bu iş için bir komisyon seJaponlar Italyanların işine kanşmıyacakları haberini tekzib ediyorlar çilmişti. Bakanhk Münakalât Direktörü Kadrinin Başkanlığından Ankara Otomatık Teiefon Direktörü Niyazi ve Posta Te!graf Genel Direktörlüğü telsiz mühendislerinden Fuaddan ibaret olan bu komisyon bu akşam Istanbula hareket etmiştir. Yeni aldığım haberlere göre hükumet îstanbul Tetefon sosyetesini yalnız filî Baytndırltk Bakantmtz mürakabesi altma almakla iktifa etmiAli Çetinkaya yecek, çok yakın bir zamanda sosyeteyi tamamile devir alacaktır. Ayni zaman ayrı bir de Teiefon Başkanlığı kund * da sosyete memurlannm yüzde 60 ını ması ve buraya murakabe komisyonn teşkil eden ecnebi memurların yerine başkanı Kadrinin tayini kuvvetle muhTürk memurlar almacaktır. Hatta îs temeldir. tanbulda da Ankarada olduğu gibi bir Bakan geliyor otomatik te^fon direktörlüğü kurula • Ali Çetinkaya kısa bir zaroan Içia Habef tüvarileri manevralarda cak ve buraya, bugün îstanbula giden Aydın hattını teftişten vaz geçmiştir. Paris 20 (özel) Italyanm Adisa yaya meydan okurcasına gece gündüz komisyon azasından Ankara otomatik Teiefon sosyetesi Işlerile yakından meşMüzakerelerden ümid yok baba elçisi bugün Habeş Dış Işleri Ba devam ettiğini anlatarak demiştir kl: Londra 20 (A.A.) Uluslar sosye teiefon direktörü Niyazi tayin edile gul olmak üzere bu akşamH muhtelit kanım ziyaret ederek, parlamentoda « Italyanm bu hareketi genel barı tesi konseyinin toplantısından evvel, cektir. trenle Îstanbula hareket etti. îstasyonHabeş İmparatoru tarafından Italyaya şı tehdid ediyor. Uluslar Kurumu and İtalyan Habeş anlaşmazhğı için üç devUmumî teiefon şebekesi îstanbulda da Ankaradaki bakanlar, saylavlar ve karşı söylenen sözler için protestoda laşması banşı bozanlara karşı tedbirler let arasında bir konferans yapılacağını olduğu için Teiefon Direktörlüğünden dostları tarafından uğurlandı. bulunmuştur. alınmasmı emrettiğinden, Uluslar Ku bildiren ve Romadan gelen haberler il Roma 20 (A.A.) Royter ajansın rumunun ödevini yapacağmı umuyo gisile Londrada aşağıdaki malumat ve rum » dan: rilmektedir: Komadaki yetkili (salâhiyetli) çevenHabeşiatandaki yabancılart cBöyle bir konferans ancak 1906 andler, Habeşistan Imparatorunun perşemkorumak üzere tedbirler laşmasını imza eden ülkelerin diplomabe günü parlamento önünde verdıği Brüksel 20 (Özel) İtalya ile Ha tik bir toplantısı şeklinde yapılabilir. Üç söylevin bazı parçalarım ağır telâkki beşistan arasmda harb çıktığı takdvrde devlet arasında vapılacak bu gibi aytışetmektedirler. ^ ' " î "~ r ^r yabancı devlet mümessillerini ne su malann, bir »onuca bağlanması, «welBununla beraber, iki devlet arasmda retle korumak kabil olacağı hakkında den bir uzlaşma esası bulunmasına bağhKlering yapan ve yapmıyan devletler için ki ilgilerin derhal kesilebileceğine ihti Avrupa hükumetleri arasında konuş dır. Halbuki şimdilik böyle birşey vaki değildir. mal verilemez. tmparatorun verdiği malar yapıldığı haber alınmıştır. ayrı ayn döviz kaideleri konuldu söylevin asıl metni Romaya gelmiştir. Haber alındığına göre, îtalyan hükuKonafmalar Ankara 20 (Telefonla) Türk pa goslavya, Yunanistanla aramızda klirîng Habeş tmparatorunun yeni diyeci Paris 20 (Özel) İtalyan Habeş meti Habeşistan üzerinde tam veya kı»Londra 20 (Özel) Habeş İmpara ihtilâfmı sulhan halletmek çaresini bul miğ siyasal bir başkanlık kurmasına rıza rasının kıymetini koruma kararnamesi anlaşmalan vardır. Bulgaristan, Finlandiya, Rusya ve toru bugün yeni bir diyev vererek İtal mak üzere Fransa ve İngiltere arasında gösterdiği takdirde göriişmelere muva ne göre Türkiyeye aldığından fazla mal fakat etmektedir. satan ve Türkiye ile kliring veya benzeri Japonya ile aramızda kliringe müjabih yan mandasını kat'iyyen kabul etmiye yapılan konuşmalara devam olunmak> ceğini, Italyaya her hangi bir nüfuz tadır. Romadaki İngiliz elçisi de bugün îngiltere hükumeti, îtalyanm bu is anlaşmalar yapmıyan yabancı memle birer anlaşma yapılmıştır. ketlerle anlaşmalar yapan ve Türkiye Amerika, Arnavudluk, Danimarka, rnıntakası da vermiyeceğini söylemiş, Sinyor Musoliniyi ziyaret ederek, bu teğini Uluslar sosyetesi andlaşmasındaki den, sattığmdan fazla mal alan memle Filistin, Hicaz, Irak, Letonya, Mısır, Suİtalyanın süel hazırlıklara bütün dün mesele hakkında kendisile görüşmüştür. (Arkan 7 nei tahifede) Harbin önünegeçilemiyeceği anlaşıldı, Sosyetesini devralacak devletler Habeşistandaki yabancı ları Filî murakabe komisyonu da bugün gelecek. Sosyetedeki ecnebi memurlar çıkarılacak korumak üzere tedbir araştırıyorlar ItalyaHabeşistanı protesto ettiHükumet yakında teiefon Bayındırlık Bakanı geliyor Bizden mal alan ve bize mal satan memleketler Yunanistanda durum Ordunun M. Çaldarisi tutması Kralın genoy yapılmadan getirilmesine mâni oldu. Başbakan Almanyaya gitmiyor dirmiştir. General Kondilis istifaname sinde Romaya giderken hiçbir bakanrn rejim hakkında fıkrini söylememesini kararlaştırdıklan, ve bu sözbirliği üzerine Başbakanm güttüğü bir tarafhk siyasasının devamını kabul etmiş buliınduğu halde Sosyal Yardım Baka.ni M. Kirkosun mecliste cumhuriyetçi olduğunu ilân ettiğini, Başbakanm da hâlâ rejim hakkındaki kanaatini söyleme mekte musır davrandığını, bunlarm üyeler arasında fikirbirliği bulunmadığını anlatarak kamoy üzerinde fena tesirler yaptığmı bildirmiş, kabinedcn bu sebeble çekilmiye mecbur kaldığını anlatmıştır. Bundan sonra M. Teodokis te Başbakana bir mektub göndererek Kondilisle bir fıkırde olduğunu, bu yüzden kabi neden çekildığmi bildirmiştir. M. Çaldaris bu mektublara doğrudan Trakyada yeni bir müstahkem mevki yapıldı Burası ayni zamanda memnu mıntaka ilân edildi Ankara 20 (Telefonla) Trak ' yada yeni bir mevkii müstahkem kurulmuştur. Hududunu aşağıda yaz dığım bu mmtakanın Genel Kurmay Başkanlığmca (Büyük Erkânıhar ' biye riyasetince) gösterilen lüzum üzerine Kırklareli müstahkem mevj kii olarak ilânı Vekiller Heyetince kabul edilmiştir. İkinci nevi mem ! nu mıntakayı teşkil eden bu yerinı hududları Üsküp köyünün 3 kilo metro cenubu garbisinde 280 rakımlı tepeden itıbaren şimalde gayriaskerî mıntaka hududu ve Kırklareli kasabası garbinde Dolan köyünden itibaren İnece (Yenice) «Kavaklı ı nın bir buçuk kilometro cenubu» ' 234 rakımlı tepe, Bayrakdere köyücenubu kenarında 280 rakımlı tepeden ibaret olan çevre içindeki mın ı takadır. Bu hududlara sayılan mev! kiler de dahildir. ketlere karşı başka türlü hareket edil mektedır. Son duruma göre Almanya, Avus turya, Belçika, Çekoslovakya, Leton ya, Fransa, Holanda, İngiltere, Isveç, İsviçre, italya, Macaristan, Norveç, Yu riye, Malta, Kıbns bize sattıklanndan daha çok mal almaktadırlar. Bu mem • leketlerden mal alan tüccarlann bu mallann karşılıklarını satıcı hesabına Türk parası olarak Cumhuriyet Merkez Ban (Arkan 6 neı sahifede) ınııııııniMiııttıııınımnnınııtııımıııınıııııııınııııııınııiMiıınıııııııııııııııııııiııııııııııınııııııııııııııiMmııııııııııııııııııiıınıııiMitııiMiıııiiiıııtıa Atina 20 (O zel) Dün ansı • zın ortaya çıkan kabine buhramnaGeneral Kondilis ile Tarım Baka nı M. Teodokisin istifaları sebeb ol muştur. General Kondi lis gezisinden döner dönmez Baş bakanı ziyaret ederek yaptığı uzun General Kondilis bir konuşmadan sonra gazetecilere hükumetin rejim işinde güttüğü siyasada Başbakanla mutabık olduğunu söylemişti. Bu sözleri söyhyen General akşam Teodokis ve diger kralcılarla yaptığı konuşmalarda fıkrini Kızıltaş deresi! değiştirmiş, dün sabah Başbakana gönVe o zaman kimin sabun köpüğü bir derdiği bir mektubda istifa ettiğini bildeha sahibi büyük kumandanlann ustaca darbeleri işte böyle olur. Askerî marıfetler vanlan sonlarla öl çülür. İleri gitmek, geri çekilmek.. Bunlar belli bir sona varmak için kumandamn yaptığı manevralardır nihayet. Kral Kostantin yalnız Eskişehire gelmekle velev ki bir kadına yazdığı aşk mektu bunda dahi böyle palavralar atmıyacaktı. Nitekim o mektubun yazıldığı tarih ten bir ay sonra Kral Kostantinin ordusu Sakaryadan geri dönüyor, ve o tarihten Bîr yıl sonra da Dumlupınarda tükel olarak mahvolup gidiyordu. O zamanın hatıralanndân, General Papulasın da Kral Kostantininkine benzer hesablarının altı üstüne gelmiş ol duğunu hep biliriz. Ve dedığimiz gibi bjınlar tarih olmuş işlerin hikâyeleridir. Apartıman tavanında bulunan iskelet... Cesedin, esrarlı bir cinayete kurban giden bir ameleye aid olduğu anlaşılmaktadır (Arkan 4 üncu tahifede) blöfçü olduğunu bütün dünya görmüş oldu. 1 Mustafa Kemali Ankaradaki hüku met merkezimizde mahvetmesi artık işten bile sayılmryacak bir mesele olduğunu yazan Kral Kostantin, bu balâpervaz lıklarile yalnız kendisini mahvetmekle Ikalmıyarak milleti için de bir felâket oljnuştur. Filhakika Mustafa Kemal bu Jrüksekten atan hasmmı mağlub ve mah(retmek içîn Atinaya kadar gitmeğe lü fcum bile görmedi. Onun îHcönce Sa karyada, ondan sonra Dumlupınarda fndirdiği darbeler, daha başka bîr îşe âs| a mahaî blrak'maEsizın, tac ve tahtile peraber Kra! Kostantin! berhava etme' |[e k^fi geldi. Kral Kostantin gibi bir lcadınla siyaset ve askerlik bahMeri yü früten Kakikî bir sabun köpügünün degil. |ıma Mustafa Kemal gibi cidden askerî ıııııııınıııııııııılııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııınınnınnıılııııi'il'i'iMiıııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMnı Bu yazımızda Yunan ordu ve milletini gücendırebilecek bir tek nokta dahi bu lunmadığım açıklamağı lâzım sayarız. Iki komşu mıllet oldumolasıya ve hatta daha çoktan yekdığerlerile dost olmak lâzım gelirken o zaman Yunanistan bazı büyük devletlerin de teşvıkile ve bilhassa kısa görüşlü, haris idarecilerinin fena hareketleri sonuncu olarak böyle yanlıs bir maceraya sevkedilmişti. Ma cera Yunanistana pahalıya mal oldu. Bu uğurda biz de pek büyük fedakârlıklara katlanmak zorunda kaldık. Kral Kostantinin mektublan gibi ve sikalar önünde bu felâketlerin, bereket versin cezalarını vaktinde bulmuş budala müsebbiblerini görmüş oluyoruz. O kadar. YUNUS NADİ Şu ismi Hatırlıyor musunuz: bulundağu ev, bulan ameleler Genc Rus Kızı Aryan lsUeletinbir arkadaşımızın ve sağda ev kiracın Güzin Rıza Dün şimdıki halde tamamile meçhul bulunan katilleri meydana çıkarmak için bütün kuvvetile uğraşmaktadır. Vak'a şudur: Şehrimizde, bundan epeyce evvel Nişantaşmda Valikonağı caddesînde meçhul kimseler tarafından işlenen bir İngiliz erkek mektebi civarında 115 sa cinayetin kurbanı üç gün evvel tesadü yılı Selçuk apartımanı vardır ve bu ap«rfen meyUna çıkmıştır. Polis ve Adliye 3 üneü sahifede) Vlâd kimdir? Cevabları yarın topladığı malumat